Cariësdiagnostiek: waarom wachten op cavitatie?

Cariësrisico-schatting

– Risicofactoren
Het risico kan ingeschat worden aan de hand van de volgende risicofactoren:
– Plaque
– Frequentie van suikerconsumptie
– Speekselsecretie en buffercapaciteit
– Fluoride gebruik
Het vaststellen van risicofactoren leidt echter niet altijd tot een betrouwbare inschatting van het cariësrisico. Dit komt doordat de factor ‘tijd’ ontbreekt.

– Risico-indicatoren
Risico indicatoren voor het melkgebit zijn: eerder doorgemaakte cariës(laesies), support van ouders en de sociaal economische status. Voor het blijvende gebit zijn dit: DMFS (cariësverleden), de klinische blik van de tandarts en de pit en fissuren morfologie.

Behandelen aan de hand van cariësrisico-schatting
Het NOCTP (Non-operative caries treatment program) is gebaseerd op de inschatting van het cariësrisico. Aan de hand van deze inschatting wordt bepaald wanneer iemand terug moet komen voor een periodiek mondonderzoek.
Risico indicatoren zijn onder andere: inadequate medewerking ouders, actieve laesies, stadium eruptie molaren en cariës in doorbrekende molaren.

Cariësdetectie
Vroege detectie van cariëslaesies is belangrijk. Om goede diagnostiek te kunnen uitvoeren is het van belang dat het tandoppervlak schoon en droog is. Initiële laesies zijn namelijk alleen zichtbaar op een droog tandoppervlak.

ICDAS (international caries detection and assessment system)
Het ICDAS score systeem kan gebruikt worden om cariëslaesies te in te delen. Het score-systeem kan gebruikt worden tijdens periodieke controles.
1- Gezond en gaaf tandweefsel.
2- Eerste visuele veranderingen van het glazuur, alleen zichtbaar bij droogblazen.
3- Visuele veranderingen van het glazuur, ook zichtbaar wanneer het element vochtig is.
4- Lokaal glazuurafbraak waarbij het dentine niet (zichtbaar) betrokken is.
5- Glazuur afbraak met onderliggende donkere verkleuring afkomstig van het dentine.
6- Cavitatie met zichtbaar dentine.
7- Grote cavitatie met zichtbaar dentine.

Röntgendiagnostiek
Naast de klinische diagnostiek is het belangrijk om röntgenopnames te maken om approximale laesies te kunnen detecteren. Occlusale laesies zijn niet goed genoeg te beoordelen op een röntgenopname.

Geavanceerde detectiemethoden
Ook zijn er nieuwe detectiemethoden ontwikkeld zoals de kavo diagnocam, soprocare en de QLF (quantitative light-induced fluoresecence). Deze detectiemethoden moeten zich echter nog bewijzen.

Cariësmanagement
Aan de hand van de volgende punten kan er een behandelstrategie bedacht worden:
1. Vaststellen van cariësrisico van de patiënt. Speekselsecretie speelt hierbij een rol.
2. Detectie eerste klinische tekenen van een cariëslaesie.
3. Vaststellen van de activiteit van de laesie.
4. Herstel balans de- en remineralisatie door het beïnvloeden van causale factoren (mondhygiëne, fluoride gebruik, dieet).

Dr. Guus van Strijp
Guus van Strijp studeerde in 1978 af aan de Universiteit Utrecht. Naast zijn praktijk promoveerde hij in 1996 aan de Universiteit van Amsterdam op het onderwerp ‘Bacterial colonization and degradation of dentine’. Thans is hij universitair hoofddocent en voorzitter van de sectie Cariologie Endodontologie Pedodontologie van ACTA. Hij coördineert het onderwijs in de cariologie en pedodontologie binnen ACTA en geeft onderwijs aan tandheelkundige, mondzorgkundige en post-initiële opleidingen. Naast zijn onderwijstaak geeft hij veel cursussen en houdt hij zich bezig met onderzoek naar cariëspreventieve middelen en naar aspecten van dentinecariës. Hij publiceert hierover regelmatig in (inter)nationale tijdschriften.

Verslag door Marieke Filius, onderzoeker bij de afdeling MKA-chirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van dr. Guus van Strijp tijdens het congres Diagnostiek van Bureau Kalker.