Duurzaamheid in de mondzorgpraktijk

Heldhaftig, vastberaden, barmhartig

Lieneke Bakker heeft samen met haar partner en businesspartner, Thilo de Fouw, een jaar geleden een mondzorgpraktijk geopend op het museumplein, MOQM. Daarnaast is ze werkzaam in de bijzondere tandheelkunde, als gedifferentieerd tandarts maxillofaciale prothetiek. Het “out-of-the-box” denken is haar als MFP-tandarts niet vreemd. Ze vertelt: “We waren ervan overtuigd dat het anders kon. We wilden niet meegaan met de huidige tendens van meer stoelen, minder tandartsen en meer investeerders. We wilden het persoonlijker, minder klinisch, in een praktijk die gezelligheid, rust en warmte geeft. En dat in onze eigen stad. Onze naam ‘Moqm’ (spreek je uit als Mokum) is een knipoog naar onze stad, onze veilige haven. Het stadsmotto weerklinkt in onze bedrijfsvoering en zeker bij onze zoektocht naar duurzaamheid: heldhaftig, vastberaden, barmhartig.”

Praktijk, team en patiënt

Lieneke en haar partner wilden graag zorgen voor een ‘paradigma shift’ (een andere manier van kijken) in de tandheelkunde en hebben daarom als slogan ‘the dentist reinvented’. De tandarts functioneert hierbij als mondcoach, de werkgever als teamcoach en de praktijk als voorbeeld van duurzaamheid. Hierbij is duurzaamheid meer dan alleen het recyclen van afval en verminderen van energieverbruik. Het verduurzamen is gericht op drie pijlers: praktijk, team en patiënt. Wat dat concreet betekent? Lieneke: “Binnen de praktijk zijn er verschillende onderdelen waar we rekening mee houden, zoals energieverbruik, afval en de aankoop van materialen. Maar ook de locatie van de praktijk is belangrijk: 65% van de uitstoot van een tandartspraktijk wordt veroorzaakt door reisbewegingen naar en van de praktijk. Wij hebben daarom een locatie gekozen die heel goed met OV, per fiets en wandelend te bereiken is. Voor de automobilist is het wat lastiger.”

Afval

Een belangrijk punt is natuurlijk afval: “Samen met Oscar Circulair recyclen wij ons afval. Elke vrijdag komen ze met elektrische wagentjes ons gescheiden afval ophalen. Hiermee hebben wij in een half jaar een autorit van Amsterdam naar Parijs aan CO2 bespaard. Ons afval wordt weer gebruikt voor nieuwe producten. Zo wordt papier en karton gebruikt voor nieuw papier en kartonnen verpakkingen, plastic en drinkkartonnen voor nieuwe plastic verpakkingen en producten en swill (etensresten en onze koffiecupjes) voor biogas. Met Henry Schein en Circular Medico zijn we gestart met het circulair recyclen van mondmaskers en handschoenen. Deze worden ingezameld, gerecycled en opnieuw gemaakt tot mondmaskers en handschoenen binnen de EU.”

Apparatuur en materialen

Ook bij de aanschaf van apparatuur en materialen valt er winst te behalen op het gebied van duurzaamheid. “We hebben gekozen voor apparatuur die efficiënt en effectief is voor de functie die we nodig hebben, zoals een kleinere thermo. Daarnaast hebben wij door de praktijk heen slimme thermostaten en overal LED-verlichting. We proberen zoveel mogelijk lokaal geproduceerde spullen te kopen. Onze behandelunits zijn ‘dental standalone units’ van Dental International. Deze zijn in Nederland gemaakt en hebben geen leidingwerk nodig. Hierdoor gebruiken de units 33-62% minder energie.”

Reduce, reuse en recycle

Bij alles wat ze bij MOQM inkopen, kijken ze of ‘reduce’, ‘reuse’ of ‘recycle’ mogelijk is. “Bij ‘reduce’ gaat het bijvoorbeeld om autoclaveerbare herbruikbare spullen. Tijdens controles leggen wij geen patiëntenservet meer neer. Deze ging te vaak schoon de afvalemmer in, hoe zonde! Verder geloven wij in een lean inkoop, zodat je zo min mogelijk overhoudt en weggooit. Door maar een keer in de maand te bestellen zorg je ervoor dat er minder heen en weer wordt gereden. Ook ‘reuse’ is belangrijk: waarom alles nieuw kopen als je ook kan kijken naar vintage en antiek. Behalve dat het ontzettend hip is, geeft het ook een warme en gemoedelijke sfeer. Verder hebben wij bijvoorbeeld tissuedispensers die gemaakt zijn van hergebruikt papier en houtsnippers. En recycle: er komen steeds meer spullen op de markt van gerecyclede materialen. Zo gebruiken wij microbrushes van gerecycled plastic. We kijken ook steeds naar de footprint: we gebruiken moderne apparatuur als een intra-orale scanner. Dit geeft minder vervoer naar de technieker, minder afval van afdrukmaterialen en veel meer comfort voor de patiënt. Daarnaast komt onze tandtechnieker uit Amsterdam op de fiets.”

Zoektocht naar informatie

Het vinden van de juiste informatie over het duurzaam managen van een tandartspraktijk was een zoektocht die ruim twee jaar geleden begon. “Er was nog weinig te vinden, er was enkel een pilot in Engeland bij de National Health Service. Tegenwoordig wordt er ook in Nederland steeds meer aandacht aan duurzaamheid besteed. Zo heeft de KNMT recent een e-boekje gemaakt met tips en tricks. Kennis over dit onderwerp kregen we onder andere ook door continu in gesprek te blijven met de dental depots waarmee we samenwerken en door samen nieuwe mogelijkheden te verkennen. Ook hebben we onze blik steeds naar buiten gericht. Dus als we buiten de tandheelkunde inspirerende ideeën opdoen, kijken we of wij dat ook toe kunnen passen. Wat je bedenkt is niet altijd beschikbaar of op de markt. Het vergt veel uitzoeken en doorzetten om steeds te blijven innoveren en verbeteren. Zo was ik een aantal maanden geleden ontzettend blij iemand gevonden te hebben die aligners wilde recyclen. Helaas bleek dit in de praktijk toch lastig te zijn voor de afvalverwerker. Maar er blijft hoop en we blijven proberen.”

Team medeverantwoordelijk

Heel belangrijk bij alle ontwikkeling is het team. “Wij nemen ons team mee in het heruitvinden van de tandheelkunde. Als teamlid zijn ze medeverantwoordelijk voor hoe het gaat in de praktijk. Daarin krijgen ze dagelijks een podium bij een briefing en debriefing. Wij investeren extra tijd in een persoonlijke aanpak en een cultuur van uitspreken en aanspreken te creëren, wij willen een duurzame band met onze toppers. Daarnaast is het bij ons in de praktijk zo dat iedereen de schouders er onder zet, van stofzuigen tot uitbreiden en verbeteren van onze duurzaamheid. ‘Never be too big to do the small thinks that need to be done’. (All blacks, Nieuw-Zeelands rugbyteam).”

Patiënten

Patiënten reageren overwegend enthousiast. “Ze komen soms zelfs speciaal naar ons vanwege het feit dat wij zoveel aandacht aan duurzaamheid besteden. Sommigen zijn verbaasd dat niet meer praktijken dit doen. Verder betekent duurzaamheid ook duurzaam contact. Je bent niet een mond, maar een mens met persoonlijke omstandigheden en een lifestyle. Wij coachen om de beste versie van hun gezondheid te zijn. Ondersteunen, maar wel aanspreken op verantwoordelijkheid. Verder kijken en verder zoeken naar oorzaken en duurzame behandelingen op basis van de nieuwste technieken.”

Uitdagingen

Uitdagingen blijven er ook. “Je moet blijven zoeken naar mogelijkheden van gerecyclede materialen en duurzamere oplossingen. Schroom niet en pak de telefoon of stuur een mail als je wat bedenkt. En als het er nu nog niet is of nu nog niet kan, kan het mogelijk later. De uitdaging ligt erin te blijven innoveren, verbeteren en proberen.” Tip voor andere praktijken die duurzamer willen gaan werken:

“Doe het gewoon en zet je schouders er onder. Er kan meer dan je denkt. En vooral, doe het samen. Betrek je team om bij elke stap de beste invulling te vinden. Zoek de verbinding met andere praktijken, fabrikanten en organisaties die deze wereld duurzamer willen maken. Samen maak je het verschil.”

Hoe vult jouw praktijk duurzaamheid in? Wil je dit delen met je collega’s? Stuur ons dan een e-mail voor een interview. Wij nemen graag contact met je op om jouw ervaringen en tips te plaatsen.