Ontdekking nieuwe speekselklieren kan mogelijk kankerpatiënten helpen

Speekselklieren moeten gespaard worden

Het raken van speekselklieren tijdens radiotherapie kan bij de patiënt leiden tot xerostomie en dysfagie. Deze aandoeningen kunnen resulteren in onder andere een hoger risico op cariës en orale infecties, en spraak- en spijsverteringsproblemen. Indien mogelijk worden grote speekselklieren daarom tijdens RT-behandelingen gespaard.

Tubaria-klieren ontdekt met nieuwe techniek

De nieuwe techniek positronemissietomografie (PET)/computertomografie (CT) met radioactief gelabelde liganden tegen prostaatspecifiek membraanantigeen (PSMA) kan speekselklieren met een hoge gevoeligheid en specificiteit visualiseren. Onderzoekers onder leiding van Dr. Matthijs Valstar van het Nederlandse Kanker Instituut ontdekten hiermee tot hun verbazing twee gebieden achter in de nasopharynx die eruitzagen als speekselklieren. De nu zogenoemde tubaria-klieren bleken daadwerkelijk ook de andere eigenschappen van speekselklieren te hebben.

Belangrijk voor kankerpatiënten

De onderzoekers veronderstelden dat de klieren een fysiologische rol zouden kunnen spelen bij onder andere het slikken in de nasopharynx en oropharynx. Het zou patiënten met hoofd-halskanker mogelijk ten goede komen om er meer over te weten. Verder wilden de onderzoekers bepalen of deze gebieden gespaard moeten blijven tijdens radiotherapie.

Retrospectief onderzoek naar effect radiotherapie

Alle 100 patiënten waarvan de onderzoekers PSMA-PET/CT-scans analyseerden hadden de tubaria-klieren, met een gemiddelde grootte van 4 cm. Het effect van radiotherapie op speekselvloed en slikken werd retrospectief onderzocht met behulp van prospectief verzamelde klinische gegevens van in totaal 723 hoofd-halskankerpatiënten. Het verband tussen RT-dosis en xerostomie of dysfagie werd geëvalueerd met multivariable logistische regressieanalyse.

Grotere dosis in kliergebied leidt tot meer bijwerkingen

Uit de resultaten, gepubliceerd in Radiotherapy & Oncology, bleek dat een grotere RT-dosis in het kliergebied significant werd geassocieerd met xerostomie en dysfagie na een behandeling van minstens graad 2 na een jaar. De resultaten tijdens de follow-up na twee jaar waren vergelijkbaar.

Externe validatie nodig

Dit betekent dat de ontdekking een voordeel kan zijn voor kankerpatiënten. De onderzoekers zijn echter van mening dat externe validatie in een onafhankelijke dataset moet worden verworven voor de klinische protocollen moeten worden gewijzigd. Zodra dit is gebeurd vinden ze het een logische stap om de tubaria-klieren te zien als risicovolle organen bij het toedienen van radiotherapie.

Mogelijk betere kwaliteit van leven

Wanneer deze nieuwe klieren kunnen worden gespaard tijdens radiotherapie “zullen patiënten mogelijk minder bijwerkingen ervaren, wat hun algehele kwaliteit van leven ten goede komt na de behandeling”, schrijven de auteurs.

Bron:
Radiotherapy & Oncology