Tandartsangst

Tandartsangst hangt samen met vervelende tandartsherinnering

Op 11 november presenteerde Caroline van Houtem haar onderzoek van tandarts-angstbegeleiding, waarmee zij promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Het onderzoek bestudeert mensen met een extreme tandartsangst.

Bang voor de tandarts
Heel veel mensen zijn bang voor de tandarts, vanwege een heel scala aan redenen – van een vervelende tandarts tot veel pijn bij een behandeling. In sommige gevallen kan deze angst zo hoog oplopen dat mensen al meer dan zestig jaar niet naar de tandarts zijn geweest en de pijn in hun kiezen stillen met pijnstillers of drank. Dit leidt uiteraard tot negatieve gevolgen voor zowel de gezondheid en levenskwaliteit, als voor sociale contacten.

Proefschrift
In haar proefschrift ontdekte Van Houtem dat een beschrijving van een vervelende tandartsherinnering vaak samenhangt met hoe angstig een persoon is. Hoe vervelender de herinnering, hoe sterker de angst.

Nieuwe behandeling met extreme angst
In een ander onderzoek onderzocht Van Houtem hoe cliënten met een extreme angst een nieuwe behandeling ervaren, waarvoor ze 46 angstige en 66 niet-angstige patiënten bestudeerde. Deze ondergingen een invasieve behandeling, zoals het trekken van een kies. Na de behandeling bleek dat de angstige patiënten gemiddeld de behandeling negatiever ervoeren dan de niet-angstige patiënten, maar ook dat ze twee weken na de behandeling zelfs nóg negatiever terugkeken op de ervaring. Ook dit was bij de niet-angstige patiënten niet het geval.

Vicieuze cirkel
Dit zou kunnen worden verklaard door het geheel te zien als een vicieuze cirkel. ‘Elke keer als je een herinnering ophaalt, is het geheugenspoor aan verandering onderhevig. Wanneer iemand met tandartsangst in de stoel ligt, triggert die omgeving de oorspronkelijke nare herinnering. Dat roept een stressrespons op. Die reactie beïnvloedt vervolgens weer hoe de huidige ervaring wordt opgeslagen, waardoor ook die een nare lading krijgt, die een stressrespons oproept wanneer je er in de weken na afloop aan terugdenkt en zo wordt de herinnering steeds negatiever’, aldus Van Houtem.

Doorbreek de cirkel
Als conclusie pleit Van Houtem voor het opzetten van een traumabehandeling voor de eerste negatieve herinnering, om zo de negatieve cirkel te kunnen doorbreken. `Nu richten we ons meestal primair op angstbehandeling, maar ik denk dat je die pas effectief kunt doen als je de eerste nare herinnering aanpakt. Anders is het dweilen met de kraan open’, zegt Van Houtem.

Bron:
ACTA

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
Oorzaak pijn herkennen

Oorzaak pijn herkennen

Tandpijn bij patiënten kan soms een diepere oorzaak hebben die niet op het eerste oog herkenbaar is. Er kunnen directe links zijn met pijn op andere plekken in het lichaam.

California Dental Association
Recentelijk werd er in een sessie van de California Dental Association’s (CDA) Presents 2016 conferentie, een uitleg gehouden door Dr. Andrew Young over het herkennen van orale pijn door tandartsen. Dr. Young is directeur van de orofaciale pijnkliniek gevestigd in San Francisco. Hij sprak over pijnsignalen van het lichaam: “Pijn is een teken van het lichaam om aan te geven dat als hier er geen aandacht aan wordt besteed, het erger wordt.”

Gewrichts- en spierpijn
Het onderscheiden van gewrichts- en spierpijn is belangrijk bij het herkennen van tandpijn. Dit kan soms moeilijk zijn als de pijn dichtbij de kaakgewrichten zit. Dr Young gaf aan dat een manier om gewrichtspijn te herkennen is als de patiënt de kaak moeilijk kan bewegen vanwege de pijn. Hetzelfde geldt voor een verstuikte enkel, dit doet ook bij elke beweging pijn. Een andere manier om Temporomandibulaire dysfunctie (TMD) te herkennen is door druk te zetten op het gewricht, als de patiënt pijn heeft in de kaak kan dit op een oorzaak duiden.

Zelf heeft hij vroeger ook last gehad van tandpijn veroorzaakt door gewrichtspijn. Hij rende altijd heel stijf, met weinig beweging omdat elke beweging van zijn kaak pijn teweegbracht.

Daarnaast sprak hij ook over pijn in de spieren als oorzaak van tandpijn. Pijn in de spieren kan zich soms uitspreiden naar afgelegen plekken in het lichaam. Het is daarom altijd belangrijk om te vragen of het nog ergens anders pijn doet als je op de initiële pijnplek drukt. Dr. Young schrijft vaak spierontspanners voor aan patiënten om te zien of dit effect heeft op de tandpijn.

Neuropatische pijn
Pijn in de zenuwen is een pijn die kan lijken op tandpijn en daardoor door veel tandartsen ook niet op de goede manier behandeld wordt. Dr. Young beschrijft zenuwpijn als een wolf in schaapskleren: “Veel tandartsen hebben ten onrechte zenuwpijn behandeld als een aandoening aan de tand en hebben hierbij wortelkanaalbehandelingen uitgevoerd terwijl het probleem bij de zenuw lag.“

Hij legde uit dat als er pijn in een bepaalde tand is, de zenuw dit doorgeeft aan de hersenen. Als er pijn door de zenuw komt, signaleert het brein dat deze pijn uit de tand komt.  In de meeste gevallen is dit ook correct maar er zijn uitzonderingen waar de pijn echt alleen in de zenuw voorkomt. Als u dus niet zeker bent van waar de pijn vandaan komt is het beter om niks te doen, dan iets verkeerds te doen.

Bron:
Dr bicuspid

Spreker: Andrew Young, directeur van de orofaciale pijnkliniek aan de University of the Pacific Arthur A. Dugoni School of Dentistry in San Francisco.

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
Ontroestingsmiddel als mogelijke oplossing voor gevoelige tanden

Ontroestingsmiddel als mogelijke oplossing gevoelige tanden

Ontroestingsmiddel zou volgens tandartsen in Bristol de mogelijke oplossing kunnen zijn voor gevoelige tanden.

Bristol Dental Hospital
Het is een probleem waar miljoenen mensen mee rondlopen en soms lastig mee aan te pakken is, gevoelige tanden. Onderzoek van het Bristol Dental Hospital toonde aan dat kaliumoxalaat de tubuli kan dichtmaken. Het ontroestingsmiddel wat normaalgesproken wordt gebruikt om metalen weer als nieuw te krijgen kan nu dus de oplossing zijn voor gevoelige tanden.

Gebruiksaanwijzing
Momenteel wordt het goedje getest onder 100 proefpersonen. Het aanbrengen gaat in de vorm van een speciale gelstrip welke aangebracht wordt op de aangetaste tanden.  Volgens de onderzoekers zou 10 minuten voldoende moeten zijn voor een maand beschermde tanden. Professor Damien Walmsley, wetenschappelijk onderzoeker bij de British Dental Association vindt het ontroestingsmiddel een zeer interessant idee. Er zijn veel mensen die kampen met dit probleem, waaronder hij zelf, dus hij kijkt uit naar de uitkomsten van de test.

Bron: Bristol Post

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
Stopknop

Stopknop bij Nijmeegse tandarts

Angstige patiënten zijn goed op hun plaats bij de Nijmeegse tandarts Patrick Vadasz. Op zijn stopstoel is sinds een aantal maanden stopknop te vinden. Patiënten kunnen hierop drukken op het moment dat het hen wat teveel wordt.

Verminderen van angst
Patrick verzon dat het hebben van een stopknop bij veel patiënten hun angst zou kunnen verminderen, omdat zij op deze manier meer controle hebben over de behandeling. Patrick: “Ik wilde eigenlijk zo’n hele grote rode knop, maar het is een saaie garagedeurschakelaar geworden.” De knop is sinds zijn onthulling, drie maanden geleden, al een aantal keer gebruikt.

Uitgeschakeld
Op het moment dat er op de knop wordt gedrukt worden alle apparaten direct uitgeschakeld en gaat Patrick even het gesprek aan met de patiënt. De reden voor het drukken wordt achterhaald. “Dat vinden ze echt fijn, dat ik die tijd neem. Maar van de meeste patiënten hoor ik dat ze al rustiger worden omdat ze weten dat ze op de knop kunnen drukken als ze dat willen.”

Bron: RTL nieuws

 

 

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
verdoving

Minder verdoving voor mannen

Mannen hebben een kleinere dosis verdoving nodig dan vrouwen om hetzelfde effect te bereiken, zo bleek uit een artikel in Anesthesia Progress.

Meer propofol
Het onderzoek werd gedaan bij 125 patiënten die werden verdoofd in verband met implantaat chirurgie. Hieruit kwam voort dat vrouwen veel meer propofol nodig hadden dan mannen om gedurende de hele operatie goed verdoofd te blijven.

Gewicht
Gemiddeld genomen wogen de onderzochte vrouwen minder dan de mannen. Dit betekent dat vrouwen over het algemeen een hoger percentage per propofol per gewicht nodig hebben dan mannen, om op hetzelfde niveau van verdoving te blijven.

Bron:
Anesthesia Progress

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
Tandheelkundig implantaat

Risico chronische pijn na tandheelkundige implantaat

Een nieuwe studie heeft nieuw licht geworpen op gevallen van ernstige chronische mondpijn na dentale implantaat operaties om missende tanden te vervangen.

Volgens de onderzoekers van het Tandheelkundige Instituut op King’s College, in Londen, is dit de eerste studie die meerdere gevallen laat zien van deze zeldzame maar ernstige bijwerking. Met het onderzoek hopen ze meer bewustzijn voor deze gevallen te creëren.

Studie
De studie beslaat 10 patiënten die last kregen van ernstige chronische pijn na het plaatsen van een implantaat op de plek van een missende tand. 9 hiervan gaven aan dat de pijn direct na de operatie begon. De helft zei nog steeds zeer erge pijn te voelen na gebruik van verdoving of pijnstillers. Gemiddeld hadden de patiënten 3,4 jaar last van de pijn voordat ze hiermee naar een kliniek gingen. Na het bezoek van een kliniek, en na het verwijderen van de implantaten, hield bij 2 patiënten de pijn nog steeds aan.

Depressie of angststoornissen
Wat ook opviel was dat 6 van de 10 patiënten in het verleden te kampen hebben gehad met bijvoorbeeld depressies of angststoornissen. Hieruit zou kunnen worden opgemerkt dat pijn (deels) wordt verergerd wordt door psychische en sociale factoren. Dit kan op den duur leiden tot een chronische pijn als onderzocht in deze studie.

Uit het onderzoek is ook gebleken dat een dergelijke chronische pijn kan worden verminderd door lidocaïne pleisters of zelfs botox, in combinatie met verdere behandeling. Ook patches op het gezicht kunnen helpen, maar velen vinden het niet fijn om deze te dragen in het openbaar.

“Chronische pijn naar aanleiding van een tandheelkundige operatie komt niet vaak voor, maar kan wel steeds beter worden herkend en behandeld. Toch is meer onderzoek noodzakelijk om de toestanden en oorzaken beter te kunnen bepalen,” aldus hoofdauteur van de studie, Dr Maria Devine.

Bron: Dentistry.co.uk

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
Eén derde van de patiënten angstig voor een bezoek aan de mondhygiënist

Eén derde van de patiënten angstig voor een bezoek aan de mondhygiënist

Eén derde van de patiënten is angstig voor een bezoek aan de mondhygiënist. Dit blijkt uit een kleinschalig Zwitsers onderzoek gepubliceerd op BMC Oral Health.

Angst
50 – 80 % van de patiënten is enigszins bang voor tandartsbehandelingen. Men is voornamelijk bang voor het onbekende en voor de pijn. Angst ontstaat vaak door traumatische ervaringen in de behandelkamer.  Het is daarom belangrijk dat mondzorgprofessionals samen met de patiënten positieve ervaringen en een vertrouwensband opbouwen.

Onderzoek
Het angstniveau van 46 volwassen patiënten bij een tandheelkundige kliniek van de Universiteit van Zürich is gemeten voorafgaand aan een afspraak bij de mondhygiënist. De behandeling omvatte een mondonderzoek en een gebitsreiniging. De onderzoekers vroegen de patiënten om vragen te beantwoorden over onder andere angst, verwachte pijn en algemene stemming.

Resultaten
Op basis van de resultaten zijn de patiënten verdeeld in twee groepen: patiënten met verhoogde angst voor de behandeling (14) en patiënten met weinig angst (32). De groep die angstig was voor de afspraak ervoer meer stress, had een slechter humeur en was onrustig. Er is geen verband gevonden tussen het angst-niveau en het aantal keer dat de patiënt bij de mondhygiënist is geweest.  Wel was het opmerkelijk dat patiënten van gemiddeld 55 jaar oud, minder angst ervoeren dan patiënten met een gemiddelde leeftijd van 42 jaar. Mogelijk zou de angst dus met de leeftijd afnemen.

Behandeling
Volgens de onderzoekers is het belangrijk om te bepalen welke patiënten veel angst ervaren zodat angst reducerende technieken kunnen worden toegepast voorafgaand aan de behandeling. Eventueel in combinatie met pijnmanagement zoals psychologische begeleiding.

Bron:
bmcoralhealth.biomedcentral.com

 

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z

Liever een vogelspin vasthouden dan naar de tandarts

Maar liefst een op de tien Britse volwassenen (12%) houdt liever een vogelspin vast dan plaats te nemen in de tandartsstoel. Sommigen gaan nog liever het toilet schoonmaken (30%) of belastingaangifte doen (14%). Dat blijkt uit onderzoek van Oasis Dental care.

Angsten
33% van degenen die ooit op tandartsbezoek zijn geweest, was angstig. 31% van de ondervraagden was vooral bang dat zij eventueel een tandheelkundige ingreep moest ondergaan. Daarnaast zijn een angst voor naalden en injecties (30%) en slechte (jeugd)herinneringen (22%) redenen om niet naar de tandarts te gaan.

Oorzaak
Veel van de angsten ontstaan door wantrouwen en even geen controle te hebben over de situatie. Terwijl een regelmatig bezoek aan de tandarts juist kan helpen om een relatie op te bouwen met het tandheelkundige team, zodat de patiënt zich meer op zijn of haar gemak gaat voelen.

Bron: Dentistry

/0 Reacties/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
spiegel - tandarts

Verborgen pijn bij kinderen met het syndroom van Down

Kinderen met het syndroom van Down kunnen pijn moeilijk aangeven. Tandartsen onderschatten vaak de pijn van een kind met dit syndroom. Hierdoor wordt een tandheelkundige behandeling vaak onderschat.

Verslag van de lezing van mevrouw drs. Bouvy-Berends, tandarts CBT Rijnmond, Rotterdam

Pijnrapportage
Er bestaan vijf vitale functies. Pijn is, naast hartfunctie, temperatuur, bloeddruk en ademhaling, de vijfde vitale functie. Om pijn aan te kunnen geven is een zekere cognitie en vaardigheid vereist. Zelfrapportage wordt gezien als de gouden standaard bij het aangeven van pijn. Maar wat als je dit niet kunt?
De afgelopen decennia is de kennis enorm toegenomen. Vroeger dacht men dat zuigelingen geen pijn hadden. In de jaren tachtig is men er achter gekomen dat zuigelingen wel pijn ervaren, ondanks dat zij dit niet zelf kunnen aangeven. Ook is er lange tijd een ernstige lacune geweest wat betreft het pijnonderzoek bij gehandicapten, pas in de jaren negentig is hier meer over bekend geworden.

Pijn bij kinderen met een beperking
Kinderen met het syndroom van Down moeten gezien worden als een fragiele en kwetsbare groep, helemaal als het gaat om het aangeven van pijn. Uit onderzoek is gebleken dat 60% van de kinderen en 75% van de volwassenen met deze handicap, chronische pijn heeft.
Vaak heeft deze groep mensen meerdere medische problemen. Bij 50% van de kinderen met het syndroom van Down, moet op jonge leeftijd al een hart- of darmoperatie uitgevoerd worden. Ook is het bekend dat mondproblemen bij deze groep vaak onbehandeld zijn.
Over het algemeen onderschatten ouders de pijn bij hun kind. Ook tandartsen onderschatten de pijn van een kind. Een gevolg hiervan is dat de noodzaak van een tandheelkundige behandeling vaak onderschat wordt: pijn en ongemak in de mond worden onvoldoende herkend door de ouders, verzorgers en de tandarts. Door uitstel van pijndiagnostiek en hospitalisatie wordt er een verhoogd overlijdensrisico gecreëerd.

Dimensies van pijn
Het pijnmodel van Loeser geeft de 4 dimensies van pijn weer:

  • Pijnprikkel: De nociceptie.
  • Pijngewaarwording: Het pijnsignaal bereikt de hersenen, pijn wordt waargenomen.
  • Pijnbeleving: De emotionele pijnbeleving.
  • Pijngedrag: Het gedrag ten gevolge van de pijn, zoals schreeuwen of een pijnstiller innemen.

De interpretatie van deze dimensies is lastige bij mensen met beperking.

Onderzoek bij kinderen met het syndroom van Down
Mensen met het syndroom van Down hebben een langere reactie tijd op pijnprikkels dan mensen zonder een beperking. Door een hogere sensorische pijndrempel is er een vertraagde pijnexpressie. Ook hebben mensen met het syndroom van Down meer problemen met het lokaliseren van een koude prikkel.
Uit DNA onderzoek is gebleken dat er 6 pijngenen liggen op chromosoom 21, wat een gedeeltelijke verklaring kan zijn voor het ‘afwijkende’ pijngedrag.
Resultaten uit een Nederlands onderzoek (De Meetbus) laten zien dat 85% van de onderzochte personen in staat was verbaal pijn aan te geven. Echter, de mate (20%) en de locatie (46%) van de pijn was minder goed aan te geven. 88% kon het verschil tussen koud en warm aangeven. Een minderheid van de kinderen is volgens de ouders in staat tot zelfrapportage van de pijn. Kinderen met DS kunnen minder goed met hun pijn omgaan; zij vragen niet om hulp maar zoeken vaker afleiding.
Het is goed om te beseffen dat cognitief-vaardige mensen met het syndroom van Down beter kunnen omgaan met hun pijn of beter de gevolgen kunnen overzien. Bij minder vaardige mensen met het Syndroom van Down moet men alert zijn als hun dagelijkse functioneren ineens achteruit gaat.

‘Het is belangrijk dat onderzoek bij deze kwetsbare groep wordt doorgezet. Er moeten betere meetinstrumenten worden ontwikkeld voor onderzoek bij mensen met een uitingsbeperking’, zei mevrouw Bouvy-Berends.

Conclusies

  • Kinderen met het syndroom van Down blijven altijd afhankelijk van anderen bij beoordeling van pijn.
  • De pijnbeleving van kinderen met het syndroom van Down is anders: De reactie op pijn is trager en de pijn is minder goed te lokaliseren.
  • Waarschijnlijk zijn deze mensen minder pijngevoelig. Maar omdat dit niet zeker is, mag hier niet van worden uitgegaan.
  • Het belangrijkste is om pijn te voorkomen.

Verslag door Marieke Filius, onderzoekster afdeling kaakchirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van mw. drs. Bouvy-Berends, tandarts CBT Rijnmond, Rotterdam, tijdens het afscheidssymposium ‘Kaaskiezen? Geen Keuze!’ in het UMCG.

 

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Kindertandheelkunde, Pijn | Angst, Thema A-Z

Hersenletsel bij kind na tandartsbezoek

Er moest slechts een tand bij haar worden getrokken, maar toch ligt de 4-jarige Navaeh Hall uit de Verenigde Staten nu met een hersenletsel in het ziekenhuis na haar tandartsbezoek.

Verdoving
Tijdens een routine procedure voor het trekken van de tand werd het meisje verdoofd. Ze kreeg echter aanvallen en ligt momenteel in het ziekenhuis. Eten, praten of lopen is voor haar momenteel niet mogelijk.

Foute dosering
De Amerikaanse tandarts Bethaniel Jefferson merkte dat er iets mis was en waarschuwde meteen de hulpdiensten. Nu blijkt echter dat de dosering van het verdovingsmiddel niet in orde was, en dat deze arts in het verleden hier al meerdere malen de fout mee in is gegaan. Dr. Jefferson werd daarom aangehouden kort na het incident. De ouders van Naveah waren ook al van plan hem aan te klagen.

Bron: ABC13




 

/0 Reacties/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z

Minder pijn bij kinderen door twee verdovingsinjecties

Volgens een nieuwe studie zou het indienen van injecties in twee fases voor minder pijn kunnen zorgen bij kinderen.

Onderzoek
Het onderzoek, dat werd gepubliceerd in Anesthesia Progress, onderzocht verschillende manieren om de pijn die komt kijken bij verdovingen te verminderen. De studie focuste zich op kinderen tussen de zeven en dertien jaar oud.

Twee injecties
De onderzoekers vonden uit dat deze pijn inderdaad verminderd kon worden, door middel van het ten eerste aanbrengen van een verdovende gel op het tandvlees bij het te verdoven gebied. Vervolgens werd een injectie aangebracht met een klein beetje verdovingsmiddel, om vervolgens 5 minuten te wachten en dit te herhalen. Op deze manier was de gehele verdoving een stuk minder pijnlijk, op een simpele en effectieve manier.

Minder pijn
Dat de pijn inderdaad minder was werd getest door de kinderen hun pijn te laten aangeven met een nummer op een schaal.

Bron: Anesthesie Progress 

/0 Reacties/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z

Pil tegen tandartsfobie

Waar vroeger een geruststellend praatje het enige was wat eventueel wel tegen tandartsangst zou kunnen helpen, komen Ad de Jongh en Serge Steenen, van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, nu met een vergeetpil.

Proefpersonen
Het plan is om 30 personen die meerdere kiezen moeten laten trekken en een sterke tandartsfobie hebben eerst een diepte-interview te laten ondergaan, om vervolgens een pil toegediend te krijgen. Het idee is dat hiermee vervelende herinneringen worden verdreven en dat in elk geval een deel van de fobie verdwijnt.

Tandartsangst
In Nederland is tandartsangst met zo’n 4% van de bevolking de meest voorkomende fobie. Deze fobie ontstaat vrijwel altijd vanwege het meemaken of horen van vervelende ervaringen met de tandarts.

Propranolol
De pil die De Jongh en Steenen nu willen inzetten tegen tandartsangst is propranolol. Dit is eigenlijk een bloeddrukverlager tegen stress, die hardkloppingen en zenuwen verlaagt. Propranolol staat bekend als een goed middel tegen faalangst en wordt dan ook vaak door scholieren gebruikt bij de eindexamens.

Herinneringen wissen
Naast stressverlagende kwaliteiten heeft propranolol ook het vermogen om deels traumatische herinneringen uit het geheugen te wissen. De pil kan emotie van een trauma afhalen door de adrenaline effecten bij het brein bij herbeleving van een traumatische gebeurtenis te blokkeren. Als het goed is, wordt hierdoor het trauma overstemd door een nieuwe, neutrale ervaring.

Hoge verwachtingen
Eerder is gebruik van deze pil al succesvol gebleken bij spinnenfobie, waardoor de verwachtingen hoog gespannen zijn. Mocht dit echt zou zijn, dan zou dit een grote doorbraak betekenen. Tandartsfobie levert namelijk, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een fobie voor muizen, regelmatig zowel lichamelijke als sociale problemen op.

Bron: AMC magazine
 

/0 Reacties/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z

Verdoving door elektrisch schokje

Braziliaanse wetenschappers hebben een nieuwe vorm van verdoven ontwikkeld, waarbij geen naalden van pas hoeven te komen: in de toekomst kan verdoven misschien wel door middel van het toedienen van een elektrisch schokje.

Hydrogel
Patiënten met grote angst voor naalden kunnen op dit moment een speciale behandeling krijgen, waarbij de prikplek eerst wordt ‘voor-verdoofd’ met een hydrogel. De onderzoekers bedachten dat deze gel misschien wel veel effectiever gebruikt zou kunnen worden, om zo te dienen als volledige verdoving. Uit dit onderzoek bleek dat dit inderdaad mogelijk is, door het toevoegen van een kleine elektrische schok.

Lontoforese
In het onderzoek werd gebruik gemaakt van een hydrogel, bestaande uit polymeer en twee verschillende verdovingsmiddelen, om vervolgens lontoforese toe te passen. Hierbij wordt een klein elektrisch schokje toegediend, waardoor de hydrogel in de mond kan worden toegediend met behulp van elektrisch geladen deeltjes. Deze zorgen ervoor dat de verdoving zowel sneller en langer actief wordt en blijft.

Potentie
Deze manier van verdoven heeft veel potentie voor de tandheelkunde, aldus de wetenschappers. Het vermijden van naalden kan kosten besparen en brengt minder kans op ontstekingen met zich mee. Daarnaast zou de tandarts veel toegankelijker worden voor patiënten met angst voor naalden en kinderen, wat een veel positiever imago op zou kunnen leveren.

Bron:
Phys
 

/0 Reacties/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z

Verbeterpunt: Check bij anesthesie

Om te leren van ervaringen van andere mondzorgprofessionals belicht Petra van der Zwan van Invert Innovatie Management een verbeterpunt uit een praktijk. Wat ging er niet helemaal volgens plan, de wetten of regels en wat leren we hiervan? Het verbeterpunt: check bij anesthesie.

Situatieschets
De tandarts gaat een extractie verrichten. Na uitleg van de behandeling, krijgt de patiënt een verdoving. Na enkele minuten valt de patiënt flauw. Nadat hij weer bijgekomen is, wordt hem gevraagd of hij weet wat de oorzaak zou kunnen zijn. Nadat hij goed heeft nagedacht kon hij zich herinneren dat hij eerder is flauwgevallen na een verdoving, zo’n 10 jaar geleden. Na bestudering van het dossier blijkt dat de collega-tandarts al had geconcludeerd dat de patiënt allergisch is voor het conserveringsmiddel in het anestheticum.

Maatregel
Dit voorval wordt in de volgende praktijkvergadering besproken en bij verdoving worden de volgende maatregelen genomen:
1. De patiënt wordt gevraagd naar een up-date van de gezondheid en expliciet naar ervaringen met eerdere verdovingen.
2. Het dossier wordt nauwkeurig nagelezen.
3. De patiënt krijgt de gelegenheid om de bijsluiter van het anestheticum te lezen, er wordt gewezen op mogelijke bijwerkingen en gevraagd naar allergieën.
4. Indien sprake blijkt van een allergie voor het conserveringsmiddel in het anestheticum wordt dit extra opvallend in het dossier vermeld.

Door: Petra van der Zwan

/door Lees meer over: Pijn | Angst
Pillen

Medicatie in de tandartspraktijk: wat, wanneer en hoe voor te schrijven?

Als er medicatie in de tandheelkundige praktijk wordt voorgeschreven betreft dat meestal pijn- of infectiebestrijding. Waar moet u rekening mee houden bij het voorschrijven en welke medicatie wordt geadviseerd?

Verslag van de lezing van dr. Stegenga, staflid afdeling MKA-chirurgie UMCG.

Farmacotherapie
Het voorschrijven van medicatie in de tandheelkundige praktijk dient in de meeste gevallen als ondersteuning van de behandeling. Bij het voorschrijven van medicatie moet rekening gehouden worden met de volgende aspecten:

  • Het voorschrijven van medicatie mag nooit gebeuren zonder gezondheidsanamnese. Onderdeel daarvan is het actuele medicatie-gebruik.
  • Wees bewust van het doel waarvoor het medicijn voorgeschreven wordt: symptoombestrijding of oorzaakbestrijding.
  • Communicatie/ overleg met de huisarts is in sommige gevallen sterk aan te bevelen.
  • Bij langdurige medicamenteuze therapie is samenwerking met huisarts of andere behandelaars belangrijk.
  • Medicatie (en dosering) wordt voorgeschreven op basis van een rationele keuze.
  • Gebruik het farmacotherapeutisch kompas.

Welke factoren spelen een rol bij het maken van een rationele keuze?

  • Bewezen effectiviteit. Dit kan worden uitgedrukt in het zogenaamde Number-needed-to-treat (NNT): hoeveel mensen je moet behandelen om het beoogde effect bij één mens te bereiken? NNT = 1 is ideaal.
  • Kosten.
  • Bijwerkingenprofiel en interacties (achterhalen actuele medicatie!).
  • Gebruiksgemak (bijvoorbeeld poeder versus tablet).
  • Toepasbaarheid (zwangerschap, ouderen).

Pijnbestrijding
Over het algemeen kan het voorschrijven van medicijnen in de tandartspraktijk onderverdeeld worden in de volgende groepen:

  • Gebits- en mondslijmvliesgerelateerde afwijkingen
  • Stollingsafwijkingen
  • Voorkomen en bestrijden van infecties
  • Pijnbestrijding

Hier wordt ingegaan op de pijnbestrijding in de tandheelkunde. Bij pijn moet onderscheid gemaakt worden tussen acute en chronische pijn. Daarnaast is het belangrijk om te weten of het om somatische pijn gaat, pijn die ontstaat wanneer lichaamsweefsel wordt beschadigd, of om neuropathische pijn. Neuropathische pijn wordt gegenereerd in het zenuwstelsel. Pijnstillers die perifeer aangrijpen zijn NSAID’s en paracetamol. Opiaten, anti-epileptica en antidepressiva grijpen centraal aan.

Acute pijn
Acute pijn treedt meestal op door activatie van het ontstekingsproces na weefselbeschadiging. Er komt een enorme hoeveelheid bioactieve moleculen vrij (o.a. prostaglandinen). Deze moleculen maken receptoren in het gebied met weefselbeschadiging extra gevoelig (perifere sensitisatie).
De prostaglandinesynthese wordt in gang gezet:

  • Onder invloed van fosfolipase: celmembraanfosfolipiden –> arachidonzuur
  • Onder invloed van cyclooxygenase (cox-1, cox-2): arachidonzuur –> prostaglandinen en leukotrienes. Cox-1 zorgt o.a. voor de bescherming van de maag en nieren. Cox-2 speelt o.a. een grote rol in het ontstekingproces.

NSAID
NSAID’s remmen zowel Cox-1 als Cox-2. Cox-2 speelt een rol in het ontstaan van de ontsteking en moet dus geremd worden. Helaas wordt ook de bescherming van de maag geremd (Cox-1). Indien er dus sprake is van maagklachten mag er geen NSAID voorgeschreven worden of moet er een maagbeschermer bij gegeven worden. Wanneer de dosis van ibuprofen 1500 mg per dag (of hoger) is, dan is er een enorme stijging van het relatieve risico op maagklachten. Andere bijwerkingen van NSAIDs zijn nierinsufficiëntie, cardiovasculaire problematiek (vooral bij chronisch gebruik), invloed op de plaatjes aggregatie en op de zwangerschap.
Het beste is om deze bijwerkingen te voorkomen. Om de kans op bijwerkingen te verkleinen kan het volgende gedaan worden:

  • Dosering beperken
  • Ander middel kiezen
  • Selectieve cox 2 remmers voorschrijven
  • Middel met relatief gunstige cox2/cox1 verhouding voorschrijven
  • Gastro-protectie (bijvoorbeeld omeprazol)

Interacties
Ook moet er rekening gehouden worden met interacties die kunnen plaatsvinden met andere medicatie:

  • corticosteroïden, cumarinederivaten of SSRI’s worden door gelijktijdig gebruik van NSAIDs beïnvloed
  • NSAIDs remmen de trombocyten-aggregatie-remming van acetylsalicylzuur.

NNT
NNT van NSAID ligt tussen de 2.3-2.7. Indien het NSAID niet werkt dan moet de dosis niet verhoogd worden maar moet een ander NSAID worden geprobeerd, bijvoorbeeld naproxen of diclofenac, voorgeschreven worden. Deze medicijnen zijn goed uitwisselbaar omdat ze allemaal ongeveer dezelfde NNT en dezelfde bijwerkingen hebben.

Paracetamol
Bij het gebruik van paracetamol moet er gestart worden met een dosis van 1000mg. De maximale dagdosering is 4000 mg. De pijnstiller heeft bij normale dosering weinig bijwerkingen maar bij (te) hoge dosering kan het zorgen voor ernstige leverschade (helemaal bij chronisch alcoholgebruik).

Opiaten
Zwakke opiaten zijn codeïne en tramadol. Sterke opiaten zijn morfine, oxycodon en fentanyl. Het voorschrijven van opiaten is te overwegen in acute situaties wanneer NSAIDS gecontra-indiceerd zijn.

Combinatie pijnmedicatie
Pijnstillers kunnen gecombineerd worden indien het analgetisch effect niet toeneemt bij het verhogen van de dosis.

Samenvatting

  • Wanneer er sprake is van pijn dan hebben we in de meeste gevallen te maken met nociceptieve pijn. In die gevallen is het vaak voldoende om NSAID of paracetamol voor te schrijven.
  • Bij het voorschrijven van een medicijn moet rekening gehouden worden met de effectiviteit, bijwerkingen en interacties.
  • Bij milde pijn kan er het beste paracetamol voorgeschreven worden.
  • Bij matige pijn kan er het beste NSAID (eventueel i.c.m. maagbescherming) voorgeschreven worden.
  • Bij hevige pijn kan er het beste een opiaat i.c.m. NSAID voorgeschreven worden.
  • Er moet terughoudend gedaan worden met het voorschrijven van NSAID en opiaten bij chronische pijn. Vaak worden dan antidepressiva of anti-epileptica voorgeschreven.

Dr. B. Stegenga, staflid afdeling MKA-chirurgie.

Verslag door Marieke Filius, onderzoekster afdeling kaakchirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van dr. Stegenga tijdens de klinische avond Wat te doen bij niet alledaagse, maar wel herkenbare problemen in de dagelijkse praktijk van het Wenckebach Instituut in het UMCG.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Medisch | Tandheelkundig, Pijn | Angst, Thema A-Z

EditieNL van RTL4 over tandartsangst

Circa 400.000 Nederlanders zijn zo bang voor de tandarts dat er sprake is van een fobie. EditieNL van RTL-4 maakte een uitzending over dit onderwerp. Dyonne Broers van de Stichting Bijzondere Tandheelkunde en Maaike Schutjes, angsttandarts, geven advies in het programma.

/0 Reacties/door Lees meer over: Actueel, Pijn | Angst, Thema A-Z

Technieken voor behandeling van angstige kinderen

Angstige kinderen zijn een uitdaging voor iedere tandarts. Om het vertrouwen en medewerking van deze kinderen te krijgen is het belangrijk om de angst te (h)erkennen. De Ierse kindertandarts Dr. Abigail Moore deelt een aantal technieken voor het behandelen van angstige kinderen.

Communicatie voor behandeling
Het is belangrijk dat ouders en kinderen goed voorbereid zijn voor de eerste behandeling. Een vriendelijke stem aan de telefoon, goede informatie op de website of via brieven kunnen ouders gerust stellen. Voor kinderen is het goed om kindvriendelijke boeken over de tandarts te lezen.

Omgeving
Vriendelijk personeel, een kleurrijke wachtkamer met voldoende afleiding zijn belangrijk om angst bij kinderen te verminderen.

Eerste ontmoeting
Eerste indrukken zijn belangrijk en zo ook eerste ontmoetingen. Het beste kan de eerste ontmoeting niet in de behandelkamer plaatsvinden. Naar de wachtkamer gaan om de patiënt te begroeten en een praatje te maken kan erg geruststellend werken voor de patiënt. Voor u is dit ook gelijk een goede mogelijkheid om te peilen of een patiënt angstig is.

Herkennen
Er zijn een aantal gedragingen die kunnen wijzen op een angstig kind, voorbeelden hiervan zijn:

  • Verstoppen achter ouder of meubels
  •  Duimzuigen, nagelbijten of neuspeuteren
  • Geen oogcontact of zwijgen
  • Babytaal
  • Zeggen buikpijn te hebben
  • Huilen
  • De boel vertragen door bijvoorbeeld meerdere toiletbezoeken
  • Verstorend gedrag

Behandelkamer
De eerste behandeling hoeft niet noodzakelijkerwijs in de behandelstoel plaats te vinden. Als een kind liever bij de ouder op schoot zit kan dit ook een goede optie zijn. Vaak verveelt een kind zich na een tijdje zo dat het maar graag de behandelstoel wil uitproberen.

Communiceren met een angstig kind
Gebruik altijd taal die aansluit bij de leeftijd van het kind. Van groot belang is ook om te letten op wat het kind wil zeggen. Luister goed en vraag wanneer een kind bezorgd lijkt waar hij of zij bang voor is. Ook kan het prettig zijn voor een kind om te weten waar hij aan toe is, bespreek daarom eerst wat er gaat gebeuren tijdens de behandeling.

Communicatie tijdens behandeling
Ook tijdens de behandeling is het belangrijk om te blijven communiceren. Laat het kind weten dat hij het goed doet en beschrijf daarbij ook wat hij precies goed doet, bijvoorbeeld: ‘jij kan je mond ver openen, wat goed van je’. Dat werkt beter dan algemene complimenten zoals: ‘je doet het erg goed’.

Controle
Het kan erg beangstigend zijn om het gevoel te hebben de situatie niet te kunnen controleren. Een manier waarop u het kind het idee kunt geven dat het enige controle heeft is om af te spreken dat hij of zij de hand opsteekt als u even moet stoppen.

Keuzes
Door het kind keuzes te geven kunt u hem of haar het idee geven belangrijk te zijn. Zo kunt u bijvoorbeeld vragen: ‘welke tanden zal ik eerst polijsten, onder of boven?’.

Stap voor stap
Een goede manier om iets nieuws te introduceren is om het eerst uit te leggen, vervolgens te laten zien en daarna stap voor stap uit te voeren.

Intonatie
De toon van uw stem en lichaamstaal zijn belangrijke instrumenten om een boodschap over te brengen. Pas dit aan op het doel van de boodschap.

Belonen
Beloningen voor goed gedrag vergroten de kans dat het gedrag wordt herhaald. Een beloning kan bestaan uit een compliment of bijvoorbeeld een sticker of speeltje.

Afleiding
Zorg voor afleiding van datgene waar het kind zenuwachtig van wordt. U kunt bijvoorbeeld een spelletje met het kind doen, of het kind met de tenen of vingers laten wiebelen.

Rolmodel
Het kan helpen om een kind van dezelfde leeftijd en geslacht te laten zien die in eerste instantie ook zenuwachtig was maar het uiteindelijk toch goed deed. Hierbij kunt u laten zien dat het kind binnenkwam, de behandeling klaar was en de kamer weer verliet. Ook de beloning die het kind kreeg voor het goede gedrag is goed om te laten zien.

Ouders
Het kan fijn zijn voor kinderen als er een ouder aanwezig is in de behandelkamer. Hierbij is het belangrijk dat u te allen tijde de controle houdt en dat de ouder alleen aanwezig is en dus niet deel uitmaakt van de behandeling.

Einde behandeling
Geef het kind een compliment. Leg het kind ook uit wat er van hem of haar verwacht wordt na deze behandeling en wat er tijdens de volgende behandeling gaat gebeuren.

Bron: JIDA, volume 61, number 1, page 30-32 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kindertandheelkunde, Pijn | Angst, Thema A-Z
pijndiagnostiek

Pijndiagnostiek, soms gecompliceerder dan je denkt…

Bijna dagelijks wordt de tandarts geconfronteerd met patiënten met pijn. Een overzicht van pijnoorzaken die lastig te achterhalen zijn zoals kiespijn zonder odontogene oorsprong, persisterende kiespijn na een endodontische behandeling en atypische tandpijn.

Verslag van de lezing van dr. Jan Warnsinck tijdens het NVvE najaarscongres.

Definities pijn
Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring samenhangend met actuele of potentiële weefselbeschadiging of beschreven in termen van een dergelijke beschadiging. Acute pijn heeft een functie; het waarschuwt je dat er iets aan de hand is. Persisterende pijn heeft daarentegen geen functie. Onder persisterende pijn wordt pijn verstaan die langer aanwezig is dan de tijd die het weefsel nodig heeft om te kunnen herstellen. Wanneer pijn in een ander gebied wordt waargenomen dan waar de oorzaak is gelegen, wordt gesproken over gerefereerde pijn.

Pijn na een endodontische behandeling

Napijn
Na het uitvoeren van een endodontische behandeling kan er sprake zijn van napijn. In 20-65% van de gevallen treedt er napijn op en in 5-10% van deze gevallen gaat het om ernstige napijn. Wanneer de pijn voorafgaand aan de behandeling ernstig was, dan is de kans op napijn groter. In de meeste gevallen is de pijn na enige dagen weer verdwenen. Het is belangrijk dat de
patiënt van te voren gewaarschuwd wordt voor eventuele napijn.

Persisterende pijn
Er kan ook sprake zijn van persisterende pijn na een endodontische behandeling, deze treedt bij ongeveer 5% van de gevallen op. In de meeste gevallen is er sprake van een non-odontogene oorzaak, de vraag is dan of er voorafgaand aan de endodontische behandelding wel de juiste diagnose is gesteld. Vraag de patiënt dus altijd of de pijn te vergelijken is met de
pijn die optrad voor de start van de endodontische behandeling. Vaak is het stellen van een diagnose erg lastig. Aan te raden is dan ook om genoeg tijd te nemen voor de diagnostiek.

Anamnese, onderzoek en diagnose
Een goede anamnese afnemen kost tijd. Onmisbare informatie moet onder andere gehaald worden uit de medische anamnese (interferentie medicatiegebruik) en behandelhistorie (voorafgaande behandelingen/behandelaars). Het is belangrijk om te vragen naar het effect van eerder uitgevoerde behandelingen.

Anamnese
Belangrijke informatie kan verkregen worden door de volgende vragen te stellen:

  1. Wat is het tijdstip van het ontstaan van de pijn en welke behandelingen zijn er reeds uitgevoerd?
  2. Hoe uit de pijn zich in de loop van de tijd? (Continuïteit)
  3. Wat is het karakter van de pijn: continu, zeurend, kloppend, stekend, aanvalsgewijs?
  4. Geef de intensiteit van de pijn aan met een cijfer op de schaal van 1-10.
  5. Wat is de lokalisatie van de pijn en is de pijn goed lokaliseerbaar?
  6. Hoe is de temperatuurgevoeligheid van de pijnlocatie?
  7. Is er sprake van TMD (pijn bij beweging)?
  8. Is er sprake van klem- of knarsgedrag?
  9. Zijn er neurologische verschijnselen aanwezig?
  10. Is er sprake van hoofd- en/of nekpijn of pijn elders in het lichaam?
  11. Kunnen er psychosociale factoren een rol spelen zoals stress en life events?
  12. Naast de bovengenoemde vragen kan een diagnostische vragenlijst gebruikt worden. De scores geven aan om wat voor patiënt het gaat. Is er sprake van somatisatie, angst, depressie, stress of een slaaptekort?

Onderzoek
Het is belangrijk dat een onderzoek volledig wordt uitgevoerd omdat alle testresultaten bij elkaar tot de juiste diagnose zullen leiden. Het onderzoek bestaat uit:

  1. Sensibiliteittest.
  2. Percussie test – vraag aan patiënt: ‘Is dít de pijn waar u voor komt?’.
  3. Palpatie.
  4. Parodontaal onderzoek – pockets meten.
  5. Röntgenonderzoek.
    Hierbij is het belangrijk om te beseffen dat de CBCT geen vervanging is van tweedimensionale röntgenfoto’s. Een CBCT moet wat toevoegen aan de diagnostiek en kan bijvoorbeeld wel nuttig zijn wanneer er ondanks de endodontische herbehandeling toch nog sprake is van pijn.
  6. Het opsporen van breuken en barsten met behulp van de tooth slooth (crackfinder).
  7. Occlusie en articulatie controleren.
  8. Proefanesthesie geven – bron van de pijn in- of uitsluiten.
  9. Proefboren.
  10. Uitgebreid functie onderzoek: bewegingsonderzoek, dynamische en statische testen – indien deze testen negatief zijn, dan is er geen sprake van TMD.

Persisterende pijn na endodontische behandeling
Persisterende pijn na een endodontische behandeling kan odontogene en niet-odotogene oorzaken hebben. Diagnostiek kan lastig zijn. In het volgende schema staan de mogelijke oorzaken van persisterende pijn na endodontische behandeling.

Goede dx en goed uitgevoerde endodontische behandeling

Goede dx en onvoldoende uitgevoerde endodontische behandeling

verkeerde dx met odontogene oorzaak

Verkeerde dx niet-ondontogene oorzaak
Persisterende extraradiculaire infectie beschadiging apicale parodontium door te lange preparatie Te hoge restauratie, articulatiestoornis Nabijgelegen structuur
Doorpersen debris en vulmateriaal Onvolledige fractuur kroon/wortel Verafgelegen structuur
Onvoldoende reiniging wortelkanaalstelsel/gemist kanaal Neurovasculaire pijn
Neuropatische pijn

1. Toelichting ‘goede diagnose en goed uitgevoerde endodontische behandeling’
Volgens een onderzoek van Marquis et al. (2006) is de röntgenologische kans op een succesvolle endodontische behandeling 80% bij non-vitale elementen en 90% bij vitale elementen. Het niet-slagen is vaak het gevolg van de apicale delta of de periapicale biofilm.

2. Toelichting ‘goede diagnose en onvoldoende uitgevoerde endodontische behandeling’
Oorzaken zijn:

  • Beschadiging en irritatie van het apicale parodontium.
  • Onvolledige pulpectomie.
  • Onvoldoende reiniging van het kanaalstelsel.
  • Gemist kanaal.

3. Toelichting ‘verkeerde diagnose met odontogene oorzaak’
Oorzaken zijn:

  • Te hoge restauratie
    Er is sprake van scherpe pijn die lijkt op pulpale en periapicale pijn. De pijn kan overgaan in een doffe pijn, op de röntgenfoto is er sprake een verbreed parodontaal spleet.
  • Kroon- wortelfractuur
    De symptomen van een onvolledige kroon- of wortelfractuur kunnen variëren van licht zeurende pijn tot zeer scherpe pijn. Pijn neemt toe wanneer fractuurdelen bewegen. De diagnose kan gesteld wordt met behulp van de tooth slooth, kleuring, een lichtbron, de lichtmicroscoop en/of een diagnostische flap.
  • Verticaal wortelfractuur
    Verticale wortelfracturen kunnen voorkomen worden door de knobbels van het element te overkappen na het uitvoeren van een endodontische behandeling, indien de mesiale en/of distale randlijst afwezig zijn. Vaak is er een fistel aanwezig in de marginale gingiva, soms gecombineerd met een diepe pocket. Meer dan de helft vertoont een laterale radiolucentie.
  • Pulpitis nabijgelegen element

4. Toelichting ‘verkeerde diagnose met non-odontogene oorzaak’

  • Nabijgelegen structuren
    De oorzaak van non-odontogene pijn op locatie kan liggen in een van de kauwspieren zoals de M. Temporalis, M. Masseter, M. Digastricus Anterior of in de Sinus Maxillaris.
  • Verafgelegen structuren
    Ook kan de oorzaak van de pijn ontstaan in een verafgelegen structuur. Cardiale pijn is hier een voorbeeld van. De pijn zou in dat geval kunnen toenemen bij lichamelijke inspanning.
  • Uitgebreide pathologie
    Fibromyalgie, osteomyelitis en neoplasieën zijn hier voorbeelden van.
  • Neurovasculaire oorzaak
    Voorbeelden van neurovasculaire pijn zijn migraine en clusterhoofdpijn.
  • Neuropathische pijn
    De definitie van neuropatische pijn is: ‘pijn die ontstaat als direct gevolg van een laesie of ziekte van het somatosensorische systeem’. Het gaat om een functionele afwijking van het centrale zenuwstelsel. Hieronder vallen:

    – 1. Periodieke neuropathische pijn: trigeminus neuralgie. De oorzaak hiervan is niet duidelijk. Lichte aanraking kan slecht te verdragen zijn er is sprake van heftige pijn.
    – 2. Continue neuropathische pijn: persisterende dentoalveolaire pijn (PDAP).
    PDAP is pijn die persisteert in het dentoalveolaire gebied zonder dat er bewijs is voor lokale pathologie.

Persisterende dento-alveolaire pijn (PDAP)
Kenmerken van PDAP

  • Continue diepe pijn, dof van karakter.
  • De patiënt heeft moeite met het omschrijven van pijn: De pijn kan jeukend, tintelend of prikkend aanvoelen. De pijn voelt anders dan eerder ervaren tandpijn.
  • De pijn heeft een specifieke plek in het dentoalveolaire gebied.
  • De pijn is minstens 8 uur per dag aanwezig.
  • De prevalentie is 1%.
  • De pijn komt vaker voor bij vrouwen, gemiddeld 55 jaar oud.
  • In 80% van de gevallen is er reeds een tandheelkundige ingreep uitgevoerd.
  • De pijn is gemiddeld 33 maand aanwezig.
  • De pijn begint vaak met een acute pijn, waarop vaak een ingreep volgt: vitaalextirpatie of extractie.

Diagnostische criteria PDAP, expert opinion (Nixdorf et al. 2012)

  • Persisterende pijn, die minstens 8 uur per dag aanwezig is, gedurende minstens 15 dagen per maand, gedurende minstens 3 maanden.
  • De pijn wordt ervaren in een duidelijk omschreven deel van het dentoalveolaire gebied.
  • De pijn wordt niet veroorzaakt door een bepaalde ziekte of aandoening.

Epidemiologie (Ram et al. 2009)

  • Prevalentie vermoedelijk ongeveer 1%
  • Vrouwen: mannen = 2:1 , gemiddeld 55 jaar oud
  • Gemiddeld aantal hulpverleners 1,7
  • In 80% tandheelkundige ingreep reeds plaatsgehad: endodontische (her)behandelingen, apicale chirurgie, extractie, vervanging restauraties of combinaties
  • Gemiddelde tijdsduur: 33 maanden

Diagnostiek PDAP
Diagnostiek is lastig en het is belangrijk dat er een goede anamnese, klinisch- en röntgenonderzoek en een uitgebreid functie onderzoek (UFO) uitgevoerd wordt. Wanneer er bij een PDAP-patiënt een CBCT gemaakt wordt dan is er bij het grootste gedeelte geen pericapicale afwijking zichtbaar. Bij neuropatische pijn geeft de koudetest verschillende uitslagen. Het is
verstandig op proefanesthesie uit te voeren om een odontogene oorzaak uit te sluiten. Proefanesthesie geeft echter niet altijd een betrouwbare uitslag. Somatosensorische testen kunnen uitgevoerd worden aan beide kanten van het gelaat zodat de pijnlijke zijde met de niet-pijnlijke zijde vergeleken kan worden. Wanneer de oorzaak van de pijn niet achterhaald kan worden dan mogen er geen invasieve ingrepen uitgevoerd worden en moet de patiënt op tijd verwezen worden. Het voorschrijven van pijnstilling, zoals tricyclische antidepressiva, is wetenschappelijk onvoldoende bewezen. Er is dus geen consensus over medicatie. Indien er sprake is van neuropatische pijn dan moet de patiënt verteld worden dat er geen sprake is van weefselschade.

Conclusies

  • Ogenschijnlijke odontogene pijn kan gerefereerde pijn zijn.
  • Kennis van non-odontogene pijn is van belang.
  • TMD-pijn (meestal myogeen) is het meest voorkomend na odontogene pijn.
  • Anamnese en onderzoek zijn basis voor juiste diagnose.
  • Geen diagnose, geen behandeling, tijdig verwijzen.

Jan Warnsinck is in 1982 afgestudeerd in Groningen, waarna hij tot 1998 als algemeen-prakticus werkzaam is geweest. Vanaf 1998 is hij part-time verbonden als universitair docent bij de sectie Endodontologie aan het ACTA (Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam) en verzorgt daar mede het postacademisch onderwijs op het gebied van de Endodontologie. In 2003 rondde Jan de postacademische opleiding Endodontologie (erkend door de Nederlandse Vereniging van Endodontologie) af. In de periode 2003-2012 was hij praktijkhouder van de Verwijspraktijk voor Endodontologie te Santpoort – Zuid. Daarnaast is hij sinds 2013 Gnatholoog bij de sectie Orale Kinesiologie van het ACTA. In 2010 is de 3e druk van het standaardwerk
Endodontologie verschenen, waar hij mede-auteur van is.

Verslag door Marieke Filius, onderzoeker bij de afdeling MKA-chirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van J. Warnsinck tijdens het NVvE najaarscongres.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Pijn | Angst, Thema A-Z

Algehele anesthesie bij kinderen is veilig

Algehele anesthesie bij kinderen is erg veilig. Dat is de conclusie van een cohortstudie van het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) in Utrecht waarbij gekeken werd naar de bijdrage van anesthesie aan kindersterfte. Het risico op overlijden bleek verwaarloosbaar te zijn, meldt het UMC Utrecht.

Onderzoek
Kinderanesthesioloog dr. Jurgen de Graaf ging na hoeveel kinderen die onder narcose werden gebracht in het WKZ tussen 2006 en 2012 binnen dertig dagen overleden. Bij slechts 1 op de 10.000 patiënten speelde de anesthesie of de chirurgie voor een deel een rol bij de oorzaak van overlijden. Eerder onderzoek in Australië toonde vergelijkbare resultaten.

Steeds veiliger
Volgens De Graaff zijn de oorzaken voor het steeds veiliger worden van anesthesie en operaties een combinatie van verbeteringen op het gebied van medicatie, behandeling, bewaking van vitale functies, klinische zorg en de specialistische opleiding van het personeel.

De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het British Journal of Anesthesia.

/0 Reacties/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
wortelkanaalbehandeling

Voorspellers van ernstige pijn na wortelkanaalbehandeling

Een nieuwe studie gepubliceerd in Journal of Dental Research toonde aan dat sommige patiënten meer kans op ernstige pijn na een wortelkanaalbehandeling hebben. De onderzoekers vonden bij patiënten vier factoren die postoperatieve pijn voorspelden.

Vier factoren
De volgende factoren bleken een significante voorspeller te zijn voor ernstige pijn na een wortelkanaalbehandeling.

  • Diagnose van symptomatische apicale parodontitis
  • Intensiteit van de pijn voor behandeling
  • Pijn die erger wordt bij stress
  • Aantal dagen waarop de patiënt door de pijn werd beperkt in zijn of haar dagelijkse activiteiten

Verklaring eerdere bevindingen
De onderzoekers denken te weten waarom eerder onderzoek naar apicale parodontitis als risicofactor voor postoperatieve pijn tegenstrijdige resultaten opleverde. In eerder onderzoek werden zowel asymptomatische als symptomatische apicale parodontitis opgenomen in de resultaten. Bij het huidige onderzoek hebben de onderzoekers duidelijk onderscheid gemaakt tussen deze twee.

Intensiteit van pijn
De intensiteit van de pijn voor de behandeling was van invloed op de kans op pijn na de behandeling. Iedere toename in pijn vanaf de basisgrens zorgde voor een verhoogde kans van vijftien procent op ernstige pijn na de behandeling. Dit effect werd door eerdere studies ook al gevonden wat er op kan wijzen dat dit een belangrijke voorspeller voor pijn is.

Andere voorspellers
Dit is het eerste onderzoek waarin werd gevonden dat bij patiënten waarbij pijn verergerde door stress meer kans op ernstige pijn na de behandeling hadden. Deze patiënten hadden twee en half keer zoveel kans op ernstige pijn. De dagen waarop een patiënt door pijn werd weerhouden van zijn dagelijkse activiteiten bleken ook een goede voorspeller voor postoperatieve pijn. Voor iedere dag dat een patiënt wegens pijn thuis bleef nam de kans op ernstige postoperatieve pijn met tweeëndertig procent toe.

Implicaties voor praktijk
De uitkomsten van dit onderzoek kunnen helpen om patiënten beter te informeren over de behandeling en de mogelijke uitkomsten. Omdat deze gegevens van te voren kunnen worden verzameld kan ook het pijn behandelplan hierop worden aangepast.

Bron: DrBiscuspid

/door Lees meer over: Endodontie, Kennis, Onderzoek, Pijn | Angst, Thema A-Z