Stralingsbescherming: röntgenfoto’s door de mondhygiënist

Stralingsbescherming

In de mondzorg worden regelmatig röntgenfoto’s gemaakt. Deze handeling is conform de wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG) voorbehouden aan medisch deskundigen. In de tandheelkunde zijn dit de BIG-geregistreerde tandartsen, orthodontisten en kaakchirurgen. Met het experiment taakherschikking dat dit jaar start komen daar de mondhygiënisten bij. Een overzicht van de taken en verantwoordelijkheden voor stralingsbescherming.

Experiment met taakherschikking mondhygiënisten

Mondhygiënisten kunnen in een vijf jaar durend experiment met taakherschikking in aanmerking komen om zelfstandig primaire caviteiten te boren, verdovingen toe te dienen en röntgenfoto’s te maken. Dit artikel richt zich uitsluitend op de voorbehouden handeling: het maken van röntgenfoto’s. De verwachte datum van inwerkingtreding van dit experiment is 1 juli 2020.

Registratie

Om röntgenfoto’s te mogen maken moet een registratie zijn verleend door de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). In deze registratie staat vermeld welke handelingen mogen worden uitgevoerd, met welk(e) toestel(len) en op welke locatie. De voorschriften die aan deze registratie zijn verbonden zijn beschreven in de ANVS-verordening basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Vbs).

Taken en verantwoordelijkheden

De ondernemer (praktijkeigenaar) blijft eindverantwoordelijkheid voor de handelingen met röntgenstraling, maar delegeert bijbehorende taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden vaak naar een toezichthoudend medewerker stralingsbescherming in de tandheelkunde (TMS-THK), zoals bedoeld in artikel 5.7 van het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs). Hij mag deze rol ook zelf vervullen, mits hij de opleiding tot TMS-THK (basis) succesvol heeft afgerond.
De TMS-THK ziet erop toe dat de handelingen binnen de onderneming op veilige wijze worden uitgevoerd en dat wet- en regelgeving wordt nageleefd. De taken waarvoor de TMS-THK verantwoordelijk is, staan beschreven in artikel 7.2 van het Bbs.

Daarnaast dient de ondernemer een overeenkomst te hebben met een bij de ANVS geregistreerde stralingsbeschermingsdeskundige (SBD), zoals bedoeld in artikel 5.4 van het Bbs. Het register van stralingsbeschermingsdeskundigen kunt u hier bekijken. De taken van deze SBD staan beschreven in artikel 7.1 van het Bbs. Eén van de belangrijkste taken van deze SBD is het beoordelen van de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E).

Bij het optimalisatieproces, waarbij de stralingsdosis voor de patiënt zo laag mogelijk gehouden wordt bij acceptabele beeldkwaliteit, moet ook een klinisch fysicus betrokken zijn. Meestal loopt deze betrokkenheid via de SBD.
Tot slot is er nog de medische verantwoordelijkheid van de mondhygiënist onder wiens medische verantwoordelijkheid de röntgenfoto’s worden gemaakt en beoordeeld. Hiervoor is een succesvolle afronding van de opleiding tot TMS-THK (basis) een vereiste.

De risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E)

De RI&E moet minimaal door een SBD worden beoordeeld, maar omdat het opstellen hiervan dermate specialistisch is, stelt de SBD deze over het algemeen zelf op. De inhoud van de RI&E is beschreven in bijlage A van de Regeling stralingsbescherming beroepsmatige blootstelling 2018.

Kernenergiewetdossier

Alle zaken met betrekking tot stralingsbescherming worden door de TMS-THK bijgehouden in een kernenergiewetdossier, waarin onder andere de volgende gegevens zijn vastgelegd: locatiegegevens, de registratie, onderhoudscontracten van toestellen, rapporten van acceptatietesten en kwaliteitscontroles van toestellen, een beschrijving van de stralingsbeschermingsorganisatie, aanwijsbrieven van de TMS-THK en de SBD en jaarverslagen stralingsbescherming.

Door:
Michel Koster van NRG. NRG verzorgt TMS-THK-opleidingen in samenwerking met NVM-mondhygiënisten, inschrijving via NVM-mondhygiënisten/educatie. Ook verzorgt NRG regelmatig opfriscursussen stralingsbescherming voor tandartsen in samenwerking met de KNMT en biedt NRG een e-learning aan voor assistenten in de mondzorg.

Lees meer over: Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z