Wat is de drive van een mondzorgprofessional? Lees de interviews en blogs voor tandartsen, tandarts-specialisten, mondhygiënisten en ketens in de mondzorg.

Blog Bart Admiraal - 400

Blog: Klantreis – zorg én handel

De term “Klantreis” is volgens o.a. Japke-d-Bouma, publicist en NRC-columnist, een Jeukwoord. Jeukwoorden en gezegdes zoals “in je kracht staan”, ”dichtbij jezelf blijven”, irritante veelgebruikte bazeltaal. Hoe was uw klantreis? Had u een goede klantreisleider? Gruwelijk anglicisme. Tekstuele jeukpoeder, stelt inhoudelijk niks voor.

De welwillende lezer met jeuk-eelt op de ziel zal begrijpen dat de term te maken heeft met de ervaring met de zorg en bejegening die hij ervaart. Chairside manners, beleefdheid, zorgzaamheid, egards.
Uiteindelijk is niet de klantreisleider (brrr nog erger) de baas maar de patiënt. Zie ook wet en regelgeving.

Mijn reiservaring van 1966-heden, als student, tandarts, en nu als pensionado, (N=1).

Het begin van de professionele reis bestond uit ambachtelijke opleiding: 6 jaar lang 5 dagen per week practicum gelardeerd met colleges. Doel: Handige Handjes met academische randjes.

Tandheelkundige Instituut bedankt!

In de jaren zestig-zeventig was Tandheelkunde: heel maken wat stuk is, conserveren, restaureren, herstellen. Er was ook wel Preventieve tandheelkunde: voorkomen dat er schade optreedt. Meer attitude dan techniek, leek wel minder interessant voor de knutselaars, want wat niet defect is, hoeft niet te worden hersteld. Geen handel.

In het kader van de preklinische opleiding moesten er jampotjes en frietsausemmers worden uitgezet bij tandartsen om zoveel en zo gaaf mogelijke elementen te verzamelen, om op te oefenen.

Het was verbazingwekkend, shockerend zelfs, met veel gave elementen huiswaarts te keren. Een knagende vraag.

In de loop van de reis door het beroep volgden er antwoorden.

De mondzorg is gericht op het welzijn van mensen en het leveren van diensten voor verzorging en ondersteuning. Eerst het verval stoppen, dan voorkomen, gevolgd door succesvol langjarig herstel en restauratie.

In die volgorde, anders is het nutteloos dweilen met de kraan wijd open.

Tijdens een Dental Center cursus attendeerde dr. J.H.N. Pameier ons op Robert F. Barkley en zijn boek Succesful Preventive Practices (1972). Deze solist was zeer vooruitstrevend met de vraag “mag ik u uitleggen hoe u mijn declaraties fors kan verlagen?” Omzetverlagend, tja.

Tijdens mijn eigen reis vele malen die vraag gesteld, er werd nooit ontkennend op geantwoord. Ik voelde wel verbazing: ”hee eentje die niet op mijn geld uit is”.

De vraag wekte vertrouwen, gevolgd door gesprek, contact en gezamenlijk optreden richting gebitsbehoud. Het gebit van de patiënt lijdt onder de ziektes cariës en parodontitis.

Mijn eigen gebit is na één consult en instructie bij een mondhygiënist in opleiding op het Tandheelkundig Instituut stabiel sinds eind jaren zestig. Geen cariës, geen parodontitis. Zelfzorg ondersteund door 2 consulten van een zorgzame mondhygiënist. Plak is niet de enige factor voor gebitsverval: gedrag, het suikerbeest, DNA etc.

Nil Volentibus Arduum. Niets is moeilijk voor hen die willen. Plak is weg te poetsen, de rest minder.

Tijdens de reis voelde ik de overgang van zorg naar handel, zoals de UPTimaliseringscursus van ANT.

Zorgverleners werden handelsreizigers. Het nascholingsaanbod – Marketing, Verkoop, Communicatie en Gesprekstechniek – groeide. Geweldige videobanden van Linda Miles uit de USA.

De patiënt werd klant, de zorg een markt. Bedankt minister Schippers!

Klantreis is een begrip uit de marketing, kort gezegd hoe monitoren we als reisleider de klant zo dat hij een goed gevoel krijgt bij ons product en hij bij ons blijft kopen. Kan de zorg wat van leren.

Interessant waren: “Hoe pak je een Oen zijn Poen?, “De psychologie van het Overtuigen” en “Great Communication = Great Production van Cathy Jameson”. Mijn lokale boekhandel vroeg: “waar ben jij mee bezig?”

Tandenhandel is geen windhandel, zelfs buitenlandse Private Equity heeft veel interesse, ketent ons.

Het belangrijkste verschil is dus dat zorg gericht is op het welzijn van mensen, terwijl handel gericht is op winst, combinaties niet onmogelijk.

Parallel ontwikkelde zich het patiëntenrecht en consumentenrecht, want de patiënt moet dan wel vertrouwen blijven houden in zijn zorgverlener/reisleider. Want juridische ondersteuning bleek zeer noodzakelijk, zeker wanneer het karakter van de reis verandert van zorgreis naar klantreis.

Samenvattend: De mondzorg verandert, zorg wordt handel, de patiënten weten zich gesteund door Consumentenclubs en Letselschadeadvocaten. Zij kunnen eenvoudig klachten deponeren. Gelukkig gebeurt dat zelden, een goed teken?

Maar nu even dat jeukwoord KLANTREIS. Gruwelijk anglicisme!

Bart Admiraal studeerde Tandheelkunde & Recht in Utrecht, werkte als tandarts. Als jurist adviseert hij zich gedupeerd voelende patiënten en tandartsen met JURISPREVENTIE.

Lees meer over: Blog, Opinie
blog jerry baas

Blog: Verkapte loonslaaf

ZZP-ers, doe iets en doe het zelfstandig! Ga ondernemen, zoals een ondernemer betaamt en stop met het gedrag van de gedweëe loonslaaf; van 8 tot 5 en verder niets. Dan ben je gewoon een werknemer, ook volgens de nieuwe wet DBA.

Als je niet van risico en initiatief nemen houdt, kun je misschien ook maar beter in loondienst. Iedere maand een vast bedrag op je rekening, ook bij ziekte en vakantie en doen wat de baas zegt. Iets waar ondernemers een hekel aan hebben, maar waar velen zich senang bij voelen en goed bij slapen. Een stressloos leven willen we allemaal, maar de ondernemers willen dat wel op eigen voorwaarden.

Dus als de overheid weer eens burgertje wil pesten en komt met maatregelen, die invloed hebben op je werkende en dus ook privé leven, wordt het tijd om risico te nemen en creatief te worden. ‘Out of the box’ denken, zoals dat in een andere taal heet. Op zoek naar mogelijkheden om iets naar je hand te zetten, binnen de mogelijkheden van de wet. Maar beter is het om je aan te passen aan de nieuwe situatie, maar dan wel onder je eigen voorwaarden. Dus als de fiscus vindt dat ZZP-ers in de mondzorg eigenlijk helemaal niet ondernemen en dus in loondienst moeten, dan zou je hier op kunnen reageren door wél iets te ondernemen! Bijvoorbeeld om zelf een praktijk te beginnen, iets over te nemen of je ergens in te kopen Een andere mogelijkheid is wellicht om samen met andere ZZP-ers te gaan samenwerken in een eigen maatschap, die diensten levert aan alle tandartspraktijken, waar ze toch al werken. Het ene bedrijf huurt het andere bedrijf in, in plaats van de individuele zorgverleners, zoals het het nu is. Op papier verandert er bij de ZZP-maatschap van alles, maar de patiënt zal er weinig van merken. De continuïteit van de zorg blijft zo gewaarborgd, ondanks de bemoeienissen van de staat. Of deze laatste manier van samenwerken ook door de fiscus wordt omarmt, weet ik eigenlijk niet en is voor de ZZP-ers in verkapt dienstverband om uit te zoeken.

De komende tijd worden in ieder geval de mannen van de jongens (en de vrouwen van de meisjes) gescheiden en zullen we getuige zijn van nieuwe initiatieven op het ondernemersfont in tandartsenland. Óf de weinig betrouwbare overheid trekt ook deze keutel weer in, zodat er niets gebeurt en alles blijft zoals het is. Dan was de wet DBA een gemiste kans voor de echte ZZP-tandarts die op het punt stond activiteiten te ontplooien en slechts een paar slapeloze nachten voor de verkapte loonslaaf.

Jerry Baas, tandarts
Lees meer blogs

Lees meer over: Blog, Opinie
Casper Bots

Dr. Casper Bots over zijn rol als Dentist Counselor: “Mijn doel is om andere tandartsen te inspireren en vernieuwd perspectief te geven”

“Juist op kruispunten in het leven of wanneer je behoefte hebt aan een duidelijke richting en koers.”
Dr. Casper Bots heeft veel geleerd van zijn werk als tandarts en vooral van zijn reis als ondernemer. Als praktijkhouder pakt hij dat op een heel bijzondere manier aan. In een interview met hem, gaan we in gesprek over de vraag ‘‘Hoe houd je je werk als tandarts leuk en kom je tot zelfontplooiing?’

Hoe houd je als tandarts of mondhygiënist de balans in je werk/privé?

“Iedere tandarts doet dat uiteindelijk op zijn eigen manier. Na het beëindigen van mijn opleiding ben ik eerst als ZZP’er gaan werken in De Koepelgevangenis in Haarlem en bij diverse praktijken en daarna startte ik mijn eigen praktijk. Ik had een mooi doel voor ogen; na ongeveer 5 jaar hard werken is mijn praktijk ‘klaar’ en heb ik de controle over een goedlopende praktijk die draait als een geoliede machine. Hiermee had ik een ideaalbeeld voor ogen dat niet overeenkwam met de werkelijkheid, medewerkers vertrekken bijvoorbeeld ook weer een keer, je moet daarom flexibel zijn en kunnen schakelen. Als tandartsondernemer krijg je voortschrijdend inzicht en ik heb gemerkt dat het goed is om tenminste eenmaal per week te evalueren. Zo kijk ik terug en bereid me voor op wat gaat komen in de week die volgt. Zo kan ik goed plannen en houd de controle over mijn agenda waardoor ik werk en privé beter kan loskoppelen.”

Hoe profileert je praktijk zich ten opzichte van andere praktijken?

“We vinden het belangrijk dat er aandacht is voor helderheid en duidelijkheid en we hebben op een unieke wijze kernwaarden voor de praktijk geformuleerd. Dit hebben we onder leiding van Birgit Laemers gedaan door middel van een ‘Sense Storm ®’. Dit is een methode waarbij alle zintuigen worden aangesproken om op die manier associaties naar boven te halen. Die vervolgens weer worden gebruikt om te groeperen tot kernwaarden. Bij ons is “Vertrouwd en Betrokken” de pay-off. Hierdoor voelen patiënten als familie. Ze voelen zich gezien en gewaardeerd. Dezelfde methode heb ik ook gedaan voor mijn persoonlijke kernwaarden. Dat gaf antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ maar ook uiteindelijk ‘Waar wil ik naar toe?’.”

Hoe bewaak je het teamgevoel en hoe zorg je dat je personeel goed functioneert en met plezier zijn werk doet?

“Werkplezier wordt bepaald en gestimuleerd door de manier van aanpak op meerdere vlakken. Het gaat daarbij om de structuur van de bedrijfsmatige communicatie en werkwijze, het zien van de medewerker als individu en de praktische faciliteiten die de praktijk biedt om goede mondzorg te verlenen.

We hebben regelmatig werkbesprekingen met het gehele team en iedereen weet wat er precies verwacht wordt door te werken aan de hand van vaste procedures en afspraken.

De visie die we als praktijk hanteren is dat we een werkklimaat willen creëren die bijdraagt aan werkgeluk. We hebben dat op allerlei manieren de afgelopen jaren gedaan. Ik besef hoe belangrijk het is dat het personeel zich gezien en gehoord voelt. Zo ervaart het personeel de ruimte en de veilige omgeving om zich te ontplooien. De mogelijkheid om diverse trainingen en opleidingen te volgen levert hieraan ook een belangrijke bijdrage. Hierdoor beschikken medewerkers over de benodigde skills en blijft de praktijk up-to-date en aansluiten bij de laatste ontwikkelingen. Mijn vrouw werkt als tandarts-geriatrie in de dependance van de praktijk, sinds kort voert zij met vaste regelmaat gesprekken met de medewerkers. Er wordt veel persoonlijke informatie gedeeld en zo krijgt de praktijk als het ware het karakter van een hechte familie. We hebben ook aandacht voor vitaliteit, want een gezonde medewerker zit beter in z’n vel en functioneert beter. Dit is in het belang van de medewerker zelf, de patiënt, de collega’s en de praktijk. Zo hebben we altijd worteltjes voor het grijpen liggen in de koelkast en stimuleren we de medewerkers om gezond te leven.
Een ander belangrijk aspect voor fijn en tevens veilig werken is dat er gewerkt wordt met goede apparatuur en gehoor- en oogbescherming.”

Hoe ga je om met stress en het voorkomen van overbelasting?

“In het verleden voelde ik zelf de werkdruk oplopen en hebben we een andere planning gemaakt waardoor ik weer meer tijd en ruimte creëerde om meer tijd te kunnen besteden aan mijn hobby’s zoals schilderen en pianospelen. Ik doe veel dingen naast elkaar, houd van afwisseling en dat past bij me en dat geeft me ook weer inspiratie voor mijn werk en zo daag ik mezelf continu uit. Ik neem dagelijks tussen de middag even afstand door een wandeling te gaan maken, dat geeft me rust en reflectie. Ik zorg ook dat ik drie tot 5 keer per week sport en mijn beweegmomenten pak, waardoor mijn fysieke en mentale belastbaarheid groter wordt. Dagelijks korte meditatiemomenten en eens per maand massage geven mijn lichaam en geest rust om daarna weer optimaal te kunnen functioneren.

Ik neem regelmatig de tijd om te checken hoe het mentaal met mezelf gaat en hoeveel stress ik ervaar, zo kan ik op tijd bijsturen. Hierdoor kan ik als verantwoordelijke tandarts in De Mondzorgkliniek een positieve mindset aannemen wanneer ik mijn patiënten behandel en het team aanstuur. Het gaat erom dat de balans in het team bewaakt wordt. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat je een teamlid dat energie zuigt en de balans in het team verstoort ‘teruggeeft aan de arbeidsmarkt’. Het zijn moeilijke keuzes die je af en toe moet maken, maar uiteindelijk blijkt vaak dat je de juiste hebt genomen waardoor je weer verder kunt.”

Hoe zorg je voor een goede en prettige omgeving waar de patiënt de nodige mondzorg krijgt?

“Ten eerste is er weloverwogen te werk gegaan bij het bouwen van het praktijkgebouw. Dit is gedaan op basis van de kernwaarden die met de SenseStorm naar voren kwamen. Er is gezorgd voor voldoende daglicht en transparantie, en de kleuren en geluiddempende grote foto’s die gebruikt zijn voor de behandelruimtes zorgen voor een rustgevende sfeer. Daarnaast zien we iedere patiënt als een individu en we streven ernaar dat iedere patiënt het behandelmoment ervaart als prettig, want iedere patiënt is uniek. Zo spelen we bijvoorbeeld favoriete muziek af van de patiënt in de behandelkamer of komen we aan de behoefte tegemoet dat de patiënt extra uitleg wil krijgen over een behandeling.

Je hebt een onderzoek gedaan om een beeld te krijgen van hoe een tandarts zijn werk en leven ervaart. Wat kwam daaruit naar voren?

“Dat is het onderzoek dat ik voor Dentist Experience opgezet heb, daarin werden ook de onderwerpen werkstress en werkplezier belicht. Ten eerste blijkt dat het contact met tevreden patiënten de tandarts veel voldoening geeft enerzijds maar anderzijds ervaart men ook een energie zuigend effect van dat contact. Ook beseffen patiënten vaak niet hoe zwaar het werk als tandarts is. Zo maak ik dagelijks mee dat patiënten snel oordelen dat een vulling in 15 minuten snel verdiend is. Ze beseffen niet dat er 5 jaar studie, 5 jaar promotieonderzoek, bij- en nascholing en 20.000 vullingen aan vooraf gingen.

Tevens kwam uit het onderzoek naar voren dat men veel plezier haalde uit werken met een fijn team, maar dat (veranderende) wet- en regelgeving en het contact met ziektekostenverzekeraars weer bijzonder veel energie kosten. Verzekeraars, maar ook mensen in het algemeen, tonen vaak wantrouwen jegens het beroep van tandartsen. Dat werkt niet prettig.”

Naast tandarts heb je ook een concept gecreëerd, de Dentist Experience, kun je daar iets meer over vertellen?

“Dit is een unieke manier en aanpak om je eigen kernwaarden, doelen, visie en richting te bepalen, samen met andere collega tandartsen. Vragen die beantwoord worden zijn: ‘Zit ik nog op het goede spoor?’ en ‘Doe ik nog wat bij mij past?’ In de vorm van een MasterCourse van 9 maanden verspreid over 6 modules gaan tandartsen onder begeleiding van mij en Birgit Laemers onder andere op zoek naar hun eigen unieke kernwaarden. Die worden vervolgens vertaald naar de keuzes zowel privé als in het werk en de wijze van bijvoorbeeld werken binnen de praktijk. Na de afronding van de Dentist Experience MasterCourse gaan tandartsen naar huis met vernieuwd en verfrist perspectief en een concreet stappenplan voor de ontwikkeling van hun praktijk voor de komende 3 tot 5 jaar. Binnenkort is er een sneak-preview. Voor meer informatie of aanmelding ga naar: www.dentistexperience.com

Dr. Casper P. Bots heeft sinds 2008 De Mondzorgkliniek in Bunschoten en is initiatiefnemer van het Nederlands Speekselcentrum en is voormalig hoofdredacteur bij de NTVT. Naast een bevlogen tandarts en praktijkeigenaar is hij ook oprichter van Dentist Experience, werkt hij parttime in een esthetische tandartspraktijk in Liverpool als tandarts en helpt hij de tandarts in de rol van ondernemer. Als Dentist Counselor inspireert en begeleidt hij vakgenoten om op zoek te gaan naar wie ze zijn en wat zij echt belangrijk vinden. Zo genereren ze weer een frisse blik op hun praktijk en formuleren ze hun missie voor de komende jaren met weer veel werkplezier in het voorruitzicht.

Interview door Petra van der Zwan van Gezond & Inzetbaar – auteur | leefstijlinterventies | gezondheidsonderzoeker – voor dentalinfo.nl met Casper Bots.

Lees meer over: Interview, Opinie, Thema A-Z, Werken met plezier
blog jerry baas

Blog: Naschoolse opvang

Is de mondzorg een blinde vlek voor de overheid of worden we gewoon genegeerd? Nascholing is in ieder geval voor alle beroepen in de zorg verplicht, behalve voor tandartsen. Alsof we niet voor vol worden aangezien. Academisch geschoold, maar op HBO-niveau opgeleid en daarna de bouwvakker en loodgieter van de mond. Naschoolse opvang overbodig, want wat valt er nog te leren?

Nieuwe ontwikkelingen zijn er natuurlijk wel, maar vooral op technisch terrein of beeld ik me dat alleen maar in, in verband met mijn eigen interesses. De wetenschappelijk vooruitgang, die er heus wel is, ook in de tandheelkunde, wordt door de meeste mondknutselaars dan ook nauwelijks opgemerkt, want minder interessant en toepasbaar. Tandarts wordt je namelijk om met je handen bezig te zijn, al zijn er ook die voor ons vak gekozen hebben voor het geld. De dentale golddiggers.

Er moet natuurlijk geld verdiend worden, om de praktijk draaiende te houden en om te leven, maar als het even kan, moet dat bijzaak zijn. Het vak moet vooral leuk en interessant zijn en niet alleen maar om brood op de plank te krijgen, maar als het even kan om fluitend je pensioen te halen. Hetzelfde geldt voor nascholing. Daar zou je ook alleen aan moeten doen, als het leuk en interessant genoeg is en niet omdat het van de overheid moet. Regelmatig ben ik dan ook ergens te vinden waar er een aantrekkelijk onderwerp wordt behandeld, waar ik kan bijpraten met collega’s en waar er bier en bitterballen zijn. Tegenwoordig kies ik ook regelmatig voor de thuis-variant, waar ik omringd door thuistap en airfryer, slurpend en knagend aan scholing doe in de vorm van een e-learning, webinar of vakliteratuur. Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker en goedkoper bovendien.

In de tussentijd knutselt tandheelkundig Nederland vrolijk verder en doen we vrijwillig en verbazingwekkend veel en soms zelfs op academisch niveau aan nascholing. Daar hebben wij geen overheid voor nodig.

Jerry Baas, tandarts
Lees meer blogs

Lees meer over: Blog, Opinie
Blog Bart Admiraal - 400

Blog: VroemmVroemm, verdienmodel – achterwaarts herdeclareren

Tandheelkundige zorg, altijd al het ondergeschoven achtergestelde kindje van de grote Gezondheidszorg, is al geruime tijd Mondzorg. De mond is meer dan aangetaste harde weefsels. Zorg bleef zorg, nu neoliberaal ingekleurd: De mond als verdienmodel. Marktwerking moet van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), beroepsethiek verdrongen door het ethos van de marktkoopman. Concurreren, niet samenwerken. Collega’s zijn er om van de markt te drukken: concurrenten.

Zorgmodel annex verdienmodel, vele handen maken licht werk (vice versa). Dat is een goede oplossing voor behandelen van de groeiende bevolking met dito suikergebruik. Zorgconsumenten. Echter Schaalvergroting kan ontaarden in Schaalverkloting.

De NRC van 17 oktober 2024 is een aanrader vol hartverscheurende tragiek van een bedenkelijke Co-med-iant. Een dubbelzijdigplakbandrijkaard doet ondubbelzinnige greep in de rijkgevulde zorgverzekeraarskassen. Dit alles onder de ogen van VGZ, CZ, NZA en IGJ, allen functioneel ziende blind en horende doof. Struisvogelaars. Wel Co-Med een handje helpen door hun verzekerden zonder huisarts naar Co-Med te verwijzen, de taak van Zorginkoppers kennelijk.

Terzijde: is het devies van IGJ niet “Vertrouwen is goed maar Toezicht is beter”?

De toeziend Inspecteur ging plots met pensioen….
Gelukkig zijn er nog klokkenluiders van binnenuit, en journalisten, die deze zwarte kat de bel aan binden: fraude, oplichterij, piramidespelgeschuif, exorbitant uitgavenpatroon qua restaurants, topwijnen. Als toppunt van patjepeeërij: BMW X7 met Swarowski-pook. Tja, nu is zijn beoogde wereldzaak geklapt, failliet, pech geld weg, forse belastingschuld, patiënten ondermaats behandeld door niet kundig dan wel ongeschoold personeel. We huilen biggetranen.

De tijd zal ons leren hoe het verder gaat met deze casus, zeker nu er zoveel toezichthouders bij zijn betrokken. De doofpot zal wel, in gezamenlijk overleg, erg groot ontworpen worden. Daarna drinken we een glas, doen een plas en gaan weer verder zoals als het was.

Slachtoffers zijn de patiënten van al die opgekochte artsloze praktijken en de regionale collega’s die mogelijk door de verzekeraars/NZa moreel verplicht worden om ze op te vangen. Gevolg: langere werkdagen, haastwerk, waarna de NZa, zonder kostenonderzoek, zal constateren dat de omzetten sterk zijn gestegen, en derhalve tarieven sterk omlaag kunnen. Want NZa is de markt weliswaar niet meester maar wel marktmeester.

De mondzorg kent geen kwartaalbetalingen aan de dokter per ingeschreven ziel, dus deze uitwas is niet mogelijk.

Maar ook hier huilen we al jaren over de grote groep aanstaande pensionado’s, de overheid die weigert om meer tandartsen op te leiden. Het dreigende tekort.

Hier is de oplossing de sprinkhanenplaag, de opkopers van private equity, die de tandarts in alle opzichten ketent en de regels gaat bepalen. De keten als enige winnaar.

De markmachtige NZa gaat op basis van eigen “Kostenonderzoek” bepalen dat de mondzorg te veel heeft omgezet, uren gefantaseerd en kosten verzonnen….meer dan door NZa gewenst. Dan een tariefdaling, misschien wel tot het niveau van de laagst gesalarieerde, de klinisch-assistente…en weg zijn de sprinkhanen. Foetsie. Opgeruimd staat netjes. Geen rendement, geen verdienmodel. Einde rendementistry.

Maar dan zetten de marktpartijen een VroemmVroemm in het zadel, een achterwaarts herdeclarerende gisse zakenman, misschien wel dezelfde, die heeft ervaring.
Of zoeken ze Artsen Zonder Morele Grenzen?

Met dank aan NRC: Jeroen Wester en Lineke Nieber

Mr. drs. W.J. Admiraal is niet praktiserend tandarts, schrijver en columnist. Met zijn JURISPREVENTIE© heeft hij sinds 1983 veel PAO patiëntenrecht verzorgd, is onafhankelijk letselschadeadviseur en adviseur voor collega’s met een claim aan de broek.

Lees meer blogs

Lees meer over: Blog, Opinie
Column Jerry Baas

Blog Jerry Baas: Lulletje rozenwater

Ik wilde als tandarts altijd groots en meeslepend zijn, maar iedere keer als ik weer eens een lezing meemaakte van een restauratief tandarts, ook wel prosthodontist genoemd, zakte de moed me in de schoenen. Vol bewondering was ik dan meestal ook als ik het werk zag van deze geweldenaren en ook vol verbazing hoe ze daartoe waren gekomen.

Het behandelplan gaf dan ook altijd blijk van kennis van alle facetten van de tandheelkunde, waarbij niets over het hoofd werd gezien om maar tot een goed en stabiel eindresultaat te komen, waarbij ik me alleen soms afvroeg of dit dan allemaal voortkwam uit de hulpvraag van de patiënt (terwijl deze misschien alleen maar de hoekopbouw van zijn 11 lelijk vond)?

De uitvoering van het behandelplan, de gebitsmetamorfose, ging me vaak m’n pet te boven door de complexiteit ervan en wellicht door mijn tekort aan restauratieve kennis. Wat dan vooral een hele leerzame lezing had moeten zijn, was dus tegelijkertijd voor mij ook een lijdensweg, waardoor ik soms met gebogen hoofd, als het lulletje rozenwater van de tandheelkunde de zaal verliet.
In de eigen praktijk lijk ik maar wat aan te klungelen, want ik houd ik me vooral bezig met eenvoudige en doelmatige tandheelkunde. Ik doe dus alleen wat ik snap en kan uitvoeren en waar ik dus bekwaam in ben. Mijn keuzes (en dus ook die van mijn patiënten) zijn dus weefsel besparend (dat scheelt ook ingewikkelde preparaties) en met een voorkeur voor de eenvoudigste en vaak ook de goedkoopste oplossing.

Helaas is dit niet bij alle patiënten mogelijk en soms wil de patiënt meer dan ik ze kan bieden. Dan heb ik gelukkig nog altijd mijn verwijsadresjes naar enkele supertandartsen, die bijna altijd wel een oplossing hebben voor het tandheelkundig probleem waar de patiënt mee zit en waar ik niks mee kan.

Soms zie ik deze patiënten daarna weer terug om het behandelplan van de tandentovenaar te bespreken. Dan leg ik nogmaals het plan in Jip- en Janneketaal uit en vertel daarbij wat volgens mij de voor- en nadelen zijn van het meestal compromisloze plan wat er ligt. Compromisloos om maar een goed, duurzaam en stabiel eindresultaat te behalen, hetgeen de patiënt, maar ook de verwijzend tandarts van de restauratieve tovenaar verwacht. Wat dat betreft is het best wel lekker om de anonieme huis, tuin en keuken-tandarts te zijn, die zijn of haar patiënten ieder half jaar terugziet en net zo vaak het altijd maar voortdurende behandelplan kan corrigeren en aanpassen.

Groots en meeslepend klinkt natuurlijk hartstikke stoer, en wellicht iets om als tandarts naar te streven, maar voor mij hoeft het niet meer. Daarnaast zijn veruit de meeste patiënten uitstekend geholpen met eenvoudige en doelmatige tandheelkunde, zelfs als deze uitgevoerd wordt door een lulletje rozenwater.

Jerry Baas, tandarts
Lees meer blogs

Lees meer over: Blog, Opinie
Marja laine

dr. Marja Laine over speekselproblemen: ‘Het is belangrijk om aandacht te geven aan het probleem binnen de praktijk’

Door de vergrijzing van de patiëntenpopulatie doen speekselproblemen zich in toenemende mate voor. In een interview met prof. Marja Laine, specialist op het gebied van ademgeur en mondvloeistoffen, vertelt zij over de prevalentie, oorzaak en de rol die een tandarts kan spelen bij de diagnose en behandeling ervan.

Marja Laine is ruim 30 jaar geleden uit Finland naar Nederland gekomen. Na het werk als algemeen tandarts in een praktijk zette ze haar werk voort bij het ACTA. Ze houdt daar Halitose en Speekselspreekuur, verricht onderzoek en geeft onderwijs bij de sectie Parodontologie en is hoogleraar Orale Diagnostiek op het gebied van ademgeur en mondvloeistoffen. Ze vertelt over haar veelzijdige functie en met name haar werk als droge mond deskundige.

Welke speekselproblemen doen zich veelal voor en wat is daarvan de oorzaak?

Ongeveer 20% van de bevolking heeft te maken met een droge mond. Het probleem van een droge mond neemt steeds grotere vormen aan en dat heeft zijn oorsprong in de vergrijzende bevolking. Deze bevolkingsgroep kampt met gezondheidsproblematiek in vele vormen. Zo kan het slikken van medicatie en auto-immuunziektes zoals het syndroom van Sjögren invloed hebben op de werking van de speekselklieren. Eén van de symptomen van het syndroom van Sjögren is het hebben van een droge mond. Tenslotte kan bestraling van het hoofd- en halsgebied een droge mond tot gevolg hebben. Er zijn andere oorzaken te noemen voor droge mond die samenhangen met (ongezond) gedrag zoals het gebruik van drugs of alcohol.

Hoe kan het probleem van een droge mond behandeld worden?

Voordat men over kan gaan tot behandeling is het belangrijk om een goede diagnose te stellen; is er sprake van te weinig speeksel (hyposialie) of gevoel van droge mond (xerostomie) en wat daarvan de oorzaak is. Als sprake is van hyposialie in rust is het belangrijk om na te gaan of de speekselsecretie gestimuleerd kan worden. Indien de oorzaak bijvoorbeeld medicijngebruik is kan het gebruik van vervangende medicatie, innametijdstip of een andere dosering een oplossing zijn. Indien dit de oorzaak is, is het belangrijk dat overlegd wordt met de behandelend arts.

Kun je wat meer vertellen over de verzamelnaam ‘mondvloeistoffen’?

Er zijn verschillende soorten speekselklieren in de mond die verschillende soorten speeksel aanmaken. De gingivale creviculaire vloeistof draagt ook bij aan de totale speeksel ofwel mondvloeistof. De hoeveelheid en samenstelling van speeksel is afhankelijk van bijvoorbeeld het tijdstip op de dag of de stimulatie van de zintuigen. Zo kan de geur van vers brood letterlijk zorgen voor meer speeksel, daar komt de welbekende uitspraak vandaan ‘het water loopt me in de mond’.

Je doet veel onderzoek naar speeksel, maar wat is daarvan de waarde?

Speeksel is ook een lichaamsvloeistof dat een goed beeld geeft van de algehele lichamelijke gezondheid van een mens. In speeksel kunnen honderden verschillende moleculen vastgesteld worden bijvoorbeeld om zo de gezondheid vast te stellen en eventuele ziektes op te sporen.

Waardoor wordt het drogemondgevoel bepaald of beïnvloed?

Het droge mondgevoel wordt zoals eerder beschreven beïnvloed door het gebruik van medicatie maar ook bv. het eten en drinken. In dit kader zou het goed zijn om de patiënt een droge mond vragenlijst te laten invullen om daarvan een goed beeld te krijgen en daarmee een beter advies te kunnen geven. Het gaat hier om de zogenaamde Xerostomie Inventory  (XI) vragenlijst die beschikbaar is voor mondzorgprofessionals. Er is daarover tevens een artikel gepubliceerd in het NTVT, ‘Speekselonderzoek in de dagelijkse praktijk’, waarin is belicht wat de oorzaken zijn van hyposialie en xerostomie en wanneer speekselonderzoek nodig is  Speekselonderzoek in de dagelijkse praktijk – NTVT   (betaald).

Wat zou een tandarts kunnen adviseren aan een patiënt als deze last heeft van een droge mond?

Ten eerste is het van belang om een goede diagnose te stellen of er sprake is van xerostomie, en/of hyposialie en of speekselsecretie te stimuleren is. Een belangrijke factor voor mondgezondheid van hyposialie-patiënten is ook de frequentie van en het soort eten en drinken. Voor een goede speekselsecretie moet een patiënt voldoende drinken en goed kauwen tijdens het eten is ook belangrijk, dan wordt er speeksel aangemaakt.

Zijn er middelen op de markt om het probleem te verminderen?

Er zijn producten voor droge mond zoals mondspoelmiddelen of gels en suikervrije kauwgom. Deze kan de patiënt zelf kopen bij meerdere verkooppunten en uiteraard heeft ook de mondzorgprofessional vele kanalen om de producten te verkrijgen en kan advies geven over het gebruik ervan.

Het belangrijkste is om aandacht te geven aan het probleem binnen de praktijk. Als dat door middel van een droge mondvragenlijst gebeurt is dat de vorm waarmee de eerste stappen gezet kunnen worden om het probleem van droge mond zichtbaar te maken. Zo kan het speekselonderzoek, geven van advies, preventieve maatregelen of eventueel een doorverwijzing beter, sneller en efficiënter plaatsvinden.

 

Marja Laine is hoogleraar bij de sectie Parodontologie van ACTA. Na haar afstuderen als tandarts aan de Universiteit van Helsinki, Finland en een periode in de algemene praktijk promoveerde zij bij de sectie Orale Microbiologie, ACTA. Zij verzorgt voor het Halitose- en Speekselspreekuur bij de sectie Parodontologie. Haar onderzoek richt zich op de diagnostiek, biologie en behandelingen van halitose en speekselproblemen en hun relatie met parodontitis, en multifactoriële etiologie van parodontitis.

Interview door Petra van der Zwan, Gezond & Inzetbaar –  auteur | leefstijlinterventies | gezondheidsonderzoeker

 

 

 

 

 

Lees meer over: Interview, Medisch | Tandheelkundig, Opinie, Thema A-Z
Blog Bart Admiraal - 400

Blog: Wat ze je niet leren op de universiteit

Het zal eind jaren 70 zijn geweest toen mijn aandacht viel op een cursus bij FRABA dental lab in Bergen oOp Zoom. Een Engelse collega wiens naam aan mijn brein is ontschoten, zou een dag spreken over Marketing in de Tandartspraktijk.

In die tijd mocht een tandarts absoluut geen reclame maken.

De vestigingsadvertentie moest aan regels voldoen, kort gezegd: postzegelgrootte: GEVESTIGD, naam, beroep, adres. Geen kouwe drukte, geen poeha. Schril contrast met hedendaagse websites, groter dan grootspraak en alle specialisten onder één dak. One stop shop. Met name shop zou in die tijd een gruwel zijn. Een winkel… massa is kassa ,OMZET, EBITDA, grote gruwel. De tandarts behoorde tot een eerbiedwaardige professie. De tandarts behoorde tot de vertrouwensberoepen, berekende zelf het hem toekomende honorarium voor een bepaalde behandeling. Geen regeldruk, afgezien van wat regionaal gemaakte afspraken.

In de universitaire opleiding was het absoluut not done om met studenten over geld te praten. Dom, dom, dom, dat deden later de banken wel. Om vervolgens in een financieringsfuik te zwemmen en zonder adequaat pensioen maar met nek, schouder en rugklachten de finish te bereiken.

De omgang met collega’s en patiënten werd beheerst door de Codex voor Beroepsethiek. Gedragsregels, niet meer, niet minder dan regels van moraal en fatsoen.

Terug naar de marketingcursus. In een gelikte cursuszaal, FRABA wel toevertrouwd, tandartsen die elkaar besmuikt aankeken, want een gevoel van illegaliteit heerste. Wat bezielde je om je te verlagen tot zo’n cursus
“ Stofzuigerverkoper”.

De spreker had goed aangevoeld dat de aanwezigen zo anoniem mogelijk wilden blijven, als vieze mannetjes in een pornobioscoop.

Hij begon met een mooi overzicht hoeveel Nederlandse huishoudens jaarlijks uitgaven aan zaken als vakantie, sport, film en theater, rookwaren en alcohol. Helemaal onderaan bungelde een luttel bedragje van een paar tientjes (guldens) van tandartsrekeningen.

“Jullie zijn niet elkaars concurrenten, maar de frisdranken, snoep, alcohol, sigaretten, grammofoonplaten en vakantie zijn jullie concurrenten.”

Er ging een zucht door de lucht. Er werden beelden getoond van een straat in London. Allemaal hifizaken op een rij, waarboven appartementen. Aan de overkant waren bouwvakkers bezig. Of we maar wilden raden wat daar dan kwam…het bleken allemaal weer hifizaken te zijn. Beeld en geluid voor de TV-kijkers en plaatsjesdraaiers. Florerende bedrijven.

Zelf hield hij praktijk in een oud shabby winkelpand. Een eindeloze rij dia’s van tandartspraktijken passeerden de revue, met name voordeuren en raampartijen. De ene nog vervelozer dan de ander, slordige luxaflex, ongewassen gordijnen en  slordige praktijkborden. Ken uw collega. Marktonderzoek avant la lettre.

Hij verhuisde naar een buurt waar vrijwel uitsluitend tandartsen  en artsen waren gevestigd, regio Harley Street. Een tandarts hoort op stand.

De zaal hing aan zijn lippen. Het verhaal ging over het overtuigen van het nut van behandelingen, niet als noodzakelijk kwaad of verkooptruc maar als oplossing voor doorleefde dan wel naderende problemen.

Tandheelkundig wist de zaal dat wel, mondhygiëne, paro, conserverende werkzaamheden, prothetische behandelingen met uiteindelijk goud dat er ging blinken, het materiaal dat tientallen jaren zou voldoen, mits zorgvuldig verwerkt.

Maar ja, hoe moest je vertellen wat je niet durfde, wat op de universiteit was verzwegen want voor een praxis aurea moest een honorarium, ereloon, worden voldaan, en ziekenfondstandheelkunde was in alle opzichten een armoe, daar spraken ze op een universiteit al helemaal niet over.

De spreker gaf een goed advies over een oefening. ’s Ochtends voor de spiegel tijdens het scheren of plamuren. “Dit kost 500 gulden”. Na een week: “Deze behandeling gaat 1000 gulden kosten en na 3 maanden: “Volledig gerehabiliteerd voor   30.000 gulden”. Zonder haperen, blikken of blozen. De middenstand doet dat al jaren.

De dag werd een geweldig succes voor de aanwezigen die elkaar met minder schroom aankeken en vol plannen over praktijkrenovatie, communicatie met patiënt in woord en geschrift met behulp van een prachtig vormgegeven IBM schrijfmachine. Het zenden van een schriftelijke weergave van een behandelplan inclusief prijsopgaaf, zelfs voor in onze ogen luttele bedragen leek wel veel gedoe, maar de acceptatie van een plan waaraan de patiënt zelf had meegewerkt was  “kat-in-het-bakkie” zonder gezeur achteraf.

Investeren in vertrouwen

Publiekstrekker

Flitsende recallkaartjes, kleurenfoto’s van de monden dankzij de cursus in Dental Center van collega Guus Niehe. Spiegelreflexcamera, de juiste lenzen etc. Beelden zeggen meer dan duizend woorden. We oefenden op elkaar, de staat van onderhoud en mondhygiëne deed stil de wenkbrauwen fronsen… niet alleen voor zo’n cursus zou de mond toch een toonbeeld van perfectie dienen te zijn?

Heel gedoe die rolletjes naar ontwikkelcentrale Capi Lux, uitzoeken foto’s bij de patiëntenkaart, dia’s inramen. Kinderbekkies op prikbord: eregalerij van de NULGATENCLUB met als gevolg toeloop van jonge ouders.

Hoort, zegt het voort. Een frisse bek is lang niet gek.

Met dank aan 1 dagje FRABA cursus in de jaren zeventig, ver voor het hedendaags communicatiewalhalla.

Mr. drs. W.J. Admiraal is niet praktiserend tandarts. Met zijn JURISPREVENTIE© heeft hij sinds 1983 veel PAO patiëntenrecht verzorgd, is onafhankelijk letselschadeadviseur en adviseur voor collega’s met een claim aan de broek. Sinds zijn hoofdredacteurschap PRIKKEBEEN 1962 (Delftse HBS vereniging) is hij schrijver en columnist.

Lees meer blogs

Lees meer over: Blog, Opinie
blog jerry baas

Blog Jerry Baas: Vijftigers

Leuk en leerzaam moest het zijn en daarnaast niet te lang, niet te duur en zonder er patiënten voor te hoeven afbellen, maar vooral leuk én leerzaam. Dit idee had ik toen ik iets van 15 jaar geleden een Iqual-groep oprichtte. Ik nodigde veel van mijn oude studievriendjes en vriendinnetjes uit om mee te doen en al snel begonnen we met 6 of 8-wekelijkse bijeenkomsten op zolder van een groepspraktijk in Beverwijk.

De Iqual-afdeling van de KNMT zorgt sindsdien ieder jaar voor een aantal studiepakketten met steeds weer een ander thema, maar soms hebben we ook gastsprekers of delen we onze eigen kennis en ervaringen met elkaar.

Onze groep bestaat namelijk uit een endodontist, een implantoloog, een kindertandarts, twee  gnathologen, een slaaptandarts, twee eigenaren van ouderwetse solopraktijken (één zelfs aan huis en zonder assistente), een praktijkhouder in een stichting(?),  twee maten van een kleine maatschap, één maat van een hele grote maatschap, een ZMHVP-er (zelfstandige met heel veel personeel) en sinds kort hebben we zelfs een ZZP-er, omdat ze net haar praktijk heeft verkocht. Voldoende stof en invalshoeken dus om de tandheelkunde in de breedste zin van het woord te bediscussiëren.

Onze laatste bijeenkomst, onder leiding van onze ZZP-er, tevens voorzitter van ons Iqual-clubje, ging over de verkoop van je praktijk , aangezien wij vijftigers daar zo langzamerhand over moeten gaan nadenken. Behalve onze gespreksleider had ook al iemand anders het proces van verkoop van een tandartspraktijk meegemaakt en daar wilde ze graag over vertellen (en waarschuwen). Behalve over de onderhandelingstactieken van de kopers en hoe je  daartegen te wapenen ging het deze avond ook over iets waar ik eigenlijk nooit bij had stilgestaan, namelijk over welk percentage je als praktijkhouder eigenlijk overhoudt van de zelf gemaakte omzet. Het kwam er op neer dat de praktijkhouders van de kleinere praktijken er gemiddeld minder aan over hielden dan degenen met een grote groepspraktijk, al werken die laatsten wel minder uren aan de stoel aangezien ze ook nog van alles moeten regelen en (te) vaak vergaderen. De percentages liepen uiteen van wat een ZZP-er krijgt, dus iets van 40% tot zelfs 150% bij iemand van ons die slechts halve dagen werkt. Deze laatste leerde ooit dat je met delegeren net zoveel of zelfs veel meer kan verdienen, dan als je zelf alle omzet maakt en dat was niet tegen dovemans oren gezegd, want liever lui dan moe.

De conclusie van deze iqual-avond was dan ook dat als je als praktijkhouder je zaakjes enigszins op orde hebt, je meestal veel meer verdient dan een zzp-er. Je  bent dan natuurlijk, naast het boren, wel nog tijd kwijt aan regeldingen, maar dan kan je ook werken zoals je zelf wilt. Dus alleen als je tegen je pensioen aan zit, je niet veel meer dan 40% van je omzet overhoudt of als je geen zin hebt in het gedoe van het hebben van een eigen praktijk is het aan te raden deze van de hand doen.

De laatste jaren houden we onze Iqual-avonden bij toerbeurt bij iemand anders thuis en eten we ook gezamenlijk, voordat het serieuze gedeelte begint. Hierdoor is het nog gezelliger dan het al was en het gaat het niet eens ten koste van het inhoudelijke deel, want we zijn het er over eens dat onze bijeenkomsten  altijd ergens over moeten gaan. Was alle nascholing maar zo leuk en leerzaam.

Jerry Baas, tandarts
Lees meer blogs

 

Lees meer over: Blog, Opinie
Bijzonder hoogleraar Ad de Jongh 400

Bijzonder hoogleraar en tandarts Ad de Jongh: ‘Jij kan de angst of het probleem oplossen’

Na tientallen jaren actief te zijn geweest op verschillende universiteiten zet ‘Angsttandarts’ Ad de Jongh een punt achter een imposante loopbaan. Zijn levenswerk: mensen minder bang laten zijn voor de tandarts. In dit gesprek vertelt hij over zijn ervaringen, geeft hij tips en spreekt hij zijn zorgen uit over ontwikkelingen in de branche.

Over de gehele wereld wordt bijzonder hoogleraar ‘de Angsttandarts’ Ad de Jongh (1956) nog gevraagd om gastcolleges te geven, om uit te leggen hoe je ervoor zorgt dat mensen niet meer bang zijn voor de tandarts. Zelf vindt hij het een leuke titel: ‘de Angsttandarts’. “Een collega heeft deze term voor mij bedacht,” legt de Jongh uit. “Die collega had moeite met patiënten die te veel gingen – zoals wij dat noemen – ‘huilen’. Hij vroeg daarom aan mij om dat spreekuur te draaien met de angstpatiënten. Ik werkte namelijk veel met dit soort patiënten. Uiteindelijk heeft mijn collega op mijn eigen praktijk een plakkaat geschroefd met ‘Angsttandarts, Ad de Jongh’. Dat is toch mooi.”

Daarnaast is hij ook trots op verschillende universiteiten in Nederland, met name de ACTA. “De studenten die daar worden opgeleid krijgen daar een specifiek onderwijsprogramma over angst. Er is maar één land ter wereld die angst oplossen bij de wortel aanpakt – wat best raar is – want als je een fobie hebt, moet je dat met gedragstherapie aanpakken en niet met narcose. “Het is daarom belangrijk dat studenten en vakspecialisten dit leren en kunnen.”

Cirkel van Berggren

“Het is een vicieuze cirkel, dat angstproces. Mensen die bang zijn voor de tandarts stellen hun bezoek uit. Daardoor gaat de gezondheid van het gebit achteruit, krijg je steeds meer gaatjes of breken zelfs stukken van het gebit af. Zo wordt die drempel steeds hoger om de stap te maken. Je begint steeds meer angst te krijgen en het wordt dan steeds moeilijker om je tanden te behandelen. Dit is kort gezegd de zogenoemde cirkel van Berggren. Het is verstandig dit aan de patiënt goed uit te leggen. Zo help je hen om die cirkel te doorbreken, bijvoorbeeld door wel te gaan.” Volgens de Jongh zit de kern van het probleem hem in de machteloosheid. “Vaak hebben mensen gruwelijke angsten of fantasieën over wat er allemaal kan gebeuren als je naar de tandarts gaat. Als je de patiënt echt wilt helpen om zijn angstcirkel te doorbreken dan moet je hem laten zien dat wat ze vrezen onterecht is. Dat het niet zo erg is dan ze denken dat het is. Dat kan alleen door de confrontatie aan te gaan en te ervaren dat het allemaal best meevalt. Het is daarom niet eerst durven en dan doen, maar juist andersom: eerst doen en dan durven. Doen is het blootstellen aan de tandartssituatie, daarmee disconfirmeer je bestaande, irrationele verwachtingen en dan gaat het durven vanzelf.”

Tips

De Jongh heeft nog verschillende tips die toe te passen zijn in de praktijk om angstige patiënten te kunnen helpen. “Waar we onderzoek naar hebben gedaan is in hoe we Virtual Reality-therapie kunnen toepassen. Je kan het direct gebruiken als afleidingstechniek voor in de tandartsstoel. Daarnaast wordt de VR-bril gebruikt voor ‘exposure therapie’, waarin patiënten door blootstelling aan handelingen die in de praktijk moeten gebeuren, en die ze liever vermijden, leren deze situaties te beheersen. Dat hebben we uitgebreid getest en het blijkt ook goed te werken. Een extra toepassing is  dat mensen thuis virtueel kunnen oefenen met voor hen lastige tandheelkundige situaties, zodat ze goed voorbereid zijn.”

Narcoseklinieken

“Iets waar ik mij onder meer druk over maak zijn narcosetandartsen. Die schieten als paddenstoelen uit de grond. Zij zeggen: ‘Je bent bang voor de tandarts; kom dan maar naar ons en wij doen die behandeling wel onder narcose.’ Dat is misleiding. Je moet de patiënt niet de kans ontnemen zijn angst voor de tandarts definitief op te lossen en dat doe je nu eenmaal niet onder narcose. Je lost het probleem van angst voor honden toch ook niet op door mensen steeds onder narcose te brengen als ze een hond tegenkomen. Je moet de kern van het probleem aanpakken. Daarbij komt dat mensen gelukkiger worden van het oplossen van hun angstprobleem dan van het onder narcose aanbrengen van mooiere tanden. Dat hebben wij onderzocht.”

Niet alleen de geluksfactor is voor de Jongh een belangrijke factor om deze methode niet toe te passen. “Een aantal verrichtingen, zoals een wortelkanaalbehandeling, zijn lastiger uit te voeren onder narcose omdat de patiënt geïntubeerd is, en daarom liever niet gedaan. Zo gaan er meer gebitselementen verloren dan strikt noodzakelijk is. Ook dat is best zorgelijk.”

Gelukkiger?

Er zijn ook grote uitdagingen voor de mondzorgbranche, volgens de Jongh. “Persoonlijk vind ik het een griezelige ontwikkeling dat tandartsen zich steeds meer bezighouden met het verfraaien van andere zaken dan alleen het gebit. Je ziet dat de huidige generatie mensen enorm op hun uiterlijk zijn gericht en steeds vaker de behoefte voelen om iets aan het gelaat veranderen. Het lijkt allemaal steeds makkelijker te kunnen en te mogen. Ik vind dat daar te weinig kritisch over wordt geschreven.” De Jongh en zijn collega’s hebben zelf onderzoeken gedaan bij cosmetische klinieken. Het bleek dat de claims die werden gedaan als zou het levensgeluk worden vergroot door het verfraaien van het gebit, blijken geenszins te kunnen worden waargemaakt.

“We hebben die claims onderzocht en die blijken niet te kloppen. Vooral de groep mensen aan die extreem gefocust is op hun uiterlijk. Die worden juist ongelukkiger van zo’n behandeling. Ze verwachten dat als je tanden er goed uitzien; dat de meisjes of jongens naar je gaan fluiten en dat je dan vanzelf gelukkig wordt. Dat blijkt echt niet het geval te zijn, want het leven is nu eenmaal complexer dan dat en geluk is niet te koop.” De Jongh maakt zich zorgen over deze ontwikkeling. “Je moet opletten dat de tandheelkunde versjoemeld wordt door allerlei sluwe tandartsen die inspringen op dit type business, waardoor het beroep een slechte naam krijgt. Ik denk dat er een enorme noodzaak is voor wetgeving, regels, protocollen of richtlijnen om ongewenste, puur financieel gedreven ontwikkelingen te beteugelen zodat de kwaliteit vooraan blijft staan. Er is nu eenmaal geen wetenschappelijk bewijs dat je gelukkiger wordt van een mooie voortand of kroon.”

En wat is dan het laatste wat er geleerd kan worden van deze vakman? “Mondzorgprofessionals moeten weten dat je in de mond aanwijzingen kunt vinden dat de mentale gezondheid van de persoon in het geding is. Als tandarts kun je de eerste zijn die ziet dat iemand een eetstoornis heeft bijvoorbeeld. Dat kun je zien door de ernstige abrasieën aan de binnenkant van het bovengebit. De patiënt wil het probleem liever onder de pet houden maar er rust dan een morele verplichting op je schouders om dit probleem bespreekbaar te maken, als was het alleen maar omdat 10% van de mensen met anorexia nervosa uiteindelijk aan de gevolgen van deze ziekte overlijdt. Jij als specialist kan zo’n probleem detecteren en bespreekbaar maken met je patiënt en daarmee helpen om het probleem tot een gezonde oplossing te brengen.”

Prof. dr. Ad de Jongh, tandarts en gz-psycholoog, was als bijzonder hoogleraar ‘angst en gedragsstoornissen in de tandheelkundige praktijk’ verbonden aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) en als honorary professor aan de School of Health Sciences van Salford University in Manchester (UK). Daarnaast was hij verbonden aan de Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT), was hij hoofdopleider van de post initiële opleiding tot tandarts-angstbegeleiding, maar voorlopig blijft hij verbonden aan PSYTREC, een grote kliniek die gespecialiseerd is in de behandeling van psychotrauma. In april nam hij afscheid aan de UvA.

Interview door Stefan Rietjens

Lees meer over: Interview, Opinie
De Mondzorgkaravaan

Weer een huis en aan het werk door de Mondzorgkaravaan

Mondzorg blijft nog voor veel mensen onbetaalbaar. Om dit tegen te gaan trekt er door Nederland een Mondzorgkaravaan van Dokters van de wereld rond. Zij geven gratis mondzorg aan mensen die het niet kunnen betalen. Caroline van Wingaarden, coördinator Mondzorg van Dokters van de Wereld, vertelt er alles over.

De Mondzorgkaravaan

“De Mondzorgkaravaan is onderdeel van het mondzorgprogramma van Dokters van de wereld. Hierin bieden we mondzorg aan mensen die het anders niet kunnen betalen. Denk aan ongedocumenteerde mensen, zij zijn namelijk niet verzekerd, maar ook dak- en thuislozen en mensen die leven onder de armoedegrens. De behandelingen worden uitgevoerd door vrijwillige tandartsen, die een half uur per patiënt hebben. Het gaat voornamelijk om noodbehandelingen.

We hebben een Zorgbus waar we medische zorg bieden aan mensen die anders geen medische zorg kunnen krijgen. We constateerden al gauw dat veel klachten betrekking hebben op het gebit. Eerst was het 1 op de 5 klachten en daarna werd het 1 op de 4. Dit was de aanleiding voor de Mondzorgkaravaan. De karavaan bestaat uit een tandartsbus en preventiebus. Als we voor de deur staan, staat er ook wel wat. Ze zijn namelijk 9,5 en 7,5 meter lang.

Behandeling en voorlichting

Als we ergens heen gaan, werken we altijd samen met een organisatie. Dit kan bijvoorbeeld een voedselbank of een dakloze opvang zijn. Deze organisatie kent de mensen al en maakt vooraf een selectie van wie geholpen gaat worden. Er kunnen ongeveer veertien mensen op een dag geholpen worden. Naast behandelingen geven we ook voorlichting over preventie. Dit in de vorm van een poetsvoorlichting.

In 2019 is de karavaan voor het eerst het land in gegaan. Helaas kwam toen corona en heeft het een jaar stilgelegen. In 2021 was hij weer mobiel. We hebben meer dan 1500 mensen geholpen met de karavaan. Al heel wat, maar als het aan ons had gelegen waren het er nog veel meer. Helaas zijn we wel beperkt met wat we kunnen doen. We draaien dit programma met alleen sponsoring van o.a. Prodent en Septodont. Zij maken het mogelijk dat dit programma draait en de bus het land in kan.

Weer aan het werk

Het leukste van de karavaan blijft het mensencontact. Zien hoe blij mensen zijn met de hulp. Ik krijg soms berichten van mensen die weer aan het werk zijn gegaan doordat ze een prothese hebben gekregen of die nu een huis hebben. Dit omdat ze weer presentabel zijn en weer kunnen meedoen met de maatschappij. Van zulke berichten word ik heel blij en merk dan weer hoe belangrijk het is wat we doen.

Publiciteitsmiddel

Verder wordt de karavaan ook gebruikt als publiciteitsmiddel. Er is vaak pers bij en tandartsen komen langs om zich aan te sluiten bij het Compassie Netwerk. Vaak komt de wethouder uit de stad ook nog langs. De karavaan is dus een heel mooi middel om alle partijen bij elkaar te brengen.”

Vrijwillige tandarts Xander Meijs aan het werk in de tandartsbus

Vrijwillige tandarts Xander Meijs aan het werk in de tandartsbus

Het Compassie Netwerk

“Naast de Mondzorgkaravaan zetten we ook een netwerk op, het Compassie Netwerk, van mondzorg professionals met compassie, die bereid zijn om gratis vervolgbehandelingen te doen. We hebben gezien dat een half uur vaak niet voldoende is en daarom hebben we het netwerk opgezet. De praktijken in het netwerk nemen dan minimaal 10 patiënten per jaar op die ze gratis behandelen. Tot nu toe zitten er ruim dertig praktijken in het netwerk en is het over 9 steden verdeeld. In sommige praktijken doen er meerdere tandartsen mee. In Amsterdam zijn er twee praktijken die minstens 20 patiënten per maand behandelen. We kijken per praktijk wat er mogelijk is en maken zo afspraken. Wat we wel altijd meegeven is dat we voor pijnvrije en ontstekingsvrije behandelingen gaan, zodat mensen weer een functioneel gebit hebben.

Netwerk

We zoeken praktijken in steden waar we met de karavaan komen, maar praktijken kunnen zich ook altijd zelf aanmelden. We willen het netwerk zo veel mogelijk uitbreiden en iedereen is welkom om zich aan te sluiten. Verder komt er in de toekomst een samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en een aantal gemeenten om te kijken hoe we het maatschappelijke vangnet in die gemeenten kunnen versterken. We zetten ons in om mensen nadat ze bij de karavaan zijn geweest te helpen om terug te stromen in de gemeentelijke regelingen die er zijn.”

Ik vind het heel mooi wat we met de Mondzorgkaravaan en het Compassie Netwerk in de wereld zetten. Jammer dat het nog nodig is, maar die noodzaak is er gewoon nog steeds. Er wordt geschat dat minstens anderhalf miljoen mensen geen geld hebben voor de tandarts. Het blijft voorlopig dus nog heel erg nodig om zo veel aandacht eraan te besteden.

Interview door Jennifer Delgado. met Caroline van Wingaarden, projectleider Mondzorgcampagne bij Dokters van de Wereld

 

 

Lees meer over: Interview, Opinie, Thema A-Z
Column Jerry Baas

Column: Blij

Blij dat er tandartsketens zijn en heel blij dat deze ketens van superpraktijken altijd op zoek zijn naar praktijkhouders die tegen hun pensioen aan zitten om hun praktijk te kopen, maar matig blij dat ik dan wordt geconfronteerd met sluwe onderhandelaars die je blij als een boer met kiespijn maken, omdat ze je een poot willen uitdraaien. Wie blij wil zijn moet pijn lijden.

Wel weer blij dat ik daarna deel uitmaak van een professionele organisatie in plaats van de ik-doe-maar-wat onderneming die ik nu bestier en zelfs super blij dat ik bij verkoop van m’n tent me niet meer hoef bezig te houden met al die  ’tandartsje pesten’ regels, die zelden nuttig zijn en waar je geheel niet blij van wordt.

Minder blij dat ik dan mijn eigen personeel niet meer kan aannemen en overgeleverd ben aan geschoolde managers die de blije sfeer in de praktijk niet als grootste prioriteit hebben, maar hopelijk wel weer blij om als ZZP-er aan de slag te gaan, want alleen maar blij zijn en niet de lasten, maar mag je dan nog wel de tandheelkunde uitoefenen waar je blij van wordt?

Geheel niet blij met de beloningsstructuur met een staffel die overtreatment in de hand werkt, maar wellicht toch weer blij zijn als het me ook lukt om goede vullingen voor mooiere te vervangen, waar ik iedere dag zo blij van wordt als ik op social-media kijk.

Blij ook met de tandarts-directeur die iedere dag alle x-foto’s naloopt of niemand iets gemist heeft om de omzet mee op te krikken, maar geheel niet blij als ik gedwongen wordt de Cerec gebruiken, omdat de ketenhouder daar blij van wordt, terwijl er een goedkoper, plastischer en blijer alternatief is. Wel weer blij als het me toch lukt om hoge omzetten te maken en daar blije schouderklopjes voor krijg en helemaal blij als mijn bankrekening er ook blij van wordt.

Misschien moet dit blije ei maar eerder met pensioen, zodat ik ook snel één van de vele blije onderdelen kan worden van een superieure tandartspraktijk, waar iedereen blij van wordt en z’n aandeelhouders nog wel het meest. Blij dat er tandartsketens zijn.

Jerry Baas, tandarts
Lees ook de andere columns van Jerry Baas

Lees meer over: Blog, Opinie, Thema A-Z
Marit Verschuuren-Kuijer

“Op naar een cariësvrije generatie”

Eerder dit jaar werd Marit Verschuuren-Kuijer verkozen tot secretaris van de Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde (NVvK). We gaan met haar in gesprek om te kijken hoe haar missie voor een ‘cariësvrije generatie’ aansluit bij deze nieuwe functie.

Gefeliciteerd met je verkiezing tot secretaris van de NVvK! Kan je wat meer vertellen over je nieuwe rol van secretaris?

“Dank je wel! De NVvK zet zich in voor goede mondzorg voor kinderen, met een specifieke focus op hoe wetenschap de kindertandheelkunde kan bevorderen en zo de gezondheid van het kind kan verbeteren. Het mooie is dat het bestuur bestaat uit verschillende professionals uit de tandheelkundige sector. Naast tandarts-pedodontologen zijn er ook bestuursleden die zich bezighouden met onderzoek. En ik ben een algemeen mondhygiënist met een sterke affiniteit voor kindertandheelkunde. Als secretaris ben ik verantwoordelijk voor de secretariële werkzaamheden, waaronder het notuleren van vergaderingen, het beheren van correspondentie, het bijhouden van de agenda, het bieden van administratieve ondersteuning en het verspreiden van informatie aan leden.”

Waarom heb je je beschikbaar gesteld voor deze functie?

“In de tien jaar dat ik nu actief ben als mondhygiënist heb ik me altijd sterk gemaakt voor een betere mondhygiëne voor kinderen. Ik droom van een generatie zonder cariës. Als jong meisje was ik altijd bang om naar de tandarts te gaan. Bibberend zat ik op de tandartsstoel. Tijdens mijn studie mondzorgkunde dacht ik ‘dat moet toch anders kunnen’. Mijn droom is dat deze angst bij kinderen kan worden weggenomen en dat gaatjes bij kinderen tot het verleden behoren. Deze missie past natuurlijk binnen het streven van de NVvK voor goede mondzorg voor kinderen. Dus toen ik voor deze functie werd gevraagd, voelde ik me erg gevleid en antwoordde ik volmondig ‘ja’.”

Kan je iets meer vertellen waar die passie voor jou voor een cariësvrije generatie vandaan komt?

“Tijdens mijn studie kwam ik in aanraking met ‘Gewoon Gaaf’, dat destijds nog maar net in Nederland was. ‘Gewoon Gaaf’ is een preventiemethode die specifiek is ontworpen voor elk kind tussen 0 en 18 jaar, samen met hun ouders of verzorgers. De tandarts of mondhygiënist biedt advies dat is afgestemd op de individuele mondgezondheid van het kind. De methode van Gewoon Gaaf sprak mij enorm aan, dat ik ook besloot om af te studeren op implementatie van NOCTP, wat de wetenschappelijk benaming is van Gewoon Gaaf, in verschillende praktijksettingen. Sinds 2018 begeleid ik praktijken bij het implementeren van preventieve methoden zoals Gewoon Gaaf.”

Wat wordt er nu al goed gedaan in de tandartspraktijken om een cariësvrije generatie mogelijk te maken en wat kan er beter?

“Er zijn al hele mooie initiatieven die goed werken, zoals Gewoon Gaaf, Uitblinkers en ook Johnny Joker, gericht op het leuker maken van mondzorg voor kinderen én ouders. Als ik bij collega’s langsga om trainingen te geven hierover, merk ik dat ze openstaan voor deze nieuwe methodes en ook meedenken over hoe we ervoor kunnen zorgen dat kinderen gaatjesvrij blijven. Het enthousiasme van de collega’s geeft me altijd enorm veel energie. Dus die bereidheid en enthousiasme zijn heel positief. Waar ik denk dat nog verbetering mogelijk is, is in de communicatie. De manier waarop je een boodschap overbrengt, bepaalt grotendeels of de boodschap ook daadwerkelijk overkomt. Uiteindelijk willen zowel tandartsen als ouders hetzelfde: dat kinderen geen gaatjes krijgen. Maar als een mondzorgverlener alleen droge instructies geeft of mensen op de vingers tikt als er toch een gaatje wordt gevonden, sla je de plank mis, ongeacht je goede intenties. Dat is ook de reden waarom ik mij nu nog verder verdiep in motivational interviewing. Ik geloof dat de sleutel in deze missie is om mensen zelf aan het woord te krijgen. Het gaatje is namelijk slechts een vervolg, de oorzaak van het probleem is de onbalans in de mond waardoor het gaatje ontstaat. En dát moet je aanpakken en pas in tweede instantie het gaatje zelf. Om daar achter te komen, of het nou om voeding of poetsen gaat, moet je de ouder aan het woord krijgen en ontdekken hoe je als mondzorgverlener het beste kan helpen. Gaat dat om voedingsadvies, poetsinstructies of heeft de ouder andere behoeften? Om echt resultaat te behalen, moet je dat weten.”

Hoe draagt dit bij aan het verminderen van angst voor de tandarts bij kinderen?

“Als ouders zich nog beter bewust worden van wat er nodig is om de mond van kinderen gezond te houden, hoeft er niet geboord of gevuld te worden. Geen behandelingen voor kinderen betekent minder angst. Daarnaast is het belangrijk om het tandartsbezoek voor kinderen zo plezierig mogelijk te maken. Dit begint al bij de eerste tand. Maak direct een afspraak bij het doorkomen van de eerste tand. Mijn advies aan de mondzorgverlener zou zijn om bij zo’n eerste bezoek de focus op de ouders te leggen. Een kindje hoeft dan echt nog niet in de stoel. Juist op dit moment is er de kans om met ouders over gezonde gewoontes te praten. Aan de hand van de basis adviezen cariëspreventie bespreek je dan het poetsen, en ook de voeding. Het is veel makkelijker om kinderen te leren water drinken als ze de alternatieven nog niet kennen. Liever leren we direct gezond gedrag aan, dat is makkelijker dan ongezond gedrag afleren.”

Wat is er nodig om dichterbij een cariësvrije generatie te komen?

“Het is natuurlijk een utopie, een cariësvrije generatie. Een ontzettend mooi streven, maar wellicht niet helemaal realistisch. Dus wat mij motiveert is het succes te behalen met kleine stappen. Zo had ik een patiëntje van ruim drie jaar die ik voor de tweede keer op de stoel had. Helaas had hij een gaatje wat behandeld moest worden, maar in gesprek met zijn ouders kwamen we erachter dat ze sinds de vorige afspraak de appelsap grotendeels hadden vervangen door water. Zijn ouders hadden hem zelfs een mooie waterfles gegeven waar hij heel trots op was. Voor deze ouders was de eerste stap letten op de voeding en daar veranderingen in aanbrengen. Een volgende stap is om te kijken hoe het poetsen verbeterd kan worden. Natuurlijk had ik liever gezien dat er geen gaatje was geweest, maar de bewustwording en eerste stappen waren gezet door de ouders. En dat is wel reden om blij mee te zijn. Wat mij ook motiveert, is dat we in onze praktijk zien dat we jaarlijks steeds minder boren bij kinderen. Elke boor die niet gezet wordt, is een overwinning op weg naar een cariësvrije generatie. Tandenpoetsen is erg complex, vooral als je te maken hebt met een druk kind dat niet stil wil blijven zitten tijdens het poetsen. Als tandartsen meer begrip tonen en het gesprek aangaan met de ouders, kunnen we meer bereiken. Uiteindelijk willen ouders en tandartsen hetzelfde: een gezonde mond voor de kinderen. Maar communicatie is cruciaal om ervoor te zorgen dat de boodschap goed overkomt en het gewenste resultaat wordt behaald.”

Interview met mondhygiënist Marit Verschuuren door Ilona van der Werf. Voor meer informatie over cariësvrije generatie, bekijk dan de website van Marit: De Cariësvrije Generatie – Preventieve mondzorg op zijn best.

 

Lees meer over: Interview, Kindertandheelkunde, Opinie, Thema A-Z
Hybrido

Column: Hybrido

Onlangs raakte ik bijzonder geboeid door een presentatie van Paul de Kok tijdens de middag Leerzame Mislukkingen. Niet alleen door de gelikte beelden maar nog meer door zijn betoog. Hij begon Gymnasiaal over Hybris (spreek uit Hubris): overdreven trots, overmoed, hoogmoed, grootheidswaan, brutaliteit en onbeschaamdheid. Haakon Kuit, ook met prachtige presentatie, fluisterde me in: Hybrido, waarvoor dank.

Niet onbekend in de mondzorg: “We kunnen dit wel, zijn er goed in, alle know-how en kennis onder één dak, omnitotaalspecialisten. Paul waarschuwde voor Hybris als Professionele Attitude, dat in combinatie met een forse dosis testosteron en gedroomde positie op de rots samenvloeit tot dit zorgwekkend Hybrido. Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.“

In elk van ons schuilt wel een Pipi Langkous, aan wie deze uitspraak is toegedicht. Het Grote Werk lonkt, simpel is maar suf, kan de preventieassistente ook wel.

Hopelijk worden door deze houding gemaakte mondzorgelijke mislukkingen nog eens Leerzame Mislukkingen. Een les geleerd is niet verkeerd, de man leert het snelst als ie op zijn plaat gaat.

In de getoonde indrukwekkende casus van Paul, een vanuit toendra geïmporteerde profbokser zag door zijn dentale weldoeners (zij betaalden hun eigen werk) zijn ruïne verwisseld door een goed smoelende dentitie, parofris, zo hier en daar gesteund op implantaten. Allemachtig prachtig, je moet er wel aan toe zijn, want er bleek na enige jaren een totale terugval met paro, cariës, fracturen, restauratiebreuk, zo was de situatie weer terug naar af dankzij een triest life event.

“We krijgen de man wel uit de toendra, maar de toendra niet uit de man”.

Deze uiterst leerzame boodschap van Paul stemde tot nadenken, als het hem al kan overkomen wat dan met algemeen practici en schoenmakers die zich niet bij hun leest houden, zonder zoveel kennis en ervaring?

Haakon Kuit liet een mooie slide zien met een soortgelijke problematiek. Hij stelde de vraag: Zijn implantaten gedoemd te mislukken? Het antwoord was een duidelijk NEE, mits behandelaar:

  • Ervaren is op het gebied van bot- en soft tissue chirurgie.
  • De juiste diagnostiek, 3-D planning en -plaatsing uitvoert.
  • Werkt binnen een kundig multidisciplinair team.
  • Streeft naar optimaal resultaat, niet naar middelmaat.
  • Nieuwe ontwikkelingen kritisch volgt en toepast.

bij twijfel: bezint eer ge begint, ken je grenzen en verwijs.

Bescheidenheid past beter dan hoogmoed, niet iedereen kan heel mooie dingen maken met hybride-composiet.

Mr. drs. W.J. Admiraal is niet praktiserend tandarts. Met zijn JURISPREVENTIE© heeft hij sinds 1983 veel PAO patiëntenrecht verzorgd, is onafhankelijk letselschadeadviseur en adviseur voor collega’s met een claim aan de broek. Sinds zijn hoofdredacteurschap PRIKKEBEEN 1962 (Delftse HBS vereniging) is hij schrijver en columnist.

Lees meer columns

Lees meer over: Blog, Opinie, Thema A-Z
Jerry Baas

Column Jerry Baas: Niet vullen, maar poetsen (en flossen)

De natuur nabootsen, met boor en vulsel. Een behandelaar of twee, en gever en nemer.

Door glazuur en been,
eerst vies, dan schoon.

En klaar voor herstel,
een bloemkool of iets moois.

Gemakzuchtig of geestdriftig,
vullen of opbouwen.

Slijpen en boetseren,
in het hoofd of de vingers.

Een plaatje voor de volgers,
de natuur nagemaakt.

Mooier lukt niet,
perfectie in het verschiet

De missie van mijn praktijk is dan wel, zoals duidelijk op de website vermeld; ‘niet vullen, maar poetsen (en flossen)’, maar eigenlijk vind ik het boren en vullen hartstikke leuk. Ik had er nooit over nagedacht, maar zelfs nu ik inmiddels duizenden vullingen heb gemaakt, zie ik er nooit tegenop en heb er vaak zelfs wel zin in. Blijkbaar is het weer bruikbaar maken van een gebitselement voor functie en esthetiek een bevredigend werkje en je krijgt er nog voor betaald ook! Niet dat ik nu opeens minder aandacht aan preventie ga geven, want dat is natuurlijk altijd het beste voor de patiënt (en dus ook voor de tandarts), maar als er patiënten zijn die al onze adviezen in de wind slaan, zodat er geboord moet worden, dan sta ik stiekem te juichen en pak ik met groot genoegen boor en vulsel, ga slijpen en boetseren met wellicht perfectie in het verschiet.

Jerry Baas, tandarts
Lees ook de andere columns van Jerry Baas

Lees meer over: Blog, Opinie, Thema A-Z
Verwijzen naar een CBT? Soms de beste keuze

Verwijzen naar een CBT? Soms de beste keuze

Elke dag zijn wij als mondzorgprofessionals gemotiveerd bezig om aan onze patiënten de beste zorg te verlenen. Soms lopen we tegen onze grenzen aan en helpt verwijzing naar een Centrum Bijzondere Tandheelkunde (CBT) de patiënt verder. Interview met Berthelle Passchier, tandarts bij CBT Noordwijk.

Van meet af aan had Bertelle extra aandacht voor kinderen en volwassenen met tandartsangst. “Laten wennen, vertrouwen geven en krijgen, en het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid voor het gebit”, zo is haar werkwijze. Naast het werk als tandarts in haar eigen praktijk en bij de Willem van den Bergh stichting, is Berthelle gedurende haar hele loopbaan in diverse landen als tandarts-vrijwilliger werkzaam geweest. In 1987 eerst voor Dental Volunteers voor Israël. In 2004 deed zij met een groep vrijwilligers een mondzorgproject in Kenia. Ten zuiden van Mombassa werden alle kinderen van een school gecontroleerd en behandeld. Tevens kregen ze voorlichting en instructie. Vijf keer heeft ze dit gebied bezocht. Daarna volgden Oeganda en Nicaragua. Bij dit laatste project werden ook verstandelijk beperkte kinderen gescreend en zo nodig behandeld.
Op verzoek van Dental Health International Nederland (DHIN) is zij, samen met haar partner Jan de Vreugd, een tandheelkunde project gestart in Sierra Leone.

Anders…

Als mondzorgprofessional werken met mensen met een verstandelijke (en mogelijk fysieke beperking) geeft vele uitdagingen!
Ieder mens is uniek, zowel in denkniveau als in gedrag, en samen met mogelijk complicerende factoren als autisme, medische of fysieke problemen, vraagt de behandeling flexibiliteit, kennis, rust en geduld van de behandelaren.
In 2019 en 2020 schreef Berthelle maandelijks een column voor het Nederlands Tandartsen blad/NT. In de column liet ze de lezer kennismaken met de verrassingen in het werk met bewoners van de Willem van den Bergh. Later zijn deze columns gebundeld in “ Anders…..kiezen voor verwondering”. Een fraai geïllustreerd boekje, anders dan anders betreffende de lay-out, en met een ‘open ruggetje’ zoals Berthelle het zelf zegt.

CBT Zuid-Holland

Berthelle werkt momenteel alleen nog als invalkracht in de bijzondere zorg in CBT Noordwijk en Leiderdorp. CBT Noordwijk is onderdeel van Stichting CBT Zuid-Holland. Naast de vestiging in Noordwijk zijn de andere locaties: CBT Leiderdorp en CBT Monster en is later Swetterhage als behandelcentrum toegevoegd.
Op deze vier locaties werken ruim 50 mondzorgprofessionals, als ZZP -er of in loondienst, met professionele ondersteuning op het gebied van financiën en HR.

Narcose

Bij het CBT in Monster en Noordwijk wordt mondzorg gegeven aan bewoners en niet-bewoners met een geestelijke en/of fysieke beperking en mensen met ASS (Autisme spectrum stoornis).

Het CBT Leiderdorp vormt een uitzondering. Zij biedt ook tandheelkundige zorg aan mensen met obesitas, psychiatrische patiënten en angstpatiënten. Ondersteuning van een psycholoog is hier mogelijk, evenals behandelingen met orale sedatie of onder narcose. Daarvoor werkt het CBT samen met het team van ASN (Anesthesie Service Nederland). Orale sedatie is ook mogelijk bij de andere behandelcentra.
De behandelruimtes in alle locaties zijn ruim, rolstoeltoegankelijk, er is een tillift, een vacuümmatras en in Leiderdorp is een ‘zwaardere’ behandelstoel.
In alle centra wordt samengewerkt met andere disciplines, gedragswetenschappers, logopedisten, diëtisten en artsen.

Behandelaars in teams

Binnen het CBT werken de behandelaars in teams. Zowel de tandarts als de mondhygiënist werkt samen met een assistente. Samen vormen zij een gelijkwaardig team om de behandeling zo goed mogelijk te laten slagen. Preventie staat hoog in het vaandel: voorlichting wordt zowel op individueel niveau als in teamverband gegeven door de mondhygiënist of preventieassistente. Bij het CBT Monster en Noordwijk wordt ook voorlichting binnen de woonlocaties gegeven.

Van de behandelaars wordt kennis van, en affiniteit met, de te behandelen doelgroep verwacht. Voor de tandartsen is een afgeronde opleiding tot tandarts Gehandicaptenzorg een pré. Daarnaast volgen zij trainingen en cursussen onder andere op het gebied van angstbegeleiding, autismebegeleiding, bijzondere tandheelkunde, communicatie, tandheelkundige gehandicaptenzorg en lachgassedatie.

Wie en wanneer

Bij CBT Zuid-Holland kunnen extramurale patiënten na verwijzing door de tandarts terecht voor een specifieke behandeling of behandeltraject. Hiervoor dient de tandarts als poortwachter te verwijzen, en de patiënt of wettelijk vertegenwoordiger dient akkoord te gaan met de verwijzing en de voorgestelde behandeling.
De behandeling kan plaatsvinden na akkoord van de zorgverzekeraar op de aangevraagde machtiging.
Na afronding van de behandeling of het behandeltraject gaat men voor de reguliere zorg terug naar de huistandarts en mondhygiënist.

Cobijt

Het Cobijt (Centraal Overleg Bijzondere Tandheelkunde) is de vereniging van mondzorgprofessionals, werkzaam voor bijzondere zorggroepen. Daaronder verstaat men patiënten met een ernstige tandheelkundige, verstandelijke, lichamelijke of medische beperking. Deze zorg wordt voornamelijk uitgevoerd in de Centra voor Bijzondere Tandheelkunde en instellingen.
Om de continuïteit en kwaliteit van zorg voor deze doelgroepen te kunnen garanderen, staat Cobijt voor definiëring van de zorgkwaliteit, deze te garanderen, te waarborgen en indien nodig te verbeteren. Een belangenvereniging. Dit dient men in een breed kader te zien.
De contacten worden onderhouden met zowel tandheelkundige als ook wetenschappelijke verenigingen, NZa, zorgverzekeraars en de overheid.

Accreditatie

De diverse centra kunnen verschillende specialismen aanbieden, zoals: gehandicaptenzorg, angstbegeleiding, gerodontologie, gnatologie, kindertandheelkunde, maxillo-faciale prothetiek. Een enkel centrum biedt één specialisme (bijvoorbeeld MFP, maxillofaciale prothetiek).
Om de kwaliteitsdoelen te onderzoeken, verbeteren en te waarborgen kan visitatie door Cobijt leiden tot erkenning en accreditatie. Momenteel zijn 19 centra geaccrediteerd, en mogelijk 13 (nog) niet.

Onderdeel van Cobijt is de Landelijke werkgroep Psychologen Bijzondere Tandheelkunde.
De samenwerking met een psycholoog binnen een centrum geeft enorme meerwaarde. Daarbij kan men denken aan diagnostiek en/of behandeling van bijvoorbeeld angst en trauma, kokhalsproblematiek, chronische pijn, gehandicaptenzorg en gedragsproblemen bij kinderen.

Verwijzen naar een CBT?

Elke dag zijn wij als mondzorgprofessionals gemotiveerd bezig om aan onze patiënten de beste zorg te verlenen.
Ondanks kennis, inzet en liefde kunnen we soms tegen de grenzen van ons eigen kunnen én de grenzen van de (behandelbaarheid van de) patiënt aanlopen.
Een verwijzing naar een Centrum Bijzondere Tandheelkunde kan dan voor alle partijen een goede keuze zijn.

Immers, de beste zorg is ook zien dat een andere zorgprofessional voor deze persoon de beste keuze is.

Bertelle Passchier is tandarts bij CBT Noordwijk
Interview door Tineke Rozendal, mondhygiënist

Lees meer over: Communicatie patiënt, Interview, Kennis, Opinie, Thema A-Z
Column meer eerbare banen

Column: Meer Eerbare Banen

Collega dr. G.J. van Wiggen beschreef de ontwikkeling van het tandheelkundige beroep van 1865-1940 in een zeer leesbaar proefschrift (1987): Meer Eerbare Banen. Van een meester-gezel opleiding voor 1865 tot een echte universitair geschoolde in de veertiger jaren van de vorige eeuw.

De evolutie van rondtrekkend marskramer tot eerbiedwaardig academicus. Een periode vol stammenstrijd tussen artsen, tandmeesters en tandtechnici met als inzet: de macht over de mond van de patiënt. Niet alleen maar handige handjes maar ook goed geschoolde hersens. Een Professie met een Codex voor Beroepsethiek en een commissie BOUT, Bestrijding Onbevoegde Uitoefening Tandheelkunde. De moeizaam bevochten enclave in de gezondheidszorg moest met hand en tand worden verdedigd. Een zesjarige studie met heel veel uren praktijkonderwijs door clinici met langjarige ervaring. In het laatste jaar in kleine groepjes ingewijd door een gerespecteerd docent die op het belang wees van een lidmaatschap van de Nederlandse Vereniging van Tandartsen, en het bijhouden van de literatuur, dus het Tijdschrift, een must. En aanbevolen de Dental Clinics Of North America, een jaarlijkse serie van vier uitgaven over de gehele breedte van het vakgebied, inclusief praktijkorganisatie etc etc. Deze Utrechtse docent was in de jaren 60 de eerste influencer.

Op zaal liep een bevlogen assistent die kromme ruggen fotografeerde en wees op de lange termijneffecten van een verkeerde werkhouding: nek-, schouder- en rugklachten. Hij was voorstander van fourhanded dentistry. ‘Veel handen maken licht werk’. Helaas ook wel gezien als Vele Lichten maken handwerk. Deze fotograferende zwaluw maakte op meer punten zomer, hij vertelde graag over zijn groepspraktijk, een novum tussen de solistische collega’s. De patiënten gingen via de mondhygiënist naar de tandarts, echter dat licht ging pas op groen als ze bewezen hadden zelf thuis een uitstekende en duurzame mondhygiëne te betrachten. Zo niet, dan gingen zij richting lokale dentale reparatie- en herstelinrichtingen. De Mondhygiënist als Poortwachter, in de jaren 60 al.

Grote stappen snel thuis: vier tandheelkundige opleidingen leverden vele tandartsen af, totdat de grote bezuinigingsoperatie toesloeg; Deetman sloot Utrecht en beende de anderen fors uit. Er werd een overschot aan tandartsen geconstateerd. Ziekenfondsen / NMT legden wachtlijsten aan als er meer dan 1 tandarts op zo’n 3250 inwoners beschikbaar was. Overschot moest het maar uitzoeken, werd afgeschreven. Hoe ligt die verhouding nu?

Gelukkig meer en meer mondhygiënisten  – Clean Teeth Never Decay – 2-jarigen, 4-jarigen maar ook werden de ‘preventieassistentes op de markt gezet’. Kortom een bont tafereel van 6-jarig hoogopgeleide academici, HBO opgeleide mondhygiënisten en via korte cursussen geschoolde preventieassistentes. Oef, we hebben de Tandprotheticus vergeten, niet bepaald warm ontvangen door tandartsen, de ‘prothese werd afgepakt’. Raar want de prothese was geen geliefde bezigheid van de tandarts.

Nu getwijfel over de 6-jarige opleiding en de 5-jarige en waarom niet 4 jaar HBO? En als een preventieasistente in een paar weken kan boren……. Race to the bottom en een mondzorgbreed uurtarief van pakweg €xx? Het komende NZa Kostenonderzoek zal het leren. Het mes moet in medisch niet noodzakelijke zorg.

En dan is er weer stof genoeg voor een onderzoeker voor Meer Eerbare Banen deel 2. De ontwikkeling van het Tandheelkundig Beroep van 1940-2040.

Mr. drs. W.J. Admiraal is niet praktiserend tandarts. Met zijn JURISPREVENTIE© heeft hij sinds 1983 veel PAO patiëntenrecht verzorgd, is onafhankelijk letselschadeadviseur en adviseur voor collega’s met een claim aan de broek. Sinds zijn hoofdredacteurschap PRIKKEBEEN 1962 (Delftse HBS vereniging) is hij schrijver en columnist.

Lees meer over: Blog, Opinie, Thema A-Z
Jerry Baas

Column: Baas boven baas

En ik maar denken dat ik zo’n goeie baas ben voor mijn medewerkers, maar het blijkt dus dat er praktijken zijn die hun ZZP-tandartsen en mondhygiënisten nog meer betalen dan de riante 40% van de omzet die ik betaal!?!

Hier kwam ik laatst achter toen een mondhygiënist, die in mijn praktijk werkt, vroeg om een (veel) hoger percentage dan wat ik mijn ZZP-ers gun. Ze kon ergens anders meer verdienen en dreigde met vertrek als ik haar niet meer ging betalen. Ik weigerde, want iemand die maar een klein onderdeel van de tandheelkunde uitoefent en daar dus ook veel korter voor heeft gestudeerd, verdient het natuurlijk niet om meer te verdienen dan haar tandarts-collega’s, die wel van alle markten thuis zijn.

Na wat rondvragen blijkt dat het echter helemaal niet ongebruikelijk is, dat mondhygiënisten soms een hoger percentage dan tandartsen krijgen en aangezien hun omzet niet veel verschilt, verdienen ze dan dus meer dan hun veel hoger opgeleide verwijzers! Economisch gezien kan dat misschien uit, aangezien preventiemedewerkers geen kostbare stoelassistentie gebruiken, maar behalve dat ik principieel tegen het hogere belonen van de lager opgeleide arbeidskrachten ben, is het ook niet nodig.

Mijn mondhygiënist werkt namelijk nog steeds voor mij en ook nog steeds voor hetzelfde schamele honorarium, dus blijkbaar zijn er voor mijn medewerker belangrijkere redenen om voor een werkplek te kiezen. Wellicht is werkvreugde door intercollegiaal overleg, de nieuwste apparatuur, praktijkuitjes met karaoke, bowlen en bingo en vooral een goede sfeer in de praktijk veel belangrijker, dan iets meer verdienen in een praktijk met minder jolijt.

Misschien is het ook een idee als de praktijkhouders elkaar voortaan hierop beconcurreren in plaats van op de huidige buitensporige gages, want zelfs een armetierige 40% van de omzet zorgt nog steeds voor een goed belegde boterham voor de medewerker (in verkapt dienstverband) en dan houdt de baas, die alles regelt en de risico’s loopt, er ook nog iets aan over.

Jerry Baas, tandarts
Lees ook de andere columns van Jerry Baas

 

 

Lees meer over: Blog, Opinie, Thema A-Z
Column Volle zalen Jerry Baas

Column Jerry Baas: Koketteren

Het lijkt wel of steeds meer tandartsen koketteren met biologische tandheelkunde. Sommigen doen dat met zoveel overtuiging dat ze mij het gevoel geven, dat als je niet iets extra’s aanbiedt dan de reguliere tandheelkunde, je niet de maximale zorg aan je patiënt biedt. Het wordt dus hoog tijd om me eens te verdiepen in wat de tandheelkunde nog meer te bieden heeft, dan wat er op de universiteiten wordt gedoceerd en wat er in de wetenschappelijke bladen wordt verkondigd, want mijn patiënten hebben ook recht op meer dan de reguliere zorg!

Tandpasta zonder fluoride

Om te beginnen zou ik tandpasta zonder fluoride aan mijn patiënten kunnen adviseren, aangezien fluoride een giftige stof is. Maar als je dan bedenkt dat alles, zelfs water, in bepaalde hoeveelheden giftig is en de dosering fluoride in tandpasta ruimschoots onder de kritische waarde is, is dit geen reden om mijn advies over tandpasta (de goedkoopste met fluoride) te wijzigen. Ook omdat ik het nuttig vind dat mijn patiënten met iets poetsen met een anti-cariogene werking.

Voedingssupplementen

Ik begrijp dat er zelfs tandartsen zijn die voedingssupplementen voorschrijven aan hun patiënten, waarover het voedingscentrum adviseert om hier terughoudend mee te zijn, aangezien dit bij een gevarieerd dieet zelden nodig is en zelfs schadelijk kan zijn. Schoenmaker, blijf bij je leest!

Actieve zuurstof

Tandpasta’s en mondspoeling met actieve zuurstof dan? Deze zijn vele malen duurder dan gewone mondzorgproducten en duur is vaak goed, maar in dit geval blijkt al snel dat er geen enkel bewijs is, dat het ook maar iets beter werkt dan de gewone tandpasta’s. Daarbij is de mondzorg al duur genoeg.

Electro-acupunctuur

Wat dacht je dan van electro-acupunctuur om de energiebanen mee door te meten, als bijvoorbeeld je patiënt onverklaarbare (vermoeidheids-)klachten heeft? Het is dan wel jammer dat de conclusie bijna altijd op voorhand al vast staat, namelijk dat de lichamelijke of mentale klachten te wijten zijn aan metalen in de mond, dus als alle amalgaam restauraties vervangen worden door composiet, dan zou de patiënt zich weer helemaal pico bello moeten voelen. Het verbaast me dan ook niet dat deze onderzoeksmethode nooit de overstap heeft kunnen maken van het alternatieve naar het reguliere circuit en daarnaast laat ik sowieso alle (amalgaam-)restauraties liever zolang mogelijk zitten, want ik weet wél zeker dat bij iedere keer als ik een vulling vervang er gezond tandweefsel verloren gaat en we weer een stapje dichter zijn bij extractie in de zogenaamde ‘circle of death’.

Digitale occlusie analyse

De digitale occlusie analyse dan, die zo high-tech is, dat we er waarschijnlijk daarom nog maar weinig over horen uit de wetenschappelijke hoek? Een apparaat wat het ideale hulpmiddel lijkt bij het inslijpen of het verhogen van de beet in het geval van een zogenaamde ‘occlusitis’ om zo temperomandibulaire dysfunctie te behandelen. Dit klinkt als eigentijdse tandheelkunde, wat je je patiënt natuurlijk niet wilt onthouden, maar helaas is het omgekeerde het geval en zijn de genoemde behandelingen zelfs allang achterhaald (obsoleet), aangezien al enkele decennia bekend is, dat er nauwelijks of geen relatie bestaat tussen occlusie en TMD. Daarbij bestaat de dure digitale occlusie meting ook alweer meer dan 20 jaar en in die tijd is het nog steeds niet gelukt om te bewijzen dat we als tandarts meer hebben aan dit wonderapparaat, dan aan het ‘good old’ blauwe occlusiepapiertje. Deze investering kan ik me dus ook besparen.

Tot dusver heeft mijn wandeling door het sprookjesbos van de biologische tandheelkunde me nog niet kunnen betoveren en begin ik toch langzaamaan te twijfelen of er buiten de reguliere tandheelkunde wel iets is waar de (mond-)gezondheid van mijn patiënten echt bij gebaat is, want wat ik in ieder geval niet wil is koketteren met iets, waarvan niet bewezen is dat het ook echt werkt en ik weet inmiddels:

Baat het niet, dan schaadt het vaak wel!

 

Jerry Baas, tandarts

Lees ook de andere columns van Jerry Baas

Lees meer over: Blog, Opinie, Thema A-Z
Bijzonder hoogleraar Parodontologie Mark Timmerman

Bijzonder hoogleraar Parodontologie Mark Timmerman: “Het parodontium is het fundament voor de tandheelkunde”

Mark Timmerman heeft al een lange carrière achter de rug als tandarts, parodontoloog en implantoloog en is sinds een jaar bijzonder hoogleraar Parodontologie aan het Radboudumc. Hij is ook een van de sprekers op PARO2024. Reden genoeg dus voor een gesprek met hem.

Je bent per 1 december 2022 benoemd als bijzonder hoogleraar Parodontologie bij het Radboudumc. Wat wil je in die functie bereiken?

“Ik ben benoemd op voordracht van de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP). De leeropdracht is om het paro-onderwijs in Nijmegen weer meer body te geven. Het idee is om meer samen te gaan werken met Amsterdam en Groningen. Het zou mooi zijn als we het onderwijsmateriaal zouden kunnen samenvoegen en een mooi bachelorprogramma zouden kunnen samenstellen en vandaaruit ook het masterprogramma meer op elkaar zouden kunnen afstemmen. Iedereen ziet daar de voordelen van, maar het is lastig om te realiseren. Het werk, dat daarvoor nodig is, moet iedereen naast het lopende onderwijs leveren”

Is er een tekort aan parodontologen?

“Het aantal in de kliniek werkzame parodontologen ligt rond de 100 en dat is voor de zorgvraag in Nederland in principe voldoende. Wel is het zo dat er in bepaalde delen van het land, net als bij tandartsen, witte vlekken zijn, bijvoorbeeld in Zeeland, Friesland en Zuid-Limburg.
Waar zeker een tekort aan is, is parodontologen die op de universiteit de kar kunnen trekken. Er zijn meer mensen nodig om dingen te ontwikkelen en wat onderzoek te doen.”

Om wat voor onderzoek gaat het dan bijvoorbeeld?

“Als ik in Nijmegen kijk, wordt op het ogenblik het meeste onderzoek in het kader van masterscripties gedaan. Meestal komt daar dan ook wel een publicatie uit. Er zijn echter ook mogelijkheden voor promotie-onderzoek, bijvoorbeeld naar voedingsadditieven of peri-implantaire problemen of over een microbiologisch onderwerp.”

Je bent een van de sprekers op PARO2024. Wat is het thema van het congres?

“Bij het congres staat het parodontium centraal. Wij parodontologen vinden het parodontium het fundament voor alles wat er gebeurt in de tandheelkunde. We kijken op het congres vooral ook naar de complexere patiënt in allerlei facetten. Het gaat dan om problematiek die een interdisciplinaire aanpak vraagt of een patiënt waarbij de interactie tussen de algemene gezondheid en de parodontale status lastig is of om een patiënt met ernstige paro-problemen. Onder andere restauratieve tandheelkunde komt aan de orde en er is bijvoorbeeld ook een lezing over autotransplantaten.”

Kun je daar iets meer over vertellen?

“Autotransplantatie kan een oplossing zijn bij traumacases. Als je een tand voorzichtig trekt, dan zit het wortelvlies nog om de wortel heen. Waar je zo’n element dan implanteert, gaat het lichaam zelf bot om de wortel maken. Bij jonge mensen is implantologie vaak geen goede oplossing als ze bijvoorbeeld bij een val met de fiets tanden zijn kwijtgeraakt. Implantaten groeien vast en bewegen niet mee met de groei van het gezicht. Dus al je bij iemand op jonge leeftijd implanteert, dan moet je dat als degene 30 of 40 is opnieuw doen. “

Jij sluit het congres af?

“Ja, mijn verhaal gaat over samenwerking. Hoe kom je vanuit een hulpvraag van de patiënt door samen te werken met verschillende disciplines tot een goed behandelresultaat? Het gaat om te beginnen om wat de patiënt zelf wil, maar je moet wel vertellen wat de mogelijkheden zijn.
Bij jonge traumapatiënten kan angst de behandeling enorm compliceren: angst voor de tandarts of angst voor anesthesie … Een autotransplantatie is als je dat zoals wij routinematig doet, niet een hele ingewikkelde ingreep, maar je moet wel even heel precies kunnen werken. Als je door de praktijk achter het kind aan moet rennen, wordt het lastig. Zo’n patiënt vraagt overleg met een angsttandarts en er komt soms narcose bij kijken. De behandeling zelf is dan niet heel moeilijk, maar de behandelroute is best complex. Dat is ook het geval als je werkt met én een parodontoloog én een restauratief tandarts, waarbij ook nog een stukje implantologie bij komt kijken. Of bij patiënten waarbij ook nog ortho en een kaakoperatie aan de orde zijn. Dan is er veel overleg nodig. Ieder specialisatie heeft zijn eigen bril waardoor hij kijkt. Als je alleen door je eigen bril kijkt, dan kom je misschien niet tot de beste oplossing.
Je begint met een hulpvraag en probeert een einddoel te definiëren. Dat doe je samen met de verschillende expertises en dan uiteindelijk draagt iedereen zijn steentje bij aan de behandeling. Natuurlijk moet je ook de patiënt meenemen in die route.”

Kun je iets zeggen over zelfzorg van de patiënt?

“In de parodontologie bestaat zelfzorg standaard uit poetsen en het gebruik van interdentale ragers, eventueel kan dat worden aangevuld met andere dingen. Het gebruik van tandenstokkers en floss is een beetje een gepasseerd station in Europa, interdentale ragers zijn veel effectiever.
Bij zelfzorg gaat het er om, hoe het kan worden ingebed in het leven van de patiënt, dat de patiënt de rust en ruimte er voor heeft om elektrisch te poetsen en ragers te gebruiken. Wij vinden als tandarts en mondhygiënist natuurlijk het manuele, het technische erg belangrijk, dat iemand de borstel goed vasthoudt. Maar technische tips helpen pas als iemand het eenmaal goed in zijn leefpatroon heeft ingebed.”

Geef je ook wel eens voedingsadvies?

“Ja, maar dat is best een complex verhaal. Suiker zorgt voor meer plak en een hogere suikerconsumptie verhoogt ook de ontstekingsreacties. Je kunt een ontsteking dus wel degelijk beïnvloeden met voeding, maar tandplak heeft zodanig de regie, dat als die niet onder controle is, andere dingen niet zo veel extra’s doen.”

Heb je nog tips voor mondzorgprofessionals?

“Praat veel met collega’s en zoek samenwerking, want samen kun je meer dan in je eentje. En als je in teamverband werkt, maakt dat het vak ook heel veel leuker. Het werken met verschillende disciplines geeft veel meer energie dan wanneer je solitair werkt.”

Het congres PARO2024 ‘Het parodontium – De basis voor restauratieve tandheelkunde’ wordt gehouden op 12 april 2024 in Amsterdam.

Lees meer over: Interview, Opinie, Parodontologie, Thema A-Z