Gel tegen acne veroorzaakt mogelijk allergische reactie bij patiënten met kaakchirurgie

Antibiotica als allergeen

Clindamycine is een van de meest voorkomende profylactische antibiotica die worden gebruikt voor kaakchirurgie en tandheelkundige ingrepen. Net als veel andere antibiotica kan het werken als een krachtig medicijnallergeen en een levensbedreigende overgevoeligheidsreactie veroorzaken. Hoewel de incidentie van intraoperatieve anafylaxie wordt geschat op slechts één op de 10.000-20.000 zijn de gevolgen ernstig en vereisen ze onmiddellijke interventie.

Perioperatieve anafylaxie

De auteurs uit de Verenigde Staten beschrijven twee gevallen van perioperatieve anafylaxie voor IV clindamycine bij adolescente patiënten die een derdemolaarextractie ondergaan. Beiden hadden een geschiedenis van langdurige blootstelling aan lokale clindamycine-acne-gels. Dit heeft mogelijk hun immuunsysteem geprimed op anafylaxie toen ze het antibioticum kregen.

15-jarig meisje

Het eerste geval betreft een gezond vijftienjarig meisje dat doxycycline voor acne nam. Voorafgaand aan routinematige extracties van de derde molaar kreeg ze preoperatief IV midazolam, fentanyl, propofol, ketamine, dexamethason en ondansetron.

Afgebroken operatie

Na inductie van anesthesie ontving het meisje een infiltratie van lidocaïne hydrochloride 1% met epinefrine. De anesthesioloog startte een profylactisch infuus met clindamycine. De infusie werd gestopt toen de patiënt last kreeg van laryngospasmen. Nadat bronchospasme, hypotensie en een snelle hartslag volgden werd de operatie onmiddellijk afgebroken, schreven de auteurs.

Overgevoelig voor clindamycone

Het meisje werd behandeld met geïnhaleerde albuterol, dexamethason en positieve drukventilatie totdat ze wakker werd. Op dat moment ademde het meisje zwaar met stridor, was ze hees en had ze last van haar onderbuik. Nadat haar symptomen stopten werd ze ontslagen. Allergietesten wezen uit dat de patiënt erg gevoelig was voor clindamycine. Uit haar medische geschiedenis bleek verder dat ze gedurende enkele maanden topische clindamycine had genomen terwijl ze doxycycline gebruikte.

Gezonde 17-jarige

De tweede tiener, een gezond 17-jarig meisje, presenteerde zich op dezelfde manier. Na een rustige operatie werd ze wakker en kreeg ze clindamycine voorgeschreven. Binnen enkele minuten vertoonde ze een snelle hartslag, hypertensie, jeuk en netelroos op haar armen en nek, moeite met ademhalen, en periorbitale en bovenlipzwelling consistent met angio-oedeem.

Allergische reactie

Na onmiddellijke toediening van dexamethason en difenhydramine werd ze vervoerd naar een plaatselijk ziekenhuis. Daar werd ze gediagnosticeerd met een allergische reactie en behandeld. Ook werd ze doorverwezen naar een allergoloog. Hier beek dat ze allergisch was voor clindamycine, wat de oorzaak van de symptomen van haar anafylaxie ophelderde. Een grondig onderzoek van haar medische geschiedenis onthulde dat ze een paar jaar eerder gedurende enkele maanden een lokale clindamycine had gebruikt, schreven de auteurs.

Hernieuwde blootstelling na sensibilisatie

De huidige hypothese is dat allergieën kunnen ontstaan door transcutane sensibilisatie gevolgd door interne hernieuwde blootstelling. De langdurige lokale toepassing van clindamycine door beide patiënten heeft waarschijnlijk geleid tot internalisatie van clindamycine als een antigeen. Hierdoor worden anti-clindamycine stoffen geproduceerd die in actie komen wanneer de persoon weer in aanraking komt met het antigeen.

Klinisch relevant

Kortom, de eerste blootstelling via de huid bereidt de immuunrespons voor om de overgevoeligheidsreactie te produceren als het potentieel gevaarlijke allergeen zijn weg vindt in het lichaam, schreven de auteurs. Daarom zijn deze gevallen klinisch relevant voor anesthesiologen en chirurgen, met name de orale en maxillofaciale chirurgiegemeenschap, schreven de auteurs.

Het belang van een grondige medische geschiedenis

Hoewel de operaties van de tieners op tijd werden stopgezet, benadrukken de gevallen het belang van een grondige medische geschiedenis, inclusief vragen over actuele medicatie. Daarnaast is het essentieel om je bewust te zijn van de tekenen van ernstige allergische reacties.

Waakzaamheid voor tekenen van overgevoeligheid

“De prevalentie van clindamycine, zowel in actuele acne-gels als als profylactisch middel voor orale chirurgie, vereist waakzaamheid voor tekenen van overgevoeligheid bij pediatrische en jongvolwassen patiënten die derdemolaarextracties ondergaan”, aldus de auteurs.

Toenemende frequentie verwacht

“We verwachten dat de frequentie van dergelijke reacties zal toenemen, vooral onder adolescenten, gezien de frequentie van het gebruik van clindamycine bij orale en maxillofaciale chirurgische ingrepen, de prevalentie van extracties van derde molaren onder de pediatrische populatie en het wijdverbreide lokale gebruik van antibiotica bij acnebehandelingen die het immuunsysteem kunnen sensibiliseren voor anafylaxie bij herintroductie van intern antigeen.”

Bron:
Oral Surgery