Infectiepreventie: de stand van zaken

materialen, tandarts

Vrijwel alle mondzorgers zijn druk bezig om hun praktijkvoering op orde te brengen op het gebied van praktijkhygiëne. Dit stelt tandarts en docent tandheelkunde Dorothé Voet, die gespecialiseerd is in infectiepreventie en patiëntveiligheid.

Simpel en snel
Veel tandartsen vragen zich af hoe de infectiepreventie goed aan te pakken. En waarom zijn de protocollen niet gewoon voorhanden? “Omdat elke praktijk anders is ingericht, over verschillende apparatuur en over een gevarieerd aantal overige hulpmiddelen en taakstellingen voor de medewerkers beschikt, zal elke praktijk echt zelf protocollen moeten schrijven”, zegt Voet. “Hou het zo simpel mogelijk, want hoe simpeler het protocol, hoe beter en effectiever het te gebruiken is.”
Er zijn praktijken die hun protocollen opstellen in samenwerking met gespecialiseerde bedrijven. Voet: “Die geven soms een certificaat af terwijl de inhoud van het protocol niet juist is, wat een vals gevoel van veiligheid kan geven. Een inspecteur van de IGZ kan een individueel protocol onder omstandigheden dus inhoudelijk afkeuren. Gelukkig zijn er ook ondersteunende bedrijven die wel heel nauwkeurig zijn inzake de inhoud van de protocollen en die men met een gerust hart kan inhuren.”

Gedetailleerde routing
“Belangrijk is dat de routing zeer gedetailleerd wordt beschreven. Werkelijk alle stappen horen in dit protocol te staan om de handelingen daadwerkelijk goed uitvoerbaar te laten zijn. Bijvoorbeeld ook met welk middel je bepaalde instrumenten reinigt en desinfecteert en de hoeveelheid hiervan. Iedereen dient daarvan op de hoogte te kunnen zijn door middel van een geschreven protocol.
Bovendien moet iedere betrokkene kunnen vertellen waarom dit precies zo moet. Ook de assistent draagt die persoonlijke verantwoordelijkheid, want wie voldoende kennis van infectiepreventie heeft, is beter toegerust om het te blijven doen zoals het hoort. Stel dat er iets mis gaat, dan moet de assistent dat zelf kunnen constateren en interpreteren en bovendien zelf een alternatief kunnen bedenken.

Uiteraard is het allerbelangrijkste dat het protocol daadwerkelijk wordt nageleefd. Alle teamleden worden geacht te werken volgens de opgestelde protocollen. Een protocol kan nog zo perfect zijn, als het niet wordt nageleefd is er mogelijk geen sprake van een goede hygiëne.”

Handhygiëne
Voet heeft inmiddels veel praktijken gezien, vooral tijdens waarnemingen. Het valt haar op dat veel praktijken nog tekort schieten betreffende de handhygiëne. Ze kent geen mondzorgers die geen handschoenen gebruiken, maar het gebruik van handalcohol is nog vaak ondermaats. “Ja, het vergt veel discipline, die handhygiëne. Maar het speelt een cruciale rol. Zonder goede handhygiëne heeft u namelijk niets aan die hele dure autoclaaf die u misschien heeft staan.
Bij slechte handhygiëne vinden de micro-organismen namelijk via aangeraakte en besmette oppervlakken hun weg naar de volgende patiënt. Deze besmettingsroute wordt smeercontaminatie genoemd. Daarom hoort er voor adequate handdesinfectie op strategische plaatsen handalcohol aanwezig te zijn: bij de tandarts, bij de assistent en ook in de sterilisatieruimte.”

Flessenunit
Voet is een groot voorstander van het gebruik van behandelunits met flessenwater. “De
fles kan, soms na enige noodzakelijke aanpassingen, op elke unit worden aangesloten. Op die manier kun je veilig doorwerken als er een wateralarm geldt en het water van het waterleidingnet niet ongekookt gebruikt mag worden. De fles wordt in dat geval met bronwater gevuld en de behandelingen kunnen zonder risico voor team en patiënten ongestoord voortgang vinden.

Steriel weefsel
Instrumenten die in contact zullen komen met steriel weefsel moeten verpakt worden gesteriliseerd volgens de WIP Richtlijn. Maar wat moeten we ons voorstellen bij steriel weefsel?
“Steriel weefsel is al het gezonde weefsel dat zich onder bedekkende huid of slijmvlies bevindt. Een hevel zal de ene keer wel en de andere keer niet in een steriele omgeving gebruikt worden, maar omdat het onderscheid voorafgaand aan het gebruik niet altijd te maken is, is het veiligheidshalve aan te bevelen om hevels en ook worteltangen altijd verpakt te steriliseren.”

WIP-richtlijn
Een effectieve manier van schoonmaken is weggooien… En tevens geldt: Schoonhouden moet als schoonmaken niet kan. Deze oneliners van Voet zijn de ultieme praktische vertaling van de WIP-richtlijnen en verdienen een plek in elke bedrijfsvoering.

Punten om nog eens bij stil te staan:

  • Zorg voor voldoende ruimte voor sterilisatie.
    Offer desnoods een behandelkamer op!
  • Vooraf instrumententray gereed maken
    Leg vóór de behandeling – buiten de behandelruimtes -zoveel mogelijk instrumenten op de
    tray zodat er in principe NIETS meer bij gepakt hoeft te worden.
  • Unit niet vasthouden
    Assistenten vergeten soms de delen van de unit die zij – vaak onbewust – hebben
    vastgehouden, te desinfecteren.
  • Gebruik van hygiënehoesjes (sleeves)
    Instrumenten en (delen van het) meubilair met ribbeltjes, richeltjes en naden zijn moeilijk
    schoon te houden. Het toepassen van sleeves (over bijvoorbeeld etsspuitjes) biedt dan een oplossing.
  • Tandsteenapparaat doorspoelen met chloor
    Het losse tandsteenapparaat vereist een strikt waterkwaliteitsregime, mogelijk zelfs met
    behulp van een chlooroplossing. Het gebruik van chloorhexidine tijdens het verwijderen van
    tandsteen is niet voldoende om het ontstaan van de schadelijke biofilm tegen te gaan!

Dorothé Voet studeerde in 1980 af als tandarts aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Ze heeft brede ervaring als algemeen practicus vanuit haar eigen praktijk en door vele praktijkwaarnemingen.
Daarnaast is ze reeds meer dan tien jaar actief in het onderwijs. De reguliere dagopleidingen alsook de diverse nascholingscursussen voor tandartsassistentes zijn haar vakgebied maar tevens is ze betrokken bij de opleiding van preventieassistentes en mondhygiënistes. Vanuit de combinatie van tandheelkunde en onderwijs heeft zij een aantal boeken geschreven voor de opleiding van tandartsassistentes.

Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist

Okt 2011

 

Lees meer over: Inspectie, Thema A-Z
0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *