Het belang van reflectie – individueel en in team

Zelfreflectie en feedback
Zorgverleners die veel zelfstandig werken krijgen vaak weinig tot geen directe feedback van collega’s, terwijl dit wel van groot belang is voor het ontwikkelen van jezelf. In teams is het goed om dit te doen door evaluatie sessies waarbij kwetsbaarheden worden besproken wat betreft werkzaamheden.

Vertrouwen in het team
Tijdens de lezing kreeg Smit meerdere malen de vraag gesteld hoe er meer vertrouwen in een team kan worden ingebracht, aangezien kwetsbaar opstellen vaak pas gebeurt op het moment dat de teamleden elkaar vertrouwen. Want ook al zou je denken dat binnen de zorgverlening iedereen altijd voor een ander klaar staat, waardoor dit ook binnen teams snel het geval zou zijn, blijkt uit verschillende onderzoeken dat dit lang niet altijd het geval is.

Reflectie versus evaluatie
Reflectie:

• Omschrijf de situatie en omgeving
• Onderzoek je eigen gedrag
• Stel jezelf vragen over je eigen vaardigheden
• Achterhaal je motivatie of overtuigingen
• Sta stil bij je identiteit
• Is er oog voor je dieperliggende drijfveren

Reflectie is een individueel proces. Zet jezelf centraal en ga je eigen doen en laten na in een werksituatie. Het is lastig om dit goed uit te voeren zonder jezelf te hard te beoordelen, maar het is wel heel belangrijk.

Evaluatie:

• Beoordeel de resultaten van je acties
• Kijk welke eventuele storende factoren een rol hebben gespeeld
• Trek conclusies voor de werkwijze in soortgelijke situaties

Bij evalueren beoordeel je de resultaten van je handelen en trek je conclusies wat een volgende keer beter anders zou kunnen. Evalueren gebeurt vaak in groepsverband, in dit geval binnen je team. Door elkaar feedback te geven en je kennis en kunde met elkaar te delen kun je tijdens een evaluatie meer de diepte in. Kwetsbaar opstellen leidt ertoe dat collega’s met een bepaalde ervaring of kennis het hele team kunnen helpen om te verbeteren. Dit kan heel waardevol zijn op het moment dat iedereen actief aan deze discussie deelneemt.

Benutten van alle kansen
Veel zorgverleners zijn onvoldoende in staat om elkaar op de juiste wijze feedback te geven, terwijl dit wel van groot belang is voor vertrouwen binnen het team. Volgens Smit is dit een van de grote problemen binnen zorgorganisaties: iedereen laat teveel kansen liggen. Zo kan meer duidelijkheid binnen een team bijvoorbeeld binnen de kortste keren productiviteit omhoog brengen. Zo ben je onmiddellijk af van valse aannames en nutteloze besteding van energie.

Positieve verandering door feedback
Mensen staan erom bekend meer te denken dan daadwerkelijk uit te spreken. Wanneer je samen ergens voor staat zal je elkaar moeten aanspreken op dingen die goed gaan – het compliment – en op de punten die verbetering op kunnen leveren – de feedback. De wijze waarop je elkaar aanspreekt is allesbepalend voor een goed verloop en vertrouwen. Feedback is te allen tijden bedoeld om positieve veranderingen teweeg te brengen. Wees dus niet zo bang om kritische zaken aan te stippen binnen het team – dit zou nooit bedoeld moeten zijn om te kwetsen, maar slechts om te verbeteren.

Valse bescheidenheid
Als je ergens goed in bent, mag dat rustig benoemd worden – teamleden kunnen hiervan leren. Zorgverleners hebben vaak last van ‘valse bescheidenheid’ en zijn niet in staat om van zichzelf te zeggen dat ze goed werk leveren of ergens goed in zijn. Tegelijkertijd verwachten ze wel dat anderen dit zien en hier hun waardering over uitspreken.

Verschillende types mens
Ook is het zinvol om binnen je team te weten met welk ‘type’ mens je te maken hebt. Ben je dominant, subdominant, introvert of juist extravert? Wanneer je weet met welk type je te maken hebt kun je meer begrip opbrengen voor de manier van reageren en handelen, wat elkaar aanspreken een stuk makkelijker maakt.

Bespreek en groei!
Wat Smit betreft, begint samenwerken en elkaar vertrouwen bij elkaar aanspreken, je kwetsbaar durven opstellen, en de bereidheid om je autonomie deels op te geven en openstaan voor meningen en ideeën van anderen. Elkaar kritisch aanspreken is lastig maar zeer belangrijk voor het werkplezier en het vermogen om doelstellingen te behalen.

Verslag van de lezing van Thalita Smit, van Smit en Cornelder Bedrijfstrainingen. Dit bedrijf ontwikkelt het commercieel vermogen van niet-commerciële mensen in de paramedische- en zorgsector. Wil jij in een halve dag leren hoe je team is samengesteld en leren hoe je elkaar op een positieve wijze feedback geeft? Vraag informatie aan via info@smitencornelder.nl