Wortelkanaalvullingen verwijderen met beleid

Op verwijzing van collega-tandartsen krijgt De Cleen vaak het verzoek om oude wortelkanaalvullingen te verwijderen en de behandeling opnieuw te doen. Op het congres ‘De endodontologische herbehandeling’ liet hij met dia’s zien hoe guttapercha, Thermafil en zilverstiften te verwijderen zijn. “Als je eenmaal weet hoe het moet, is het niet zo moeilijk.”

Verwijderen van zilverstiften
Volgens De Cleen is 75% van de zilverstiften makkelijk te verwijderen. “Bekijk hoe de zilverstift in het element zit. Vaak steekt er nog een stukje uit de pulpakamer. Wanneer dit het geval is, dient men met zorg de stift vrij te prepareren. Pas op voor breuk. Daarna kan men met een tangetje (naaldvoerder) houvast krijgen op de stift en de stift voorzichtig te pakken krijgen.”
Als de stift eenmaal in het kanaal zit, wordt het volgens De Cleen een lastiger karwei. “Bedenk dat er altijd ruimte is tussen de wand van het kanaal en de stift. De stift is immers rond en het kanaal ovaal. Met een zogenoemde ‘D-finder’ kan houvast worden gezocht, door het instrument in de ruimte tussen kanaalwand en stift te prikken. Daarna irrigeren en proberen om met een Hedström-vijl langs de stift te komen. Wanneer dit is gelukt, de vijl voorzichtig langs de stift draaien tot de vijl zich vastdraait. Dit is mogelijk doordat de zilverstift van zeer zacht materiaal is in vergelijking met de Hedström-vijl. Met beleid kan dan met een hefboombeweging en niet al te veel kracht de vijl met stift en al uit het kanaal worden gepakt.”
Is de stift wel te zien via de microscoop, maar komt u er niet langs? Dan adviseert De Cleen een Gates Glidden Drill, waarvan u het puntje verwijdert (inkorten). “Maak het kanaal hiermee wijder tot het dentine naast de stift goed zichtbaar is. Dan kan de Hedström-vijl er alsnog langs. Een ultrasone vijl kan ook uitkomst bieden; door de trillingen laat de stift soms los.”

Verwijderen van guttapercha
Tachtig procent van de behandelingen bestaat uit het verwijderen van guttapercha, simpelweg omdat dit het meest gebruikte materiaal is. Bij slecht gecondenseerd guttapercha kan gebruik worden gemaakt van een microdebrider. Een microdebrider lijkt op een Hedström-vijl, maar heeft een lang handvat. Met beleid en een hefboombeweging kan de guttapercha uit het kanaal worden geschraapt of als een kurk uit de fles worden gehaald.
Is het materiaal wel gecondenseerd, dan adviseert De Cleen het gebruik maken van roterend instrumentarium. Hoe sneller het instrument draait, hoe makkelijker het te verwijderen is. Profile is zeer geschikt; het trekt de guttapercha er als het ware uit.
Restjes die achterblijven op de wanden van het kanaal, kunnen het best worden weggehaald met het oplosmiddel Chloroform. Door de antibacteriële eigenschappen werkt het daarna als desinfectans. Enige voorzichtigheid, zo waarschuwt De Cleen, is geboden met aanbrengen; bij morsen kan het de rubberdam oplossen. “Breng een minimale hoeveelheid Chloroform aan in het kanaal en breng de vloeistof met een papierstift in beweging. Herhaal dit proces een paar keer tot de papierstiftjes wit uit het kanaal komen.”

Thermafil verwijderen
Negentig procent van de behandelingen om Thermafil te verwijderen, gaat volgens De Cleen gemakkelijk. “De behandeling lijkt nog het meest op het verwijderen van zilverstiften. Dit doordat er bij het Thermafil-systeem wat guttapercha op een stift zit. Omdat de stift zelf zacht is, is het vrij makkelijk er met een Hedström-vijl langs te komen. Een naaldvoerder kan een makkelijk hulpmiddel zijn om de stift te pakken.

Tien procent van de behandelingen gaat moeilijk. Dan kan een ProFile worden geprobeerd, of het guttapercha warm worden gemaakt met System B. Dit mag echter niet langer dan vijf seconden, in verband met de temperatuur. Daarna kunnen de ultrasone tip en vervolgens de Hedström-vijl uitkomst bieden.”

Michiel de Cleen studeerde tandheelkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn afstuderen in 1988 was hij tot 1995 als (gast-)medewerker verbonden aan de vakgroep Cariologie en Endodontologie van ACTA. Thans voert hij een fulltime endodontische praktijk in Amsterdam. Naast zijn klinische werkzaamheden is hij zeer regelmatig spreker op congressen en is hij cursusdocent op het gebied van de endodontologie en tandletsels. Hij publiceert regelmatig in binnen- en buitenlandse vakbladen. 

Verslag door Maja Faasen voor dental INFO van het congres De endodontische herbehandeling, bureau Kalker, oktober 2012.