Voorkom langdurig zitten: werk dynamisch

Tot midden vorige eeuw werkten de meeste tandartsen nog staand. Gelukkig zijn de tijden veranderd en hebben we nu mooie behandelstoelen en werken mondzorgverleners allemaal zittend. Hiermee zijn wel nieuwe problemen gekomen op het gebied van ergonomie en fysieke klachten. Constant staand werken is ongunstig, maar langdurig zitten ook. Er wordt steeds meer bekend over de negatieve gevolgen van lang aaneengesloten zitten.

zitten

Langdurig zitten
Uit recent onderzoek van TNO blijkt dat langdurig zitten hét nieuwe arbeidsrisico is. Het wordt zelfs vergeleken met andere schadelijke gewoontes zoals ongezond eten en roken. Door onderbelasting van het lichaam verzwakken spieren en skelet, verslechtert de bloedcirculatie, komen organen in de knel en worden afvalstoffen onvoldoende afgevoerd. Hart- en vaatziekten, hoog cholesterol en diabetes liggen op de loer.

Dynamisch werken
Een lange werkdag aan de stoel is bijna niet te compenseren met sporten. Recent onderzoek wijst uit dat de hele dag zitten alleen te compenseren is met 60-75 minuten actief bewegen per dag. Een van de belangrijkste manieren om de gevolgen van langdurig zitten af te wenden is dynamisch werken.

Beweging
Onderbreek de statische zithouding zoveel als mogelijk door elk excuus voor beweging aan te grijpen. Haal de patiënt uit de wachtruimte, geef staand voorlichting en wandel aan het einde van de behandeling mee naar de deur. Veel mondzorgverleners rollen met de stoel naar een kast of bureau om iets te pakken, grijp dit moment aan om even op te staan. Ook helpt het om de computer in de praktijk op stahoogte te plaatsen.

Ook is er variatie te vinden in het zitten. Wissel een actieve houding waarbij je geen rugsteun gebruikt af met een rustzithouding, waarbij je de onderrug wat afvlakt en leunt tegen de rugsteun. Werk symmetrisch rechtop en in een ontspannen houding.

Microscoop
In toenemende mate werken tandartsen met een microscoop. Veel endodontologen werken hele dagen met de microscoop. Op het eerste gezicht stimuleert dit een actieve houding, wat uiteraard heel goed is. Het nadeel is wel dat de houding heel statisch wordt – de tandarts hoeft bijna niet meer te bewegen en werkt langdurig in dezelfde houding. Juist voor deze specialisten is dynamisch werken belangrijk. Schud elke 10 minuten even de schouders los en sta zoveel mogelijk op, al is het maar kort.

Assistenten
Voor assistenten is dynamisch werken veel makkelijker. Sta bijvoorbeeld altijd als de behandelaar op de 12-uurs positie werkt (achter het hoofd van de patiënt). Blijf wel zoveel mogelijk in beweging en sta altijd op twee benen. Sta je voor een langere periode? Verplaats dan je gewicht naar links en rechts, ga even op je tenen staan en buig en strek de knieën tussendoor.

Balie en bureau
Niet alleen behandelaars zitten een groot gedeelte van de dag. Baliemedewerkers en praktijkmanagers brengen veel tijd door met computerwerk. Een beeldschermwerkplek is niet zo moeilijk om goed in te stellen, maar het is wel belangrijk dat de hoogte van het bureau in te stellen is. Meestal staat het bureau te hoog. In onderstaande infographic is te zien hoe een werkplek ingesteld hoort te worden.

Begin bij de voeten. Stel eerst de stoel af op de juiste hoogte, plaats de bolling van de rugleuning in je onderrug, net boven je broekriem. Zit rechtop, ontspan de schouders en laat de onderarmen rusten op de armsteunen. Je bureau hoort dan net wat lager dan de armsteunen te staan.

Klap de pootjes van het toetsenbord in en schuif het naar de rand van de tafel. Plaats de muis zo dicht mogelijk bij het toetsenbord. Je armen steunen op de armsteunen, niet op het bureau. De polsen zweven dus als het ware boven de tafel. De bovenkant van je monitor moet op ooghoogte staan. Gebruik een headset als je telefoneert en blijf in beweging.

In beweging
Zoek naar manieren om actief te bewegen. Stap een halte te vroeg uit de tram, fiets naar het werk, ga grasmaaien, loop een ommetje na het eten. Maar zoals we steeds meer leren uit onderzoek: bewegen tijdens het werk is het belangrijkst om klachten te voorkomen.

Bronnen: Hendriksen et al: Langdurig zitten, een nieuwe bedreiging voor onze gezondheid: TSG 2013, 1, J. Levine: Get up!:2014

 Door: Amber Denekamp, ergonomiedeskundige en bedrijfsoefentherapeut www.aeflexdental.nl, amber@aeflex.nl , specialist in tandheelkundige ergonomie. Gezond, comfortabel en klachtenvrij werken.
amber

 

Lees meer over: Ergonomie, Thema A-Z