Tandarts-Parodontoloog Tijl van den Berg introduceert een nieuwe behandelmethode voor angstige tandheelkundige patiënten. De behandeling heet intraveneuze sedatie waarbij rustgevende middelen worden toegediend door de tandarts tijdens de tandheelkundige behandeling. De behandeling is zeer veilig en patiënten zijn enorm enthousiast over de volledige afwezigheid van angst en pijn zonder totale narcose.

Ervaring opgedaan in Nieuw-Zeeland
Van den Berg heeft ervaring opgedaan met deze vorm angstreductie tijdens zijn driejarig verblijf in Nieuw-Zeeland. Hij heeft de techniek verder geperfectioneerd waardoor ook een behandeling van een aantal uur zeer voorspelbaar uit te voeren is. Patiënten kunnen na de behandeling onder begeleiding direct naar huis en geloven vaak niet dat de behandeling al is uitgevoerd.

Collega tandartsen en ook anesthesiologen zien in de behandelmethode een zeer goed alternatief voor de volledige narcose. De anesthesiologen waaraan een tekort is, kunnen zich hierdoor weer gaan richten op meer serieuze categorie patiënten.

Bron:
Perssupport.nl

Naar mening van de NMT zou narcose bij volwassenen alleen moeten worden toegepast indien een patiënt daarvoor een keiharde medische én psychologische indicatie heeft. Slechts een fractie van de mensen met tandartsangst voldoet aan die criteria.

Cognitief-gedragstherapeutische aanpak
Angst is voor ongeveer 7% van de Nederlanders reden om niet of onregelmatig een tandarts te bezoeken. Vanzelfsprekend moeten deze mensen worden geholpen. Van hun angst af welteverstaan, en daarom bij voorkeur niet onder narcose, want daarmee wordt het onderliggende probleem niet opgelost. Volwassenen met tandartsangst zijn het meest gebaat bij een cognitief-gedragstherapeutische aanpak die gericht is op het verminderen van die angst. Daarna zijn zij staat om noodzakelijke tandheelkundige hulp in een algemene tandartspraktijk te ondergaan.

Naar mening van de NMT zou narcose bij volwassenen alleen moeten worden toegepast indien een patiënt daarvoor een keiharde medische én psychologische indicatie heeft. Slechts een fractie van de mensen met tandartsangst voldoet aan die criteria. Voorts dient zo’n behandeling plaats te vinden in een multidisciplinaire setting die het risico van de ingreep tot een absoluut minimum beperkt, i.c. een Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde.

Adequate begeleiding
Onderzoek heeft aangetoond dat het overgrote deel van patiënten met tandartsangst relatief snel, effectief en goedkoop van hun problemen is af te helpen door een adequate begeleiding. Deze kan worden gegeven door tandartsen in een algemene praktijk en eventueel door specialisten in de Centra voor Bijzondere Tandheelkunde. De adressen van deze centra staan gepubliceerd op de website www.cobijt.nl. Voorts is er een groeiende groep algemeen practici die zich toelegt op de begeleiding van angstige patiënten, de zogeheten angsttandartsen.

Jeugdzorg
In de jeugdtandzorg is volledige narcose soms noodzakelijk. De jeugdklinieken die behandelingen onder narcose uitvoeren, werken nauw samen met ziekenhuizen en houden zich strikt aan de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie.

Eerst reguliere tandarts
De NMT adviseert patiënten met angst voor de tandarts eerst in contact te treden met een reguliere tandarts. Indien de tandarts de angstproblemen te complex vindt om die zelf te behandelen kan hij de patiënt verwijzen naar een Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde om zich te laten informeren over de verschillende behandelingsmogelijkheden.

Bron:
NMT

In een klein aantal gevallen worden zenuwen beschadigd door het geven van lokale anesthesie. Wat zijn de gevolgen? Welk middel – en welke concentratie – verdient de voorkeur?

Incidenten
De incidentie van beschadiging van de n. alveolaris inferior en n. lingualis door het geven van lokale anesthesie (LA) bevindt zich tussen de 1:26.762 tot 1:800.000. Als de beschadiging tijdelijk is, dan herstelt het gevoel zich in 85-94% van de gevallen binnen acht weken. Een n. alveolaris inferior beschadiging heeft een betere prognose dan een n. lingualisbeschadiging. De gevolgen van zo’n beschadiging kunnen nagenoeg verwaarloosbaar zijn, maar kunnen ook tot een inbreuk op de kwaliteit van leven leiden. Gezien de incidentie van zenuwbeschadigingen in relatie met anesthesie, wordt het waarschuwen ervoor niet als routine gezien. In Groot-Britannië is het zelfs zo dat deze vorm van iatrogene schade niet gezien wordt als nalatigheid.

Gevolgen
Zenuwbeschadiging door lokale anesthesie is complex, het kan namelijk door fysieke (door de naald) of chemische beschadiging (bestandsdelen van de anesthesievloeistof) komen. Het kan een combinatie van peri-, epi- en intraneurale trauma tot gevolg hebben.

Concentratie
Uit onderzoek van Johnson et al 2002 is gebleken dat de concentratie van de verdovende stof in anesthesie wel degelijk gerelateerd is aan blijvende neuropathie. Hoe hoger de concentratie, hoe lager de overlevingsratio van neuronen in vitro. Articaïne 4% bleek 21 keer meer zenuwbeschadigingen op te leveren in vergelijking met lagere percentages Articaïne. Dus het hoeft niet de hoeveelheid anesthesie te zijn die het probleem veroorzaakt, maar mogelijk de concentratie ervan.

Articaïne wordt in de meeste landen het meest gebruikt als anesthesievloeistof. Het heeft een aantal voordelen, namelijk: de lage toxiciteit (bij eventuele intraveneuze injectie) dat leidt tot snelle afbraak, de snelle opname in vergelijking met conventionele lidocaïne en betere diffusie door harde en zachte weefsels. De conclusie die getrokken wordt, is dat Articaïne een veilig en effectieve lokale anesthesie is. Het achterblijven van een permanente zenuwbeschadiging is afhankelijk van de zwaarte van de beschadiging, de leeftijd van de patiënt, de periode van beschadiging en de nabijheid tot de zenuw van de beschadiging.

N. lingualis
De zenuw die het meest wordt aangedaan bij het geven van een mandibulair block is de n. lingualis. 70% van de hierbij beschadigde zenuwen bestaat uit de n. lingualis. De reden hiervan kan zijn dat de n. lingualis dun en kwetsbaar is in de regio waar de naald door het weefsel gaat en dat deze daardoor meer onderhevig is aan schade.

Risico-evaluatie
Op dit moment is er geen bewijs dat Articaïne de voorkeur geniet boven Lidocaïne bij het gebruik voor een mandibulair block. Beide zijn getest, vergeleken en blijken vergelijkbare resultaten te geven.

Meer informatie: Boek ‘locale anesthesie in de tandheelkunde’
Auteur J.A. Baart
Toediening van anesthesie is een frequente handeling binnen de tandheelkundige praktijk. Dit boek geeft veel praktische informatie over de wijze waarop anesthesie kan worden toegediend en over de intraorale gebieden die bij toepassing van de verschillende methoden zijn verdoofd.

Tandartsen hebben de regels vernieuwd omtrent de organisatie van de spoedgevallendienst waarop mensen buiten werktijden kunnen terugvallen bij pijnklachten. De essentie van de nieuwe richtlijn is dat deze meer geformuleerd is vanuit het patiënten- en consumentenperspectief. Tandartsen hebben zich bij het opstellen van de richtlijn dan ook gebaseerd op de wensen van patiëntenfederatie NPCF.

Patiënt centraal
Zo moet het voor de patiënt altijd duidelijk zijn wie zijn of haar tandarts waarneemt bij afwezigheid en moeten patiënten altijd op begrip kunnen rekenen, ook als hun klachten meevallenen en niet-spoedeisend blijken te zijn. Persoonlijke gevoelens of overwegingen uit concurrentie mogen niet belemmeren dat een tandarts toetreedt tot een spoedgevallendienst. De nieuwe richtlijn die per 1 januari 2011 in werking treedt zal tevens gelden als medisch-tuchtrechtelijke toetsnorm.

“Als patiënt is het al vervelend genoeg om pijn te hebben. Als je dan terecht komt bij de spoedgevallendienst moet dat soepel gaan en geen extra gedoe geven. Onze vernieuwde richtlijn voor spoedgevallen stelt daarom de patiënt centraal. Gelukkig hebben vrijwel alle Nederlandse tandartspraktijken een goede spoedgevallendienst waar je als patiënt terecht kunt. Als tandartsen gaan we extra onze best doen iedereen zo snel mogelijk te helpen en om mensen uit te leggen dat niet iedere vorm van pijn meteen een spoedgeval is”, aldus NMT-voorzitter en tandarts Rob Barnasconi.

Bron:
NMT

Of het angst was is nog niet helemaal duidelijk, maar dinsdag moest de politie Rotterdam-Rijnmond wel een man uit een tandartspraktijk aan de Bergselaan in Rotterdam verwijderen omdat hij door het lint ging.

De klant was het volgens de tandartsassistent niet eens met de behandeling en maakte dat met veel herrie duidelijk tegen de tandarts. De eigenaar van de praktijk vroeg de man weg te gaan, maar dit deed hij niet. Ook de agenten vroegen dat tevergeefs. De 22-jarige man is toen aangehouden.

Dat ging gepaard met veel duw- en trekwerk omdat hij zich verzette tegen de aanhouding. Hij gaf één van de agenten een duw en vervolgens verzette hij zich zo hevig dat een andere agent zijn onderrug verdraaide. De Rotterdammer liep zelf letsel op aan zijn voet.

Bron:
Nu

De laatste jaren groeit het aantal commerciële tandheelkundige praktijken die zich profileren als gespecialiseerde “angsttandarts” praktijken. De door hen veelal geboden ultieme oplossing voor de tandartsangst is een eenmalige, volledige tandheelkundige behandeling in narcose. Wetenschappelijk gezien is dit echter absoluut geen oplossing voor de angst. De patiënt krijgt hierbij geen gelegenheid de oorzaak van zijn angst aan te pakken en blijft dus bang. Hierdoor zal de patiënt na de narcosebehandeling de reguliere tandheelkundige zorg blijven vermijden met verdere negatieve gevolgen voor de gezondheid van het gebit. Bovendien is een behandeling onder narcose relatief kostbaar, leidt dit eerder tot onnodige extracties van gebitselementen en bestaat er altijd een zeker gezondheidsrisico voor de patiënt.

Hoe angst voor de tandarts wél oplossen?
Angst voor de tandarts kan pas structureel afnemen of beheersbaar worden als de patiënt in de gelegenheid wordt gesteld positieve ervaringen bij zijn tandarts op te doen waardoor de negatieve ervaringen uit het verleden vervagen. Hiervoor worden speciale behandelprotocollen gevolgd cdie in het algemeen plaats vinden binnen de centra voor bijzondere tandheelkunde  door een hiertoe gespecialiseerde tandarts, al dan niet ondersteund door een psycholoog. Een tandheelkundige behandeling in narcose kan dan uiteraard onderdeel zijn van het totale behandelplan, met name bij extreme behandelachterstand, maar is nooit een doel op zich.

Kwaliteitscriteria
De centra voor bijzondere tandheelkunde werken volgens kwaliteitscriteria welke zijn afgesproken binnen het Centraal Overleg BIJzondere Tandheelkunde (COBIJT), en worden onderschreven door alle zorgverzekeraars. Het is opmerkelijk dat in elk geval de schijn gewekt wordt dat dezelfde zorgverzekeraars voorbij lijken te gaan aan de door hen onderschreven criteria door met vele commerciële narcosepraktijken behandelovereenkomsten te sluiten.

Narcose bij instellingen en ziekenhuizen
In schril contrast met de vercommercialisering van narcose faciliteiten staat het schrijnende tekort hieraan in instellingen en ziekenhuizen waar een categorie patiënten behandeld wordt die voor hun tandheelkundige zorg volledig afhankelijk is van behandeling onder narcose. Het zou de zorgverzekeraars dan ook sieren als zij zich juist hard zouden maken de narcosefaciliteiten op deze locaties te ondersteunen of zelfs te faciliteren.

Opleidingen
Het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) en de Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT) verzorgen twee opleidingen tot differentiatie binnen de bijzondere tandheelkunde, te weten de opleiding tot Tandarts Angstbegeleiding (TA) en de opleiding tot Tandarts Gehandicaptenzorg (TG).
Informatie:
Dyonne L.M. Broers, tandarts, SBT, Tel. 020-5188541, d.broers@acta.nl,  www.sbt.nl. De geaccrediteerde tandartsen van beide opleidingen alsmede de centra voor bijzondere tandheelkunde zijn te vinden op de website van de VBTGG

Bron:
Tandartsennet

Roodharige mensen zijn banger voor de tandarts en vermijden meer tandheelkundige hulp dan anderen met donker haar. Genetische variaties spelen hierbij een rol. Tenminste dat suggereert de Amerikaanse onderzoeker J.C.Binkley (Journal of the American Dental Association, 1 juli). Rood haar is het gevolg van verschillende vormen van het melanocortine-1-receptor MC1R-gen. Dit gen is in hersenweefsel gevonden en het is bekend dat het ook hormonen stimuleert die gerelateerd zijn aan ervaringen van angst en pijn. Omdat uit ander onderzoek bekend is dat roodharigen slecht kunnen reageren op verdovingen veronderstelden de onderzoekers dat mensen met rode haren met een MC1R-gen of een variant ook wel eens meer angst voor tandheelkundige behandelingen zouden hebben.

Onderzoek
Zij onderzochten 144 gezonde personen zonder herkenbare psychologische problemen tussen de 13 en 41 jaar van wie 67 met rode haren en 77 met donker haar. De twee groepen waren in allerlei opzichten goed vergelijkbaar. De deelnemers vulden verschillende vragenlijsten in over hum tandheelkundig gedrag en hun eventuele pijn en angst daarvoor tijdens tandartsbezoek. Verder werd bloed bij hen afgenomen om het genotype van iedere deelnemer te bepalen. Omdat het MC1R-gen vele typen kent, werden 12 vormen onderscheiden die een relatie hebben met rood haar. Uit de analyse bleek dat bij 65 van de 67 roodharigen een van deze vormen aanwezig was en bij 20 van de 77 donkerharigen. De deelnemers met de MC1R-genvarianten rapporteerden significant vaker het voorkomen van pijn bij en angst voor de tandarts dan de andere deelnemers. Bovendien bleek bij deze personen dat zij tandheelkundige zorg zoveel mogelijk vermeden.

Invloed genetische variaties
De auteurs stellen naar aanleiding van hun onderzoek vast dat het zeer waarschijnlijk is dat deze angsten worden beïnvloed door genetische variaties. Tandartsen en anesthesisten kunnen met deze onderzoeksgegevens hun voordeel doen en mogelijk beter begrip hebben voor de pijnen en angsten van mensen met rode haren.

Bron: M.A.J. Eijkman in NRC Handelsblad Wetenschap 17 oktober 2009