Hypnose in de tandartsstoel

Wat is hypnose?

Bij hypnose vindt een interactie tussen twee personen plaats. De een zet de ander er toe aan zijn aandacht te richten op innerlijke processen, zoals gedachten, gevoelens en fantasie en niet bezig te zijn met de realiteit en eventuele zorgen. Hypnose is allesbehalve een slaaptoestand, het is eerder een vorm van verhoogde concentratie. De aandacht richt zich op één gegeven of op een onderdeel van de werkelijkheid. Al de rest verdwijnt in het niets. De hersenen gaan zich heel intens concentreren op de doelwitinformatie.

Hypnose door de tandarts

Hypnose zou door een tandarts toegepast kunnen worden om bij de patiënt angst en pijn te voorkomen. Met behulp van verbale en non-verbale communicatie laat de tandarts de patiënt zich dan situaties voorstellen, die leiden tot een andere manier van denken en voelen. Het lichaam kan daarbij moeilijk onderscheid maken tussen de realiteit en de verbeelding.

Voor een patiënt met angst is zowel de tandarts als zijn apparatuur bedreigend. Sommige mondverzorgers hebben een natuurlijk talent om een goede sfeer te scheppen en humor in te brengen tegen angst. Anderen zouden een patiënt door hypnose naar een comfortabele toestand kunnen begeleiden. Hypnose is een vaardigheid die kan worden aangeleerd.

Therapeutische mogelijkheden

Hypnose zou onder andere gebruikt kunnen worden voor:

• ontspanning;
• pijn- en angstreductie;
• behandeling van bepaalde fobische klachten;
• volledige analgesie van de mond;
• zelfcontroletechniek bij bruxisme en kokhalsreflex;
• vergroting van de therapietrouw van de patiënt, bijvoorbeeld voor het innemen van medicijnen of het opvolgen van nazorg-aanwijzingen, oefeninstructies of houdings- of voedingsadviezen.

Trance

Een patiënt kan leren zich te concentreren op een positieve ervaring in een ander lichaamsdeel, zodat de pijnbeleving in de mond vermindert en draaglijk wordt. Business coach en therapeut “Het is mogelijk in een toestand van diepe trance een gevoelloosheid te bereiken.” In trance reageren we volgens Koeck ook beter op suggestie. Deze kan zowel psychische als lichamelijke functies beïnvloeden. Door suggestie kan onze bloeddruk, hartslag en zelfs de stollingstijd van het bloed worden beïnvloed.

Suggestie

Tandarts en gz-psycholoog prof. dr. Ad de Jongh vindt het belangrijk dat de werking van hypnose wetenschappelijk is vastgesteld. Het gaat niet om mysterieuze hocus pocus, maar om het op hun gemak stellen van patiënten door hypnose-oefeningen tijdens tandbehandelingen. “Hypnose klinkt sommigen vaag in de oren, maar het is niets meer dan ontspanning en suggestie”, zegt De Jongh. “Die suggestie werkt zowel geestelijk als lichamelijk. Je kunt bijvoorbeeld een illusie oproepen in je hoofd, zodat je met je gedachten ver van de tandartsstoel bent. Maar met hypnose kun je ook je lijf voor de gek houden door bepaalde lichaamsdelen gedeeltelijk gevoelloos te maken. Een pijnlijke kies, bijvoorbeeld.”

Niet bij iedereen

Tijdens de volledige hypnosesessie houdt de patiënt de touwtjes in handen en kan hij de behandeling op ieder moment zélf verbreken. “Iedere hypnose is in feite zelfhypnose: de patiënt brengt zichzelf in ‘ruststand’. Dat lukt niet bij iedereen even goed. Bij tien procent van de bevolking lukt het zelfs nooit”, zegt De Jongh. “De andere negentig procent is wel hypnotiseerbaar. Bij ongeveer één op de tien mensen lukt het zelfs bijzonder vlot. Dat zijn de mensen die de vaardigheid hebben om zich helemaal af te sluiten voor de buitenwereld. Als je bijvoorbeeld volledig kunt opgaan in een boek en niets meer om je heen hoort, zul je ook goed in staat zijn tot zelfhypnose. En dus ook om een stuk kalmer te worden bij de tandarts.”

Volgens dokter Erwin de Bisscop van het Korzybski Instituut in Brugge – één van de plaatsen waar hypnose gedoceerd wordt – is gezonde argwaan geen belemmering voor een goede medewerking bij hypnose. “Wanneer een patiënt weerstand biedt, kan je dat juist gebruiken tijdens de hypnosesessie. Het maakt dat de patiënt nog sneller dan anderen in trance raakt zonder het zelf te merken.”

Bronnen:
Vlaamse Wetenschappelijke HypnoseVereniging
www.coachteam.com
www.hypnosis.nl
Prof. dr. Ad de Jongh

Door: Lieneke Severink-Jorna, mondhygiënist