Steeds meer Belgische tandartsen bepalen hun eigen tarieven

Voor het eerst in België werkt meer dan de helft van de actieve tandartsen buiten de officiële tariefafspraken met de overheid en ziekenfondsen. Uit cijfers van het RIZIV blijkt dat in 2024 50,4% van de 7.860 tandartsen niet-geconventioneerd was, zo schrijft De Tijd. Deze trend is het gevolg van stijgende praktijkkosten, investeringen in moderne apparatuur, een groeiend tekort aan tandartsen én onvrede over wat velen zien als jarenlange onderfinanciering van de sector.

Een jonge Vlaamse tandarts, die recent voor bijna een miljoen euro investeerde in een nieuwe praktijk, licht toe waarom ze niet voor conventietarieven kiest: de vaste prijzen dekken de kosten van leningen, materialen, personeel en technologie vaak niet. In groepspraktijken en bij specialisten, zoals parodontologen en orthodontisten, is het werken volgens de officiële tarieven al helemaal uitzonderlijk.

Gevolgen voor patiënten

Het tekort aan tandartsen leidt tot volle agenda’s, lange wachttijden en soms praktijken die geen nieuwe patiënten aannemen. Wie wel terecht kan, komt steeds vaker bij een tandarts die zijn eigen tarieven hanteert. Hoewel deze verplicht zijn hun prijzen zichtbaar te maken, is het voor patiënten vaak moeilijk vooraf te weten wat een behandeling kost. Dit maakt vooral voor mensen met een beperkte financiële draagkracht de drempel hoger om zorg te zoeken.

Sinds 2022 geldt voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming een verbod op ereloonsupplementen. Dat betekent dat tandartsen bij deze groep geen hogere tarieven mogen vragen. Volgens beroepsverenigingen beperkt dit de keuzevrijheid van patiënten en maakt het sommige behandelingen voor tandartsen financieel onaantrekkelijk.

Oorzaken van de tariefafwijking

Volgens het Verbond van Vlaamse Tandartsen is er sprake van “historische onderbudgettering”. De tarieven zijn jarenlang nauwelijks aangepast, terwijl de tandheelkunde juist steeds technischer en duurder is geworden. De officiële nomenclatuur houdt weinig rekening met moderne behandelmethoden en materialen. Zo wordt een vulling vergoed op basis van het aantal tandvlakken, ongeacht of er goedkoop composiet of geavanceerd keramiek wordt gebruikt.

Daarnaast werken tandartsen in uiteenlopende omstandigheden: van deeltijders zonder grote vaste lasten tot zelfstandigen met forse investeringen in een eigen praktijk. Groepspraktijken en ketens zoals Mond en Dentius drukken hun kosten door schaalvoordelen, maar hanteren vaak standaard hogere tarieven.

Reacties uit het veld

Docenten en experts waarschuwen dat een volledig vrije markt in de mondzorg de toegankelijkheid voor kwetsbare groepen kan ondermijnen. Tegelijkertijd benadrukken tandartsen dat zij met hogere tarieven betere materialen, geavanceerde apparatuur en assistentie kunnen bekostigen, wat volgens hen de kwaliteit van de zorg ten goede komt.

Specialisten zoals parodontologen wijzen erop dat complexe behandelingen soms meer dan een uur duren, terwijl de vergoeding daarvoor in geen verhouding staat tot de werkelijke kosten. Er klinkt daarom een oproep om met alle betrokken partijen te herzien wat een realistische prijs voor kwalitatieve tandheelkunde is, en om ook het remgeld dat patiënten betalen te actualiseren.

Vooruitblik

Dit najaar starten de onderhandelingen over een nieuw tariefakkoord. Beroepsorganisaties stellen dat een akkoord alleen haalbaar is als de tarieven substantieel worden verhoogd. Zo niet, dan verwachten zij dat de trend van deconventionering onverminderd zal doorgaan.

Bronnen:
De Tijd, Nieuwsblad