Bijzonder hoogleraar Parodontologie Mark Timmerman: “Het parodontium is het fundament voor de tandheelkunde”

Je bent per 1 december 2022 benoemd als bijzonder hoogleraar Parodontologie bij het Radboudumc. Wat wil je in die functie bereiken?

“Ik ben benoemd op voordracht van de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP). De leeropdracht is om het paro-onderwijs in Nijmegen weer meer body te geven. Het idee is om meer samen te gaan werken met Amsterdam en Groningen. Het zou mooi zijn als we het onderwijsmateriaal zouden kunnen samenvoegen en een mooi bachelorprogramma zouden kunnen samenstellen en vandaaruit ook het masterprogramma meer op elkaar zouden kunnen afstemmen. Iedereen ziet daar de voordelen van, maar het is lastig om te realiseren. Het werk, dat daarvoor nodig is, moet iedereen naast het lopende onderwijs leveren”

Is er een tekort aan parodontologen?

“Het aantal in de kliniek werkzame parodontologen ligt rond de 100 en dat is voor de zorgvraag in Nederland in principe voldoende. Wel is het zo dat er in bepaalde delen van het land, net als bij tandartsen, witte vlekken zijn, bijvoorbeeld in Zeeland, Friesland en Zuid-Limburg.
Waar zeker een tekort aan is, is parodontologen die op de universiteit de kar kunnen trekken. Er zijn meer mensen nodig om dingen te ontwikkelen en wat onderzoek te doen.”

Om wat voor onderzoek gaat het dan bijvoorbeeld?

“Als ik in Nijmegen kijk, wordt op het ogenblik het meeste onderzoek in het kader van masterscripties gedaan. Meestal komt daar dan ook wel een publicatie uit. Er zijn echter ook mogelijkheden voor promotie-onderzoek, bijvoorbeeld naar voedingsadditieven of peri-implantaire problemen of over een microbiologisch onderwerp.”

Je bent een van de sprekers op PARO2024. Wat is het thema van het congres?

“Bij het congres staat het parodontium centraal. Wij parodontologen vinden het parodontium het fundament voor alles wat er gebeurt in de tandheelkunde. We kijken op het congres vooral ook naar de complexere patiënt in allerlei facetten. Het gaat dan om problematiek die een interdisciplinaire aanpak vraagt of een patiënt waarbij de interactie tussen de algemene gezondheid en de parodontale status lastig is of om een patiënt met ernstige paro-problemen. Onder andere restauratieve tandheelkunde komt aan de orde en er is bijvoorbeeld ook een lezing over autotransplantaten.”

Kun je daar iets meer over vertellen?

“Autotransplantatie kan een oplossing zijn bij traumacases. Als je een tand voorzichtig trekt, dan zit het wortelvlies nog om de wortel heen. Waar je zo’n element dan implanteert, gaat het lichaam zelf bot om de wortel maken. Bij jonge mensen is implantologie vaak geen goede oplossing als ze bijvoorbeeld bij een val met de fiets tanden zijn kwijtgeraakt. Implantaten groeien vast en bewegen niet mee met de groei van het gezicht. Dus al je bij iemand op jonge leeftijd implanteert, dan moet je dat als degene 30 of 40 is opnieuw doen. “

Jij sluit het congres af?

“Ja, mijn verhaal gaat over samenwerking. Hoe kom je vanuit een hulpvraag van de patiënt door samen te werken met verschillende disciplines tot een goed behandelresultaat? Het gaat om te beginnen om wat de patiënt zelf wil, maar je moet wel vertellen wat de mogelijkheden zijn.
Bij jonge traumapatiënten kan angst de behandeling enorm compliceren: angst voor de tandarts of angst voor anesthesie … Een autotransplantatie is als je dat zoals wij routinematig doet, niet een hele ingewikkelde ingreep, maar je moet wel even heel precies kunnen werken. Als je door de praktijk achter het kind aan moet rennen, wordt het lastig. Zo’n patiënt vraagt overleg met een angsttandarts en er komt soms narcose bij kijken. De behandeling zelf is dan niet heel moeilijk, maar de behandelroute is best complex. Dat is ook het geval als je werkt met én een parodontoloog én een restauratief tandarts, waarbij ook nog een stukje implantologie bij komt kijken. Of bij patiënten waarbij ook nog ortho en een kaakoperatie aan de orde zijn. Dan is er veel overleg nodig. Ieder specialisatie heeft zijn eigen bril waardoor hij kijkt. Als je alleen door je eigen bril kijkt, dan kom je misschien niet tot de beste oplossing.
Je begint met een hulpvraag en probeert een einddoel te definiëren. Dat doe je samen met de verschillende expertises en dan uiteindelijk draagt iedereen zijn steentje bij aan de behandeling. Natuurlijk moet je ook de patiënt meenemen in die route.”

Kun je iets zeggen over zelfzorg van de patiënt?

“In de parodontologie bestaat zelfzorg standaard uit poetsen en het gebruik van interdentale ragers, eventueel kan dat worden aangevuld met andere dingen. Het gebruik van tandenstokkers en floss is een beetje een gepasseerd station in Europa, interdentale ragers zijn veel effectiever.
Bij zelfzorg gaat het er om, hoe het kan worden ingebed in het leven van de patiënt, dat de patiënt de rust en ruimte er voor heeft om elektrisch te poetsen en ragers te gebruiken. Wij vinden als tandarts en mondhygiënist natuurlijk het manuele, het technische erg belangrijk, dat iemand de borstel goed vasthoudt. Maar technische tips helpen pas als iemand het eenmaal goed in zijn leefpatroon heeft ingebed.”

Geef je ook wel eens voedingsadvies?

“Ja, maar dat is best een complex verhaal. Suiker zorgt voor meer plak en een hogere suikerconsumptie verhoogt ook de ontstekingsreacties. Je kunt een ontsteking dus wel degelijk beïnvloeden met voeding, maar tandplak heeft zodanig de regie, dat als die niet onder controle is, andere dingen niet zo veel extra’s doen.”

Heb je nog tips voor mondzorgprofessionals?

“Praat veel met collega’s en zoek samenwerking, want samen kun je meer dan in je eentje. En als je in teamverband werkt, maakt dat het vak ook heel veel leuker. Het werken met verschillende disciplines geeft veel meer energie dan wanneer je solitair werkt.”

Het congres PARO2024 ‘Het parodontium – De basis voor restauratieve tandheelkunde’ wordt gehouden op 12 april 2024 in Amsterdam.