Wat is een tandartspraktijk bij verkoop waard?

Veel overnames en fusies

Er vinden op het ogenblik veel overnames en fusies plaats in de tandartsensector. Nederland heeft nu achttien ketens met meer dan vier vestigingen. Dat is 6,5% van het aantal tandartspraktijken die in Nederland gevestigd zijn (in 2014 was dat nog 4,7%). De bestaande ketens zijn vaak eigendom van private equity. Veel kleinere tandartspraktijken worden momenteel opgekocht door investeringsmaatschappijen. Zij brengen deze praktijken (soms in een formule) samen en verkopen het geheel vervolgens aan een grotere investeringsmaatschappij of een strategische partij. Ook zijn er op de tandartsenmarkt particuliere initiatieven, regionale samenwerkingsverbanden, nieuwe private equity bedrijven en internationale investeringsmaatschappijen actief. In onderstaand overzicht is weergeven welke private equity bedrijven met bijbehorende ketens zich op de tandartsmarkt begeven.

Bron: Aeternus

Prijs van een tandartspraktijk

De prijs die voor een tandartspraktijk wordt betaald is van heel veel factoren afhankelijk. Uitgangspunt voor de waarde van een bedrijf is de ‘EBITDA’: Earnings before Intrest, Taxes, Depreciation and Amortization, dat wil zeggen het operationele bedrijfsresultaat van de praktijk. Voor (middel)grote praktijken wordt op het ogenblik 5 tot 7 keer de EBITDA betaald. Voor een grote keten van praktijken zelfs 10 keer de EBITDA of meer.
Voor kleinere praktijken (minder dan € 500.000 omzet per jaar) gelden lagere richtprijzen, omdat de koper daarbij grotere risico’s loopt. De richtprijzen bedragen hierbij 1,5 tot 4 keer de operationele winst.

Rekenvoorbeeld

De waarde van de aandelen van een praktijk wordt volgens het ‘cash and debt-free’ principe bepaald, dat wil zeggen dat eerst wordt berekend wat de praktijk waard is en dat daarna de rentedragende schulden die mee worden verkocht er vanaf worden getrokken.

Bron: Aeternus

Valuedrivers van een tandartspraktijk

De waarde van een praktijk is dus afhankelijk van de EBITDA, maar daarbij wordt altijd gekeken wat de toekomstverwachtingen voor de praktijk zijn. Deze zijn afhankelijk van de zogenaamde ‘valuedrivers’: factoren die de waarde van een onderneming bepalen of beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn de vestigingsplaats, het patiëntenbestand, de omzet en het praktijkmanagement.

Vestigingsplaats, patiëntenbestand en omzet

De vestigingsplaats is van groot belang: is er sprake van bevolkingsgroei en hoe staat het met de concurrentie? Als de mogelijkheid er is om in de regio veel overnames te doen, dan is dat interessant voor een investeerder. Ook de opbouw van het patiëntenbestand speelt mee (onder andere de leeftijdsopbouw, soort behandelingen en mate van persoonlijke binding met de praktijk) en de omzet per patiënt. De gemiddelde omzet per patiënt in Nederland was in 2017 € 243. Bij grote praktijken (meer dan € 1.000.000 omzet) was de omzet per patiënt echter € 350. Dit wordt veroorzaakt door een multidisciplinaire benadering van patiënten, meer specialismen, gebruik van nieuwere technieken en een efficiënter praktijkmanagement. Een gemiddelde tandarts kan zelf een omzet genereren van € 350.000 tot € 500.000 per jaar. Om een grote praktijk te vormen zijn dus twee à drie tandartsen nodig of er moet samengewerkt worden met een multidisciplinair team op het gebied van tandheelkunde, preventie, mondhygiëne en eventueel tandtechniek.

Praktijkmanagement

Verder is erg belangrijk hoe de praktijk wordt gerund. Een sterk management is van positieve invloed op de verkoopprijs. Voor een koper is het niet positief wanneer de tandarts zelf voor de meeste omzet zorgt. Als deze dan na de overname minder uur gaat werken, zal dit tot hogere kosten leiden.
De inzet van nieuwe machines, technieken en software en een optimale manier van plannen en inkopen kan zorgen voor een hoge omzet per patiënt. Als dit niet het geval is, leidt dit tot een lagere verkoopprijs. De koper kan dan echter wel gemakkelijk na de aankoop de efficiency en de winst verhogen.
Ook van belang zijn goede arbeidsomstandigheden, waardoor tandartsen en overige medewerkers voor langere tijd aan de praktijk verbonden blijven. Een evenwichtige leeftijdsopbouw en goed kennisniveau verhogen ook de waarde van de praktijk.

Wanneer verkopen?

Wanneer je als tandarts het beste je praktijk kunt verkopen, hangt van heel veel aspecten af. In de eerste plaats zijn er natuurlijk persoonlijke overwegingen die bijvoorbeeld verband houden met leeftijd en ambitie. Daarnaast kunnen zakelijke motieven een rol spelen.
Op het ogenblik is het overnameklimaat erg gunstig. Doordat de rente laag is, is het goedkoop om geld te lenen voor een overname. De ketenvorming brengt met zich mee dat er veel gegadigden zijn. Als de ketens eenmaal voldoende schaalgrootte en regionale dekking hebben bereikt, zullen ze waarschijnlijk minder bereid zijn om een hoge prijs voor nieuwe praktijken te betalen.
Als tandarts zou het aantrekkelijk kunnen zijn om zelf een of twee praktijken er bij te kopen en deze dan later weer samen met de eigen praktijk te verkopen. De verkoopprijs voor grotere praktijken is immers relatief hoger.
Bij de verkoop van een praktijk zal altijd een afweging moeten plaatsvinden van financiële, fiscale en persoonlijke argumenten.

Fiscale en juridische zaken

Als je plannen hebt om de praktijk te verkopen, dan is het verstandig om ruim van te voren (dat wil zeggen meer dan zes jaar) de hulp in te roepen van een fiscaal specialist. Deze kan dan beoordelen wat er geregeld moet worden voordat de praktijk verkocht kan worden. Vooral het onroerend goed kan van invloed zijn op de verkoop van de praktijk. Is de bedrijfsruimte gehuurd of eigendom? En als het eigendom is: heeft de tandarts het in privé, in zijn holding of in de werkmaatschappij? En is bij een praktijk aan huis de praktijk los te koppelen van de woonruimte? Wat betekent in dat geval het verhuren van de praktijk voor de waarde van het woonhuis?
Daarnaast moet er ook gekeken worden naar andere zaken zoals de beloning van de tandarts en eventueel echtgenoot of echtgenote en de overeenkomsten met tandartsen die zelfstandig in de praktijk werken.

Verkoopvoorwaarden

Als je besluit om je praktijk te verkopen, dan kun je dat onder verschillende voorwaarden doen. Als je voor de hoogste prijs gaat, dan krijg je vaak te maken met een ‘earn-out’. Dit houdt in dat een deel van de prijs afhankelijk is van de winst. De verkopende tandarts moet dan een aantal jaar in de praktijk blijven werken.  De verkopende tandarts kan bij de verkoop ook een (minderheids)participatie in de holding van de tandartsenketen krijgen. Als de praktijk dan wordt weer wordt doorverkocht, dan kan hij of zij daarvan meeprofiteren. De tandarts moet zich dan wel kunnen voegen naar de keten en hier vertrouwen in hebben. Vaak zal de tandarts het echter als prettig ervaren als de zorg voor personeel, planning en administratie wegvalt. Als je voor een keten gaat werken, dan spelen de beloning en de arbeidsvoorwaarden ook een belangrijke rol bij de verkoopvoorwaarden.

Door:
Aeternus, Corporate finance