De wet staat toe dat u een aantal voorbehouden handelingen delegeert aan uw medewerkers. Hoever u daarin gaat, is aan uzelf. Maar ook assistent en patiënt hebben een belangrijke vinger in de pap.
De Wet BIG niet voor niets een kaderwet biedt veel ruimte voor het overdragen van taken. Maar wat zijn de spelregels, en waarop beoordeelt de Inspectie voor de Gezondheidszorg u? Gezondheidsjuriste mr. Jolanda van Boven schetste op het congres Veiligheid en Regelgeving in de tandheelkundige praktijk op 25 november een beeld van de mogelijkheden en voorwaarden.
Rol van de tandarts
Taakdelegatie leidt tot een grotere zorgcapaciteit en doelmatigheid, is het idee. Overweegt u om de taken in uw praktijk op verschillende bordjes te leggen, dan dient u zich steeds af te vragen : is het doeltreffend, doelmatig en patiëntgericht?
Ook moet u zich afvragen:
Is de nodige theoretische kennis aanwezig of te verwerven? (In veel gevallen mag u uw medewerkers verplichten tot nascholing).
Kan voldoende inzicht worden verwacht om de samenhang te begrijpen tussen het verrichten van de voorbehouden handeling en de context waarin die handeling plaatsvindt? Denk erom dat u een aap geen kunstjes gaat leren.
Is de benodigde praktische vaardigheid aanwezig of te verwerven en op peil te houden?
Van de wetgever mag u zelf de opleiding van uw medewerkers verzorgen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg laat dat echter alleen toe als er een partij uit het opleidingscircuit bij betrokken is en u een duidelijk opleidingsplan kunt overleggen.
Besluit u inderdaad tot het overdragen van taken, dan wordt u opdrachtgever en gelden de volgende wettelijke bepalingen:
U moet aannemelijk kunnen maken dat uw medewerker de nodige vakbekwaamheid heeft. De opmerking Mijn medewerker zit al vijftien jaar in het vak, is niet voldoende.
Voor zover nodig moet u aanwijzingen geven.
Voor zover nodig moet u toezicht houden en bereikbaar zijn.
De Inspectie heeft daaraan toegevoegd dat er te allen tijde een tandarts in de praktijk moet zijn.
Rol van de assistent Voor de assistent (of student of tandarts met een diploma van buiten de EU) als opdrachtnemer, gelden de volgende bepalingen:
U kunt nee zeggen tegen het verrichten van een handeling. Zegt u ja, dan neemt u verantwoordelijkheid.
U moet zelf de overtuiging hebben voldoende bekwaam te zijn. Deze bekwaamheid zal afhangen van hoe vaak u de handeling heeft uitgevoerd en hoe lang het geleden is dat u die voor het laatst uitvoerde. Daarenboven geldt weet u wat u doet?; begrijpt u de context waarin de verrichtingen plaatsvinden?
De technische beheersing van een handeling moet objectief worden gemaakt , bijvoorbeeld door toetsing door een opleidingsinstituut.
Van Boven: Er is dus sprake van een dubbele bekwaamheidstoets: zowel de tandarts als de assistent moeten overtuigd zijn van de bekwaamheid, en die kunnen aantonen.
Als de assistent aangeeft zich niet bekwaam te voelen, dan is dat – als uitgangspunt- geen werkweigering. De tandarts doet er goed aan daarnaar te luisteren, want niet bekwaam staat voor de wet gelijk aan niet bevoegd. Voert de medewerker de handeling desondanks toch uit, dan is er sprake van een strafbaar feit.
Van Boven benadrukt dat taakdelegatie schriftelijk moet worden vastgelegd. Goede dossiervorming is van essentieel belang.
Rol van de patiënt De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt dat de patiënt geïnformeerd moet worden over wie de handeling uitvoert. Hij moet daarvoor bovendien expliciet toestemming geven. Geeft de patiënt die niet, dan lijkt dus het logische gevolg dat de tandarts er zelf aan te pas moeten komen, zegt Van Boven.
In de congreszaal zorgt deze stelling voor enige beroering. Want moet je nu echt voor iedere foto die gemaakt moet worden – en die de tandarts niet zelf maakt – expliciet toestemming vragen aan de patiënt voor het feit dat deze door een ander dan de tandarts wordt gemaakt?
Ja, zegt de inspecteur, maar een tandarts in het publiek meent dat een patiënt ook impliciet akkoord kan gaan. Als de patiënt meeloopt, wanneer ik zeg dat de assistente even een röntgenfoto gaat maken, dan ga ik er vanuit dat hij toestemming geeft. Van Boven rondt de discussie af met de opmerking: Zorg dat u ten opzichte van uw patiënt voldoende duidelijk bent en overtuig de patiënt dat de kwaliteit geborgd is.
Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling Hoewel niet getekend door de beroepsorganisaties van tandartsen, noemt Van Boven de ‘Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg’ als belangrijke onderlegger bij taakdelegatie. Het document belicht de inrichting van de taakverdeling zowel binnen als buiten de praktijk.
Bron:
Verslag door dental INFO, tijdens het congres Veiligheid en Regelgeving in de tandheelkundige praktijk, georganiseerd door Dental Best Practice, november 2011, RAI Amsterdam
Mr. Jolanda J.A. van Boven is gezondheidsjuriste en directeur van VAN BOVEN Juridisch Adviesbureau voor de Gezondheidszorg te Arnhem. Haar bureau geeft onderwijs, nascholing en adviezen op het gebied van gezondheidsrecht aan instellingen en beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Van Boven is daarnaast voorzitter van klachtencommissies.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2022/11/Voldoet-jouw-praktijk-aan-de-eisen-voor-taakdelegatie.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2012-03-07 00:00:002023-05-01 10:11:24Taakdelegatie: leer een aap geen kunstjes
Gaat u graag naar een dentaal congres? En schrijft u graag? Dan komen wij graag in contact met u. dental INFO zoekt een tandarts en/of mondhygiënist voor het maken van verslagen van dentale congressen.
U bezoekt het dentale congres en schrijft hier een verslag van. dental INFO redigeert de tekst, waar nodig, en laat deze lezen door degene die de lezing gegeven heeft. Zo kunnen we op een efficiënte manier met elkaar zorgen voor een kwalitatief verslag voor de lezer van de dental INFO e-mailnieuwsbrief en website.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/12/Het-sollicitatiegesprek-–-criteria-voor-beoordelen-van-kandidaten.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2012-02-20 00:00:002023-05-01 16:54:19Gezocht: Tandarts/mondhygiënist voor het maken van verslagen van dentale congressen
Cariëspreventie: welke strategieën hebben we en welke kunnen we het beste inzetten? Dr. Annemarie Schuller, tandarts-epidemioloog bij TNO, gaf een uitleg tijdens het najaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde op 8 oktober 2011.
Visuele inspectie TNO heeft in 2009 in opdracht van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) de status van het gebit van de jongeren van 9, 15 en 21 jaar in kaart gebracht. Het project werd in samenwerking met het ACTA uitgevoerd. De jongeren waren woonachtig in Alphen aan den Rijn, Gouda, Breda en Den Bosch.
Het onderzoek bestond uit het invullen van een vragenlijst en een visuele inspectie van het gebit uitgevoerd door tandartsen in de onderzoeksbus van TNO. Er werden geen röntgenfotos gemaakt. Cariëservaring werd uitgedrukt met behulp van de DMF index (D=decayed, M=missing, F=filled). Een DMF score van nul is in dit project gedefinieerd als een gaaf gebit.
Sociaal-economische achtergrond De resultaten konden worden vergeleken met de eerdere uitgevoerde projecten die in 1990, 1996 en in 2003 plaatsvonden. In de periode tot 2006 was het CVZ /Ziekenfondsraad vanuit haar missie vooral geïnteresseerd in de status van, en de trends in, de mondgezondheid en -verzorging van jongeren die in het Ziekenfonds waren verzekerd. Omdat in 2006 het onderscheid tussen het ziekenfonds en particuliere verzekeringen verviel, en er een basisverzekering voor iedereen kwam, betrof het onderzoek in 2009 jongeren ongeacht vroegere verzekeringsstatus. Om de vergelijkbaarheid met de voorgaande jaren mogelijk te maken, werden daarom de trends getoond naar sociaal-economische achtergrond (SES) van de jongeren.
Resultaten Lage SES: Voor de 14- en 20-jarigen met een lage SES nam het percentage jongeren met een gaaf gebit in de periode 1990-2009 toe. Bij de 20-jarigen die wel cariëservaring hadden gehad, werd het gemiddelde aantal tandvlakken dat daardoor aangetast was, af.
Hoge SES: Voor de 20-jarigen met een hoge SES nam het percentage jongeren met een gaaf gebit toe. Het gemiddelde aantal tandvlakken dat door cariës was aangetast, nam alleen bij de 9-jarigen af.
Kortom: In de verschillende groepen zijn er óf geen óf positieve veranderingen geconstateerd.
Vervolgens rijzen de vragen: Vinden we de resultaten goed genoeg? Vinden we 15-23% van de 21-jarigen met gaaf gebit een acceptabel percentage (en dus 77-85% met een niet-gaaf gebit)? En: Zouden we de mondgezondheid op populatieniveau willen en kunnen verbeteren? Zo ja, hoe dan? Zetten we dan onze strategieën in op de risicogroepen of liever op de hele populatie?
Strategie Verbetering kan op verschillende manieren worden aangepakt. Met de populatiestrategie wordt de interventie bij iedereen ingezet. Bijvoorbeeld: Alle ouders op het consultatiebureau krijgen het advies om de TNO-film Een Gezond Kindergebit te bekijken.
Met de risicostrategie worden alleen risicopatiënten aangepakt. Om bij hetzelfde voorbeeld te blijven: alleen ouders van kinderen waarbij cariës is gezien, krijgen dan de film aangeraden.
Schuller laat een rekenvoorbeeld zien. Om een zelfde gezondheidswinst op populatieniveau te behalen zal:
Bij een populatiestrategie iedereen een klein beetje hoeven te verbeteren óf
Bij een risicostrategie de risicogroep aanzienlijk moeten verbeteren.
Voor- en nadelen De voordelen van een populatiestrategie:
Het percentage verbetering per persoon wat nodig is om winst te behalen, is het laagst
Iedereen krijgt het een beetje beter
Het aantal personen met een gaaf gebit neemt toe
De nadelen van een populatiestrategie:
Het verschil tussen de beste en slechtste blijft
Het verschil tussen SES groepen blijft
Dus?
Volgens Schuller is het een politieke vraag of we kiezen voor de populatiestrategie of voor de risicostrategie. Wat willen we? Willen we de meeste gezondheidswinst of willen we de sociaal-economische verschillen verminderen? Uiteraard zal het resultaat afhangen van de verdeling van de prevalentie van cariës in de groep (hoeveel procent is die risicogroep?).
Pas als men daar meer inzicht in heeft, kan worden beslist welke strategie het meest gewenst is.
Bron:
Verslag van het najaarscongres van de NVvK
Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2017/01/gaatje.jpg229400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2012-01-30 00:00:002023-05-01 12:30:58Cariës voorkomen: bij iedereen of alleen bij risicogroepen?
Wat doet u als u bij een patiënt een slechte adem opmerkt? Maak het bespreekbaar, adviseert universitair hoofddocent tandheelkunde Edwin Winkel. Uw patiënt zal er waarschijnlijk blij mee zijn.
Edwin Winkel deed vorig jaar met collega Albert Tangerman een internetonderzoek naar slechte adem (halitose). Zij ondervroegen daarvoor 50.000 respondenten van het TROS Radar-panel.
Resultaten
Een kwart van de respondenten zei last te hebben van slechte adem. Ook (bijna) een kwart gaf aan daar géén last van te hebben. De overige helft van de respondenten antwoordde met Soms, of Ik weet het niet. Verder bleek: hoe ouder de respondenten, hoe minder last zij hebben van ademgeurproblematiek.
Slechts 8,4% van alle respondenten stelde dagelijks te kampen met een slechte adem. Een percentage dat meevalt, volgens Winkel. In veel publicaties ligt dat cijfer hoger. Maar deze uitslag ontheft tandartsen niet van de taak om de patiënten met slechte adem in hun praktijk op te merken en aan te spreken. Patiënten brengen het onderwerp zelf niet ter sprake, omdat zij niet weten dat u als tandarts het probleem kunt helpen oplossen.
Tongcoating De oplossing ligt meestal in het verminderen van de tongcoating, met behulp van een tongschraper (www.TheScrapy.com) of voor de zwaardere gevallen een mondspoelmiddel (Halita). De laag bacteriën op de tong is in bijna alle gevallen verantwoordelijk voor de slechte adem, door de productie van drie zwavelhoudende gassen:
Methylmercaptaan
Waterstofsulfide
Dimethylsulfide
Deze gassen lijken ook een rol te spelen bij gingivitis (met name waterstofsulfide) en parodontitis (met name methylmercaptaan). De aanwezigheid van deze gassen in de ademlucht kan worden aangetoond met een gaschromatograaf als de Oral Chroma.
Andere oorzaak
In tien procent van de gevallen heeft de slechte adem een andere oorzaak zoals bijvoorbeeld:
een leverstoornis
diabetes (dan is er sprake van een acetongeur )
uremie (niervergiftiging, waarbij er sprake is van een ammoniakgeur)
een KNO-probleem (om dit uit te sluiten laat u de patiënt een minuut lang met gesloten mond ademen door de neus. Ruikt u niets, dan is er geen sprake van een KNO-probleem)
het visluchtsyndroom (veroorzaakt door een slechte afbraak van trimethylamine in het lichaam)
Er moet nog veel onderzoek gedaan worden aan de zogenaamde bloodborn halitose, maar daar zijn Winkel en Tangerman hard mee bezig.
Bron:
Verslag door dental INFO, gemaakt tijdens de Dental Review 2011, georganiseerd door Mark Two Communications, 30 september 2011, Jaarbeurs Utrecht
Dr. Edwin Winkel studeerde tandheelkunde aan de Rijks Universiteit Groningen. Van 1981 tot en met 1990 was hij als tandarts algemeen practicus werkzaam in diverse praktijken in Amsterdam. In 1985 was hij een van de oprichters van de Kliniek voor Parodontologie Amsterdam (KvPA) waar hij werkzaam is op het gebied van de parodontologie, implantologie en halitose. Sinds 2005 is Winkel universitair hoofddocent bij de afdeling parodontologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Kijk voor verdere info op www.kvpa.nl.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2020/12/Mogelijk-verband-tussen-COVID-19-en-een-slechte-adem.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2012-01-16 00:00:002023-05-01 10:03:52Verhelpen slechte adem ook tandartstaak
De kans dat een patiënt een klacht tegen u indient, is de afgelopen jaren fors gestegen en is daarmee nu één op acht. Waar moet u rekening mee houden?
Bent u tevreden? Vertel het door. Bent u ontevreden? Laat het ons weten. Zo eenvoudig als dit klinkt, gaat het in de praktijk niet altijd. Klachtrecht, tuchtrecht, civiel recht en strafrecht, moeten er soms aan te pas komen om geschillen te beslechten.
Tijdens het congres Veiligheid en Regelgeving in de tandheelkundige praktijk op 25 november gaf mr. dr. Wolter Brands een overzicht van de verschillende klachtmogelijkheden voor ontevreden patiënten. Ook belichtte hij veranderingen in de nabije toekomst, en gaf hij tips om klachten en claims te voorkomen.
Signaal
Brands belangrijkste aanbeveling is eigenlijk een hele eenvoudige: wees voorzichtig met het inschakelen van een incassobureau. Want voordat u het weet ligt er naast uw vordering een tegeneis, waar het u allemaal niet om begonnen was. Als een patiënt de rekening niet betaalt, kunt u dat het beste opvatten als een signaal dat er iets aan de hand is. Blijkbaar is hij niet tevreden. Laat u de patiënt dagvaarden, dan drijft u de zaak op de spits, en is de kans reëel dat die een tegeneis indient.
Het tijdig nabellen van openstaande facturen, informeren waarom er niet is betaald en of er wellicht een probleem is, kan voldoende zijn om civiele zaken te voorkomen.
Klachtrecht
Brands voorziet sowieso dat het aantal civiele procedures in de toekomst zal afnemen. De meest laagdrempelige vorm van klachtrecht zal worden versterkt door de nieuwe Wet cliëntenrechten Zorg, die in de maak is. Volgens de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector is een zorgverlener op dit moment nog niet verplicht de uitspraak en aanbevelingen van een klachtencommissie op te volgen. U bepaalt zelf of u gevolg geeft aan de tik op uw vingers. In de toekomst wordt het advies van de klachtencommissie wél bindend, in zaken met schades tot 25.000 euro. In die gevallen zullen patiënten dus minder snel naar een civiele rechter stappen.
Garantiefonds
Mogelijk komt er volgens Brands in de toekomst ook voor NMT leden een koppeling met een garantiefonds. Minister Schippers heeft een dergelijke voorziening gesteld als een van de voorwaarden voor de invoering van vrije tarieven. De ANT kent sinds twee jaar de Stichting Garantiefonds Mondzorg, die voorziet in de vergoeding van noodzakelijke herstelbehandelingen tot 10.000 euro na gegrond verklaarde klachten.
Bemiddeling Overigens komt een groot deel van de jaarlijks ingediende klachten helemaal niet bij een klachtencommissie terecht. Het merendeel (85 procent) van de 379 klachten die de NMT in 2010 voorlegde aan een Regionale Bemiddelingsraad (RBR), werd succesvol bemiddeld. Bij de ANT had bemiddeling in de helft van de gevallen (65 klachten) succes. In totaal werden uiteindelijk zon 120 klachten in behandeling genomen door de klachtencommissies van beide beroepsorganisaties. Daarvan werd het merendeel ongegrond verklaard.
Tuchtrecht
De belangstelling voor het tuchtrecht, stelt Brands, is sinds 2008 fors toegenomen. Een patient kan een tuchtprocedure gebruiken als een gratis inschatting hoe een rechter tegen zijn eis aan kijkt. Verliest hij een tuchtzaak, dan kost hem dat niets. Begint hij meteen een civiele zaak dan zijn hier wel forse kosten aan verbonden. Overigens kan een civiele rechter gemotiveerd afwijken van een tuchtuitspraak, dus honderd procent waterdicht is deze route niet.
Verweer
In 2010 verscheen er ruim honderd keer een tandarts voor een Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Brands advies: Het is belangrijk dat u in alle gevallen verweer voert. Doet u dat niet, dan zal wat de patient zegt voor waar worden aangenomen en hebt u de zaak al bij voorbaat verloren.
Komt er een openbare zitting, dan kan die – als de pers aanwezig is – al veel schade brengen aan de goede naam van de tandarts, ook al wordt de klacht afgewezen. Blijkt de klacht gegrond, dan variëren de sancties van een waarschuwing tot het schrappen van uw inschrijving in het BIG-register.
Brands: De kans dat u niet alleen aan de officieuze (via de pers), maar ook aan de officiële schandpaal wordt genageld, wordt overigens groter: er bestaan plannen om naast doorhalingen, schorsingen en gedeeltelijke ontzeggingen, ook berispingen voortaan op www.bigregister.nl te publiceren.
Strafzaken
Het aantal strafzaken zal in de toekomst toenemen, denkt Brands. Dat komt onder meer door een aantal strafrechtartikelen in de wet BIG en het feit dat het Openbaar Ministerie zich middels het Landelijke Expertisecentrum Medische Zaken heeft gespecialiseerd in medische missers. Overigens wijst de praktijk uit dat strafzaken tegen tandartsen tot nu toe veelal om fraude draaien. En dan heb je ook nog de zaken waarbij een tandarts zich tijdens de behandeling buiten de strikte mondholte van de patiënt heeft begeven.
Tips om klachten en claims te voorkomen
Bedrijf geen defensieve tandheelkunde; ieder jaar fotos maken is bijvoorbeeld af te raden.
Geef de patiënt niet zijn zin als dit tegen de professionele standaard is; u weet wat het beste voor hem is.
Volg niet slaafs de richtlijn; u mag (en zelfs u moet) er, in het belang van de patiënt, gemotiveerd van afwijken.
Wees bereid een schikking te treffen.
Doe regelmatig aan nascholing.
Wees niet bang voor een second opinion; uw patiënt zal zich serieus genomen voelen.
Houdt uw dossiers zorgvuldig bij; u verzamelt zo bewijslast voor het geval u aansprakelijk wordt gesteld.
Behoudt het plezier in uw vak; uitgebluste tandartsen vallen de meeste klachten ten deel.
Bron:
Verslag door dental INFO, tijdens het congres Veiligheid en Regelgeving in de tandheelkundige praktijk, georganiseerd door Dental Best Practice, 25 november 2011, RAI Amsterdam
Mr. dr. Wolter Brands is tandarts, plaatsvervangend rechter aan de rechtbank in Utrecht en cursusdocent in het postacademisch onderwijs. Brands is gepromoveerd in het gezondheidsrecht. Op zijn naam staan talrijke nationale en internationale lezingen en publicaties over het raakvlak van het gezondheidsrecht en de dagelijkse tandheelkundige praktijk.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2022/09/Oorzaken-tandvleesontsteking-Welke-oorzaken-herkent-u-bij-uzelf.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2011-12-07 00:00:002022-11-28 11:27:05Werkplezier houdt claims buiten de deur
Als u gedrag van kinderen wilt veranderen, is het wezenlijk dat u de ouders echt raakt. Confrontatie leidt tot actie; pas als dokter of tandarts overgewicht ter sprake brengen, schrikken ouders wakker. Maar vergeet ook het schouderklopje niet.
Preventie kan een succes zijn, stelt dr. Monique LHoir van TNO. Dat bewijst volgens haar de campagne om het aantal gevallen van wiegedood terug te dringen. LHoir sprak op 8 oktober tijdens het najaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde.
Goede gewoontes inslijpen Het advies is om niet bepaald gedrag te gaan verbieden. Want wat niet mag, is voor kinderen vaak aanlokkelijk. Slimmer is het om goede gewoontes te laten inslijpen. Maar dat is best moeilijk als er naast de kassa op ooghoogte lekkernijen liggen, en dan ook nog in de aanbieding
Omgeving
De omgeving maakt het heel moeilijk om gezond te leven, zegt LHoir:De porties van eten en drinken zijn groter geworden dan gezond voor ons is. We kunnen kiezen tussen een kleine, een medium en een grote koffie, terwijl die kleine koffie een normaal formaat heeft. Een onderzoek in de VS leert dat ouders french fries scharen onder groentes. French fries zijn frietjes! Helaas zijn de prijzen van groente en fruit flink gestegen, terwijl ongezonde voeding goedkoop blijft.
Natuurlijk mag er dagelijks worden gesnoept; een snoepje, een koekje geen probleem. Na school is dat een goede gewoonte. Dan tot de maaltijd niets meer, en dat elke dag als een vanzelfsprekendheid presenteren aan je kinderen. Daar hebben kinderen wat aan! Daarvoor geldt: lekker en gezond, omdat het een gewone portie is en op een duidelijke manier is ingepast in het gewone leven, lekker is en gezond.
Waar gaan we de mist in?
Opvoeden begint al bij de geboorte. Een baby die vastgeketend zit in een wipstoel voor de televisie kan nauwelijks bewegen en wordt al helemaal niet gestimuleerd om zijn omgeving te gaan verkennen. Niet doen dus.
Waar gaan we nog meer de mist in? LHoir geeft aan dat 17% van de vierjarigen een televisie op de slaapkamer heeft. En 8% van de tweeëneenhalf-jarigen. Het liefst met wat snoep onder het bed. Het koppelen van eten aan televisie kijken, zorgt ervoor dat elke keer dat het kind naar de tv kijkt, het ook graag wat wil eten. En we weten allemaal dat het geen worteltjes en komkommertjes zijn waar het dan zin in heeft. Ook mag 20% van de kinderen volgens LHoir zelf beslissen of ze tv gaan kijken. Bovendien gaat de tv op de slaapkamer regelmatig niet op tijd uit, waardoor het kind te laat gaat slapen.
Tussendoortjes En dan zijn er nog de tussendoortjes op school:Tegenwoordig krijgen kinderen drinken en eten mee naar school, vaak een pakje frisdrank of sap en een koek. Kinderen hebben dit helemaal niet nodig. Als een kind echt dorst heeft, kan het beter water drinken. Tussen de middag moet er uiteraard geluncht worden, maar tussendoortjes zijn eigenlijk niet nodig. Bij erosie wordt er vaak geadviseerd om een rietje te gebruiken. Maar helaas kauwt 60% op het rietje en de onlangs gepromoveerde tandarts Dien Gambon beschrijft hoe ongunstig dit is voor het gebit, onder andere het glazuur. Je kunt het vergelijken met gorgelen met cola.
So die BBOFTT! Wat doen we eraan? Voor ouders is een ezelsbruggetje verzonnen: SO die BBOFTT. Dit staat voor: Slaap, Opvoeding, Borstvoeding, Buitenspelen, Ontbijten, (weinig) Frisdrank, (weinig) Tv, (weinig) Tussendoortjes. Wellicht ten overvloede:
Een kind heeft veel en regelmatige slaap nodig.
Goed opvoeden is gezaghebbend opvoeden. De ouders hebben gezag en gebruiken gezag. Dat is wat anders dan macht. Het betekent dat er duidelijke regels en afspraken zijn en tegelijkertijd liefde en warmte is.
Borstvoeding helpt; het kind laat de ouder duidelijk zien wanneer het voldoende heeft en de zelfregulatie van het kind wordt hierdoor minder verstoord. (Hoeveel ouders zetten het flesje nog even in de magnetron om het restje nog even te geven?)
Een ontbijt is ontzettend belangrijk voor de energie van het kind en een goede spijsvertering.
Frisdrank bevat veel suikers en zuur en is dus niet aan te raden.
De Tv is hierboven reeds besproken.
Tussendoortjes, te vaak en te groot, leiden tot overgewicht en cariës.
Maar, zo vindt LHoir, Men kan ook doorslaan in het gezond willen opvoeden van kinderen. Zo wordt er vaak te veel druk gegeven bij het eten van groente. Doordat de intonatie van de ouder bij het aansporen tot het eten van groente niet al te vriendelijk is, ervaart het kind de groente als iets onaangenaams. Een mopperende moeder en het eten van groenten kan in één maaltijd aan elkaar worden gekoppeld. Denk hierbij maar aan het klassieke voorbeeld van Pavlov, de bel, de hond en het eten.
Het wordt nog erger als een zoet toetje wordt ingezet als beloning. Belonen met zoetigheid, eten of toetjes, is pedagogisch heel onhandig. Goed belonen is belonen met complimentjes, een aai over de bol of samen iets leuks doen. Het koppelen van goed gedrag aan toetjes en beloningen, kan leiden tot zogenaamde emotie-eters.
Tijdens het eten is het belangrijk dat er over van alles en nog wat wordt gepraat, behalve over het eten zelf. Zo wordt er vaak beter gegeten dan wanneer ouders er bovenop zitten en de groente naar binnen wordt gedwongen.
Actieve benadering De rol van de kindertandarts, aldus LHoir, is om de risicogroep actief te benaderen, niet op een bestraffende, maar juist op een opbouwende manier. Motivational interviewing is een techniek om motivatie te verhogen. De kracht hiervan is dat je het kind of de ouder zelf laat formuleren wat ze zouden willen en kunnen doen aan een (beginnend) probleem. Als het in de buurt komt van wat je graag hoort, bekrachtig je dit meteen, geef je een compliment en ga je meteen afspraken maken en doelen stellen. Natuurlijk niet te hoog, want gedragsverandering is moeilijk en gaat in kleine stapjes. Die doelen zijn dan gemaakt door de ouders en het kind zelf en als het geformuleerd is door diegenen die het gedrag moeten laten zien, is er veel meer kans dat het ook gebeurt. Een samenwerking met de jeugdarts van het consultatiebureau, de medewerkers van kinderdagverblijven en naschoolse opvang, kinderartsen, huisarts, leerkrachten, burgemeesters en wethouders én tandartsen, kan de pandemie van overgewicht in goede banen leiden.
Positieve manier
De gouden regel is volgens LHoir: Empower ouders en kinderen in wat ze goed doen, complimenteer ze en verwoordt het positief. Bijvoorbeeld: ‘Als je een beker frisdrank drinkt en daarna gewoon water, dan word je niet alleen een schoonheid, maar dan hoef ik ook niet jouw tandjes te boren.’ Wijs dan achteloos eens naar de grootste boor want een klein beetje angst kan geen kwaad. Je maakt een afspraak met ouders en kind over frisdrank en snoep, en het mooiste zou zijn dat ze via de site van de tandarts aan de assistente kan laten weten hoe het met haar gaat. Daar kan ze dan een prijs mee winnen !
Als de tandarts, de huisarts, de jeugdarts en de kinderarts allemaal hetzelfde propageren op een positieve manier, dan hebben we kans dat onze populatie in de tandartsstoel blijft passen!
Bron:
Verslag van het najaarscongres van de NVvK
Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2022/11/Mini-Menu-uitleg.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2011-12-07 00:00:002022-11-28 11:11:59Een goede opvoeding: So die BBOFTT!
Het najaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde stond op 8 oktober in het teken van een reis door verleden, heden en toekomst. Toepasselijk decor vormde het Archeon in Alphen aan de Rijn.
De deelnemers werden welkom geheten door een Romein en konden zich onder het genot van een biologisch kopje thee inschrijven. Na de algemene ledenvergadering nam voorzitter Peter Lansen het openingswoord. Daarna startte het programma dat al net zo afwisselend was als het weer. In het plenaire ochtendprogramma waren maar liefst drie interessante sprekers opgenomen.
Hou Je Mond Gezond
Allereerst was het woord aan dr. Evert van Amerongen (ACTA) die het onderwerp Trends in de kindertandheelkunde op zich had genomen. Een kort overzicht:
Collectieve preventie door het project Hou Je Mond Gezond en de consultatiebureaus
Nieuwe verzegeltechnieken met onder andere het gebruik van zoutzuur
Het nieuwe flossen
Motivational Interviewing
Al voor het 2e levensjaar preventie inzetten
Niet restaureren maar monitoren
Vullen zonder (volledig) te prepareren
Quality of life
Erosie
Cariës voorkomen
Inmiddels brak de zon flink door toen dr. Annemarie Schuller, tandarts-epidemioloog bij TNO, aan het woord kwam. Sommige deelnemers moesten hun concentratie er goed bij houden, omdat er nogal wat wiskunde om de hoek kwam en de zon in de Powerpointpresentatie scheen. Schuller legde helder uit of men beter de populatie- of risicostrategie zou kunnen inzetten om cariës te voorkomen. De groep met een lage sociaal- economische status heeft gemiddeld een slechter gebit dan de groep met een hoge sociaal-economische status in de leeftijden van 5 tot 23.
De voor- en nadelen op een rijtje:
De voordelen van een populatiestrategie:
Het percentage verbetering per persoon wat nodig is om winst te behalen, is het laagst. Bij de risicostrategie zou de risicogroep aanzienlijk moeten verbeteren om het gemiddelde DMFS (Decayed Missed Filled Surfaces) te drukken.
Iedereen krijgt het een beetje beter
Het aantal personen met gaaf gebit neemt toe
De nadelen van een populatiestrategie:
Het verschil tussen de beste groep en slechtste groep blijft
Het verschil tussen de sociaal-economische groepen blijft
Drinkwaterfluoridering
Na deze wiskundeachtige les was er aandacht voor geschiedenis. Dr. Dennis Edeler kon zich, ondanks de regen die op het dak kletterde, toch goed verstaanbaar maken tijdens zijn presentatie van zijn proefschrift over de drinkwaterfluoridering in Nederland. Doordat de tegenstanders daarvan flink van zich hebben laten horen, is de drinkwaterfluoridering uiteindelijk niet doorgegaan. En dat terwijl de werking sterk was bewezen.
In 1983 kwam er het sociale grondrecht: Iedereen heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op ontastbaarheid van zijn lichaam. En daarmee was de kous na 37 jaar debatteren af, zonder dat er echt een winnaar of verliezer werd aangewezen.
Na het ochtendprogramma stond een adempauze gepland met een adembenemende lunch. Wat was dat? Geen koekjes? Op het menu inderdaad geen zoetigheden, maar wel heerlijk brood en hartigheden. Een congres dat zijn eigen congresboodschap serieus neemt, perfect!
So die BOFFT
Rommelende magen konden de sprekers nu in elk geval niet meer storen. Het beestachtig goede parallel middagprogramma ving aan. Een vliegend vogeltje en het hinnikend paard van Archeon lieten zich af en toe zien en horen. Dr. Monique LHoir van TNO liet zich niet van de wijs brengen en wist meteen het publiek in de mooie trouwzaal te boeien, al was het alleen al om de pakkende titel: Oh Oh Cherso en andere trends in (op)voeding.
Schrikbarend waren de cijfers waaruit bleek dat veel Nederlanders nog geen kaas hebben gegeten van goede (op)voeding. LHoir riep dan ook op om met zijn allen het schip te keren. Vooral de So die BOFTT-methode is hierbij heel handig. Dit staat voor: Slaap, Opvoeding, Borstvoeding, Buitenspelen, Ontbijten, (weinig) Frisdrank, (weinig) Tv, (weinig) Tussendoortjes.
Bleken
Drs. Abe ten Have gaf de deelnemers het antwoord op de vraag of men pubers mag bleken. Hij besprak de verschillende methodes om een wit gebit te krijgen, zoals in-office bleken en thuisbleken. Het bleek dat hij zelf zon vier keer per jaar veertienjarigen bleekt. Want bleken is veilig, vertelde hij tot grote opluchting van de acht man in de zaal die zichzelf hadden gebleekt.
Social media
Nadat de verbleekte toetjes weer waren bijgekleurd door een kopje thee (zonder suiker?) en een stukje fruit, was het de beurt aan dr. Lisette van Gemert-Pijnens en dr. Fenne Verhoeven, die spraken over de rol van social media in de kindertandheelkunde.
De traditionele educatie in de tandheelkunde is slechts tijdelijk effectief en door middel van social media zou men kinderen blijvend kunnen motiveren. Social media zijn up to date en just-in-time, ze bereiken een grote groep en zijn veelbelovend. Kinderen kunnen bijvoorbeeld via vernieuwende games op een leuke manier blijvend worden gemotiveerd.
Bron:
Verslag van het najaarscongres van de NVvK Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2018/04/bleken1.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2011-11-21 00:00:002022-11-28 12:15:39Bleken, games en collectieve preventie
Het nieuwe Advies Cariëspreventie werd begin november gepresenteerd tijdens het Ivoren Kruis-congres in het Nijmeegse Radboud Auditorium.
Ruim 270 tandartsen, mondhygiënisten, (preventie)assistenten, docenten en studenten werden de ogen geopend tijdens het wetenschappelijke congres Een nieuwe kijk op cariëspreventie.
Cariës met andere ogen bekeken De organisatoren kozen de titel Een nieuwe kijk op cariëspreventie niet voor niets. Tijdens het congres werd namelijk het nieuwe Advies Cariëspreventie gepresenteerd. Na afloop kregen alle bezoekers het Advies met daarin een uitneembare geplastificeerde samenvatting mee naar huis. Het Advies Cariëspreventie, opgesteld door het Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten van het Ivoren Kruis, vervangt het bestaande Fluoride-basisadvies.
Het Fluoride-basisadvies is onderdeel geworden van het veel bredere Advies Cariëspreventie, dat behalve een Basisadvies Fluoride ook uit een Basisadvies Voeding en een Basisadvies Mondhygiëne bestaat. Het Advies Cariëspreventie is voor leden te koop voor 9,50. Niet leden betalen 17,50. In de speciale actieperiode van 10 t/m 23 december 2011 betalen leden 7,50 en niet-leden 9,50 voor een exemplaar.
Het nieuwe Advies Cariëspreventie
Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans presenteerde het nieuwe Advies Cariëspreventie. Huysmans is hoogleraar Cariologie en Endodontologie aan het UMC St Radboud te Nijmegen en lid van het Adviescollege Preventie Mond en Tandziekten van het Ivoren Kruis. Voor professionals een belangrijk advies, want dit advies bepaalt voor een belangrijk deel de voorlichting die ze op het gebied van preventie zullen geven. Het nieuwe Advies Cariëspreventie geeft een handvat voor het inschatten van risico, is probleemgericht, effectief en doelmatig en houdt rekening met aandachtsgroepen.
Basisadvies Het Basisadvies Cariëspreventie is een simpele boodschap voor iedereen en kent geen nuances. Het komt er qua mondhygiëne op neer dat je 2 x per dag 2 minuten goed je tanden moet poetsen. Qua fluoride zegt het dat je met de juiste fluoridetandpasta moet poetsen, afhankelijk van de leeftijd van de patiënt. Op het gebied van voeding ligt de nadruk op het maximaal 7 x per dag iets eten of drinken. Wie het Basisadvies volgt zou in een normale situatie cariësvrij moeten blijven. Huysmans legde uit dat cariës een ziekte van disbalans is. Speeksel en fluoride spelen een belangrijke rol in het voorkomen van cariës. De negatieve aspecten voor het ontstaan van cariës zijn plaque (samenstelling en zuurvorming) en suiker (frequentie en hoeveelheid). Voor de professional zijn er 2 ijkpunten voor de indicatie van de aanvullende adviezen. Het schema maakt ze duidelijk: 1. Is er cariësactiviteit? 2. Wordt het basisadvies gevolgd?
In welke groep zit uw patiënt? Het Adviescollege onderscheidt vier verschillende patiëntgroepen en gaf ze de kleuren groen, geel, oranje en rood. De groene groep (geen cariës, het Basisadvies wordt correct uitgevoerd) complimenteer je en spoor je aan vooral door te gaan. In de gele groep (geen cariës, het Basisadvies wordt niet correct uitgevoerd) maak je individuele afspraken. Herhalen en bevorderen van het Basisadvies is hier belangrijk. Denk daarbij aan: if it aint broke, dont fix it.
Bij patiënten in de oranje groep (cariës, het Basisadvies wordt niet correct uitgevoerd) moet zorgvuldig gekeken worden naar de patiënt. Bevraag de patiënt intensief en maak een plaque- en gingivitisscore, legde Huysmans uit. Ook kunnen controle van de poetsfrequentie, de tandpasta die wordt gebruikt en voedingsdagboek hierbij van dienst zijn. Vragen en luisteren zijn de sleutelwoorden. Vraag vooral door op details waarbij patiënten moeten uitleggen hoe mondzorg past in hun dagelijks leven. Let hierbij vooral op de attitude ten opzichte van de mondzorg. Zijn er drempels bij de patiënt? Wat staat de uitvoering van het Basisadvies in de weg? Waarom lukt het niet? Hebben we hier te maken met een aandachtsgroep? Wie in de geest van het Basisadvies denkt, komt met oplossingen zoals 1x per dag (goed) poetsen en 1x spoelen met fluoridemondspoelmiddel (het aanbieden van fluoride op een andere wijze dan poetsen), of elektrisch poetsen al dan niet ondersteund met een poetsinstructie en/of het gebruik van relevante hulpmiddelen of het zoeken naar veilige laagrisico voedingsmomenten bijvoorbeeld. Deze Aanvullende Adviezen zijn gericht op een individuele aanpassing van het Basisadvies. Bij de rode groep (cariës, het Basisadvies wordt correct uitgevoerd) is er sprake van een heel andere problematiek. Patiënten doen het goed, maar toch krijgen ze cariës. Hier is het belangrijk de extra risicofactoren op te sporen. Let hierbij op de algemene gezondheid en het speeksel van de patiënt. De Aanvullende Adviezen, afgestemd op het individu, zijn gericht op extra preventieve maatregelen. Wat betreft de extra fluoridemaatregelen voor deze groep, wordt een splitsing gemaakt in maatregelen die de patiënt zelf kan uitvoeren en die door de professie worden toegepast. Fluorideapplicaties met gel en vernis leveren goede resultaten op. Daarnaast kunnen patiënten baat hebben bij de adviezen die worden gegeven in het Advies Preventie van wortelcariës en het Advies Droge Mond van het Ivoren Kruis.
Smile!
De congresgasten werden door de dames en heren van Inspektor Research Systems opgevangen en op de foto gezet. De fotos werden gemaild, zodat thuis of op de praktijk haarfijn kan worden uitgezocht wat de status van het gebit is. Daarna toonden dr. ir. Monique van der Veen en Catherine Volgenant MSc van ACTA hun nieuwe kijk op cariëspreventie in de congreszaal. Ze gaven antwoord op de vraag of je tandplak kunt aantonen en cariës kunt opsporen met een camera.
De camera past de zogenoemde QLF-techniek toe. Bij deze techniek wordt gebruikgemaakt van de natuurlijke fluorescentie van tandweefsels, plak en tandsteen. Belicht je de mond met blauw licht en maak je gebruik van filters, dan geeft gezond tandweefsel stralend wit licht terug. Plekken met plak kleuren rood, waardoor de plak goed te zien is.
De onderzoekers toonden tijdens hun voordracht verrassende fotos die met de plakcamera zijn gemaakt tijdens de tentoonstelling Say Cheese! De kracht van de mond. Deze tentoonstelling werd gehouden vanwege het honderdjarig bestaan van het Ivoren Kruis in Museum Boerhaave te Leiden. Gedurende die tentoonstelling, die van oktober vorig jaar tot afgelopen april liep, werden meer dan 16.000 fotos gemaakt. Het ontdekken van tandplak is bij Boerhaave met veel succes ingezet. Inmiddels wordt met deze fotos ook onderzoek gedaan bij Acta.
De onderzoekers zien diverse mogelijkheden om de plakcamera ook in de reguliere mondzorg toe te passen. Patiënten kunnen zelf zien waar hun tandplak zit en waar ze dus beter moeten poetsen. Voor tandartsen en mondhygiënisten kan het een hulpmiddel zijn in hun cariësdiagnostiek.
Ook bevordert de camera dat de focus in de mondzorg meer op preventie komt te liggen. In de toekomst kunnen behandelaars met de plakcamera zelf risicogroepen opsporen. Zelfs leken kunnen dat. De resultaten (foto) kan simpel via de smartphones van tegenwoordig naar de patiënt worden gestuurd. Daarbij kunnen zelfs individuele instructies voor de patiënt worden gevoegd voor een individueel (poets)advies op maat.
Cariës at risk
Denise Duijster MSc, onderzoekster bij Acta, informeerde het publiek over de opzet en uitvoering van haar onderzoeksproject Preventie van cariës bij kinderen met een hoog risico. De eerste resultaten verwacht ze in februari 2012. Ze vertelde dat cariës in westerse landen de meest voorkomende ziekte bij kinderen blijft. En dat cariës ernstige gevolgen hebben voor de fysieke, sociale en psychische gezondheid van kinderen. Uit onderzoek blijkt dat al 56% van de 5-jarige kinderen in Nederland cariës heeft met een gemiddelde dmfs van 8.
De traditionele preventie in de mondzorg richt zich voornamelijk op voorlichting en klinische preventie. Maar is die wel effectief? Uit onderzoek blijkt dat de traditionele individuele en collectieve voorlichting onvoldoende effectief is in het langdurig veranderen van mondgezondheidsgedrag. Ook zou het onvoldoende succesvol zijn voor hoog risicogroepen. Klinische preventie bereikt vaak de doelgroep niet; de groep voor wie die zorg het meest noodzakelijk is, komt simpelweg niet in de praktijk!
Gedrag van ouders
Om de cariësprevalentie bij jonge kinderen te reduceren, dienen innovatieve en progressieve methoden van preventie te worden ontwikkeld. Hierbij is het belangrijk inzicht te krijgen in de onderliggende sociale, culturele en persoonlijke factoren die van invloed zijn op de mondgezondheid. Dan moet je kijken naar het individu (mondgezondheid, voedingspatroon, pathogenen en tandweefsel), zijn familie (opvattingen, gezinsfunctioneren, stress, sociaal netwerk, opleiding, inkomen en SES, etniciteit) en zijn leefgemeenschap (invloed van omgevingsfactoren, minder gezonde leefomgeving, toegang tot tandheelkundige zorg, koopkracht), legde Denise uit. Verder vertelde ze dat de opvattingen en het gedrag van ouders een belangrijke rol spelen bij het uitvoeren van mondgezondheidsgedrag bij hun kinderen en hebben invloed op de wijze waarop ze zorgen voor de mondgezondheid van hun kind.
Hoog-risicogroepen achterhalen Het project van Denise heeft als doel te achterhalen wat de hoog-risicogroepen voor cariës in het melkgebit in Nederland zijn. Daarnaast probeert ze de voornaamste factoren (determinanten) te vinden, die verklaren dat deze kinderen tot een hoog cariësrisico behoren. Gezocht wordt naar een manier hoe ouders en kinderen met een hoog risico eenvoudig kunnen worden geïdentificeerd. Ook wordt onderzocht wat voor interventie het meest effectief en efficiënt zal zijn ter preventie van cariës bij jonge kinderen in Nederland. Dit onderzoek is op verzoek van het Ivoren Kruis door een bijdrage van Menzis mogelijk gemaakt. TNO is partner in dit onderzoek.
Xylitol voor ouderen?
Het gebruik van xylitol bij ouderen in verpleeghuissituaties is veelbelovend. Het is dan ook tijd voor xylitol, betoogde prof. dr. Cor van Loveren. Voor de toenemende groep ouderen in ons land kunnen producten gezoet met xylitol bijdragen aan een oplossing voor de snel groeiende problemen in de mondzorg bij deze doelgroep. Preventie kan beginnen met het voorkomen van schade. Van Loveren vindt het werken met een dieet dat suikervervangende zoetstoffen bevat een zeer interessante optie. Daarnaast begint preventie natuurlijk met betere voorlichting aan verzorgenden over het belang van preventie bij ouderen aldus de bijzonder hoogleraar.
Fluoride Van Loveren ging in op de afname van de zelfzorg bij de doelgroep ouderen en het overnemen van de zorg voor die doelgroep door mantelzorgers en nog later door professionele mantelzorgers. Er zijn bruikbare ideeën in de preventieve tandheelkunde die de mantelzorger bij zijn zorgverlening zou kunnen gebruiken. Diverse hulpmiddelen zouden een groot bereik kunnen sorteren voor deze doelgroep.
Het voordeel van suikervervangers is dat deze additionele preventie weinig extra inspanning vraagt. De professor maakte dat duidelijk aan de hand van een overzicht van de effectiviteit van op het ogenblik (nog) niet toegepaste vormen van cariëspreventie voor ouderen. Uit die tabel werd o.a. duidelijk dat xylitolkauwgom een positieve uitwerking heeft op de plaque- en de gingiva-index .
Ook was te zien dat het eenmaal per maand reinigen van het gebit door een mondhygiënist een positief effect heeft op wortelcariës, evenals het poetsen met 5000 ppm fluoridetandpasta. Er moet gezocht worden naar andere, aanvullende manieren om fluoride aan te brengen: 3x poetsen heeft bij deze doelgroep geen zin. Als ze de eerste keer niet goed poetsen, dan doen ze dat de tweede en derde keer ook niet.
Andere positieve gezondheidseffecten In een verkorte cursus ‘Wat is suiker eigenlijk?’, werd duidelijk dat fructose (fruit) en sucrose (geraffineerde suiker) een stijging in de DMFS veroorzaakt. Xylitol daarentegen laat een gelijkblijvende en op de langere termijn een daling van het DMFS getal zien. Xylitol heeft dus het vermogen om gaatjes te herstellen!
Ook toont onderzoek met xylitolsnoepjes en -siropen een positief effect op de daling van cariësrisco aan. Wel is een doses nodig per dag om het gewenste effect te verkrijgen. Verder blijken ook andere positieve gezondheidseffecten: xylitol heeft een positief effect op bijvoorbeeld oorontstekingen, diabetes, hart en vaatziekten en osteoporose.
Van Loveren stelde de vraag: moeten we niet iets doen met suikervervangers in verpleeghuizen? Misschien is het vervangen van de suikerpot door een xylitolpot wat rigoureus, maar wellicht kan er bijvoorbeeld met siroop veel effect worden gesorteerd. En snoepjes die xylitol bevatten zijn voor deze doelgroep (i.t.t. kinderen) misschien wel een geschikt alternatief. Kortom: Zou er geen onderzoek gedaan kunnen worden naar de werking van xylitol voor gebruik bij ouderen in verpleeghuissituaties?
Motivational Interviewing ter preventie van cariës Motiveren kun je leren
Wat heb je eraan als je mooie adviezen geeft, maar de patiënt doet er niets mee? Motivational Interviewing kan uitkomst bieden om ervoor te zorgen dat uw patiënt uw adviezen wél ter harte neemt, aldus Rik Bes, mede oprichter van de Stichting Centre for Motivation and Change. Bes, zelf geen tandarts (zijn vrouw wel!), gaf zijn inleiding de motiverende titel motiveren kun je leren. Er is dus hoop!
Allereerst is het goed te weten waarom mensen eigenlijk niet veranderen. Waarom stopt een zwangere vrouw niet met drinken en roken? Waarom gaat een diabetespatiënt niet meer bewegen en gezonder eten? De opvattingen van de zorgverleners zijn vaak gebaseerd op het idee dat als patiënten maar zouden weten wat de risicos zijn, ze dan wel zullen veranderen. Of als ze weten hoe ze zouden kunnen veranderen, ze dan wel veranderen, of als ze het belangrijk zouden vinden om te veranderen, ze dan wel zouden veranderen. Zorgverleners zijn erop gericht kennis over te dragen, middelen en oplossingen aan te dragen en de patiënten (niet goed, dan maar kwaadschiks) te overtuigen dat ze hun probleem belangrijk moeten vinden. Soms werkt een advies op een dergelijke manier, maar vaak niet of onvoldoende.
Waarom zouden mensen wél veranderen? Het publiek krijgt een filmpje te zien van een hartpatiënt die zijn huisarts bezoekt. In het filmpje krijgt de patiënt inhoudelijk de correcte adviezen van zijn huisarts (iemand met een hartinfarct moet stoppen met roken, drinken en gezond eten) maar de manier waarop hij zijn adviezen overbrengt, is niet erg handig. De patiënt denkt dat hij al goed bezig is, want hij rookt immers minder, eet gezonder en drinkt ook maar een halve fles wijn per dag. De patiënt spreekt eerder demotiverend voor hem zelf, dan motiverend. De huisarts legt de ene bedreiging voor de patiënt op de andere en luistert onvoldoende naar de patiënt.
Bes legt uit dat de motivatie voor verandering vaak uit de verkeerde mond komt. Het is vaak de professional die de motivatie voor verandering aangeeft, terwijl de patiënt zelf zijn motivatie zou moeten aangeven. Het gaat hier om de intrinsieke motivatie (uit de patiënt zelf). Er zijn gesprekstechnieken om de intrinsieke motivatie aan te spreken en de houding van de professional te verbeteren. Waar het om gaat is dat mensen veel sneller, beter en blijvender overtuigd zijn van hun eigen motieven, wanneer hun wensen, redenen, mogelijkheden en noodzaak tot veranderen uit hun eigen mond komt in plaats van uit die van een (goed bedoelende professionele) ander.
Een zorgverlener is al snel geneigd zijn redenen aan te geven en de feitelijke mogelijkheden voor gedragsverandering te belichten. Maar vraag de patiënt eens om een reactie, kijk eens hoe je advies valt, hoe de patiënt reageert. Hiermee kunnen vaak ook klachten worden voorkomen. Nieuw gedrag leer je niet zomaar aan. Veel patiënten maken zichzelf helemaal geen zorgen (waarom zou ik stoppen met roken?) en ontkennen hun probleem vaak (ik heb helemaal geen drankprobleem). Maak mensen meer gemotiveerd door de voors en tegens van hun gedrag af te wegen. Lok patiënten uit vooral zelf na te denken. Veel mensen zeggen dat ze op de goede weg zijn (ja ik ben op dieet, ja ik rook al minder), maar dat is nog geen nieuw gedrag.
Professionals zijn geneigd om van de huidige situatie van de patiënt (bijvoorbeeld roken) de nadruk te leggen op de nadelen. En voor al de voordelen te noemen van de nieuwe situatie (gestopt met roken). Bij de patiënt is dat precies andersom. De kunst is nu de patiënt zelf te laten uitleggen wat hij als voor- en nadelen van beide situaties ziet. Kortom: laat de motivatie voor verandering uit de mond van de patiënt zélf komen!
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/09/EdgeEndo-presenteert-haar-uitgebreide-productportfolio-tijdens-het-19e-tweejaarlijkse-congres-van-de-European-Society-of-Endodontology.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-11-21 00:00:002022-11-28 12:13:32Congres Een nieuwe kijk op cariëspreventie
Cysten, tumoren en ontstekingen van de speekselklieren zijn aandoeningen waarmee u in uw praktijk kunt worden geconfronteerd. Een update door kaakchirurg-oncoloog Erik van der Meij van het Medisch Centrum Leeuwarden.
Op de praktijkgerichte nascholingsdag Dental Review 2011 sprak van der Meij de aanwezige tandartsen bij over de meest voorkomende speekselklierpathologie.
Circumscripte zwelling van de glandula parotis; het bleek te gaan om een goedaardige speekselkliertumor.
Aandoeningen Aandoeningen kunnen zich bevinden in de:
glandula parotis (oorspeekselklier)
glandula submandibularis (onderkaakspeekselklier)
glandula sublingualis (ondertongspeekselklier)
accessorische speekselkliertjes
Sialoadenitis is de benaming voor virale (bijvoorbeeld de bof) en bacteriële ontstekingen van de klieren. Speekselklierkanker komt relatief weinig voor. Een speekselkliertumor ziet u als tandarts misschien twee tot drie keer in uw leven, stelde Van der Meij. Het vervelende is dat het verschil tussen goed- en kwaadaardig niet eenvoudig te zien is. Over het algemeen geldt:
hoe kleiner de klier, hoe groter de kans op kwaadaardigheid
een zwelling van de bovenlip is kwaadaardig tot het tegendeel bewezen is
een langzaam groeiende tumor is niet per definitie goedaardig
Sinds een jaar bestaande zwelling van de binnenzijde van de bovenlip; bij biopsie bleek het te gaan om een kwaadaardige speekselkliertumor uitgaande van een klein speekselkliertje.
Nauwkeurig lichamelijk onderzoek Van der Meij adviseert tandartsen dan ook bij een zwelling van een van de speekselklieren nauwkeurig lichamelijk onderzoek te verrichten. Met een gaasje kan de uitvoergang van de speekselklier worden droog gemaakt. Vervolgens kan de klier worden gemasseerd. De karakteristieken van het vrijgekomen secreet (helder, troebel, vlokkerig of pus) geven veel diagnostische informatie.
Na massage van de glandula submandibularis komt pus vrij uit de ductus Whartoni.
Na massage van de glandula parotis wordt een speekselsteen verwijderd.
Aanvullend onderzoek
Aanvullend, beeldvormend onderzoek kan variëren van conventionele röntgen, echografie, MRI, CT, PET/CT tot CB-CT sialografie. Met deze laatste techniek kan met behulp van contrastvloeistof en CB-CT een 3D-beeld worden verkregen. Ook cytologische puncties bieden steeds meer mogelijkheden om op een paar cellen een redelijk betrouwbare diagnose te stellen.
Sialendoscopie
De nieuwste ontwikkeling is de sialendoscopie, waarbij met een scoop diep in de vertakkingen van de klier kan worden gekeken. Via sialendoscopie kunnen eventueel gevonden speekselstenen met een netje worden verwijderd en vernauwingen met een ballonkatheter worden verholpen.
Sialendoscopisch onderzoek kan o.a. worden verricht in het speekselkliercentrum van het Erasmus MC te Rotterdam en het Speekselkliercentrum Friesland te Leeuwarden. Deze speekselkliercentra zijn gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van speekselklieraandoeningen.
Bron:
Verslag door dental INFO, gemaakt tijdens de Dental Review 2011, georganiseerd door Mark Two Communications, 30 september 2011, Jaarbeurs Utrecht
Dr. Erik H. van der Meij is opgeleid tot kaakchirurg aan het VU Medisch Centrum te Amsterdam. In 1994 behaalde hij het tandartsexamen en het artsexamen in 2000. In 2002 promoveerde hij aan het VUMC op het proefschrift: “The possible premalignant character of oral lichen planus and oral lichenoid lesions. A clinicopathological study”. Van 2004 tot 2008 was hij als staflid verbonden aan de afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie van het Erasmus MC te Rotterdam. In die periode werd aldaar een fellowship Hoofd-hals chirurgie/oncologie gevolgd. Vanaf 1 januari 2008 was hij in het Erasmus MC werkzaam als kaakchirurg-oncoloog en hield hij zich bezig met de diagnostiek en chirurgische behandeling van tumoren in het hoofd-halsgebied. Sinds maart 2008 is hij werkzaam in het Medisch Centrum Leeuwarden. Zijn aandachtsgebieden betreffen de hoofd-hals oncologie, de orale pathologie en speekselklieraandoeningen.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2022/10/Intensieve-profylaxe-vermindert-mogelijk-wittevleklaesies-en-caries-tijdens-orthodontische-behandelingen.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-11-08 00:00:002022-12-05 12:45:25Speekselklieraandoeningen herkennen en behandelen
Een leerzame, interessante, volledig verzorgde dag vol nieuwe feiten en eens een andere kijk op verscheidene facetten van de tandheelkunde. Dát is wat de TFV Nijmegen u biedt tijdens het Symposium De Tand des Tijds. Deskundigen vanuit verschillende disciplines belichten dit thema vanuit diverse invalshoeken. Het symposium vindt plaats op donderdag 17 november te Nijmegen.
Programma Het programma is als volgt:
8.30 9.00 uur
Ontvangst
9.00 uur
Opening
9.20 uur
Prof. dr. G.J. Meijer -De gebitssituatie door de eeuwen heen
10.10 10.30 uur
Koffiepauze
10.30 uur
Drs. R.A. van Teeseling -Interdisciplinaire behandeling: Teamwork!
11.20 uur
Drs. P.J.J. Theuns -Tandheelkunde bij dieren en de mens:
wat zijn overeenkomsten en verschillen?
12.10 13.10 uur
Lunchpauze
13.10 uur
Drs. J.H. Weijmar -Forensische odontologie
14.00 uur
Drs. W.G. van der Borden -Van tandmeester tot tandarts- endodontoloog
14.50 15.10 uur
Koffiepauze
15.10 uur
Drs. M. Moolenaar -Voorspelbaar keramiek
16.00 uur
Dankwoord
16.15 uur
Borrel
5 KRT punten Gezien het niveau van deze dag, ontvangen de tandartsen ook nog eens 5 punten voor het KRT.
Locatie en inschrijven
Het symposium vindt plaats in het faculteitsgebouw van Tandheelkunde. Inschrijven kan voor studentleden via deze website en voor donateurleden en tandartsen met mail (TFV@dent.umcn.nl onder vermelding van naam en rekeningnummer). Lid worden kan onder het kopje lidmaatschap.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/07/Lange-wachttijden-bij-Vlaamse-tandartsen-en-orthodontisten-door-langzame-instroom.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2011-10-25 00:00:002022-12-12 10:05:17TFV symposium: De Tand des Tijds, 17 november Nijmegen
Een geslaagde wortelkanaalbehandeling bevrijdt de patiënt van pijn en zorgt voor de terugkeer van een normale functie. Voor een duurzaam resultaat is spoelen van essentieel belang. Dat stelt tandarts-endodontoloog Michiel de Cleen.
De Cleen sprak op 30 september tijdens de praktijkgerichte nascholingsdag Dental Review 2011 over de levensduur van endodontisch behandelde gebitselementen. Welke factoren zijn beslissend voor een duurzaam behoud? De Cleen deed verslag van de nieuwste inzichten op dit gebied. Die verkreeg hij tijdens een recent congres van de American Association of Endodontists in Texas.
Goed spoelen De Cleen benadrukte het belang van goed spoelen. Bij een kanaalbehandeling werken vijlen en ruimers niet afdoende. Met onze instrumenten raken we niet alle delen van de kanaalwand, waardoor meer dan de helft daarvan niet wordt geprepareerd.
Irrigatie dient hier vier doelen:
desinfectie
het oplossen van pulpaweefsel
het smeren van vijlen en ruimers
het afvoeren van debris
Minstens twee spoelmiddelen
Aangezien er niet één spoelmiddel is dat al deze kwaliteiten in zich heeft, adviseert De Cleen er minstens twee te gebruiken. Daarbij is er de keuze uit:
natriumhypochloriet
calciumbinders als EDTA, citroenzuur en MTAD
chloorhexidine
Natriumhypochloriet
Om natriumhypochloriet kan niemand heen, stelt De Cleen: Hypochloriet is de eerste, tweede en derde keus, vanwege het weefseloplossend vermogen en de goede microbiële en smerende werking. Bovendien werkt het snel, is het gemakkelijk verkrijgbaar en goedkoop.
De ideale concentratie is minstens 3%. Dan is het middel ook in staat lipopolysacchariden (kleverige celwandbestanddelen) te inactiveren. Maar belangrijker nog dan de concentratie zijn de hoeveelheid en frequentie. Hoe meer spoelmiddel wordt gebruikt, hoe beter de desinfecterende werking. En: hoe vaker er wordt gespoeld, hoe beter.
De effectiviteit van natriumhypochloriet kan nog worden verhoogd door verwarming. Vijf graden verwarmen verdubbelt de werkzaamheid, stelt De Cleen. Ook ultrasone activatie verbetert de prestaties: Eén minuut ultrasone irrigatie aan het einde van de reiniging van het kanaal lijkt voldoende.
Combinatie met chloorhexidine De ideale combinatie van spoelmiddelen is volgens De Cleen die van natriumhypochloriet en chloorhexidine, ook wel het werkpaard onder de spoelmiddelen genoemd. Grote voordelen van dit middel zijn de effectiviteit tegen resistente micro-organismen, de lage toxiciteit en de substantiviteit (het werkt na gebruik door).
Calciumbinders
Natriumhypochloriet kent ook nadelen. Het is toxisch, vlekt en corrodeert het instrumentarium. Het werkt na gebruik niet door, is onvoldoende werkzaam tegen E. faecalis en laat de smeerlaag intact.
Calciumbinders als EDTA, MTAD en citroenzuur pakken de smeerlaag wel aan. De Cleen adviseert natriumhypochloriet en EDTA of citroenzuur om en om te gebruiken. De behandeling kan volgens hem het best worden afgesloten met EDTA, omdat dit het beste middel is voor een gladde kanaalwand.
Surfactants
Een nieuwe en interessante ontwikkeling is volgens De Cleen de toevoeging van surfactants (zeepachtige schoonmaakmiddelen). Spoelmiddelen bereiken daardoor nog beter de verborgen hoekjes en gaatjes. Het ultieme laatste spoelmiddel dat De Cleen in Texas leerde kennen is Qmix 2-in-1 van Dentsply. Of dat in Nederland verkrijgbaar wordt, blijft nog even de vraag.
Bron:
Verslag door dental INFO, tijdens de Dental Review 2011, georganiseerd door Mark Two Communications, 30 september 2011, Jaarbeurs Utrecht
Michiel de Cleen is tandarts-endodontoloog in Amsterdam. De Cleen is in 1988 afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna was hij tot 1995 als docent verbonden aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). Naast de werkzaamheden in de praktijk is Michiel de Cleen mede-auteur van een aantal boeken over de endodontologie en tandletsels en een veelgevraagd cursusdocent op dit gebied.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2021/09/spoelen-met-waterstofperoxide-Cavex.gif230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-10-05 00:00:002022-12-12 10:43:06Wortelkanaalbehandeling? Spoelen moet!
Verslag van de lezing van Jaap Veerkamp over kindertandheelkunde tijdens de 8e Talking Points in Dentistry van GSK.
De spreker Jaap Veerkamp, werkzaam bij de sectie kindertandheelkunde van ACTA, begon zijn betoog met de dilemma’s die de zorg voor kindergebitten kent, zowel in de diagnostiek als in de behandeling. Kinderen moeten nu eenmaal anders benaderd worden dan volwassenen. Kinderen snappen het niet, willen het niet, kunnen het niet, hebben mondige ouders die bovendien andere prioriteiten hebben en internet voor waar aannemen. Kinderen onder de 5 jaar zijn het lastigst te behandelen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat maar liefst 80% van de behandelaars graag zou willen verwijzen. Verder blijkt dat tandartsen die meer zorg besteden aan de gebitten van jonge kinderen, dat later ook doen. De groep die kinderen behandelt, doet dat op alle terreinen (o.a. preventief, curatief).
Eerste twee jaar cruciaal
De gebitten van de meeste kinderen worden pas tussen het derde en zevende levensjaar voor het eerst door een tandheelkundig zorgverlener bekeken. Maar de eerste twee jaar na doorbraak zijn cruciaal. Zo is er een significant verschil in glazuurhardheid van opvolgende leeftijdsgroepen. Hoe jonger een tand hoe zachter het glazuur. En andersom: hoe langer een element in de mond zit, des te dikker de glazuurlaag wordt. Glazuur moet minimaal twee jaar “rijpen” voordat het een goede hardheid heeft. Juist in die fase moeten professionals ouders op de gevaren wijzen! Cariës die door hypomineralisatie ontstaat, verloopt sneller. Uit onderzoek bleek dat kinderen die heel vroeg gaatjes kregen, een 5 tot 6 keer grotere kans hebben op cariëstoename. Maar je weet pas wat er aan de hand is als je het ziet. En daar ligt nu net het probleem. Het is verdraaid lastig in een mond te kijken van heel kleine kinderen. Vaak als je één caviteit ziet, is er kans op nog veel meer caviteiten en stuit je veelal op een megaprobleem. Met andere woorden: zonder post eruptieve remineralisatie gaat het van kwaad tot erger. Daarom moet de nadruk op preventie liggen.
Gedrag bekijken
Bij de diagnostiek bij kinderen is het heel erg belangrijk naar het gedrag van het kind te kijken. Kan het kind bijvoorbeeld ijs eten? Kan hij wat hij normaal lekker vindt nu nog eten? Kijk wat er gebeurt als je een kies open boort. Bij heftige bloeding zal de kies eruit moeten. Is de bloeding niet heftig, dan kan er een kroon op. Een passende behandeling houdt waar mogelijk rekening met de leeftijd van het kind, is gebaseerd op röntgenfoto’s, is gekoppeld aan preventie en aan het geven van een toelichting aan de ouders. Door zo jong mogelijk foto’s te maken kan de professional de diagnose beter stellen. Ook kan hij met meer kracht een preventief beleid instellen. Als het niet lukt om foto’s te maken, leg dat dan aan de ouders uit.
Vooraf bespreken met ouders
Sowieso is het advies aan de professional dat hij altijd vooraf met de ouders bespreekt wat hij wel en wat hij niet kan doen. Hij geeft daarbij ook aan wat hij van de ouders verwacht. Mag hij bijvoorbeeld onder dwang de mond van het kind openen als die dat zelf niet doet? Hij kijkt daarbij altijd kritisch naar zijn eigen functioneren en zegt een keer sorry in een gesprek met de ouders. Sorry neemt veel stress weg en kan klachten voorkomen.
Resumerend
Tot slot en resumerend adviseerde Veerkamp: “Kies altijd een behandeling in het belang van het kind, realiseer dat cariës bij kinderen anders is en maak tijdig röntgenfoto’s. Daarbij is het beter om niet te restaureren dan slecht. Creëer optimale omstandigheden om de behandeling uit te voeren en maak bij twijfel een tweede foto. Onderschat het klinische beeld niet, maak eerder simpele restauraties en extraheer meer.”
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2022/11/Mondzorg-voor-kinderen.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-09-20 00:00:002022-12-12 10:21:39Kindertandheelkunde; als je het niet kan, moet je het niet doen - Jaap Veerkamp
Verslag van de lezing van Rik Bes over motiveren tijdens de 8e Talking Points in Dentistry van GSK.
Rik Bes is weliswaar zelf geen tandarts (zijn vrouw wel!), maar mede oprichter van de stichting Centre for Motivation and Change. Adviezen komen vaak niet aan. Wat doen we daar aan? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de gegeven adviezen wel tot het gewenste resultaat leiden? Allereerst is het van belang dat een patiënt er aan toe is. Je kunt inhoudelijk wel het juiste advies geven, maar is die patiënt er wel aan toe om dat advies te horen, laat staan zijn gedrag te veranderen? Hoe kun je dat dus optimaliseren is de vraag, waarop Rik Bes zegt: motiveren kun je leren. Dan is het goed te weten waarom mensen nu eigenlijk niet veranderen. Waarom stopt een zwangere vrouw niet met het drinken van alcohol? Waarom gaat een diabetespatiënt niet meer bewegen en gezonder eten? Waarom stopt een COPD patiënt niet met roken?
Adviezen werken vaak niet De opvattingen van de zorgverleners zijn vaak gebaseerd op het idee dat als patiënten maar zouden weten wat de risicos zijn, ze dan wel zullen veranderen. Of als patiënten weten hoe ze zouden kunnen veranderen, ze dan wel veranderen. Of als ze het belangrijk zouden vinden om te veranderen, ze dan wel zouden veranderen. Zorgverleners zijn erop gericht kennis over te dragen, middelen en oplossingen aan te dragen en de patiënten (niet goed, dan maar kwaadschiks) te overtuigen dat ze hun probleem belangrijk moeten vinden. Soms werkt een advies op een dergelijke manier, maar vaak werkt het niet of onvoldoende.
Waarom zouden mensen wél veranderen? De motivatie voor verandering komt geregeld uit de verkeerde mond. Het is vaak de professional die de motivatie voor verandering aangeeft, terwijl de patiënt zelf zijn motivatie zou moeten aangeven. Het gaat hier om de intrinsieke motivatie (uit de patiënt zelf). Er zijn gesprekstechnieken om de intrinsieke motivatie aan te spreken en de houding van de professional te verberen. Waar het om gaat is dat mensen veel sneller, beter en blijvender overtuigd zijn van hun eigen motieven, wanneer hun wensen, redenen, mogelijkheden en noodzaak tot veranderen uit hun eigen mond komt in plaats van uit die van een (goed bedoelende professionele) ander. Een zorgverlener is al snel geneigd zijn redenen aan te geven en de feitelijke mogelijkheden te belichten. Maar vraag de patiënt eens om een reactie, kijk eens hoe je advies valt en hoe de patiënt reageert. Dit voorkomt vaak ook klachten. Er zijn zeven fasen te onderscheiden voor gedragsverandering, te weten:
voorbeschouwing (pre-contemplatie)
overpeinzing (contemplatie)
besluitvorming
voorbereiding
actie
nieuw gedrag
terugval
Voor- en nadelen afwegen Veel patiënten maken zich zelf helemaal geen zorgen (waarom zou ik stoppen met roken?) en ontkennen hun probleem vaak (ik heb helemaal geen drankprobleem). Maak mensen meer gemotiveerd door de voor- en nadelen van hun gedrag af te wegen. Lok patiënten uit vooral zelf na te denken. Veel mensen zeggen dat ze op de goede weg zijn (ja ik ben op dieet, ja ik rook al minder), maar dat is nog geen nieuw gedrag. Veel mensen zullen dus nog terugvallen in hun oude gedrag en vrolijk verder eten of roken. Professionals zijn geneigd om van de huidige situatie van de patiënt (bijvoorbeeld roken) de nadruk te leggen op de nadelen. En voor al de voordelen te noemen van de nieuwe situatie (gestopt met roken). Bij de patiënt is dat precies andersom. De kunst is de patiënt zelf te laten uitleggen wat hij als voor- en nadelen van beide situaties ziet.
Intrinsieke motivatie Ambivalentie kan je doen verstijven. Denk aan een kind dat van plan is van de hoge duikplank te springen. Eenmaal boven op de plank wil hij eigenlijk helemaal niet meer en is doodsbenauwd. Zijn motivatie om te willen springen wordt beïnvloed door zijn omgeving. Iedereen is toch al gesprongen? Alleen hij moet nog. Ook daarom is de intrinsieke motivatie zo belangrijk. Er zijn drie communicatiestijlen te onderscheiden bij veranderprocessen:
Instructie
Luisteren
Gidsen/coachen
Welke van de drie stijlen je moet toepassen is afhankelijk van de situatie. Voor ieder moment is er een juiste stijl en er is een juiste stijl voor ieder moment.
Hoe gaat u om met uw patiënten?
Rik Bes sloot zijn betoog af met de opdracht aan het publiek om nog eens terug te kijken naar vandaag en eens ons eigen gedrag te bekijken: Hoe gaat u om met uw patiënten?
Op Youtube zijn aardige voorbeelden te zien van diverse adviesgesprekken (zoekwoord: merlolab) .
– De niet zo effectieve interventie:
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2018/12/Meer-zekerheid-door-verlenging-Subsidieregeling-praktijkleren.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-09-07 00:00:002022-12-12 09:49:57Rik Bes: Motiveren kun je leren
Verslag van de lezing van Klaas Weima over de digitale wereld tijdens de 8e Talking Points in Dentistry van GSK.
Hoe zorg je ervoor dat je praktijk gevonden wordt en dat er positief over je praktijk wordt gesproken?
Klaas Weima is oprichter van het bureau Energize, een creatief bureau voor interactieve merkcommunicatie. Hij nam het publiek mee naar de digitale wereld van linkedIn, Facebook, Hyves, MSN en Twitter. Allereerst vroeg hij wie wel eens Twittert. Er gingen weinig vingers de lucht in. En hij vroeg wie er wel eens een marketingplan maakt? Opnieuw gingen er weinig vingers de lucht in. Maar in deze tijd van vrije prijsvorming en meer concurrentie zou je meer aan marketing moeten doen. De wereld digitaliseert. Zo zijn er al miljoenen mensen met een smartphone. Er zijn al heel veel Skype gebruikers – je kunt ook al via Skype (gratis) naar je tandarts bellen. Patiënten zoeken eerder oplossingen voor problemen op internet (Wikipedia) en komen beter voorgelicht in de praktijk. Via vergelijkingssites zoeken (potentiële) patiënten naar de beste zorgverlener. Dit is nu nog het geval bij hun huisartskeuze maar dat zal snel ook het geval zijn in hun zoektocht naar een goede tandarts. Moeten we daar wat mee? Weima gaf het voorbeeld van een jonge moeder die gaat verhuizen en zich op een nieuwe tandarts oriënteert. Hoe doet zij dat? Ze kijkt niet meer in de telefoongids, maar gaat eerst even googelen. Via haar netwerk (Facebook) vraagt ze haar vrienden om advies. Ze bekijkt ook enkele fora. Volgensmama.nl is bijvoorbeeld zon populair forum. Er zijn zoveel soorten digitale media dat het je al snel duizelt. Je hoeft natuurlijk niet alles te doen. Gevonden worden via Google is al een hele stap voorwaarts.
Zes digitale media Klaas Weima onderscheidde zes digitale media, te weten:
Blogs: websites waarop regelmatig nieuwe bijdragen verschijnen in omgekeerd chronologische volgorde
Social Networking sites: websites waarop gebruikers een persoonlijk profiel maken en inhoud delen met mensen in hun netwerk, bijvoorbeeld Facebook
Locatie-gebaseerde dienst: informatieve of vermaakapplicatie voor de mobiele telefoon die gebruikmaakt van de gebruikerslocatie, bijvoorbeeld Foursquare
Microblogs: een vorm van bloggen waarbij gebruikers via hun sociale netwerk korte teksten of links delen, bijvoorbeeld Twitter
Fora: websites bestaande uit publieke discussiepaginas rondom bepaalde themas
Instant messaging: een techniek of applicatie waarbij berichten en multimediale inhoud zo snel mogelijk worden overgebracht, bijvoorbeeld MSN
Kennis, doelen en keuzes Maar hoe overleef je als tandheelkundig zorgverlener in deze wirwar aan informatie? Hoe zorg je ervoor dat je praktijk gevonden wordt en dat er positief over je praktijk wordt gesproken en dat je goed bereikbaar bent? Doe allereerst kennis op, adviseerde Klaas Weima. Weet wat er speelt zodat je goed op de hoogte bent. Stel doelen. Vraag jezelf af wat je wilt bereiken op dit vlak. Maak vervolgens keuzes. Welke middelen passen bij mij? Doe het vervolgens en durf daarbij fouten te maken.
De compilatie van de deze presentatie is te bekijken op www.talkingpoints.nl
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2017/04/Digitaal.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-09-07 00:00:002022-12-12 09:53:43Klaas Weima: Overleven in een digitale wereld
Vrijdag 4 november organiseert het Ivoren Kruis een wetenschappelijk congres over cariëspreventie.
In tegenstelling tot eerdere berichten gaat het congres van de vereniging dus niet over ouderen en mondgezondheid. Dit onderwerp komt – tot groot genoegen van het Ivoren Kruis – al op diverse congressen en seminars aan de orde. Daarom heeft het Ivoren Kruis zijn programma aangepast.
Advies Cariëspreventie Wie het congres bezoekt, zal kennismaken met het nieuwe Advies Cariëspreventie (voorheen Fluorideadvies) waar het Adviescollege van het Ivoren Kruis op dit moment de laatste hand aan legt. Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans presenteert het nieuwe Advies.
QLF-techniek Cariës kan ook worden aangetoond met behulp van zogenoemde QLF-techniek: techniek met behulp van licht waarmee plak en cariës in de mond kunnen worden aangetoond. Catherine Volgenant en Monique van der Veen van ACTA informeren u hierover.
Onderzoek cariës bij kinderen at risk Momenteel loopt er een onderzoek naar cariës bij kinderen at risk. Onderzoekster Denise Duijster presenteert u de resultaten van haar onderzoek die tot dan toe beschikbaar zijn.
Werking Xylitol Verder zal prof. dr. Cor van Loveren optreden over zijn onderzoek naar de werking van xylitol(siroop) voor gebruik bij ouderen in verpleeghuissituaties.
Motivational interviewing Komen uw adviezen aan bij uw patiënten? Of laten uw adviezen de patiënt koud? Hoe kunt u er wél voor zorgen dat uw patiënt uw adviezen ter harte zal nemen? Motivational Interviewing kan uitkomst bieden bij de bevordering van cariëspreventie. Rik Bes zal hierover een energieke inleiding houden.
Het congres heeft plaats op vrijdag 4 november 2011 aansluitend aan de Algemene Ledenvergadering van het Ivoren Kruis. Informatie over de locatie volgt zo spoedig mogelijk. Leden van het Ivoren Kruis hebben kosteloos toegang. Niet-leden betalen 250,- excl. BTW. U kunt zich alvast aanmelden via info@ivorenkruis.nl
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/09/EdgeEndo-presenteert-haar-uitgebreide-productportfolio-tijdens-het-19e-tweejaarlijkse-congres-van-de-European-Society-of-Endodontology.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-07-01 00:00:002022-12-07 12:34:00Congres Ivoren Kruis op 4 november 2011 over cariëspreventie
Verslag van de lezing van kaakchirurg dr. Spijkervet over hoe te verwijzen naar een kaakchirurg, kenmerken en voorstadia van mondkanker.
De heer dr. Spijkervet ontvangt ons enthousiast. Het wordt een leuke avond!, zegt hij. Hij geeft ons een formulier waarop wij een diagnose kunnen invullen van de aandoeningen op de fotos die hij laat zien. Nee, het is geen examen en ook geen huiswerk, geeft hij aan. Wij zijn weer gerustgesteld. Toch mogen enkelen van ons met een laserlampje aanwijzen wat we precies waar menen te zien. Zo blijven we in elk geval goed bij de les. We krijgen een foto van iets wat op een koortsblaar lijkt. Het blijkt de maligne plaveiselcelcarcinoom te zijn. Als we goed kijken, zien we inderdaad dat het meer gezwollen is dan dat het bij herpes simplex zou zijn. We leren dat palperen hierbij ook erg belangrijk is.
Verwijzen We krijgen een verwijsbrief te zien die nu niet bepaald veel zegt. Hiermee wil dr. Spijkervet illustreren dat dit een verwijsbrief is waarmee hij niet veel kan doen.
Duidelijk zet hij uiteen welke gegevens in elk geval in een verwijsbrief voor een kaakchirurg behoren te staan:
Korte historie: de duur van de aandoening, de locatie en eventuele veranderingen
Eventueel differentiatie diagnose
Algemene gezondheid en medicatie
Bij verdenking van maligniteit dient men direct naar het ziekenhuis te bellen. Met een OPG kan de kaakchirurg niet zoveel; het past niet in het computersysteem wegens gebrek aan persoonlijke informatie.
Kenmerken mondkanker
Meestal ulceratie
Soms geringe zwelling
Enkelzijdig
In vroeg stadium weinig klachten
Induratie = ingroei in omgevende weefsels, hierbij gaat de omgeving stugger aanvoelen
Voorkeurslocatie: tongrand, mondbodem, lip, gingiva en wang
Functieproblemen: losse gebitselementen, niet passende prothese, bewegingsbeperking tong/mondopening
Gevoelsstoornis, bijvoorbeeld oorpijn
Epidemiologie en etiologie Van alle vormen van kanker is slechts 2% mondkanker. 90% van de mondkanker is een plaveiselcelcarcinoom. Bij mannen komt mondkanker dubbel zo vaak voor als bij vrouwen en dan meestal boven het 40e-50e levensjaar. Roken en alcohol zijn de belangrijkste oorzaken. Ook kan het veroorzaakt worden door zonlicht.
Voorstadia van mondkanker Afwijkingen in het voorstadium van mondkanker noemt men premaligne. Hierbij ziet men celveranderingen die ook bij kwaadaardige epitheelcellen worden gezien. Bij lippen kan men actinische cheilitis zien: een bleek, atrofische en wat stug lippenrood veroorzaakt door blootstelling aan het zonlicht. Als men dit waarneemt, is er een biopsie geïndiceerd. Verder kan de patiënt geadviseerd worden om de lippen vet te houden, direct zonlicht te vermijden en zich goed in te smeren met zonnebrandcrème factor 50. Blijf als mondzorger de situatie goed onder controle houden. 90% van lipkanker komt op de onderlip voor.
In het mondslijmvlies komen in het voorstadium van mondkanker voor:
Leukeplakie / erythroplakie
Lichen Planus en dan met name de erosieve vorm, 0,04-1,8% ontaardt daadwerkelijk in kanker
Bron:
Quality Practice themadag februari 2011, lezing van dr. F.K.L. Spijkervet, kaakchirurg, werkzaam bij het Universitair Medisch Centrum Groningen, afdeling Mondziekten, kaakchirurgie en bijzondere tandheelkunde.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2021/11/Lange-termijneffecten-op-de-mondgezondheid-en-gebitsontwikkeling-bij-overlevenden-van-kinderkanker.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-06-13 00:00:002022-12-05 14:49:23Vroegtijdige herkenning van mondkanker
Verslag van de lezing van prof. dr. Rob Schaub, tandarts-geriatrie tijdens het NVM voorjaarscongres van vrijdag 15 april.
Prof. dr. Schaub startte met de verwachting over de toename van het aantal kwetsbare ouderen in de komende jaren. Steeds vaker hebben zij hun eigen gebit waardoor alle mondzorgers hiermee te maken krijgen. Als de zorgafhankelijkheid toeneemt, zal ook de zelfzorg verminderen en helaas ook de professionele zorg. Meer zorgafhankelijke mensen moeten over minder of hetzelfde aantal zorgverlenende mensen verdeeld worden hiervoor. Dit is nu al een probleem. Hoe moeten we dit gaan oplossen?
De oplossing Volgens Schaub moet de mondzorglevensloop bestendig worden. Ook bij verandering moet de mond nog steeds functioneel zijn. De oudere patiënt moet dat zeker niet als last ervaren.
Daarvoor is het volgende nodig:
Zorgen voor een goede basis.
Ons beseffen dat zorg meer is dan alleen behandelen.
Vroeg beginnen Met een goede basis bedoelde Schaub dat er al vroeg begonnen moet worden met vooral preventieve zorg. Al vanaf het 55e levensjaar zal de patiënt geïnstrueerd moeten worden over een goed mondhygiëne. Een goede hulp daarbij is een instructie over hoe te poetsen met een elektrische tandenborstel. Op latere leeftijd passen patiënten zich niet zo gemakkelijk meer aan. Het is goed als ze dan aan preventie en aan het poetsen met een elektrische tandenborstel gewend zijn. Ze moeten vaak door anderen gepoetst worden, wat makkelijk is met een elektrische tandenborstel. Maar dan moet de oudere er wel aan gewend zijn, anders kan een elektrische tandenborstel ervaren worden als een onaangenaam gebibber en kabaal in de mond. Patiënten kunnen hiervan schrikken en dan is de kans groot dat de elektrische borstel vervolgens ergens ligt te verstoffen. Ook pleit Schaub voor stillere elektrische tandenborstels.
Organisatie Er zouden meer mobiele mogelijkheden moeten komen voor controle en behandeling. Dus praktijkbussen, draagbare apparatuur en dergelijke.
Betrokkenheid Een grote mate van betrokkenheid is nodig bij de ouder wordende patiënt. We moeten goed kijken en opletten. Verandert er wat bij de patiënt? Hoe is de mobiliteit? Wordt de patiënt vergeetachtig? Het is belangrijk om hierop in te spelen.
Zorgrichting
De zorg omvat screenen, monitoring, preventie en curatie. Aan het bed van een patiënt staan zeer veel professionals. Het is de truc om de zorg goed op elkaar af te stemmen. Dan pas worden alle puzzelstukjes gevonden en passen ze op de juiste manier in elkaar. Het overleg moet gebaseerd zijn op zorgrichting (het plan voor de toekomst), zorginrichting en zorgplan.
De zorgrichting wordt bepaald door:
Wens van de patiënt: Wat wil hij en door wie wordt het uitgevoerd? Waar willen we naar toe?
De mogelijkheden
De wensen We kunnen ouderen indelen in 3 leeftijdsgroepen:
– 55 – 64 jaar: Vitaal, hoog verwachtingspatroon: Wil nog graag mooi en sexy zijn.
– 65 – 74 jaar: Toenemende kwetsbaarheid, wil geen problemen: Als het maar geen pijn doet
– 75+ : Omvangrijke kwetsbaarheid, laag verwachtingspatroon. Vaak geen zin meer om nog iets aan het gebit te veranderen ook al functioneert het niet meer (goed).
15% van de ouderen is zorgafhankelijk. Deze mensen gaan niet meer zo gemakkelijk de deur uit. Hierbij hebben we ook te maken met de wensen van de patiënt. Bij 10% van de kwetsbare ouderen hebben we te maken met familie omdat de kwetsbare ouder zelf vaak geen beslissingen meer kan nemen. 75% van de zorgafhankelijke ouderen is prima in staat eigen beslissingen te nemen.
De mogelijkheden We moeten er rekening mee houden dat we tandheelkundig en mondzorgkundig ook een veroudering zien. Dit beïnvloedt de mogelijkheden. Zo wordt de pulpa kleiner, de gingiva minder sterk, verandert de microflora en gaat het ontstekingsproces trager. Het dentine wordt bros: tanden kunnen snel afbreken. Het parodontium bevat minder proteïne, de parodontaal spleet wordt dunner en geneest trager. De gingiva wordt dus fragieler en zo ontstaat er retractie (recessie). De oudere patiënt zal veel eerder tandhalscariës ontwikkelen. De oral clearance (zelfreinigend vermogen) neemt ook drastisch af.
Schaub is geen voorstander van alles uit de kast halen bij ouderen. Hij behoudt liever wat er nog is. Ouderen kunnen namelijk een hard time hebben om te wennen aan een nieuwe situatie zoals implantaten en/of een volledige prothese. Palliatief handelen kan al de wens vervullen. We moeten zorgen dat we terughoudend zijn. Door bijvoorbeeld knopimplantaten te plaatsen en geen steg. Een steg is namelijk haast niet schoon te houden door de oudere.
ART is mogelijk een hele goede methode om cariës te behandelen bij deze leeftijdscategorie.
Waarom is die mondzorg zo belangrijk? Een gezonde mond draagt bij aan:
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2016/07/147414199-oudere-man-poetsen.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2011-04-18 00:00:002022-12-05 13:02:48Mondzorg voor de zorgafhankelijke ouder
Wat is stress nu precies en wat betekent dit voor de mondzorger? Verslag van een lezing van tandarts-implantoloog H. Strooker voor de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten.
Stress heeft men nodig, maar te veel ervan is schadelijk voor de gezondheid. We realiseren ons vaak niet hoeveel impact stress kan hebben in de mond. Strooker gaf een verhelderende presentatie over wat stress nu precies is en wat dit betekent voor de mondzorger.
Anamnese Vroeger deden we de medische anamnese, dan stelden we een diagnose en vervolgens gingen we over tot therapie. Een goede therapie geven kan enkel als je een goede diagnose hebt. Een goede diagnose stellen kan alleen na afname van een goede algehele anamnese. Die anamnese moet vaak opnieuw worden gedaan, zeker als je niet begrijpt waarom een ontsteking maar niet geneest. Zon anamnese brengt bijvoorbeeld ook aan het licht dat een patiënt bij een psychiater is geweest.
Voorbeeld Hoe belangrijk de anamnese is, bleek uit het volgende voorbeeld. De spreker noemde deze casus de verzwegen anamnese. Een mevrouw met progressieve parodontitis kreeg een antibiotica kuur. Vervolgens belde na een tijdje haar man op dat het heel slecht met zijn vrouw ging. Wat bleek: Metronidazol is in principe neuro-toxisch. Bij het gebruik van antipsychotica kan men sterke interactie krijgen. De patiënte die dit medicijngebruik niet had gemeld, had er een zware depressie en een psychose door gekregen.
Wat is stress? Het lichaam wordt omgeven door miljarden bacteriën: 2,5 kilo aan nat gewicht. Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat het lichaam dan nog gezond blijft. Cytokines sturen de witte bloedcellen aan op het juiste moment: als een dirigent over een orkest. Maar stress grijpt in op de concentratie cytokines (zoals interleukine) en witte bloedcellen. Acute stress ziet er zo uit: je ligt te slapen in je tentje, doet de rits open en ziet een panter op je aflopen. Je schrikt je rot, je adrenaline knalt omhoog, je hartslag gaat omhoog, je bloeddruk schiet omhoog en ook je bloedsuiker stijgt. Je lichaam is tot twee dingen in staat: vechten of vluchten. Je cytokines en witte bloedcellen nemen toe en daardoor ook de afweer. Acute stress is dus gezond.
Chronische stress Er gebeurt iets in je leven waarbij je niet kunt vluchten. Het cortisol wordt gestimuleerd. Dit is ontstekingsremmend. Helaas heeft het als bijwerking dat de botafbraak wordt verhoogd. Door chronische stress krijgt men een subjectieve beleving van ingrijpende gebeurtenissen. Ook de immuniteit neemt af. Bepaalde bacteriën groeien enorm bij bepaalde hormonen (zwangerschap). De cortisol diffundeert door het tandvlees, ook daar groeien bepaalde bacteriën van. Zoals PG.
Hoe meet men stress? Er zijn diverse methodes voor. Om ze goed af te nemen en te interpreteren kunt u nascholing volgen.
Een hele goede methode is de 3-sporen-anamnese. Deze kunt u afnemen bij het vermoeden van een relatie tussen stress en klemmen. Bij de anamnese moet er naar de volgende zaken gevraagd worden:
Klemmen en knarsen
Anorexia
Hyperventilatie
Agressie regulatiestoornis
Dromen over machteloosheid
XTC cocaïne
Hobbys (blaasinstrument)
Mishandeling in het gezicht
OPG: veel endos?
Orale incest
Niet kunnen loslaten
Regie niet uit handen kunnen geven
Hoofdpijn/oorpijn
Perfectionisme
Implanteren? Implanteren bij een knarser? Niet doen! Hier was de heer Strooker erg duidelijk over. Hij legde dit uit aan de hand van een röntgenfoto. Het implantaat was compleet kapot geknarst.
De vicieuze cirkel Door stress gaat men vaak verkeerd eten, meer roken, meer suiker eten etc etc. Het heeft dus een enorme invloed op de vatbaarheid voor ontstekingen, de microbiologische samenstelling van de parodontale gezondheid en op peri-implantitis.
Moraal van het verhaal: interview de patiënt als je een stressrelatie vermoedt!
H. Strooker is tandarts-implantoloog. Afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam in 1977. Sindsdien is hij werkzaam geweest op de afdeling Parodontologie en op de afdeling Microbiologie op de ACTA. Sinds 1985 heeft hij een verwijspraktijk voor implantologie in Haarlem. Daarnaast geeft hij bij- en nascholing op het gebied van implantologie, peri-implantitis en peri-implantaire mucositis.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2022/02/Hoe-herken-je-stress.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2011-03-14 00:00:002022-12-05 12:25:33Stress is ongezond, ook voor de mond
Verslag van de lezing van prof. dr. Isaäc van der Waal over aandoeningen in de mond die een spiegel zijn van de algemene gezondheid.
HIV Professor Van der Waal begint zn presentatie met een wat minder smakelijke foto. Namelijk een afbeelding van anup. Hij vraagt de zaal wat dit voor de algemene gezondheid zou kunnen betekenen. We antwoorden dat deze persoon wel eens HIV zou kunnen hebben. De professor adviseert ons de patiënt voorzichtig te vragen of deze besmetting mogelijk zou kunnen zijn. Dit zijn altijd nare gesprekken, maar het is onze verantwoordelijkheid om de patiënt hierover te informeren. U kunt uw patiënt aanraden zich te laten testen. Soms vertelt de patiënt dan ineens wel eerlijk dat er sprake is van HIV
Harige leukoplakie
Hetzelfde geldt voor een witte afwijking aan de tongrand die dubbelzijdig is. Het kan een harige leukoplakie (Hairy leukoplakia) zijn, veroorzaakt door corticosteroïdengebruik of andere immunosupressivas. Vraag de patiënt naar medicijngebruik. Gebruikt de patiënt de genoemde medicijnen niet, dan is dit een sterke aanwijzing voor HIV. In dit geval is het geen gewone leukoplakie maar een zogenaamde hairy leukoplakie, terwijl het er niet erg harig uitziet en ook het niet premaligne is. Hairy leukoplakia komt vreemd genoeg – vaak voor onder HIV-besmette homoseksuelen en biseksuele mannen. Bij andere HIV-besmette mensen komt het beduidend minder vaak voor.
Candidose Orae candidose ontstaat bij een verstoring van het microbiële evenwicht. Dat kan worden veroorzaakt door roken, medicijnen als Ventolin en inwendige ziektes zoals diabetes en HIV. Ook kan er sprake zijn van bloedarmoede. Daarnaast kan candidose ontstaan door langdurig antibioticagebruik. Het gaat er dus niet alleen om de candidose te bestrijden, maar uit te laten zoeken wat de oorzaak is.
Kaposi sarcoom Het kaposi sarcoom is vrijwel altijd AIDS-gerelateerd. Het kan in de mond de eerste uiting zijn van een HIV-infectie. Dit sarcoom heeft een blauw/rode kleur en komt het meest voor op het palatum, gingiva en tong. Het kan in beginsel verward worden met een abces als u dit klinisch tegenkomt. Als u verder kijkt, vindt u geen pocket, een normale sensibiliteit van het betreffende gebitselement en er komt geen vocht uit bij incisie. Het kaposi sarcoom voelt vast-elastisch aan. De diagnose kan alleen maar worden gesteld aan de hand van weefselonderzoek door de patholoog.
Zwellingen Vervolgens wordt ons een foto voorgeschoteld van een enorme zwelling van het tandvlees. Van de tweede molaar is enkel nog het occlusale vlak zichtbaar. Hier is duidelijk iets niet in de haak. Het blijkt zelfs een uiting van chronische leukemie te zijn.
Epulis Bij het zien van een epulis roepen we met zn allen: Zwanger!. De professor beaamt dat het regelmatig voorkomt bij graviditeit, maar dat het ook, weliswaar zeldzaam, iets anders kan zijn en zelfs een uitzaaiing (metastase) kan zijn van een elders in het lichaam gelegen gezwel. Dus ook als de patiënte zwanger is, stuur haar dan toch door. Ook door bepaalde medicijnen kan de gingiva flink gezwollen raken. Overleg dan met de huisarts of de voorschrijvende specialist of de medicatie misschien kan worden aangepast.
Reuscel-arteriitis Een andere, nogal ongewone, laesie is plotseling weefselverlies dat kan optreden bij reuscel arteriitis, een ontsteking in de wand van slagaderen. Het komt meestal voor na het 50e levensjaar bij vrouwen. De oorzaak is niet precies bekend. Het kan leiden tot plotselinge ulceraties (zweren) van tong, gehemelte en lippen. Onmiddellijke behandeling met corticosteroïden kan blindheid voorkomen.
Cheilitis granulomatosa Een voorbeeld dat bij ons op de lachspieren werkt, is van een man met cheilitis granulomatosa. Zijn onderlip was gigantisch opgezwollen. De man eiste onmiddellijke chirurgische correctie. Hierop ging Van der Waal eigenlijk met veel tegenzin in – omdat het resultaat niet goed is te voorspellen – en dacht een verbluffend resultaat te hebben geleverd. Na de operatie bleek de bovenlip echter in volume te zijn toegenomen. De man werd kwaad en eiste wederom een chirurgische ingreep. Dit weigerde de professor en hij liet de man na een tijdje terugkomen voor controle. De bovenlip was duidelijk geslonken maar de man was nog steeds erg kwaad. Van der Waal nam angstig de artiestenuitgang van het ziekenhuis om de boze patiënt te ontlopen. Soms denk je een enorm goed resultaat te hebben behaald en denkt de patiënt daar totaal anders over. En vice versa .
Pigmentaties Kleine bruine vlekjes op de lippen en/of het wangslijmvlies en de huid kunnen duiden op het Peutz-Jeghers syndroom, een genetische ziekte. Bij een dergelijke patiënt is er een grote kans op het krijgen van allerlei soorten kanker.
Malariapillen (Plaquenil ®) worden tegenwoordig voor allerlei ziektes en aandoeningen gebruikt. Het kan een blauwe verkleuring geven, vreemd genoeg vooral op het gehemelte.
Ziekte van Crohn De ziekte van Crohn is een chronisch, recidiverende ziekte ontsteking die op elke plaats in het maagdarmkanaal (van mond tot anus) kan voorkomen.
Als u langwerpige, aften-achtige ulceraties ziet in de onderkaak die dubbelzijdig zijn, dan kunt u er bijna van uitgaan dat er sprake is van deze ziekte. De ziekte van Crohn kan zich ook uiten in de vorm van cheilitis granulomatosa. De ziekte uit zich soms enkel in de mond en niet in de darmen.
Afsluitend Van der Waal haalde nog meer voorbeelden aan van aandoeningen in de mond die een spiegel zijn van de algemene gezondheid. Deze zijn ook te zien in het nascholingstijdschrift voor mondhygiënisten: Quality Practice – Orale pathologie in de mondzorg.
Prof. dr. I. van der Waal is hoofd van de afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie van ACTA / VU medisch centrum te Amsterdam en is expert op het gebied van mondziekten en voorstadia daarvan, zowel klinisch als histopathologisch.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2016/03/tand-spiegel-vk.jpg450450Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2011-03-14 00:00:002023-11-08 13:58:09De mond als spiegel van de algemene gezondheid
Recente wetenschappelijke onderzoeken leveren het overtuigende bewijs: er bestaat een belangrijke relatie tussen mondgezondheid en onze algehele gezondheid. Reden voor Philips Sonicare en de NVM om gezamenlijk een symposium te organiseren rondom het thema parodontologie. Dit symposium werd op zaterdag 20 november gehouden.
Vier gerenommeerde experts uit binnen- en buitenland deelden de laatste bevindingen op hun specifieke vakgebied met 350 geboeid luisterende mondhygiënisten.
Diabeten extra gevoelig Eerste spreker Dhr. Harry Roos benadrukte dat mensen met diabetes mellitus een verlaagde weerstand hebben en daardoor extra gevoelig zijn voor infecties. Dus ook voor parodontitis. Roos is al ruim dertig jaar werkzaam bij farmaceutisch bedrijf sanofi-aventis en heeft daardoor veel kennis en praktische ervaring opgedaan over diabetes. Zijn boodschap naar de mondhygiënisten was dat je met de behandeling van parodontitis tegelijk de HbA1c (hemoglobine van het type A1c) verlaagt, waardoor diabetespatiënten zich beduidend prettiger gaan voelen.
Herkenning osteoporose Em. Prof. Dr. Coen Netelenbos benadrukte de impact van osteoporose bij met name vrouwen in en na de overgang. Ook belichtte hij de al dan niet negatieve dan wel vermeende effecten van medicatie (biphosfonaten, prednison) en vitaminen (vitamine D en calcium) op bijvoorbeeld het kaakbot. Zijn presentatie deed veel mondhygiënisten beseffen dat zij een belangrijke rol spelen bij het vroegtijdig opsporen van osteoporose (dus nog voordat er botbreuken optreden) tijdens het beoordelen van gebits- en panoramaröntgenfoto’s. Hoe eerder osteoporose herkend wordt, hoe beter, benadrukte hij. Het is namelijk de enige chronische kwaal die in meer dan 50% van de gevallen tot stilstand kan worden gebracht met de juiste medicijnen. Verder roemde Netelenbos de werking van het (nog niet in Nederland verkrijgbare) geneesmiddel PTH, dat botvorming stimuleert en de kans op osteonecrose van de kaak (ONJ) aanzienlijk verkleint.
Systemische risicofactoren Prof. Dr. Bruno Loos ging in op de invloed van parodontitis op de algehele gezondheid. Hij wees erop dat het van groot belang is dat de mondhygiënist de medische achtergrond kent van haar of zijn patiënt. Parodontale behandeling kan systemische risicofactoren verminderen, aldus Loos, waardoor de kans op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of een herseninfarct door stolsels in de bloedbaan verkleint. Hij wees onder andere op het belang van spoelen met chloorhexidine voorafgaand aan grote en kleine operaties. Dat zorgt voor een drastische vermindering van het aantal bacteriën in slijmvliezen en speeksel en daarmee van de kans dat bacteriën in de bloedbaan terechtkomen.
Risico’s vroeggeboorte Hekkensluiter van het symposium was de charismatische Amerikaanse Oraal Bioloog Betsy Reynolds, die zelf ook 20 jaar een praktijk voerde als mondhygiënist. Zij prees het positieve effect van professionele producten als de Philips Sonicare op de mondgezondheid. Reynolds wees op het feit dat vrouwen gedurende hun zwangerschap extra bevattelijk zijn voor gingivitis en parodontitis. Dat veroorzaakt een sterke stijging van prostaglandine, wat tot vroeggeboorte kan leiden, aldus Reynolds. Zij beveelt dan ook sterk aan om zwangere vrouwen tijdens hun zwangerschap twee keer een bezoek aan de mondhygiënist te laten brengen. In aansluiting op wat senior marketing director Erik Hollander al aangaf, benadrukte zij het belang van het feit dat mondhygiënisten in hun praktijk zoveel mensen in hun stoel krijgen. ”Maak eens gebruik van de mogelijkheid om met een glucometer meteen ook even je patiënt op diabetes te testen”, gaf ze haar gehoor mee.
Effectieve producten ontwikkelen Philips Sonicare stimuleert wetenschappelijk onderzoek op het gebied van mondgezondheid en alles wat daar mee samenhangt. ‘Onze primaire verantwoordelijkheid richting consument is om – in nauwe samenwerking met mondhygiënisten, tandartsen, wetenschappers en gebruikers – effectieve en hoogwaardige producten te ontwikkelen en op de markt te brengen’, aldus Erik Hollander. ‘Door wetenschappelijk onderzoek en vakopleidingen te ondersteunen, krijgen we meer inzicht in het verband tussen gingivitis of parodontitis en de algehele gezondheid van mensen. Die kennis kunnen we toepassen bij het optimaliseren van onze producten om zo het poetsgedrag positief te kunnen beïnvloeden en mondhygiëne te verbeteren.’
Alert op gerelateerde ziekten ‘Om maximaal profijt van onze elektrische tandenborstels te hebben, moet je weten hoe je ze dagelijks het best kunt gebruiken, vervolgt Hollander. ‘In landen waar mondhygiënisten hun patiënten duidelijke poetsinstructies voor onze producten geven, leidt dat tot sterk verbeterde mondhygiëne en patienttevredenheid. Met als eindresultaat een betere algehele gezondheid van de patiënt. Daarom achten wij de hechte samenwerking met mondhygiënisten in een gezamenlijke benadering van de patiënt van groot belang. Omdat zij intensief contact hebben met patiënten met parodontitis, zijn zij bij uitstek de beroepsgroep die moet leren alert te zijn op ziekten die gerelateerd zijn aan deze aandoening, zoals diabetes, osteoporose en hart- en vaatziekten.’
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2016/03/tandenpoetsen4.jpg480480Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2010-12-06 00:00:002025-03-20 13:43:44Bewezen relatie tussen parodontitis en algehele gezondheid
Voor een optimale gebruikerservaring maakt dental INFO gebruik van cookies. Als u deze site blijft gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies.
