Four handed dentistry: tijdsbeparing en minder fysieke klachten

Four handed dentistry

Four handed dentistry is een werkorganisatie waarbij de assistente tijdens de behandeling zonder onderbreking aan de stoel assisteert. Op deze manier kan tijd worden bespaard en kan er vloeiend worden gewerkt. Ook vermindert het de kans op fysieke klachten bij de behandelaar, omdat ongunstige zithoudingen en het reiken naar materiaal wordt voorkomen.

Herluf Skovsgaard, tandarts, trainer en specialist op dit gebied noemt het treffend: ‘Dancing Hands’. Naast tijdbesparing en dus omzetverhoging, is dit wel een van de mooiste voordelen. De dansende handen, goed getraind en ervaren in het samenwerken, zorgen voor een soepele en vloeiende patiëntbehandeling. De behandelaar zit comfortabel, kan zonder hinderlijke onderbrekingen doorwerken en de assistent heeft een duidelijke actieve rol. Het is teamwork.

Dit artikel is geenszins een volledige handleiding voor deze werkwijze. Naast de theorie vergt four handed dentistry ervaring, een goede communicatie en synergie tussen beide teamleden. In de basis dient er vertrouwen, rolduidelijkheid en wederzijds respect te zijn, om deze vorm van teamwork te laten slagen.

Bent u geïnteresseerd om op deze manier te werken in uw praktijk? In dit artikel vindt u een basis om mee te starten.

Complete voorbereiding

Omdat de assistent volledig aan de stoel werkt, is er geen tijd om tussendoor weg te lopen om instrumenten, wattenrolletjes of wigjes etc. te pakken. Four handed dentistry begint dus al terwijl de patiënt in de wachtkamer zit met het lezen van de patiëntenkaart, communiceren over de behandeling en het volledig indekken van de instrumententray. De assistente loopt tijdens de behandeling altijd een stapje vóór op de behandelaar, zodat instrumenten en materialen altijd op tijd worden aangegeven.

Operating zones

Het werkgebied rondom de patiënt wordt de ‘operating zone’ genoemd (zie plaatje, uitgaande van een rechtshandige behandelaar). Het is van belang dat beide teamleden zich aan deze zone indeling houden. Instrumenten worden alleen aangereikt binnen de transfer zone en nooit boven het hoofd van de patiënt. In de statische zone wordt niet gewerkt. In de ideale situatie zit de behandelaar tussen 9-10 uur, dan kan de assistente het makkelijkst recht tegenover de behandelaar zitten. Zit altijd in ritssluitingzit.

Four handed dentistry

Ritssluitingzit

In de ideale situatie zijn behandelaar en assistent ongeveer even lang, zodat beiden voldoende beenruimte hebben onder de stoel en de assistent haar armen niet onnodig hoeft te heffen. Daarbij mag de assistent net wat hoger zitten dan de behandelaar, voor goed zicht. Zit dicht bij elkaar en in ritssluitingzit, met de benen om en om. In deze positie kan de assistent met de behandelaar meedraaien tot deze in de 11-uurs positie zit, daarna wordt bij de meeste opstellingen een gunstige zithouding voor de assistente bijna onmogelijk en zal ze moeten gaan staan – wat niet ten goede komt aan de soepele four handed techniek.

Het is zeer ongunstig om in de parallelzit te werken, waarbij de assistent zit met de benen naast de behandelstoel. Om bij de mond van de patiënt te kunnen komen, zal de assistent dan langdurig opzij moeten buigen. Voorwaarde voor het zitten in de ritssluitingzit is dat de patiëntstoel voldoende horizontaal geplaatst is, zodat er voldoende ruimte onder de stoel is voor de benen.

Ritssluitingzit

Ritssluitingzit

Patiëntentray

Voor het organiseren van materialen en instrumenten worden veel verschillende trays gebruikt. Uitgangspunt is dat de patiëntentray zich altijd op de juiste werkhoogte en – afstand bevindt, zodat de behandelaar én assistent niet hoeven te draaien of reiken om bij het materiaal te kunnen komen.

Er zijn veel mogelijkheden voor de locatie van een patiëntentray, waarbij veel oplossingen ongunstig zijn. Vaak zijn trays te hoog geplaatst of te ver weg, waardoor een soepele four handed dentistry niet mogelijk is. Een simpele, efficiënte en toegankelijke tray is de Bodytray. Deze wordt op de borst van de patiënt gelegd, vlak voor de kin en is daardoor bereikbaar voor zowel de behandelaar als de assistent. Hiermee is meteen de juiste werkhoogte en – afstand bereikt. Daarnaast is de Bodytray is te gebruiken in elke praktijk, en bij elke behandeling. De Bodytray wordt vlakbij de mond van de patiënt geplaatst, zodat de dynamische instrumenten niet te ver weg hoeven worden geplaatst.

Voor de patiënt wordt de Bodytray meestal niet als storend ervaren, door het vervormbare kussen, wat zorgt dat de tray stabiel en aangenaam aanvoelt.

Gebruik Bodytray

Gebruik Bodytray

Concepten four-handed dentistry

De manier van four handed dentistry kan verschillen op basis van persoonlijke voorkeur en ervaring. De behandelaar en assistent kunnen op drie niveaus samenwerken, te weten:

  • Concept minimaal: de assistent hanteert de afzuiging en de meerfunctiespuit. De assistent moet hierbij beschikken over een afzuigunit en meerfunctiespuit binnen haar bereik.
  • Concept medium: als bovenstaande, met het overreiken van handinstrumenten. Het gebruik van de Bodytray is hierbij een goede oplossing.
  • Concept maximaal: als bovenstaande, met het overreiken van dynamische instrumenten. Strikte voorwaarde hierbij is het gebruik van een zweepunit die boven de borst van de patiënt wordt geplaatst, richting de assistent.

Na afloop dient de instrumentenconsole van de zweepunit naar de assistentenzone te kunnen worden geplaatst, zodat de assistente de reinigingswerkzaamheden kan doen, alsmede indekken voor de volgende patiënt.

Dancing hands

Werken met four handed dentistry kan uw praktijk direct een impuls geven, door de hogere productiviteit. Er is minder kans op fysieke klachten en de vier dansende handen zorgen voor een geroutineerde, ononderbroken en rustige behandeling. Het vereist een intensieve gelijkwaardige samenwerking binnen het mondzorgteam, waarbij beide leden van het team goed zijn opgeleid en hun eigen taak weten.

Bronnen:
D.M. Voet; Assisteren bij behandelingen; bsl 2007; ISBN 9789031349494, Hokwerda et al; analyse en aanbevelingen voor een optimale werksituatie bij four handed dentistry; 2016, Herluf Skovsgard, Dancing Hands ISBN-10 185097263X, afbeeldingen: dentalergo.com, UMCG CTM, Tandheelkunde Zonnestraal.

Door:
Amber Denekamp, bedrijfsoefentherapeut en specialist in dentale ergonomie. www.aeflexdental.nl – amber@aeflex.nl Gezond, comfortabel en klachtenvrij werken.

 

Lees meer over: Assisteren, Ergonomie, Thema A-Z