Als mondzorgverlener bijdragen aan een circulaire economie

Als mondzorgverlener bijdragen aan een circulaire economie

De overheid streeft naar een volledig circulaire economie in 2050. Wat houdt circulariteit in en hoe kun je als mondzorgpraktijk daaraan bijdragen? dental INFO sprak met Marien Korthorst die als trainer bij CIRCO dit najaar de Track Medische disposables organiseert.

Wat wordt bedoeld met circulariteit?

“Circulariteit is eigenlijk een verlengstuk van duurzaamheid. Het gaat erom dat we proberen om met zo min mogelijk materiaal en energie producten te maken die lang worden gebruikt, langer dan we nu gewend zijn. En dat er in dat hele proces geen afval en uitval meer plaatsvindt, dus dat we geen spullen meer naar de verbrandingsoven sturen als die ook gerecycled kunnen worden.

Circulariteit vinden mensen soms een lastig begrip, maar het gaat er simpelweg om dat we geen verspilling en afval meer willen.”

Kun je iets over CIRCO vertellen?

“De rijksoverheid wil dat Nederland in 2050 circulair is. In 2030 moeten we al halverwege zijn. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. CIRCO probeert hier handen en voeten aan te geven. Het project is in eerste instantie gericht op de maakindustrie en de creatieve industrie. Met financiële steun van de overheid is een ‘circular-design-methodiek’ ontwikkeld, die wordt gebruikt in de CIRCO-Tracks. Bedrijven ontdekken hoe ze producten, diensten, businessmodellen en ketens kunnen (her)ontwerpen om circulair te kunnen gaan ondernemen.

Bedrijven kunnen bijvoorbeeld nieuwe producten ontwikkelen met andere materialen erin of producten die beter te demonteren of recyclen zijn of juist een langere levensduur hebben.”

Hoe gaat zo’n Track in zijn werk?

“Een Track is een driedaags programma, waarin we proberen een groep deelnemers een stap verder te helpen met circulariteit. We kijken hoe een bedrijf nu werkt en welke materialen er worden gebruikt en hoe dat anders kan. De deelnemers gaan naar huis met een plan van aanpak (een roadmap), waarin ze gedefinieerd hebben hoe ze in de toekomst circulair worden.

De CIRCO-Tracks richten zich op allerlei sectoren, zoals de bouwsector en meubelbranche, maar bijvoorbeeld ook de zorg.

Bij een CIRCO-Track proberen we alle bedrijven die daar invloed op hebben, inclusief gebruiker en afvalverwerker, bij elkaar te zetten om met elkaar te verkennen waar de kansen liggen om dingen te verbeteren. We zoeken met alle deelnemers uit wat zij kunnen doen.”

Dit najaar wordt de Track Medische disposables georganiseerd. Kun je daar iets over vertellen?

“In onze Tracks proberen we altijd de verschillende schakels in een keten bij elkaar te brengen. Bij deze specifieke Track doet het UMC Utrecht mee. Er komen medisch specialisten, maar ook een milieukundige die iets weet over de afvalstromen in het ziekenhuis en een inkoper. Dat is eigenlijk al een ketentje van mensen die met elkaar samenwerken, maar niet dagelijks overleggen met elkaar. Ze hebben wel allemaal invloed op de keuze tussen bijvoorbeeld een disposable schaartje en een herbruikbaar product. Vanuit CIRCO willen we daar dan ook de leveranciers van dat ziekenhuis bij betrekken, maar ook de afvalverwerkers. Dus we gaan die keten nog wat verder oprekken.

In een vorige CIRCO-Track hadden we bijvoorbeeld een oogarts die staaroperaties uitvoert. Daar zijn specifieke instrumenten voor nodig. De producent daarvan heeft toen samen met de oogarts gekeken wat er zou moeten veranderen aan het product, het systeem of de verpakking om minder afval te krijgen. Daar werden ook de verpakkingsleverancier en de producent van onderdeeltjes die zij inkopen bij betrokken. Ook de afvalverwerker dacht mee: kunnen we materialen scheiden, kan dat nog in de operatiekamer of moet dat daarbuiten plaatsvinden, mag dat wel volgens de wet- en regelgeving en levert dat dan materiaal op dat we kunnen hergebruiken?”

Is de Track Medische disposables ook interessant voor mondzorgverleners?

“Jazeker! We proberen meerdere cases te hebben in een Track, bij voorkeur per bedrijf een eigen case. Daar zou mondzorg prima bij passen. In de mondzorgpraktijk spelen vergelijkbare vragen als in de rest van de zorg, die kunnen we met elkaar verbinden. We gaan bijvoorbeeld ook naar medicijnen en medicijnverpakkingen kijken. Als iemand interesse heeft, kan hij zich opgeven. Als een tandarts wil meedoen, dan ga ik proberen om ook zijn leverancier te interesseren voor de Track. Wat we vooral willen bereiken, is dat de producerende bedrijven in beweging komen. De tandarts kan als gebruiker helpen om een nieuwe vraag te stellen aan die bedrijven. Wij zoeken koplopers die aan de slag willen en die proberen we in zo’n Track bij elkaar te zetten.”

Zou het ook mogelijk zijn om een speciale Track voor tandartsen en mondhygiënisten te verzorgen?

“Dat zou kunnen, maar dan hebben we wel ongeveer tien verschillende organisaties nodig. We moeten dan echt kijken naar leveranciers, misschien een groothandel erbij, één à twee specialisten en mensen die aan bedrijfsafvalinzameling werken. Ik denk eigenlijk dat de kans van slagen groter is als geïnteresseerde tandartsen zich aansluiten bij de Track die we nu organiseren. Het kost best moeite om tien enthousiaste mensen bij elkaar te krijgen die hiervoor tijd kunnen vrijmaken. We maken de onderwerpen niet al te smal, zodat mensen elkaar kunnen inspireren. Mensen van net een andere discipline kunnen anderen vaak op weg helpen, omdat ze een frissere blik hebben dan vakgenoten zelf.”

Medische disposables worden nu op grote schaal toegepast. Wat zou er nu al verbeterd kunnen worden?

“De eerste vraag hierbij is: kun je een disposable vervangen door een herbruikbaar product? Of kan je het product langer gebruiken? Daarmee remmen we het materiaal- en energiegebruik af. Dat is het eerste wat we willen in de circulaire economie, dat we minder materiaal en energie gebruiken. Als ik bijvoorbeeld een spuugbakje kan schoonmaken en hergebruiken voor de volgende patiënt, dan zijn we al een stap verder. Dat betekent dan, dat het niet meer van karton kan worden gemaakt, maar een van beter materiaal. Je krijgt dan een duurder product dat schoongemaakt moet worden, maar dat veel vaker gebruikt kan worden. De vraag is dan of dat uit kan. Er is hier een keer onderzoek naar gedaan en toen bleek dat disposables niet per definitie goedkoper zijn.

Bij sommige producten mag het gewoon niet, bijvoorbeeld als het met een patiënt in aanraking is geweest. De hygiëne- en veiligheidseisen blijven voorop staan. Bij veel andere producten kan het wel. Dat uitzoeken is interessant. Door op een slimmere manier te werken en minder te gebruiken kun je vaak ook kosten besparen.”

Heb je tips voor mondzorgverleners?

“Kijk goed naar de producten en materialen die je gebruikt. Als bijvoorbeeld je instrumenten worden klaargelegd in een kartonnen bakje dat vervolgens wordt weggegooid, kun je je afvragen of je daar geen roestvrijstalen bakje voor kunt gebruiken. Daarnaast is het de kunst om de materialen die je kunt recyclen ook apart in te zamelen, dus plastic in een plastic bak. Alles wat niet met de patiënt in aanraking is geweest, zou je daar in theorie in kunnen stoppen.

Kijk steeds of je minder materialen kunt gebruiken, of je materialen langer kunt gebruiken en of je ze kunt hergebruiken als grondstof of product.

We zullen in de Track zeker ook voor de mondzorgverleners al wat stapjes voor morgen bedenken, maar er zullen ook wat langeretermijnstappen in zitten. Je moet er niet op rekenen dat we over twee jaar al een circulaire economie hebben in Nederland, maar daar gaan we naartoe ontwikkelen, we proberen iedere keer een stapje verder te komen. Er is nog een hele weg te gaan, maar er zijn ook koplopers die al heel ver zijn. In de Tracks proberen we uit te zoeken: wat is nu haalbaar en hoe kom je stapsgewijs verder?”

Interview voor dental INFO door Yvette in ’t Velt met Marien Korthorst, industrieel ontwerper en trainer bij CIRCO. Dit najaar leidt hij de Track Medische disposables. Geïnteresseerden uit de mondzorg kunnen zich hier nog voor opgeven.

 

 

Lees meer over: Duurzaamheid, Ondernemen