Wetenschappelijk onderzoek in het buitenland: Yvonne Buunk-Werkhoven vertelt over haar ervaringen

Sinds september 2024 is dr. Yvonne Buunk-Werkhoven als Associate Professor (gedragswetenschapper, psycholoog en mondhygiënist) remote werkzaam aan de Medische faculteit van het Kauno kolegija in Litouwen. Onder leiding van Dr. Giedre Jarienė, de vice-decaan voor Wetenschap, vervult ze naast haar rol als hoofd van de Public Health Research Group, ook de functie als leider van één van de twee subgroepen: ‘Promotie van mondgezondheid’.

Haar collega dr. Ligita Gukauskienė is de leider van de andere subgroep: ‘Studies naar leefstijlbeoordelingen, geletterdheid en kwaliteit van leven.’ Gezamenlijk zijn zij verantwoordelijk voor het organiseren en uitvoeren van toegepast onderzoek (praktijkgericht en studentonderzoek) binnen de teams van jonge onderzoekers en (senior en praktijk) docenten.

Internationale Week en (net)werken in Finland en op locatie in Kaunas

Van 11-13 maart 2025 was dr. Yvonne Buunk-Werkhoven in Tampere, Finland voor de Eye on TAMK internationale week. Aldaar ontmoette ze haar collega’s mondhygiënisten Daiva Mačiulienė, Kristina Paužienė en tandarts Ramuniene Kiauniene om naast het netwerken, ook de gezamenlijke public health research activiteiten door te spreken. Bovendien werden samenwerk- en staf/student uitwisselingsmogelijkheden verkend. Remote werken houdt in dat je al dan niet online kunt werken of op afstand van de faculteit, het instituut, de plaats of het land. (Net)Werken in het buitenland is dan absoluut geen probleem, eerder een uitdaging en avontuur. Een maand later nam ze deel aan de ‘International week’ binnen Kauno kolegija in Litouwen. Ook verbleef ze langer om nader kennis te maken met de andere groepsleden (onderzoekers en docenten). Bovendien is het vermeldenswaardig dat dit jaar het Kauno kolegija Higher Education Institution (HEI) en haar medewerkers het belangrijke 25-jarig jubileum van de oprichting van de instelling vieren. In een kwart eeuw is Kauno kolegija HEI uitgegroeid tot een moderne, open en innovatieve onderwijsinstelling met een sterke positie onder de Litouwse hogeronderwijsinstellingen. En de opgedane ervaringen, kennis en medewerkers vormen de basis om de hoogste wetenschappelijke, culturele en maatschappelijke doelen te bereiken. Het jubileum gaat gepaard overigens met de slogan “Creativiteit, Diversiteit en Synergie”. Voor de lezers van dentalinfo.nl reflecteert en deelt ze haar nieuwe werkervaringen.

Associate professor

In juni 2024, na de uitnodiging voor de vergadering van de competitie commissie voor kandidaten voor academische functies (Associate Professor), reisde ze af naar Kaunas, om op 20 juni jl. haarzelf voor een 9-koppige commissie in 15 minuten te introduceren: “Mano vardas Yvonne…” zei ik in het Litouws en ik vervolgde verder in het Engels wat mijn expertise is en hoe ik denk bij te kunnen dragen aan toegepast wetenschappelijk public health en promotie van (mond)zorg onderzoek binnen de medische faculteit. Welnu, sinds 1 september 2024 werk ik dus op basis van een remote ‘5 years employment contract’ als Associate Professor aan de Kauno kolegija in Litouwen.

Toegepast wetenschappelijk onderzoek

Vorig jaar, vanaf eind januari 2024, dacht en werkte ik – online vanuit Uruguay – al mee aan de uitwerking, de samenstelling van de vragenlijst en andere (onderzoeks)activiteiten voor het interne project van Kauno kolegija HEI “Ontwikkeling van een programma voor mondhygiëne en voedingsvoorlichting op basis van het gebruik van een mobiele applicatie voor kleuters en basisschoolkinderen.” Voor dit project (onderzoek en/of de publicatie) hadden Rasa Tamulienė en Daiva Mačiulienė financiële steun aangevraagd én ontvangen.

Het eerste doel van dit project was om de indexen voor mondhygiënegedrag en mondgezondheidskennis aan te passen voor kinderen in de voorschoolse en basisschoolleeftijd. De indices; ‘Index for Oral Health Behavior’ (OHB-index)en ‘Index for Oral Health Knowledge’ (OHK-index), ontwikkeld door Buunk-Werkhoven et al. (2011) werden met behulp van de Delphi-methode aangepast. Vanuit het perspectief van de ouders werden beide indexen gemodificeerd; de aangepaste OHK-Index omvatte 16 stellingen over de algemene kennis van ouders over de mondgezondheid van hun kinderen. Onderzoekers, professionals in de volksgezondheid en mondzorg professionals kunnen deze indexen gebruiken om het actuele mondhygiënegedrag en kennis over de mondgezondheid van kinderen inzichtelijk te maken en te beoordelen. Ook kunnen ze worden gebruikt om preventieve programma’s te plannen die de mondgezondheid van kinderen verbeteren. Over de vertaling en modificatieproces van de indexen is tijdens het European Association of Dental Public Health 2024 in Kreta, Griekenland gepresenteerd: Tamuliene R, Buunk-Werkhoven YAB, Mačiulienė D. Parents’ perspectives on oral hygiene knowledge and behaviour of their young children. Community Dent Health. (2024) 41(4):445. doi: 10.1922/CDH_EADPHAbstracts2024 en daarnaast is er in het Litouws een artikel gepubliceerd: Tamuliene R, Mačiulienė D. Priešmokyklinių ir pradinių klasių mokinių su burnos sveikata susijusios elgsenos ir žinių vertinimo indeksų adaptavimas. [adaptation of assessment indices of oral hygiene-related behavior and knowledge of pre-school and primary school children]. Sveikatos Mokslai [Health Sci East Eur]. (2024) 34(8):67–71. doi: 10.35988/sm-hs.2024.377

Participatie, begeleiding onderzoeksproject en publicatie

Voorts is het afgelopen jaar het interne project in samenwerking met studenten uitgevoerd en heeft het uiteindelijke schrijfproces van een Engelstalig manuscript geresulteerd in een recente publicatie in Frontiers in Oral Health, sectie Oral Health Promotion, as a part of the Research Topic Impact of Parental Education and Socio-Economic Status on Children’s Oral Health Behaviors: Buunk-Werkhoven YAB, Tamulienė R, Mačiulienė D. Exploring parental opinions on oral hygiene behavior and knowledge of their young children in Lithuania: a cross-sectional survey study. Front. Oral Health. 2025;6:1530265

De Kauno kolegija studie heeft aangetoond dat het merendeel van de 420 ouders, voornamelijk gehuwde moeders met een gemiddelde leeftijd van 37,3 jaar, een handtandenborstel gebruikten. De aangepaste OHB-index toonde aan dat de meeste ouders over het algemeen een goede controle hadden over de poetsgewoonten van hun kinderen. Velen poetsten het gebit tweemaal daags en gebruikten fluoridetandpasta. Een derde van de ouders poetste het gebit van hun kind altijd na, nadat het kind zelfstandig de tanden en kiezen had gepoetst. De ouders hadden veel kennis van de mondgezondheid van hun kinderen, zoals uit de hoge scores op de aangepaste OHK-index bleek, en er werd een positieve correlatie tussen OHB en OHK (r = 0,14, p = 0,05) gevonden. Het gebit van jongere kinderen werden vaker door de ouders nagepoetst, en een hogere OHK van de ouders hing samen met het vaker napoetsen van het gebit, met name bij kinderen jonger dan 10 jaar. Ouders met een hogere opleiding hadden een betere OHK, maar geen betere OHB. Dus voldoende kennis over mondgezondheid laat zich niet altijd te vertalen in betere tandenpoetsgewoonten of tot een optimalere mondhygiënegedrag.
Deze gemodificeerde index voor mondhygiënegedrag kan worden gebruikt om de actuele mondverzorging -daadwerkelijk of gerapporteerd mondhygiënegedrag van individuen als van groepen vanuit het perspectief van ouders- inzichtelijk te maken. Dit laatste geldt ook voor de mate van kennis over mondgezondheid volgens de ouders, gemeten met de gemodificeerde OHK-index.

Lees ook het eerder geplaatste bericht: Gastcolleges mondgezondheid-psychologie in Kaunas, ook aan studenten tandtechniek

Door:
Yvonne Buunk-Werkhoven, gedragswetenschapper, psycholoog en mondhygiënist.