T-Scan

T-Scan: geautomatiseerd occlusale krachten meten

Een T-Scan systeem creëert een video die de occlusale krachten weergeeft. Zo kan de juiste balans in de beet van de patiënt worden bepaald. Hoe werkt dit en wat zijn de voordelen?

Verslag van de lezing van dr. Robert B. Kerstein, tijdens het NVVRT-congres.

Dental Scan met geautomatiseerde occlusale analysen

Met het T-Scan® Occlusal Analysis System kan waardevolle tijd en geld worden bespaard. Ook draagt het bij aan verbetering van klinische resultaten door minimalisatie van destructieve krachten.
Wanneer de patiënt dichtbijt, creëert de T-Scan een video die de dynamiek van deze krachten weergeeft aan de hand van 256 krachten- en tijdmetingen. Deze waardevolle informatie is nodig om gemakkelijk een perfecte balans in de beet van de patiënt te bepalen en te creëren.

Bekijk een video over de T-Scan:

Carbonpapier

Nu wordt aangenomen dat carbonpapier ons laat zien hoeveel krachten, tijd en druk wordt uitgeoefend tijdens de occlusie en articulatie. Dit is alleen een markering. De intensiteit en de grootte van de markering zeggen niets over deze factoren (Shelb, 1989). Zo kan het zijn dat bij hoge krachten de inkt juist wordt weggedrukt en hierdoor de markering uitblijft.
Gelijke markering zegt iets over gelijke contactpunten, maar niet over gelijke belasting. De hulpmiddelen die in de hedendaagse tandheelkunde gebruikt worden, geven dus niet de correcte informatie weer.

De T-scan kan resultaten goed kwantificeren en is niet subjectief zoals articulatiepapier dat wel is. Wij denken vaak dat als er veel inkt is, er dan veel druk wordt uitgeoefend. Vaak is het tegendeel waar. Carbonpapier kwalificeert niet het probleem en de T-scan kan dit wel.

Toegevoegde waarde T-scan

De T-scan kan toegevoegde waarden hebben bij een breed scala in de tandheelkunde zoals:

  • TMD (temporomandibulaire dysfunctie): Als gevolg van groepsgeleiding is er meer spierbelasting en is de kans op TMD groter. Occlusie is de belangrijkster parameter bij TMD.
  • Materiaalmoeheid
  • Toepassing van keramieken
  • Implantaten
  • Toepassingen voor splinttherapie
  • Tandpijn en parodontale problematiek

Voordelen van de T-scan

  • Verbeterde diagnose
  • Voorkomt dat patiënten terugkomen voor occlusale aanpassingen
  • Vermindert frustraties bij patiënt en tandarts bij onopgeloste occlusale problemen
  • Metingen zijn goed reproduceerbaar
  • Verhoogt de kwaliteit van de zorg
  • Minimaal invasief
  • Verlaagt de behandeltijd
  • Versterkt patiënt educatie
  • Verhoogt comfort
  • Vermindert risico op implantaat falen, getraumatiseerde tanden, onstabiele prostheses, ineffectieve splints en porselein fracturen: Neemt de occlusale disbalans weg en voorkomt overmatige wrijving
  • Voorkomt overbodige occlusale aanpassingen waardoor materialen zwak worden
  • Maakt een goede documentatie van de resultaten mogelijk en maakt het werken voorspelbaar

Overmatige wrijving leidt tot:

  • Slijtage van tandstructuren
  • Frictie van de tanden, wat over een langere periode abfractie tot gevolg heeft
  • Hyperfunctie van de kauwmusculatuur, wat leidt tot overmatige belasting van de kauwmusculatuur

Krachten

Problemen die na restauraties ontstaan, hebben vaak te maken met het feit dat we niet in staat zijn krachten in de mond te beoordelen aan de hand van carbonpapier en wasregistraties. Met T-scan is dit wel mogelijk. In 0,003 seconde kan dit worden weergegeven.
Mensen zijn sceptisch over de dikte van de sensor, maar dit is onterecht. De sensor heeft een minimale dikte en gaat niet kapot, wat zorgt dat resultaten reproduceerbaar zijn. Carbonpapier gaat kapot na herhaalt gebruik en zorgt dat markering na herhaald gebruik minder betrouwbaar wordt.
De T-scan geeft weer hoeveel tijd de tanden contact maken met elkaar,
hoe groot de krachten zijn die worden uitgeoefend en meet de druk tussen de tanden. Zo krijg je snel inzicht in welke contacten tot problemen leiden of kunnen gaan leiden.

Onderzoeken

  • Grootte en intensiteit van de markering zegt niets over de belasting (Shelb, 1989).
  • Grootte van de markering neemt niet toe bij toename van de uitgeoefende krachten (Saad et al., 2008).
  • Verschillende markeringsgrootte kunnen een enkele belasting weergeven (Carey et al, 2007).
  • Enkele markeringen kunnen meerdere krachten weergeven (Carey et al., 2007).
  • Grootste markering geeft alleen bij 36% van de gevallen het meest krachtige tandcontact weer (Quadeer et al., 2012).
  • Gebruik van klassieke indicatoren leidt tot een verkeerde interpretatie en therapeutische fouten bij het maken van aanpassingen (Soaita, 2013).

Conclusies

  • Het kiezen van het meest krachtige tandcontact gebaseerd op markeringsgrootte is zeer onnauwkeurig.
  • De grootte van de markering geeft op geen enkele manier een indicatie van de grootte van de uitgeoefende occlusale kracht weer.

Robert Kerstein, heeft een praktijk in Boston die uitsluitend gericht is op Prosthetische tandheelkunde en CMD problemen. Hij was van 1985 tot 1998 “clinical professor en doceerde er “FIXED en “REMOVABLE op de afdeling Restaurartieve Tandheelkunde. Zijn interesse gaat vooral uit naar occlusie-analyse en de rol die occlusive en disclusie spelen bij het ontstaan van pijnklachten in het kauwstelsel.

Verslag door tandarts Nika van Koolwijk voor dental INFO van het NVVRT-congres Hou hou je HET heel? Dit verslag is in 2016 geplaatst.

Update januari 2021
Lees ook het onderzoek Accuracy, reliability and clinical implications of static compare to quantifiable occlusal indicators, gepubliceerd in het European Journal of Prosthodontics and Restovative Dentistry.

 

Lees meer over: Congresverslagen, Diagnostiek, Kennis, Thema A-Z
Voorbeeldprotocollen doorslikken waterstofperoxide en persoonlijke beschermingsmiddelen

Nieuwe manier om aerosolen te voorkomen: pas het water aan

Tandheelkundige procedures zijn een groot risico wat betreft de mogelijke verspreiding van het coronavirus. Tijdens een behandeling is het genereren van aerosolen door roterende of ultrasone krachten onvermijdelijk. Dit probleem kan worden geëlimineerd door de fysische eigenschappen van het water aan te passen, aldus een recente studie.

Behandelingen zijn risicovol

Het gebruik van water in combinatie met roterende, ultrasone en instrumenten met lasers zorgt ervoor dat er routinematig overvloedige aerosolen worden gegenereerd die de behandelaars en andere patiënten bereiken. Dit gebeurt direct, via het ventilatiesysteem of doordat druppels op oppervlakken blijven liggen. Het coronavirus kan zowel door zichtbare als onzichtbare druppels worden overgebracht dus tandheelkundige behandelingen zorgen voor risicovolle situaties.

Polymeer uit wegwerpluiers

Door patiënten van tevoren te screenen op het virus, goed regelmatig schoon te maken en adequate persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken kan het gevaar grotendeels worden weggenomen maar niet worden geëlimineerd. Onderzoekers van de University of Illinois Chicago zochten een manier om te voorkomen dat druppels worden gevormd en testten polyacrylzuur, een polymeer met een hoge moleculaire massa van voedingskwaliteit. Dit polymeer wordt onder andere veel gebruikt in wegwerpluiers en vleesverpakkingen.

Water wordt als elastiek

Met behulp van een soort trillende boor en watertoevoer werd het polyacrylzuur opgelost in water getest. Wanneer 2 procent van het gewicht van de oplossing bestond uit het polymeer werd de aerolisatie door de boor al volledig onderdrukt. De macromoleculen rekken uit als een soort elastiekjes waardoor de oplossing in slangachtige linten terugrolt naar de punt van het instrument en geen druppels vormt. Bovendien had het polymeer een hoge rekviscositeit, dit is de weerstand van een vloeistof tegen rekvervorming, en is het gemakkelijk te verpompen. Dit maakt het effectief en goed te gebruiken.

Geen menselijke fouten mogelijk

“Het belangrijkste voordeel van het richten op de bron van aerosolgeneratie is dat het de inherente risico’s van menselijke fouten beperkt die gepaard gaan met de implementatie van andere voorgestelde technische maatregelen die momenteel worden aanbevolen bij het beheersen van aerosoltransmissie in de tandheelkunde,” schreven de onderzoekers.

Veiligheidsmaatregelen blijven belangrijk

Wanneer het polymeer wordt toegevoegd aan het irrigatiesysteem van een tandartspraktijk wordt een behandeling dus een veiliger voor patiënt en behandelaar. Het blijft echter natuurlijk belangrijk om de huidige veiligheidsmaatregelen in stand te houden.

Bron:
AIP Physics of Fluids

 

 

Lees meer over: Corona, Praktijkhygiëne, Thema A-Z

Niet-conventionele MRI-technieken beter voor breinbeelden van patiënten met beugels

Het maken van een MRI-scan bij patiënten met beugel leidt vaak tot onduidelijke beelden omdat metalen objecten artefacten veroorzaken. Nieuw onderzoek suggereert dat dit probleem kan worden opgelost door andere MRI-sequenties te gebruiken.

Metalen beïnvloeden het beeld

MRI is een veelgebruikte medische beeldvormingstechniek waaraan geen ioniserende straling te pas komt. In plaats daarvan werkt het met een sterk magneetveld en series van radiogolven. Een nadeel van de techniek is dat metalen objecten de verkregen beelden kunnen vervormen.

Dit kan ook gebeuren als ze niet gevoelig zijn voor magneetvelden. Hierdoor kunnen bij patiënten met beugels artefacten ontstaan, waardoor MRI-beelden van de hersenen minder duidelijk zijn. Onderzoekers van de Johns Hopkins University hebben in een nieuwe studie een methode gevonden om dit probleem te overwinnen.

T2-voorbereide BOLD fMRI en diffusie-voorbereide DTI lossen probleem op

Momenteel zijn Blood oxygenation level-dependent (BOLD) functional MRI (fMR) en Diffusion tensor imaging (DTI) veelvuldig gebruikte MRI-technieken. Echo-planar imaging (EPI) wordt vaak gebruikt in combinatie met beide technieken. Helaas is EPI erg gevoelig voor artefacten.

Hoewel er ook andere methodes bestaan, hebben deze ook nadelen ten opzichte van BOLD en DTI. De onderzoekers hebben daarom nu gebruik gemaakt van een iets andere versie van deze technieken, namelijk T2-voorbereide BOLD fMRI en diffusie-voorbereide DTI.

Deze technieken vertoonden gelijke signaal-ruisverhouding (SNR) in de gehele hersenen, terwijl conventionele EPI-behandelingen verminderde SNR vertoonden in regio’s die gevoelig zijn voor artefacten.

Test met vijf protocollen en zes proefpersonen

Om tot deze resultaten te komen testten de onderzoekers verschillende protocollen met behulp van een 3-tesla MRI-scanner. Voor de studie werden zes gezonden proefpersonen met een gemiddelde leeftijd van 40 jaar ingezet. Vijf protocollen werden getest:

  • Magnetisation-prepared rapid acquisition gradient echo (MP-RAGE)
  • 2D GRE EPI BOLD fMRI
  • 3D T2-voorbereide BOLD fMRI
  • 2D spin-echo EPI DTI
  • 3D diffusie-voorbereide DTI met snelle 3D GRE

Uit de resultaten bleek dat de T2-voorbereide BOLD fMRI en 3D diffusie-voorbereide DTI met snelle 3D GRE een betere signaal-ruisverhouding gaven dan normale EPI. Hierdoor zijn de verkregen beelden veel duidelijker.

De onderzoekers zeggen dat hun resultaat laat zien dat T2-voorbereide Blood oxygenation level-dependent functional MRI en diffusie-voorbereide Diffusion tensor imaging nuttige alternatieven kunnen zijn voor het in kaart brengen van het menselijk brein. Wanneer er bijvoorbeeld metalen beugels aanwezig zijn, zullen deze technieken betere resultaten geven dan de gebruikelijke Echo-planar-imaging methode.

Bron:
Radiology

 

 

Lees meer over: Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z
medicijnen

Medicijngebruik helpt niet tegen tandgevoeligheid na tanden bleken

Het bleken van tanden resulteert in een hoog risico op tandgevoeligheid. Om dit tegen te gaan worden regelmatig ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen toegediend, maar deze blijken volgens een nieuwe studie hier niet tegen te werken.

Bleken blijft populair

Ondanks het risico op het ontwikkelen van tandgevoeligheid, blijft het laten bleken van tanden bij de tandarts een populaire procedure. 90% van de patiënten ervaart binnen 12 uur na de behandeling hypersensitiviteit. Dit komt door het ontstekingsproces van de tandpulpa.

Medicijnen tegen hypersensitiviteit

Om dit tegen te gaan dient men regelmatig medicijnen toe. De wetenschap was er echter nog niet over uit of zulk soort methodes überhaupt helpen. Een nieuwe studie onder leiding van Márcia Luciana Carregosa Santana van de Federal University of Sergipe in Brazilië zocht dit daarom uit.

Werken de medicijnen wel?

Het onderzoek dat gepubliceerd is in het Journal of the American Dental Association bestond uit een systematische review en meta-analyse van 11 artikelen, die uit ruim 5000 geïdentificeerde artikelen werden gekozen. Alleen gerandomiseerde kliniekonderzoeken die ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen met placebo’s vergeleken werden bekeken.

Er werd door de 11 studies een breed scala aan medicijnen gebruikt, van ibuprofen tot naproxen. Deze werden op verschillende tijden voor en na de bleekprocedures toegediend. Bij elk onderzoek werd waterstofperoxide met concentraties tussen de 35% en 38% als bleekmiddel gebruikt. Afhankelijk van het medicijn werd een uur en 24 uur na de procedure gekeken naar de mate van sensitiviteit.

Onderzochte medicijnen werken niet tegen tandgevoeligheid

Uit de resultaten blijkt met een hoge mate van bewijs dat de onderzochte medicijnen tandsensitiviteit niet voorkomen of verminderen. Tandsensitiviteit was verreweg de meest voorkomende bijwerking van het bleken van tanden.

Resultaten gelden misschien niet voor oudere patiënten

De onderzoekers gaven wel aan dat hun bevindingen gebaseerd zijn op patiënten met een gemiddelde leeftijd van 24 jaar. Voor oudere mensen hoeven de resultaten niet te gelden, maar de auteurs verwachten ook voor deze patiënten dezelfde uitkomst.

Toekomstig onderzoek voor nieuwe oplossingen nodig

Nu bekend is dat ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen niet werken tegen tandgevoeligheid, zou toekomstig onderzoek zich moeten richten op andere oplossingen. Nieuwe studies zouden zich moeten richten op het aanbrengen van medicijnen direct op het tandglazuur, zeggen de onderzoekers.

Bron:
Journal of the American Dental Association, 

 

 

Lees meer over: Cosmetische tandheelkunde, Thema A-Z
Fluoride

Tandpasta met tinfluoride is veelbelovend bij de behandeling van tandgevoeligheid

Een recente studie heeft veelbelovende resultaten geleverd voor de behandeling van tandgevoeligheid. Het gebruik van een experimentele tandpasta met tinfluoride zou het ongemak verminderen, aldus een publicatie die is samengevat in JCP Digest.

Speciale tandpasta tegen overgevoeligheid

Overgevoeligheid van de tanden treedt op wanneer de tubuli worden blootgelegd door gingivale recessie of glazuurslijtage. Dit veroorzaakt pijn wanneer er een temperatuurs-, chemische, tactiele of osmotische stimulus is. Om het ongemak te verminderen kan onder andere een desensitiverende tandpasta worden gebruikt.

Er zijn verschillende componenten die aan tandpasta kunnen worden toegevoegd om ervoor te zorgen dat de tubuli worden afgesloten, onder andere tinfluoride (SnF2). De onderzoekers evalueerde drie blinde, gerandomiseerde studies die elk twee behandelingen vergeleken om het effect van deze stof te onderzoeken.

Tintandpasta en controlepasta bij 667 patiënten

Bij in totaal 667 patiënten werden twee verschillende tandpasta’s met de vingertoppen aangebracht op tanden met overgevoeligheid: een testtandpasta met 0,454% tinfluoride en een controletandpasta met 0,76% natriummonofluorfosfaat. Deze moesten vervolgens gedurende drie dagen bij normaal tandenpoetsen worden gebruikt.

Beide tandpasta’s werken, nieuwe formule beter

Beide behandelingen hadden een statistisch significante vermindering van tandovergevoeligheid tot gevolg. De testtandpasta haalde bij twee van de drie studies betere scores. De onderzoekers concludeerden dus dat de geteste samenstelling voordelig zou kunnen werken voor patiënten.

Mogelijke belangenverstrengeling en andere limitaties

Het feit dat het onderzoek werd gesponsord door een tandpastafabrikant, GSK Consumer Healthcare, was een potentieel belangenconflict. Dit bedrijf leverde ook enkele van de onderzoekers waardoor de betrouwbaarheid van de studie twijfelachtig te noemen is.
Verdere beperkingen zijn onder andere de korte follow-up tijd, herhaalde stimulatie van pijn, het “Hawthorne effect”, placebo en nocebo effecten, en de episodische aard van de overgevoeligheid. Het is dus nog niet met zekerheid te zeggen of tinfluoride daadwerkelijk een positief effect heeft op de overgevoeligheid van tanden.

Bron:
European Federation of Periodontology

Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Glimlach

Glimlach bepaalt mooiheid van gezicht

Wat maakt iemand aantrekkelijk of juist niet? Volgens nieuw onderzoek is de glimlach van een lachend persoon de bepalende factor. Voor mannen spelen ook de ogen en het haar een belangrijke rol.

Orthodontie voor esthetica

Een van de belangrijkste redenen voor mensen om een orthodontische behandeling te ondergaan is esthetische verbetering. Scheve tanden hebben in het algemeen een negatieve invloed op hoe anderen aantrekkelijkheid, intelligentie en persoonlijkheid ervaren. Het is daarom erg belangrijk om het belang van de glimlach te kwantificeren om zo de behandelingen goed te kunnen evalueren.

Welk gezichtsdeel beïnvloedt de aantrekkelijkheid?

Dit is wat onderzoekers uit Portugal en Schotland hebben uitgezocht. Door verschillende gezichtscomponenten van de foto’s van lachende gezichten te isoleren trachten ze erachter te komen welke gezichtsdelen de aantrekkelijkheid het meeste beïnvloeden. Ze publiceerden hun onderzoek waarbij ze de aantrekkelijkheid van 30 mannen en 30 vrouwen lieten beoordelen in het American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics.

Glimlach zorgt voor 69% van variatie voor vrouwen

Uit de resultaten bleek dat voor vrouwen 69% van de variatie in de aantrekkelijkheid van het gezicht kon worden toegeschreven aan de glimlach. Bij de mannen was dit 49%. Ook de ogen en het haar beïnvloedden hoe een man het gezicht beoordeelde. Deze zorgden voor respectievelijk 20% en 6% van de variatie tussen boordelingen.

2D beelden niet zonder beperkingen

De studie is echter niet zonder beperkingen. De bevindingen in gebaseerd op 2D beelden van gezichten die misschien anders kunnen worden bekeken wanneer ze in het echt worden bekeken. Dan zijn gezichten dynamischer en kunnen bijvoorbeeld ook patronen van emoties een rol spelen.

Tandheelkundigen hebben belangrijke rol

Tandartsen en orthodontisten kunnen de resultaten van het onderzoek, hoe belangrijk de lach wel niet is, in gedachten houden terwijl ze iemands glimlach aan het corrigeren zijn. “Inzicht in de invloed van elk element op de aantrekkelijkheid van het gezicht als geheel zou kunnen helpen bij het kwantificeren van de grenzen van orthodontie wanneer de tanden en de zachte weefsels worden behandeld”, aldus de auteurs.

Bron:
American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics

Lees meer over: Cosmetische tandheelkunde, Orthodontie, Thema A-Z
Slechte adem

Mogelijk verband tussen COVID-19 en een slechte adem

SARS-CoV-2 kan mogelijk leiden tot epitheliale veranderingen aan de bovenkant van de tong, waardoor patiënten met COVID-19 een slechte adem krijgen. Bacteriële co-infecties kunnen een rol spelen bij de oorzaken die uiteindelijk kunnen leiden tot halitose, blijkt uit nieuw onderzoek.

Mond als infectiebron

Ademhalings-, otolaryngologische en gastro-intestale aandoeningen kunnen het speeksel en bovenoppervlak van de tong veranderen, wat resulteert in een slechte adem. Onderzoek heeft aangetoond dat dat de mond waarschijnlijk een krachtige bron is van infectie en overdracht van het coronavirus. Ook kan het virus verband houden met onder andere tongzweren en perlèche. Het is dus niet verwonderlijk dat men nu vermoedt dat er een verband bestaat tussen COVID-19 en halitose.

COVID-19-patiënten met halitose

Onderzoekers van het Czech National Centre for Evidence-Based Healthcare and Knowledge Translation schrijven in een brief aan de redacteur van Special Care in Dentistry over de demografische, klinisische en laboratoriumkenmerken van achttien COVID-19-patiënten. Tijdens hun infectieverloop begonnen deze patiënten zonder relevante medische geschiedenis halitose te ervaren.

Vluchtige zwavelverbindingen meten

Twee van de patiënten hadden een slechte mondhygiëne en een ander ad een intraorale ulcus. Veertien personen waren vrouwen en velen hadden verschillende symptomen, waaronder koorts en verlies van reuk of smaak. Om halitose kwantitatief te beoordelen werd een detector gebruikt om de hoeveelheid vluchtige zwavelverbindingen (VSC’s) in parts per billion (ppb) in te schatten.

Halitose-intensiteit vermindert na mondspoelingen

Bij hun eerste bezoek was de gemiddelde halitose-intensiteit 203.89 ± 95.56 (range, 100-420) ppb, wat bevestigde dat alle patiënten fysiologische halitose hadden. Twaalf patiënten kregen vervolgens de instructie om een mondspoeling met onder andere lidocaïne, chloorhexidine en prednisolon te gebruiken. De andere zes gebruikten mondwater met 0,3% chloorhexidinegluconaat. Na een maand was de gemiddelde halitose-intensiteit 68.75 ± 30.96 (range, 20-120) ppb. Twee patiënten kwamen niet terug voor een follow-up.

Veranderingen tong door medicijnen

“Onze bevindingen suggereren dat mogelijke epitheelveranderingen van het tongdorsum veroorzaakt kunnen worden door SARS-CoV-2 als gevolg van angiotensine-converterende enzym 2 (ACE2)-receptoren die diep in overvloed aanwezig zijn rond het mondslijmvlies met de hoogste expresse op het tongdorsum”, schrijven de auteurs over de resultaten.

De veranderingen aan de tong is mogelijk veranderd als gevolg van medicijnen als paracetamol, ibuprofen, prednisolon of chloriquine. Patiënten kregen deze medicijnen om secundaire infecties te behandelen of voorkomen. Slechte adem is een bijwerking van paracetamol, ibuprofen en chloroquine.

Mondkapjes dragen mogelijk ook bij

Ook het dragen van mondkapjes kan hebben bijgedragen aan het hebben van een slechte adem. Dit kan namelijk mondademhaling veroorzaken wat kan leiden tot een droge mond en slechte adem. Daarnaast heeft het mogelijk mensen doen beseffen dat ze een slechte adem hebben. De auteurs zijn van mening dat deze gevallen bewijzen dat de prevalentie van halitose bij COVID-19-patiënten en mogelijke relevante etiologieën verder onderzocht moeten worden.

Bron:
Special Care in Dentistry

 

 

Lees meer over: Corona, Thema A-Z

De eigenheid van tandarts Loes: “wees jezelf en ga voor je droom”

Al struinend op social media kom je aardig wat pagina’s van praktijken tegen. Die van Loes Meijerink van Praktijk voor Tandheelkunde Loes, viel me behoorlijk op. Zo plaatst ze bijvoorbeeld selfie’s zonder enige opsmuk; eerlijke foto’s. Dat terwijl je overal gepolijste snoetjes met nog eens een filter er overheen ziet. Maar Loes is gewoon Loes, zo zegt ze zelf. Toch is Loes behoorlijk speciaal. Ze is niet alleen tandarts maar ook coach, ondernemer, moeder en ga zo maar door. Ze is leergierig, open, ze durft duidelijk kwetsbaar te zijn. Ze is enthousiast, sociaal, ze heeft droge humor en bovenal heeft ze een droom. Ze droomt niet alleen, ze maakt ze ook echt waar.

Knuffelmomentje: online groepsbijeenkomst als training voor ouders

Ik werd vooral gegrepen door haar berichtje over ‘een knuffelmomentje’. Het knuffelmomentje vindt plaats tijdens het tandenpoetsen met je kind. Wat klinkt dat heerlijk positief! Het is een online training voor ouders en vindt groepsgewijs plaats. Online consulten zijn in deze coronatijd natuurlijk erg handig. Je ziet dat sommige praktijken het voorzichtig aanbieden. Sommige hebben zelfs een heel protocol geschreven om kinderen online te coachen en dit is veelal een op een. Loes coacht ook een op een, maar een online groepsbijeenkomst over mondgezondheid had ik nog niet gezien.

De Droom

Waar droomt Loes nou over? Over een stralend gezonde mond voor haar patiënten. Deze boodschap blijft ze op haar socials duidelijk herhalen. Zo schrijft ze:

“En ik blijf de boodschap net zolang herhalen en prikkelende manieren verzinnen totdat het jou lukt. Want ik geloof oprecht in mijn droom, want wie wil nu niet zelfverzekerd genieten van het leven? Kiespijn hoort daar toch niet bij?”

Wat patiënten hiervan vinden: “Vreemd, maar prettig”, vertelt iemand kort en bondig. Haar aanpak is blijkbaar even wennen; anders dan dat patiënten gewend zijn van een tandartspraktijk. Ze onderscheidt zich dus duidelijk.

Waarom Loes?

Waarom gebruikt Loes haar voornaam in haar praktijknaam? “Veel praktijken gebruiken inderdaad hun achternaam of hun locatie in de naam van de praktijk. Ik gebruik mijn voornaam. Ik ben dus gewoon Loes en zo heet de praktijk dus ook. Ik wil het namelijk laagdrempelig houden en persoonlijk.”

Doelgroep

Ze vertelt verder over haar droom: “Ik wens voor iedereen een stralend gezonde mond want ik geloof dat dit kan. Ik geloof in preventie. Ik vind het belangrijk dat je zelfverzekerd van het leven kunt genieten. Dat kan niet met onzekerheid of met kiespijn.” Loes vertelt verder over haar doelgroep. Een doelgroep voor ogen hebben, is belangrijk zodat je communicatie en manier van handelen je doelgroep daadwerkelijk aanspreekt en prettig vindt. “Ik ben me daarom meer gaan focussen op zelfbewuste ouders die een stralend gezonde mond willen, vooral voor hun kinderen. Dat is nodig om stappen te kunnen maken om de mond stralend en gezond te maken en te houden.”

Wel erg goede timing…

De toegankelijkheid van prettige mondzorg straalt ze steeds meer uit naar buiten. Is dit idee nu bedacht omdat corona toesloeg? “Het is gaandeweg ontstaan. Er waren al veel ballonnetjes uitgezet en daar kwam positieve feedback op. Dat gaf duidelijk aan dat er naast algemene mondzorg – 1 op 1 zorg – ruimte is voor andere manieren. Daarom geven we daar nu handen en voeten aan. In het online gedeelte zit de toekomst en door corona is dat deel versneld en dit zal steeds groter worden. Als je buiten je praktijk iets wilt doen, dan vergt dat zichtbaarheid. Je moet simpelweg staan waarvoor je staat en in die zin moet je je dus ook kwetsbaar opstellen. Daar horen dus ook eerlijke foto’s bij en een eerlijk verhaal.”

Patiënten die bij je passen

Loes is zich ervan bewust dat die kwetsbaarheid ook negatieve feedback zou kunnen opleveren. Maar dit kan ze heel goed relativeren: “Iedereen die in de zorg werkt, heeft iets toe te voegen en is uniek. Die uniekheid voegt iets toe. We kunnen niet allemaal op precies dezelfde manier iemand helpen. Als iedereen zich op zijn klanten focust en daarvoor durft te staan dan trek je de juiste mensen naar je toe. Als zij niet bij jou passen, dan past er wel een andere collega bij hen.”

Natuurtalent?

Natuurlijk is het niet altijd makkelijk. Deze manier van werken word je niet aangeleerd tijdens de studie. Dus daarom krijgt Loes ook zelf coaching en blijft ze zichzelf ontwikkelen: “Elke nieuwe richting en vaardigheid die je wilt leren roept angst, zenuwen, boosheid en irritatie op. Bij elke hobbel komt er weer een zelfde soort golf. Maar ja… ik heb nu eenmaal die droom… die is zo groot dat ik er uiteindelijk veel energie uithaal. Dus het is het waard om door die gevoelens heen te gaan. Feedback leert me een heleboel en stimuleert me door te gaan.” Loes doet het dus niet alleen. “Ik kan het ook niet alleen. Ik heb een leuk team om me heen en velen van hen participeren in de zorg maar ik krijg ook coaching en training van buitenaf over waar ik nog stappen mag zetten.” Zo heeft ze net een leiderschapsprogramma van vier maanden afgesloten. “Het team beweegt continue mee en andersom om die droom te verwezenlijken. Ik ben mijn team heel erg dankbaar. Dankbaar omdat ze een mate van zelfstandigheid hebben zodat ik tijd krijg om andere dingen op te zetten.”

Toekomst

Wat is Loes nog meer van plan? Ik vroeg haar naar haar toekomstige plannen. “Als wij deze ambitie helemaal hebben ingevuld, weet ik dat de volgende uitdaging alweer klaarstaat. Die uitdaging ga ik zeker aan want die heb ik nodig. Dat stelt me gerust want dan hebben we dus altijd genoeg te doen.”

Tip

Heeft ze tenslotte nog een tip voor collega’s? “Ik gun iedereen dat hij zichzelf kan zijn en dat hij voor zijn droom en doel durft te gaan staan. Alleen door ondernemen en zorg te combineren kunnen we nieuwe uitdagingen aan waardoor zorg betaalbaar en goed blijft. Ik hoop dat we met elkaar van elkaars successen mogen genieten en van elkaar mogen leren. De goede resultaten van collega’s hebben mij ook gestimuleerd. Het zou mooi zijn als dat blijft doorgaan.”

Interview met Loes Meijerink van Praktijk voor Tandheelkunde Loes door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist

Lees meer over: Carrière, Management, Ondernemen, Thema A-Z

Sint-Maarten op de 11e van de 11e: Lampions, liedjes, snoep én tandenborstels

Het getal elf wordt in Nederland wel als het dwazen- of gekkengetal (beide woorden bestaan uit 11 letters!) gezien. Als je het aantal letters telt in het woord Sint-Maarten kom je eveneens uit op elf. Normaliter gaan op 11 november kinderen langs de deuren. Enkele kinderen lopen met een uitgeholde knol, suikerbiet of pompoen, maar de meeste kinderen hebben òf hun zelfgeknutselde òf hun kleurige gekochte lampion, verlicht met (waxine)lichtje òf met batterijen.

Het Sint-Maartensfeest is inmiddels een levende traditie, waarbij het in wezen draait om delen; de kinderen zingen speciale Sint-Maartensliedjes en krijgen in ruil daarvoor snoep of fruit. De liedjes hebben veelal een humoristisch karakter en ieder jaar wordt het repertoire weer aangevuld met parodiërende of satirische teksten. Meestal krijgen de kinderen als ze een vrolijk liedje hebben gezongen snoepgoed.

“Wij vinden jullie geweldig EN daarom geven wij jullie geen snoep”

Echter, enige jaren geleden schreef een blogger dat ze wel dacht dat kinderen uiteraard geen liedje zouden gaan zingen voor alleen bananen. En dat ze de indruk had dat het voor kinderen voornamelijk gaat om zoveel mogelijk snoep op te halen. Ze merkte ook op dat ze het jaar daarop tandenborstels zou gaan uitdelen. En een briefje op de voordeur zou hangen met de tekst: “Wij vinden jullie geweldig EN daarom geven wij jullie geen snoep”.

Gezonde boodschap zo verwoorden dat mensen mee gaan doen

In lijn met een Loesje© spreuk: “Sint Maarten; bij mevrouw De Groot niet aanbellen, want zij deelt tandenborstels uit” blijkt dat het de kunst is om een gezonde boodschap zo te verwoorden, dat iedereen het hoort, mensen nieuwsgierig worden, erop reageren en zelfs mee gaan doen. Voorlichting gericht op mondgezondheid én promotie van tandenpoetsen.

Coronaproof

In het coronajaar 2020 haalde Sint Maarten het NOS 20.00 uur journaal en werd er via (social)media flink over gecommuniceerd. Het werd de ouders en kinderen afgeraden om zingend met lampionnetjes langs de huizen of de winkels te gaan. Als je dan toch Sint-Maarten feest wilde vieren, omdat de kinderen wel heel graag wilden gaan lopen, dan was de boodschap om het op z’n minst coronaproof te doen. Ook waren er tips: “Neem alleen verpakte snoepjes en chocolaatjes aan en blijf met de lichtjes goed zichtbaar.” Op 1.5 meter afstand…

De mondzorg en Sint-Maarten

Bovendien was er een aantal andere alternatieven, waarbij de buurtbewoners onderling in straten afspraken maakten, of als de kinderen niet naar de winkeliers konden komen, dat de winkeliers wel – op een verantwoorde manier – de kinderen tegemoet kwamen. De eigenaar van een Sporthuis in het ‘mooiste dorp van Nederland 2020’ opperde heel sportief om een goodiebag uit te delen: “Een tasje met wat snoep en misschien nog wat andere dingen, zoals een tandenborstel.” Maar ook werd er vanuit de mondzorg professionals ludiek ingespeeld op het kinderfeest Sint-Maarten.

Tandenborstel en snoep

Moniek Rekker, die in 2001 aan de Hanzehogeschool in Groningen is afgestudeerd, eerst 8 jaar in een algemene praktijk werkte, en vanaf 2009 vrij gevestigd mondhygienist is in Feanwâlden, waar ze tevens woont, verraste de zingende kinderen met snoepgoed én met tandenborstels. Dat voorkomen beter is dan genezen weet ze als geen ander, nadat ze 15 jaar met veel plezier eveneens in de ouderenzorg heeft gewerkt. Moniek deelde een aantal jaren geleden ook al tandenborstels en tandpasta uit, en ze kreeg daarop altijd leuke reacties.
Tijdens het Corona Sint-Maarten feest was er een meisje van een jaar of 6, die het zelfs heel grappig vond, want ze lachte haar prachtige tanden bloot.” Daarnaast was er een jongen, die opmerkte dat hij altijd elektrisch poetst.”

De tegenstelling snoep/suiker versus gebit/poetsen vindt Moniek erg leuk

En als de kinderen dan thuiskomen, hun rugzakje ondersteboven gooien en er tussen al dat snoep een tandenborstel ligt, dat ze nadien dan nog precies weten van wie ze die gekregen hebben, in tegenstelling tot al die lollies en candybars.”

Tandenborstels en tandpasta

Wilma Burger, studeerde in 1993 als laatste cohort van de 2-jarige opleiding af bij de SOM in Amsterdam. Daarvoor werkte ze jarenlang als tandartsassistente onder andere bij het voormalige ATZ (Ziekenfonds klinieken) en als ortho-assistente bij de afdeling Orthodontie van het ACTA. Na het behalen van haar diploma tot mondhygiënist keerde ze terug bij de afdeling Orthodontie én kon ze gelijk aan de slag bij de afdeling Parodontologie, ook bij het ACTA. Na vele leerzame jaren, waarin ze met enorm veel plezier had gewerkt, startte ze haar vrije vestiging, als een van de eerste praktijken in Amsterdam-Noord. Vanaf 1997 als waarnemer, vanaf 2000 was ze de trotse eigenaar van Boven IJ Mondhygiënisten in Amsterdam-Noord. Na drie jaar waarneming in de praktijk Aan de Amstel Mondhygiënisten, nam ze in 2008 deze praktijk over en nog steeds werkt ze heel plezierig met haar collega’s afwisselend tussen Noord en Centrum.

In Wilma’s woonplaats Monnickendam is Sint-Maarten een echte happening. Sinds ze daar woont, deelt ze tandenborstels en tandpasta uit. Al jaren is dit door de hele buurt bekend en ze heeft dan ook vaak leuke reacties gekregen. “Pre-Corona had ik altijd veel kinderen die langskwamen om hun lied te zingen, ook vanwege het feit dat mijn dochter op deze dag jarig is. Iedereen weet dat er iets extra’s bij ons te halen valt mét daarbij de tandenborstel en de tandpasta, als ze nog eens naast hun Sint-Maarten liedje het lang-zal-ze-leven voor mijn dochter zongen.”
Wilma had voor de kinderen in de buurt een typische Sint-Maarten corona-style zitje ingericht.

Door:
dr. Yvonne Buunk-Werkhoven, toegepaste gedragswetenschapper en mondhygiënist

 

Lees meer over: Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
wortelresorptie

Interne en externe cervicale wortelresorptie: diagnose en behandeling

Doordat interne en externe cervicale wortelresorptie zowel klinische als röntgenologisch veel op elkaar lijken wordt regelmatig de verkeerde diagnose gesteld. Daarnaast wordt het vaak ook niet als zodanig herkend, omdat het ook veel op cariës lijkt. Door de beperkingen van de huidige röntgentechnieken, gebrek aan kennis over de klinische manifestaties en onjuist interpreteren van röntgenfoto’s, stellen clinici helaas nog regelmatig de verkeerde diagnose.

Externe cervicale resorptie (ECR)

Externe cervicale resorptie (ECR) wordt steeds vaker gezien in de algemene praktijk. In 1999 ongeveer 0.02% en tegenwoordig 5-6% (studie Heithersay). ECR is een dynamisch proces waarbij verschillende vormen zijn te onderscheiden. Volgens Heithersay zijn er 4 verschillende classificaties op basis van de 2D uitbreiding van het proces, waarbij classificatie 4 meer invasief is.

Externe cervicale resorptie (ECR)

Hoe ontstaat ECR?

Lokale beschadiging / verstoring / afwezigheid / tekort van PDL en cement.

Hoe ontstaat ECR

Het startpunt van ECR wordt ‘’Portal of Entry’’ genoemd. Karakteristiek is dat deze zich net onder de glazuur-cement grens (CEJ) bevindt. Via de Portal of entry wordt het dentine aangetast. Door de vorming van een pericanal layer (PRRS) wordt de pulpa beschermt. Het proces verspreidt zich 3D rondom de pulpa, zowel richting coronaal als apicaal en creëert hierbij verschillende resorptiekanalen en interconnections met het parodontaal ligament (PDL). In een later stadium vindt er ook botingroei plaats op de plekken waar het dentine is aangetast.

3D modellen en reconstructies kunnen het proces van ECR verduidelijken. Wat gebeurt er in de pulpa tijdens ECR? De PRRS heeft geen uniforme dikte, de dikte van de PRRS is afhankelijk van de locatie waarbij de gemiddelde dikte 210 m is. Meestal is de dikte cervicaal dunner.

3D modellen en reconstructies ECR

Een diagnostische uitdaging

Het diagnosticeren van ECR is een uitdaging vanwege:

  • Gecompliceerde etiologie
  • Het ontbreken van pijn
  • Geen typische klinische en röntgenologische kenmerken
  • Beperkingen van apicale röntgenopnames
  • Verwarring met andere pathologieën (oa. cariës en andere resorptietypes)

ECR is een multifactorieel proces

Zoals al eerder gezegd, wordt er tegenwoordig een toename van ECR gezien in de praktijk. In 45% van de gevallen bij ECR heeft er in het verleden een orthodontische behandeling plaatsgevonden. Dat tegenwoordig steeds meer mensen een orthodontische behandeling ondergaan kan een verklaring zijn voor de toename. Uit onderzoek blijkt dat ECR een multifactorieel proces is. Andere etiologische factoren zijn: parafunctie, malocclusie, trauma, inwendig bleken, chirurgie, parodontale therapie, bruxisme, extractie van buurtanden en een ophoping van tandplaque. Voor een orthodontische behandeling worden regelmatig de premolaren geëxtraheerd om meer ruimte te verkrijgen. Door gebruik van een hevel / luxator voor de extractie kan de naastgelegen molaar beschadigd worden. In deze molaren wordt dan ECR gezien, waarbij het in 40% van de gevallen de eerste molaren in de onderkaak betreft.

Veel patiënten zijn asymptomatisch, in 2/3 van de casussen met ECR is geen sprake van pijn. Pas in een laat stadium leidt ECR tot pijnklachten, hierdoor wordt het vaak pas laat gediagnosticeerd. Als het in een vroeg stadium is gediagnosticeerd, blijkt het meestal om een toevalsbevinding te gaan. In de meeste gevallen reageert het element sensibel. Soms is het klinisch waar te nemen door een infrapositie van de tand. De infrapositie ontstaat mogelijk door botingroei op de plaats van aangetast dentine van het element. De portal of entry is vaak klein, waardoor het lastig te sonderen is. Bij sonderen zou er sprake kunnen zijn van bloeding door het granulatieweefsel, maar vaak is resorptie niet te sonderen. Soms is het intra-oraal ook zichtbaar als een cervicale caviteit. Als het proces zich heeft uitgebreid tot in de kroon van het element, is soms een grijzige/roze verkleuring (pink spot) waar te nemen.
Het röntgenbeeld toont vaak geen typische kenmerken, gezien het variëren van de vorm van de laesie en zo ook het röntgenbeeld. In veel gevallen is het dan beter om een CBCT te gebruiken voor de diagnostiek.

Behandeling

Globaal zijn er 3 behandelopties voor ECR:

  1. Extractie
  2. Monitoren en extractie als het element symptomen begint te tonen
  3. Behandeling
  • Extern; flap en restauratie
  • Intern; wortelkanaalbehandeling/vitale pulpa overkapping en restauratie
  • Combinatie van extern en intern

Er zijn zijn richtlijnen om ECR te behandelen. Doordat tegenwoordig steeds meer gebruik wordt gemaakt van 3D-technieken kan voorspelbaarder worden behandeld.

Behandeling is volgens Athina Mavridou niet alleen gebaseerd op de uitgebreidheid van het resorptieproces, maar het is ook belangrijk om andere factoren mee te nemen, zoals:

  • Pijn?
  • Botingroei?
  • Sondeerbaar?
  • Portal of entry
  • Leeftijd
  • Esthetiek

Kort samengevat: Restaureerbaar? Nee? Dan extractie.

Autologe etsbrug en autotransplantatie

Bij extractie kan een autologe etsbrug gemaakt worden, hierbij kan dan overwogen worden om een deel van de radix te laten zitten. Een andere behandeloptie is autotansplantatie.
Soms is het mogelijk om vanaf occlusaal langs de pulpa te restaureren. Vaak wordt er dan voor gekozen om MTA bij resorptiegebied te gebruiken en composiet voor overige bedekking. Bij restaureren is het advies om niet te spoelen met natriumhypochloriet vanwege een kans op beschadigen en/of irriteren van de pulpa. In de meeste gevallen is het niet mogelijk om de pulpa te sparen gezien het resorptie proces te veel doorloopt. Dan is ook een endodontische behandeling geïndiceerd.
Bij monitoren verandert het röntgenologisch beeld door remodelling van het bot.
In de presentatie toont Athina een CBCT opname van een casus waarbij gekozen is voor monitoren. Op het röntgenbeeld 7 jaar later zijn door de remodelling van het bot geen resorptiekanalen meer zichtbaar.

Samenvatting

  • Gebruik CBCT
  • Esthetisch resultaat
  • Restaureerbaarheid zonder beschadiging van buurelementen en parodontale aanhechting
  • Verzwak het element niet om radix fracturen te voorkomen

Samenvatting

Hoe ontstaat interne resorptie?

Door chronische microbiologische irritatie ontstaat interne resorptie (IR). De vitale pulpa van het element zorgt voor toevoer van clastische cellen, waardoor het resorptieproces in gang wordt gehouden.

Interne resorptie kan ontstaan door:

  • Geschiedenis van trauma
  • Bacteriën
  • Pulpitis
  • Pulpatomie
  • Composiet restauratie
  • Insnoering van het element (bv. Palatinaal van laterale incisief)
  • Kroonpreparatie

De symptomen variëren, maar vaak manifesteert IR zich asymptomatisch. Meestal is er sprake van trauma, maar een pulpitis of necrotische pulpa kan ook de oorzaak zijn. Irritatie door lekkage van de coronale restauraties kan ook een oorzaak zijn.

Vaak is een verkleuring zichtbaar, omdat elementen necrotisch zijn. Of is er een pink spot zichtbaar door een resorptieproces coronaal. De resorptiecaviteit ligt meestal gecentreerd in de radix, met een ligging cervicaal, in het midden of apicaal. Verder is de resorptiecaviteit vaak goed begrensd.

Behandeling

Globaal zijn er 3 behandelopties voor IR:

  1. Endodontische en restauratieve behandeling
  2. Extractie
  3. Monitoren en extractie bij klachten

Een CBCT is aan te raden om de uitgebreidheid te beoordelen en zo een passende behandeling. Op een 3D scan zie je meer cement appositie op de plek van de resorptie. Het resorptieproces stopt na het verwijderen van de geïnfecteerde pulpa.
Je hebt ultrasoon nodig om goed te kunnen irrigeren, andere instrumenten zijn ontoereikend voor reiniging. Het advies is om röntgenfoto’s onder andere hoeken in te schieten tijdens behandeling. Als er sprake is van een perforatie wordt geadviseerd om dit op te vullen met MTA. Het defect kan ook opgevuld worden met gutta percha waarbij het een voorwaarde is dat er niet geperforeerd is naar buiten.

Verschillen ECR en IR

Bij ECR is het beter alleen een endodontische behandeling te doen als het vanwege technische redenen nodig is om te kunnen restaureren. In andere gevallen is het beter om geen endodontische behandeling te doen. Meestal is er sprake van een vitale pulpa. CBCT kan worden gebruikt om te evalueren of er ook perforaties zijn.

Nutshell samenvatting

IR

  • Trauma predentine en ontsteking van de pulpa
  • Cervicaal/ midden / apicaal
  • Verbreding van het wortelkanaal op de x-ray
  • Pulpa – /+

ECR

  • Trauma PDL, clastische celactiviatie
  • cervicaal
  • Beeld op x-ray varieert
  • Pulpa +
  • Portal of entry
  • Pericanal layer (PRRS) en resorptiekanalen

Op het moment van de lezing moest Athina-Marina Mavridou haar proefschrift over bovenstaand onderwerp nog verdedigen. Op 2 april vond haar doctoraatsverdediging plaats.

Athina-Maria Mavridou graduated from the Dental School of the National Kapodistrian University of Athens in 2004. In 2008 she completed a 3 year postgraduate program in endodontics, at the University of Ghent in Belgium, investigating the influence of laser on root canal. From 2008 to 2010 she worked as an endodontist at the university clinic of Groningen. Since 2010 she works as an endodontist at Endo Rotterdam, while performing in parallel a PhD on the topic of external cervical resorption at BIOMAT research cluster of KU Leuven in Belgium.

Verslag voor dental INFO door Joanne de Roos, tandarts, van de lezing van Athina-Maria Mavridou tijdens het NVvE-congres Trauma… Oh nee! Wat nu?

Dit verslag is voor het eerst in 2019 op dental INFO geplaatst en gezien interesse hiervoor in december 2020 opnieuw onder de aandacht gebracht.

Lees meer over: Endodontie, Thema A-Z, Uncategorized
Casus-parodontitisklachten-blijken-door-kwaadaardige-tumor-veroorzaakt-te-zijn

Casus: parodontitisklachten blijken door kwaadaardige tumor veroorzaakt te zijn

Een tiener werd al twee jaar behandeld voor parodontitis toen ze erachter kwamen dat de laesie in de mondholte eigenlijk de kwaadaardige vasculaire tumor epithelioïde hemangioendothelioom (EHE) was. Deze casus met behandeling door een kaakchirurg wordt beschreven in BMC Oral Health.

Zeer zeldzaam in de mond

EHE zijn zeldzame tumoren die 1% van alle vasculaire tumoren uitmaakt. Deze tumor wordt meestal aangetroffen in de lever, longen en botten en is erg zeldzaam in de mond. Omdat de groei meestal langzaam is en de symptomen vergelijkbaar zijn met die van chronische ontstekingen kan het lastig zijn om een diagnose te stellen.

Twee jaar behandeling voor parodontitis

Een groep geleid door Dr. Gintaras Januzis van de afdeling maxillofaciale chirurgie aan de Lithuanian University of Health Sciences in Kaunas beschrijft het geval van een gezonde vrouw met tandvleesproblemen rond haar premolaar rechtsboven. De laesie in de mondholte werd gediagnosticeerd als marginale parodontitis waarna de 18-jarige onder meer root scaling en een wortelkanaalbehandeling onderging. Ze werd na twee jaar doorverwezen naar een kaakchirurg omdat haar toestand niet verbeterde.

Onderzoek door kaakchirurg

De patiënt klaagde alleen over gingivale recessie in het palatale gebied van haar 13e, 14e en 15e tanden rechtsboven. Door recessie van het tandvlees waren de eerste premolaar en hoektand blootgelegd, en het blootgestelde worteloppervlak van de tweede premolaar was bedekt met plaque. Een 3D-computertomografie-scan van haar taak toonde botafbraak in gebied tot de maxillaire sinus.

Diagnose op base van röntgenfoto’s en weefsel

Deze bevindingen waren niet kenmerkend voor kankertumoren. Er werd besloten om de 13e, 14e en 15e tanden samen met het aangetaste zachte weefsel te verwijderen. Op basis van botafbraak dat op röntgenfoto’s te zien was en immunohistochemische kleuring van het verwijderde weefsel werd uiteindelijk de diagnose epithelioïde hemangioendothelioom gesteld.

Allogene bottransplantatie

Een jaar nadat de tumor was verwijderd werd begonnen met de reconstructie met behulp van allogene bottransplantatie. Tijdens de follow-upperiode van 31 maanden vertoonde de tiener geen klinische en radiografische complicaties volgens de auteurs.

Belang van bewustzijn zeldzame tumors

Deze casus is een van de ongeveer 40 gemelde gevallen van EHE in de mond en benadrukt het belang van het bewust zijn van deze ongebruikelijke tumor. Vanwege de late diagnose van EHE verloor de patiënt drie tanden doordat de laesie groter werkt. “Dit alles had kunnen worden voorkomen door tijdig uitgevoerd histomorfologisch onderzoek, wat had kunnen leiden tot een juiste diagnose en adequate behandeling”, schrijven de auteurs.

Bekijk de casus bij BMC Oral Health

Lees meer over: Casus, Kennis, Parodontologie, Thema A-Z
Whitepaper-van-de-FDI-tandheelkundige-teams-essentieel-bij-verminderen-antibioticaresistentie

Whitepaper van de FDI: tandheelkundige teams essentieel bij verminderen antibioticaresistentie

De FDI World Dental Federation heeft een whitepaper gepubliceerd over de rol van tandheelkundige teams bij het reduceren van antibioticaresistentie. Directe aanleiding hiervoor is de World Health Organizations (WHO) World Antimicrobial Awareness Week welke op 24 november eindigde.

Steeds groter probleem

Wereldwijd is antibioticaresistentie een steeds groter probleem als gevolg van wijdverbreid misbruik. Hierdoor lopen patiënten risico op superbacteriën die moeilijk of zelfs niet meer te behandelen zijn met antibiotica. De WHO en FDI vinden dit een wereldwijd probleem voor de volksgezondheid en willen door middel van deze speciale week het probleem onder de aandacht brengen.

Tandartsen spelen rol

Het witboek erkent dat tandartsen over de hele wereld een rol spelen bij dit probleem – zo’n 10% van het wereldwijde antibioticagebruik is afkomstig van tandartsen – en biedt een kader voor tandheelkundige teams die antibioticaresistentie willen aanpakken. Er wordt onder andere uitgelegd wat resistentie precies inhoudt, waarom het problematisch is en waarom het belangrijk is voor tandheelkundige teams.

Bewustzijn, voorkomen en behandelen

Tandartsen kunnen bij het voorkomen en behandelen van tandinfecties onderdeel uitmaken van de oplossing. Ook kunnen ze het bewustzijn vergroten en het gebruik van antibiotica optimaliseren door middel van antibioticabeheer. Dit is belangrijk, want bijwerkingen op antibiotica kunnen een ernstig risico vormen voor de patiëntveiligheid.

Niet één oplossing

Volgens de whitepaper is er niet een kant en klare oplossing om resistentie aan te pakken maar verschilt dit van land tot land en team tot team. In plaats daarvan bevat het witboek een online bibliotheek met bronnen over antibioticaresistentie en -beheer. Het bevat links naar wereldwijde bronnen als beleid van de WHO en FDI evenals nationale bronnen en richtlijnen.

Gratis online cursus

Tot slot worden de bronnen aangevuld met een Massive Open Online Course (MOOC) waarin zorgprofessionals kunnen leren over het belang van antibioticabeheer. De cursus is gratis en kan door iedereen worden gevolgd om meer te weten te komen over antibioticaresistentie en hoe de uitdaging kan worden aangegaan om patiënten te beschermen.

We zijn allemaal belangrijk

Het witboek concludeert dat iedereen een rol heeft om antibioticaresistentie te tackelen. Nationale tandheelkundige verenigingen zijn verantwoordelijk voor nationale actieplannen. Organisaties die tandheelkundige zorg verlenen zijn verantwoordelijk voor “het creëren van een omgeving die bevorderlijk is voor een passend beheer van patiënten”. En het belangrijkste:

“We zijn allemaal verantwoordelijk voor het gebruik van antibiotica alleen als dat nodig is.”

Bron:
FDI

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z

ADA: laat Amerikaanse tandartsen hun patiënten op COVID-19 testen

Volgens een nieuw beleid van de American Dental Association (ADA) valt het testen van patiënten op ziektes binnen de bevoegdheid van een tandarts. Een Amerikaanse tandarts zou zijn patiënten dus ook op corona moeten kunnen testen.

Dit gaat alleen op als het om een ziekte gaat die de tandheelkundige zorg kan compliceren, of de patiënt en het personeel in gevaar kan brengen. COVID-19 valt daar dus ook onder.

“Maar op dit moment zijn snelle en betrouwbare COVID-19-tests niet beschikbaar voor tandartsen voor gebruik op kantoor, wat nergens op slaat”, zegt ADA-president Daniel Klemmedson.

Screenen en testen door tandartsen

Volgens dr. Klemmedson valt niet alleen het screenen op COVID-19 binnen de bevoegdheid van een tandarts. Ook op andere medische aandoeningen die de tandheelkundige zorg kunnen beïnvloeden zou getest moeten worden.

Hij noemt glucosespiegels, die helpen bij het screenen op diabetes, en bloeddruk, wat helpt bij het screenen op hypertensie. “Patiënten met abnormale testresultaten zouden voor diagnose en nazorg worden doorverwezen naar een arts, een andere gekwalificeerde medische professional of medische instelling”, aldus Klemmedson.

“Met versterkte protocollen voor infectiepreventie en persoonlijke beschermingsmiddelen zijn tandartspraktijken in heel Amerika veilig heropend”, vervolgt hij. “Miljoenen patiënten zijn teruggekeerd voor mondzorg, een essentiële gezondheidsdienst. Tandartsen moeten toegang krijgen tot de COVID-19-test. Daarmee kunnen ze patiënten screenen en eventueel verder helpen.”

De tandarts als belangrijke zorgspecialist

Volgens gegevens uit 2013-2016 van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) meldde 7,7 procent van de mensen (10,2 miljoen) dat ze de afgelopen 12 maanden een tandarts hadden gezien, maar geen andere medische professional.

“Het is praktisch zinvol om COVID-19-tests op te nemen in de screeningprocedures die tandartsen uitvoeren,” zegt Dr. Klemmedson.

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) erkent tandartsen als professionals die kunnen testen op COVID-19. Daarnaast raadt de CDC tandheelkundige instellingen aan te overwegen om voor een behandeling een COVID-19-test uit te voeren. Vooral als er te weinig persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar zijn.

De ADA en nationale tandheelkundige verenigingen pleiten actief voor nationale en federale regelgevende autoriteiten om:

  • publiekelijk te erkennen dat testen voor COVID-19 binnen de bestaande bevoegdheid van tandartsen vallen en
  • COVID-19-tests beschikbaar te stellen voor gebruik in tandartspraktijken

Bron:
ADA

Lees meer over: Corona, Thema A-Z
KMNT ANT fusie

Leden beslissen: fusie tandartsverenigingen KNMT en ANT is een feit

De beroepsverenigingen voor tandartsen en tandartsspecialisten ANT en KNMT bundelen de krachten. Vanaf 1 januari 2021 fuseren ze tot één organisatie die de belangen van de beroepsgroep gaat behartigen. De leden van beide verenigingen stemden vandaag in met het voorstel daartoe.

“Eén krachtige vereniging is nodig om de beroepsgroep sterk te kunnen vertegenwoordigen op het politiek-bestuurlijke krachtenveld”, zo stelt Wolter Brands. Hij is de huidige voorzitter van de KNMT en neemt die rol ook op zich in de fusieorganisatie, die KNMT zal heten. ANT-voorzitter Jan Willem Vaartjes wordt vice-voorzitter.

De fusieorganisatie wil staan voor een goede mondgezondheid voor iedere inwoner van Nederland. Ze stelt tandartsen, mka-chirurgen en orthodontisten centraal in hun regierol voor de mondzorgsector. Zij worden in alle opzichten gesteund en gefaciliteerd bij het waarmaken van hun rol als autoriteit binnen de mondzorg. Maximale professionele autonomie van de beroepsgroep, gebaseerd op een onberispelijke reputatie bij patiënten en stakeholders, staat hierbij voor de vereniging centraal.

De plannen voor de fusie ontstonden gedurende de intensieve en succesvolle samenwerking tussen beide verenigingen gedurende de COVID-19 crisis.

Foto:
v.l.n.r. bestuurders Henk Donker, Richard Kohsiek, Joke Kwakman, Wilfred Kniese, Wolter Brands, Jan Willem Vaartjes, Richard Suy, Ravin Raktoe en KNMT-directeur Erik Markus

 

 

Lees meer over: Samenwerken, Thema A-Z
mondspoelmiddel

Spoelmiddel met essentiële oliën effectief voor preventie gebitsproblemen

Niet de alcohol, maar de essentiële oliën in spoelmiddel zijn effectief voor preventie van gebitsproblemen. Dat is een van de belangrijkste resultaten uit het promotieonderzoek van Martijn van Leeuwen.

In zijn proefschrift maakt Van Leeuwen duidelijk dat veel mensen moeite hebben met het onderhouden van een goede mondgezondheid. Zelfs wanneer men twee maal daags de tanden poetst met tandpasta kunnen er nog steeds gaatjes en tandvleesontsteking ontstaan. “Het zijn de bacteriën in de tandplak die hierbij een belangrijke rol spelen”, aldus Van Leeuwen. Hij onderzocht verschillende aspecten van de dagelijkse mondverzorging en in hoeverre deze bijdragen aan het verminderen van tandplak en tandvleesontsteking.

Negatieve effecten

Het is al langer bekend dat spoelmiddel een positief effect kan hebben op de mondgezondheid. Zo heeft de combinatie van waterstofperoxide en chloorhexidine een bewezen langdurig effect. Het gebruik van chloorhexidine heeft echter ook negatieve effecten, zoals smaakverandering, verkleurde tanden en een verhoogde vorming van tandsteen.

Essentiële oliën

Van Leeuwen ontdekte tijdens zijn onderzoek dat spoelmiddelen met etherische oliën in een vaste formule op de lange termijn een goed alternatief zijn voor chloorhexidine bij het tegengaan van tandvleesontsteking. Daarnaast ontdekte hij dat spoelmiddel met alleen maar alcohol niet bijdraagt aan de vermindering van tandplak en tandvleesontsteking. Daarmee ondersteunt hij de theorie dat essentiële oliën de effectieve bijdrage leveren, in plaats van de alcohol.

Bron:
ACTA

Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Occlusale aanpassingen kunnen pulpitisachtige klachten verhelpen

Relatie pijn en acute hulp: handvatten voor spoedeisende interventies

Er zijn vele vormen van acute pijn in het hoofd-hals gebied. Wanneer moet er snel worden ingegrepen? En zijn er ook situaties waar een afwachtende houding meer gerechtvaardigd is? Verslag van de lezing van prof. dr. Jan de Lange, hoofd van de afdeling Mondziekten, Kaak‐ en Aangezichtschirurgie/Ziekenhuistandheelkunde van het Amsterdam UMC.

Oorzaken van acute pijn

Oorzaken van acute pijn in de tandheelkunde zijn:

– Odontogene infecties
– Abcesvorming
– TMJ
– Fracturen
– Intraossale processen
– Cardio-vasculaire problemen

Infecties kunnen behoorlijk pijnlijk zijn en in sommige (uitzonderlijke) gevallen ook uit de hand lopen.

Zijn 3-types infecties te onderscheiden:

  1. Odontogene infecties
    a. Periapicaal
    b. Pericoronitis
    en parodontale infecties
  2. Complicaties odontogene infecties
    a. Osteomyelitis
    b. Uitbreiding naar loge abcessen
    c. Sepsis, multi orgaan falen
  3. Niet-odontogene infecties

Waaraan herken je de ontsteking?

Er zijn 5 items waaraan je een ontsteking kan herkennen:

  1. Roodheid
  2. Pijn
  3. Koorts hoger dan 38.5 verschil bacteriemie septis, kunnen bacteriën zich vermenigvuldigen
  4. Zwelling
  5. Verminderende functie, in de mond betekent dat een trismus

Er zijn verschillende infectiefases. De eerste fase van ontsteking, de flare –up, wordt ook wel inoculatie genoemd. Na ongeveer 3 dagen gaat deze fase over in een cellulitis. Na gemiddeld 4 tot 10 dagen vormt een abces.

Bij een ontsteking bestaat het onderzoek uit:

– Anamnese
– Lichamelijk onderzoek

  • extra-oraal
  • intra-oraal

– Aanvullend onderzoek

  • Röntgendiagnostiek
  • Echoscopie
  • CT/MRI
  • Laboratorium onderzoek

Behandeling van acute pijn

Behandeling peri-apicale ontstekingen

Een pulpitis kan leiden tot een avitale pulpa met als gevolg een apicale ontsteking. Indien het een chronische ontsteking betreft, zijn de klachten vaak mild en wordt er bij een weerstandsdaling een excerbatie gezien. Behandeling is een endontische behandeling, apex resectie of extractie. Echter kan er ook sprake zijn van een acute fase. Je spreekt dan over een acuut veretterend granuloom. De klachten die de patiënt ervaart zijn dan erg heftig. Het element is dan extreem percussie en palpatie gevoelig. Een endodontische behandeling, een apex resectie of extractie kan worden uitgevoerd om de klachten te verhelpen. Echter in de acute fase wordt door kaakchirurgen liever geen apex resectie gedaan, deze geeft namelijk veel pijn. Een andere behandelmogelijkheid is een trepanatie, ook wel Schöderse Luftung. Deze behandeling kan voor de patiënt heel zinvol zijn. Met een boor wordt door het tandvlees naar de ontsteking geboord ter plaatse van de wortelpunt. De behandeling is snel, betrouwbaar en eenvoudig en kan ook door een tandarts worden gedaan. Houd hierbij wel rekening met de positie van anatomische structuren, zoals zenuwen. Ook bij een uitgebreidere ontsteking, een cellulitis, geeft het openen van abces al pijnverlichting en snellere genezing.

ANUG-P

Acuut Necrotiserende Ulcererende Gingivitis Parodontitis (ANUG P) komt niet heel veel voor, maar als er sprake is van ANUG P is deze enorm pijnlijk. Deze acute ontsteking wordt meestal in de hand gewerkt door een slechte mondhygiëne, tandsteen en plaque. Het is te herkennen aan een grijs-witte rand op de gingiva, slechte adem, uleractie, met name gelokaliseerd bij de papillen, heftige pijn, algehele malaise, koorts en opgezette lymfeklieren.
Niet elke elk beeld van een acute tandvleesontsteking heeft als onderliggende oorzaak een bacteriële infectie, zoals ANUG P. Bij de differentiaal diagnose kun je ook denken aan een primair herpes infect, virale infecties of acute leukemie. Helaas is er weinig aan te doen, de behandeling bestaat uit een metronidazol kuur, pijnstilling, chloorhexidine spoeling en waterstofperoxide spray (1,5%).

Diepe hals infecties

Alle alarmbellen gaan af als er sprake is van een diepe hals infectie, dan is het echt serieus. In het UMC in Amsterdam komt dat ongeveer 30 keer per jaar voor. Je wilt complicaties als sepsis, luchtweg obstructie en uitbreiding naar loges voorkomen.
In deze situatie wordt altijd een CT gemaakt. Aan de hand van die informatie kunnen drainages worden aangebracht. Door de anatomische bouw heeft de ontsteking de neiging om naar beneden te zakken. Deze echt acute situaties kunnen ontstaan door odontogene ontstekingen, een tonsillitis, parotitis of een vreemd lichaam.

In het tijdperk dat er nog geen antibiotica bestond overleed ongeveer de helft van de patiënten. Tegenwoordig is de mortaliteit 2%. Luchtweg management en drainage zijn nodig om te om vitale functies te kunnen behouden. Patiënten krijgen verder pijnstilling en antibiotica.

Pijn na trauma en fracturen

Het spreekt voor zich dat trauma en fracturen pijnlijk zijn. Stabilisatie scheelt in pijnbeleving, als fractuurdelen minder bewegelijk zijn is er aanzienlijk minder pijn. Naast het stabiliseren van de wonden ten behoeve van pijnbestrijding is voldoende pijnmedicatie noodzakelijk, ook het sluiten van de wonden om infectie te voorkomen.

Osteomyelitis

Professor Jan de Lange toont ook een casus van een parodontitis apicalis waar niks mee is gedaan. Door de ontsteking te negeren is osteomyelitis ontstaan. Dit is een pijnlijke complicatie die gelukkig niet erg vaak voorkomt. MRI is het meest geschikt om de diagnose te stellen. Een decorticatie / sequestrotomie was noodzakelijk, dat betekent dat buurtanden en kiezen worden verwijderd om gezond bot te creëren. Er waren daarna implantaten nodig om de occlusie te herstellen.

Cariovasculaire pijn

Pijn in de kaak kan een cardiogene oorzaak hebben, in dit geval doorverwijzen naar de huisarts.

Pijnmedicatie

Er zijn 3 groepen groepen pijnstillers volgens de WHO-pijnladder:

  1. Paracetamol
  2. NSAID’s/coxib
  3. Opioids

Paracetamol

Van paracetamol weten we eigenlijk niet hoe het werkt. Het effect is pijnstilling en koortswering, bijwerkingen zijn er zelden. De dosering voor volwassenen is 500-1000mg per keer elke 4-6 uur. Met maximaal 4 gram per dag!

Paracetamol in combinatie met codeïne?

  • Werkzaamheid toevoeging codeïne is in klinische onderzoeken niet aangetoond (van Luijn, 2012)
  • Het gebruik van vaste combinaties bij pijnstilling wordt ontraden
  • Dosering van codeïne is vaak lager in combinatiepreparaat, bijwerkingen zoals obstipatie treden echter nog wel op
  • Wordt niet vergoed
  • Vaste combinatie is niet meer verkrijgbaar

Paracetamol in combinatie met tramadol?

  • Tramadol is een half-opiaat. Wordt regelmatig toegepast, omdat het een goede combinatie is
  • Dosering kan bij vaste combinatie niet worden afgestemd op individuele behoefte van patiënt

NSAID’s

De NSAID’s, ibuprofen en naproxen, worden het meest voorgeschreven in de mondzorg. De combinatie van NSAID en paracetamol werkt goed. De reden is dat de werking van paracetamol centraal geregeld is en de werking van NSAID perifeer. Belangrijk is om niet verschillende NSAID’s door elkaar gebruiken. En denk aan gebruik van anti-depressiva met voorschrijven van NSAID’s. Naproxen en ibuprofen hebben de voorkeur boven diclofenac. Het werkingsmechanisme van NSAID’s berust op de remming van de productie prostagladinen door inhibitie enzym Cyclo-oxygenase (COX). Net zoals paracetamol, werken NSAID’s pijnstillend en koortswerend, maar ook ontstekingsremmend.

Tramadol

Tramadol is een sterke pijnstiller die werkt door activering van vooral de μ-receptoren (actieve metaboliet). Door het remmen van de heropname van serotonine en noradrealine ontstaan een versterking van het analgetisch effect. Tramadol heeft veel bijwerkingen, daarom is ook bij ouderen voorzichtigheid geboden. Mocht u er niet uitkomen neem dan contact op met de huisarts of kaakchirurg. Sterke opiaten adviseren in overleg met huisarts in verband met comorbiditeit en welke medicatie er verder nog wordt gebruikt. Het alternatief Oxycodon is bijvoorbeeld erg verslavingsgevoelig.

Elektronisch voorschrijven

Het beste kunnen recepten elektronisch voorgeschreven worden aangezien dat minder fraude gevoelig is. Daarnaast is het altijd traceerbaar en makkelijk te achterhalen wat er is voorgeschreven.
Verder is het advies om voor een korte periode voor te schrijven: maximaal een week. Het gebruik van NSAID of tramadol heeft de voorkeur, gecombineerd met paracetamol. Naproxen heeft bij ouderen de voorkeur van de NSAID groep. Het is belangrijk om na te vragen of de patiënt een maagbeschermer gebruikt.

Prof. dr. Jan de Lange is hoofd van de afdeling Mondziekten, Kaak‐ en Aangezichtschirurgie/Ziekenhuistandheelkunde van het Amsterdam UMC, locatie AMC en is eindverantwoordelijk voor de specialistenopleiding. Hij is hoofd van de sectie MKA/MTI van ACTA. Hij studeerde Tandheelkunde in Utrecht, Geneeskunde aan de UvA en Epidemiologie aan de VU. Hij is voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA) en van het Centraal College Tandheelkundige Specialismen (CTS). Daarnaast is hij lid van het Centraal Medisch Tuchtcollege en voorzitter van de traumasectie van de internationale Strasbourg Osteosynthesis Research Group (SORG).
Zijn wetenschappelijk werk bestaat uit meer dan 130 publicaties en hij houdt veelvuldig (inter‐)nationale lezingen over diverse onderwerpen binnen het vakgebied.

Verslag voor dental INFO door Joanne de Roos, tandarts, van de lezing van prof. dr. Jan de Lange tijdens het congres Pijn van Bureau Kalker.

Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Pijn | Angst, Thema A-Z

Casussen: Hoe begroot en declareer je de parodontale behandeling bij de mondhygiënist?

Onlangs plaatsten we een voorbeeldbrief voor de patiënt over de kosten van parodontale behandeling bij de mondhygiënist in 2021. Mondhygiënist Diana Jirka- van Staden laat aan de hand van drie casussen zien hoe zij de parodontale behandeling begroot naar aanleiding van de nieuwe paro-richtlijn.

“Wij hebben als praktijk ervoor gekozen om de begroting op te maken tot en met de evaluatie, maar dat is aan ieder om zelf te bepalen of dit onvolledig is. De voorbeeldbrief die Lieneke Steverink-Jorna heeft gemaakt, is een goede houvast om hiermee aan de slag te gaan”, zegt Diana.

“Het klinische & röntgenologische beeld bepalen de diagnose en gebruik van de NVvP paroclassificatie is hierbij heel handig. De parodontale (on)gezondheid bepaalt uiteindelijk ook de begroting en of een tussentijdse beoordeling noodzakelijk is en zo ja, welke UPT code hiervoor gebruikt moet worden. Eigenlijk verandert er niet heel veel vergeleken met het oude systeem behalve de benaming en codering van enkele UPT codes binnen het paro traject. In mijn parostatus noteer ikzelf overigens geen bloeding: elke pocket is ontstoken weefsel en moet in die hoedanigheid behandeld worden.”

Casus 1

Reden verwijzing: De patiënt is 10 jaar geleden voor het laatst door een mondhygiënist behandeld, maar heeft geen recall laten uitvoeren. Sinds kort was de gingiva gevoelig en bloedde makkelijk. De huidige mondhygiëne bestaat uit 2xpd hand, 1xpd stokers. De wens van patiënt is voorzorg en behoud van eigen dentitie. ioo: supra/sub tandsteen aanwezig PPS 3 en diagnose: paro stadium 3 graad B met furcatie/recessie/mobiliteit problematiek.

Wat is de begroting?

T012, T021 7x, T022 17x, A10 4x, To44, T032, T033

Wat is de begroting?

Klik hier voor de vergrote versie

Casus 2

Reden verwijzing: De patiënt heeft rode gingiva maar ervaart zelf geen klachten bij poetsen. Zij is in het verleden behandeld in verband met paro door een mondhygiënist.
Huidige mondhygiëne: 1xpd (ochtend) elektrisch. Wens van de patiënt is het bekijken wat mijn bevindingen zijn. ioo: rondom sub/supra tandsteen PPS 3 en diagnose: stadium 3 graad B paro geassocieerd met roken, met recessie/furcatie/mobiliteitsproblematiek.

Wat is de begroting?

T012, T021 4x, T022 21x, A10 3x, T043, T032, T033

Wat is de begroting?

Klik hier voor de vergrote versie

Casus 3

Reden verwijzing: De patiënt heeft tandsteen. De vorige tandarts deed zelf de gebitsreiniging maar haar gebit was altijd erg gevoelig na de reiniging. Huidige mondhygiëne: 1xpd avond elektrisch, meerdere keren pd interdentaal rager/sonische pick. Wens van de patiënt is tandsteen verwijderen zonder pijn in de mond nadien.

ioo: rondom sub tandsteen, met name onderfront supra tandsteen PPS 3 en (klinische) diagnose: paro stadium 3 graad A, met recessie/furcatie/mobiliteits problematiek. Tongspanning maakt ADL/behandeling moeilijker, na uitleg van de parodontale situatie gaat patiënt akkoord met paro traject.

Wat is de begroting?

T012, T021 3x, T022 9x, A10 3x, T042, T032, T033

Wat is de begroting?

Klik hier voor de vergrote versie

Door:
Diana Jirka- van Staden, mondhygiënist

 

 

Lees meer over: Tarieven, Thema A-Z
geluidniveau-mondhygienist-400

Geen overschrijding daglimiet geluidniveau voor mondhygiënisten, maar toch veel tinnitus klachten

Mondhygiënisten werken vaak dagelijks met geluidproducerende apparatuur. Volgens de Arbowetgeving en RIVM-richtlijnen wordt de daglimiet in schadelijke decibelniveaus niet overschreden. Toch rapporteert een groot deel van de mondhygiënisten wel tinnitus klachten. Dit blijkt uit de afstudeerthesis onder 161 mondhygiënisten van Tess Wilkinson.

Weinig preventieve aandacht voor gevolgen blootstelling te veel geluid

Mondhygiënisten werken vaak dagelijks met geluidproducerende apparatuur, denk hierbij aan de ultrasoon en de ‘airpolisher’ die in combinatie met een afzuigsysteem gebruikt worden. Blootstelling aan te veel geluid kan leiden tot gehoorschade; chronische tinnitus, geluidsvervorming en gehoorverlies. Of er sprake is van te veel geluid hangt af van het aantal decibellen, maar ook van de duur van de blootstelling eraan. Geluidniveaus vanaf de 80 dB(A) kunnen schadelijk zijn voor het gehoor. Ook kan geluid non-auditieve gevolgen hebben, zoals irritatie en vermoeidheid. Toch is er binnen de mondzorg weinig preventieve aandacht voor deze gevolgen. De vraag is of de mondhygiënist er verstandig aan doet om gehoorbescherming te dragen.

Onderzoek geluidshinder en tinnitus onder mondhygiënisten

Mondhygiënist Tess Wilkinson onderzocht voor haar afstudeerthesis bij Hogeschool Inholland in hoeverre geluidshinder en tinnitus klachten ervaren worden en of er potentie is op gehoorschade door geluidproducerende apparatuur bij mondhygiënisten werkzaam in Nederland.

Het onderzoek is uitgevoerd middels een cross-sectioneel onderzoeksdesign. 161 mondhygiënisten werkzaam in Nederland hebben voor dit onderzoek een vragenlijst ingevuld op het gebied van de perceptie van schadelijkheid en preventie, geluidshinder, tinnitus klachten en werkomstandigheden. Daarnaast zijn er decibelmetingen (dB(A)) uitgevoerd met een PCE-322A decibelmeter bij 4 verschillende praktijken tijdens in totaal 26 behandeling door 6 verschillende mondhygiënisten. De statistische analyse is uitgevoerd met behulp van het IBM SPSS programma, versie 23.

65% van de mondhygiënisten ervaart geluidproducerende apparatuur als vervelend

Uit de vragenlijst kwam naar voren dat 84% van de mondhygiënisten denkt dat de mate waarin zij werken met geluidproducerende apparatuur slecht is voor het gehoor. Wat betreft de mate van geluidshinder wordt het werken met geluidproducerende apparatuur door 65% van de mondhygiënisten ervaren als vervelend, 44% denkt dat dit ook een bijdrage levert aan vermoeidheid. Uit de uitgevoerde decibelmetingen kan er gesteld worden dat tijdens één behandeling met geluidproducerende apparatuur de mondhygiënist 15 keer zo lang (2,9 min.) aan potentieel schadelijke decibelniveaus blootgesteld wordt vergeleken met het werken met enkel handinstrumentarium (0,2 min.).

De meeste mondhygiënisten behandelen 11 patiënten per dag en worden bij het werken met geluidproducerende apparatuur 31,6 minuten per dag aan te hoge decibelniveaus blootgesteld. Dit is 6,5% van de toegestane maximale tijd (480 min.), in decibelniveaus boven de 80 dB(A) volgens de Arbowet en het RIVM.

43% van de mondhygiënisten rapporteert wel eens last te hebben van tinnitus klachten tijdens en/of na een werkdag.

Daglimiet schadelijke decibelniveaus niet overschreven

Binnen de kaders van dit onderzoek kan gesteld worden dat er in een zekere mate sprake is van geluidshinder. Volgens de Arbowetgeving en RIVM-richtlijnen wordt de daglimiet in schadelijke decibelniveaus niet overschreden. Toch rapporteert een groot deel van de mondhygiënisten wel tinnitus klachten.

De uitkomsten van dit onderzoek zijn besproken met dr. ir. J.A.P.M de Laat (audioloog/klinisch fysicus, bij Leids Universitair Medisch Centrum). Volgens hem is het mogelijk dat tinnitus klachten zich kunnen voordoen bij de gemeten decibelniveaus van de gebruikte geluidproducerende apparatuur door de mondhygiënist, ook al wordt het daglimiet niet overschreden.

De Laat raadt mondhygiënisten die wel eens last hebben van deze klachten dan ook sterk aan om gehoorbescherming te dragen tijdens het behandelen met geluidproducerende apparatuur om zo blijvende gehoorschade te voorkomen.

Tabel: decibelmeting (dB(A)) tijdens de behandeling van een mondhygiënist

Deze tabel laat de decibelmeting zien van de verschillende behandelmethoden door een mondhygiënist.

Door: mondhygiënist Tess Wilkinson over haar afstudeerthesis bij Hogeschool Inholland.

Geraadpleegde literatuur

Decentrale regelgeving overheid. (2012). Invoering nieuwe geluidsnorm dB(C). Opgehaald van decentrale regelgeving overheid: https://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/images/Groningen%20(Gr)/i182398.pdf

Doestzada, M. (2016). Het geluidsniveau van de ultrasone scaler in de tandheelkunde: een risicoinventarisatie van geluidsbelasting op het gehoor van de behandelaars. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.

Goines, L., & Hagler, L. (2007). Noise Pollution: A Modern Plaque. South Med J., 287-294.

Gommer, M., Hoekstra, J., Engelfriet, P., Wilson, C., & Picavet, S. (2013). Gehoorschade en geluidsblootstelling in Nederland – inventarisatie van cijfers. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu – Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Hokwerda, O. (2008). Visie op de toekomst van de ergonomie in de tandheelkunde. Ned Tijdschr Tandheelkd , 429-434.

International Electrotechnical Commission . (2002). International standard IEC 61672-1. Zwitserland : International Electrotechnical Commission .

Kulkarni, E., Abdallah, Y., Hanseman, D., & Deepak, K. (2018). How Much Noise is an Oral and Maxillofacial Surgeon Exposed to? . Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 26.

Lubbers, M., de Laat, J., & Wefers Bettinkg, P. (2003, Mei 9). Gehoorschade bij tandartsen; Een hard, jankend geluid. Nederlands Tandartsenblad, 18-21.

Mahendra Prashanth, K., & Sridhar, V. (2008). The relationship between noise frequency components and physical, physiological and psychological effects of industrial workers. Noise & Health Bimonthly Inter-disciplinary International Journal, 90-98.

Melamed, S., & Bruhis, S. (1996). The effects of chronic industrial noise exposure on urinary cortisol, fatique and irritability: a controlled field experiment. Journal of occupational and environmental medicine, 252-256.

Messano, G., & Petti, S. (2012). General dental practitioners and hearing impairment. Journal of Dentistry, 821-828.

Nationale Hoorstichting. (2019, oktober 21). Wat is gehoorschade. Opgehaald van Veiligheid.nl: https://www.hoorstichting.nl/het-gehoor/gehoorschade/

Passchier-Vermeer, W. (1996). Geluid en effecten op de gezondheid. Leiden : TNO Preventie en Gezondheid COP .

Roasoft, Inc. (2019, Oktober 3). Roasoft Sample size calculator . Opgehaald van Roasoft Sample size calculator : http://www.raosoft.com/samplesize.html

Topf, M., & Dillon, E. (1988). Noise-induces stress as a predictor of burnout in critical care curses. Heart & Lung: the journal of Critical Care, 567-574.

van der Molen, H., Kuijer, P., de Groene, G., Sorgdrager, B., Lenderink, A., Maas, J., & Brand, T. (2019). Kerncijfers beroepsziekten 2019. Amsterdam : Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.

Zorgkaart Nederland. (2019, Oktober 3). 2384 mondhygiënisten in Nederland. Opgehaald van Zorgkaart Nederland: https://www.zorgkaartnederland.nl/mondhygienist

 

 

Lees meer over: Ergonomie, Thema A-Z
Tandarts krijgt 12 jaar cel na het trekken van een tand op een hoverboard

Tandarts krijgt 12 jaar cel na het trekken van een tand op een hoverboard

Een Amerikaanse tandarts is veroordeeld tot 12 jaar cal nadat een video lekte waarin te zien is hoe hij een tand trekt terwijl op een hoverboard staat. Daarnaast blijkt de tandarts ook schuldig aan o.a. fraude, diefstal en wetteloze beroepspraktijken.

Het is een bizarre video. Tandarts Seth Lookhart is te zien als hij een patiënt behandeld terwijl hij op een hoverboard – een soort elektrisch vervoersmiddel – staat. De patiënt is verdoofd en weet niets van het hoverboard af. Ook weet ze niet dat ze gefilmd wordt.

Lookhart is zich er duidelijk van bewust dat hij gefilmd wordt. Hij toont een getrokken tand aan de camera en rijdt triomfantelijk en theatraal door de gangen van de praktijk na de behandeling. Ook stuurt de tandarts de video zelf rond naar collega’s. Daarbij grapt hij dat behandelen op een hoverboard “de nieuwe medische standaard” zal worden

Andere aanklachten

Uiteraard werd Lookhart voor deze actie aangeklaagd. Hij bracht zijn patiënt duidelijk in gevaar, schond haar privacy door haar ongevraagd te (laten) filmen, handelde onprofessioneel en brak verschillende beroepsregels.

Uiteindelijk wordt de tandarts schuldig bevonden van 46 klachtonderdelen, waaronder fraude. Hij adverteerde dat patiënten bij hem extra sterke verdoving konden krijgen. Voor deze verdoving hoefde verzekerde patiënten niet extra te betalen, maar Lookhart kon wel extra geld declareren voor het gebruik ervan. Bovendien liet hij meerdere patiënten gevaarlijk lang verdoofd, zodat hij de extra kosten kon declareren.

Veroordeling: celstraf en schorsing

Op basis van de 46 grondig verklaarde klachtonderdelen veroordeelt de jury Lookhart tot 12 jaar celstraf. Daarnaast mag hij de eerste tien jaar na zijn vrijlating niet als tandarts aan het werk zijn.

Bron:
Anchorage Daily News

 

 

Lees meer over: Opmerkelijk, Thema A-Z
Spoelmiddel-met-essentiele-olien

Spoelmiddel met essentiële oliën remt vorming van tandplak

Het regelmatig gebruik van spoelmiddel met essentiële oliën remt de vorming van tandplak en vermindert zo de kans op cariës en tandvleesontsteking. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van mondhygiënist en tandarts Martijn van Leeuwen.

Hoewel een gezonde mond een heerlijk bezit is, hebben veel mensen last van cariës en tandvleesontsteking. Dat komt door de bacteriën die in tandplak zitten. Die tandplak moet dus grondig verwijdert worden. Maar dat lukt niet altijd. Zelfs wanneer iemand twee keer per dag met tandpasta poetst, kunnen er problemen optreden.

Van Leeuwen deed hier onderzoek naar. Hij onderzocht verschillende aspecten van dagelijkse mondverzorging om te kijken in hoeverre deze kunnen bijdragen aan het verminderen van tandplak en tandvleesontsteking.

Eerder onderzoek naar spoelmiddel

Uit eerder onderzoek bleek al eens dat mondspoeling effectief kan zijn tegen tandplak. De combinatie van waterstofperoxide en chloorhexidine (naast het dagelijks tandenpoetsen) heeft bijvoorbeeld een langdurig positief effect op de mondgezondheid.

Chloorhexidine heeft op de lange termijn echter ook nadelige bijwerkingen. Tanden kunnen verkleuren en kan een smaakverandering optreden. Ook een verhoogde vorming van tandsteen kan een gevolg zijn.

Etherische oliën

Van Leeuwen ontdekte tijdens zijn promotieonderzoek dat spoelmiddelen met etherische oliën een effectief alternatief kunnen zijn zijn voor spoelmiddelen met chloorhexidine in het tegengaan van tandplak en tandvleesontsteking. Hij ontdekte ook dat een spoelmiddel met alleen maar alcohol niet helpt tegen deze problemen.

Het is dus niet de alcohol in spoelmiddel die effectief is, maar de essentiële oliën.

Bron:
UVA

Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z