De 3 essentiële factoren om gedrag van de patiënt te beïnvloeden

De 3 essentiële factoren om gedrag van de patiënt te beïnvloeden

Bijna niets zo moeilijk als gedrag veranderen. Dit geldt ook in de tandartspraktijk. Meestal heeft het weinig zin om steeds te herhalen en zeggen dat iemand iets moet doen, als diegene dat zelf ook wel weet. Ook simpelweg wijzen op meer discipline, blijkt vaak maar weinig effectief. Is er nog een andere route?

Als je kijkt wat vooraanstaande wetenschappers zoals BJ Fogg en Ben Tiggelaar zeggen over gedragsverandering, dan valt er in de mondzorg nog veel winst te halen. Voor ons als zorgverlener vormt gedragsverandering misschien wel de kern van het vak. Liever iemand aan boord krijgen met gezond gedrag, dan met boor en vulling achter de feiten aan lopen. Welke factoren zijn essentieel om een verandering in te zetten én te laten slagen? En, wat kun je hierover leren uit de marketing en gedragswetenschap?

Drie factoren zijn essentieel bij het beïnvloeden en veranderen van gedrag. Heel simpel gezegd: Je hebt eerst kennis nodig. Daarna volgt het stimuleren van een positieve houding ten opzichte van bepaald gedrag of een product. Tot slot, help je iemand het nieuwe gedrag toe te passen.

Kennis

Nog steeds schiet er kennis tekort over de mondgezondheid van bijvoorbeeld kinderen. De KNMT start nu dan ook een campagne om het publiek wijzer te maken. Wanneer moet een kind mee naar de tandarts, wanneer moet je starten met poetsen en wat mag je eigenlijk nog drinken na het poetsen?

Houding

We werken als tandarts actief aan de houding van de patiënt, door het belang van een gezonde mond uit te leggen. Mooie tanden zijn sociaal belangrijk en goed kunnen kauwen is een vitale functie. Het helpt dat ook andere gewaardeerde personen, zoals recent nog professor Erik Scherder, het belang van goede kauwspieren op latere leeftijd benadrukken. Ook deze duidelijke video van het KNMT, over de relatie tussen mondgezondheid en diabetes en hartproblemen, onderstreept die boodschap.

“Gedragsverandering vormt misschien wel de kern van ons vak”

Gedrag, de lastigste stap

Ander gedrag is de ‘proof of the pudding’. Gaan mensen echt met hun kind naar de tandarts? Hoe komt het dat de helft van de 4-jarigen niet naar de praktijk komt, maar de ouders wel? En, hoe komt het dat mensen wél regelmatig naar de mondhygiënist gaan, maar niet twee minuten per dag aan interdentale reiniging besteden? Als patiënten twee keer per jaar naar de mondhygiënist gaan, dan kan je veronderstellen dat ze het belangrijk vinden. Het bezoek kost geld en dat heeft men ervoor over. Ook zorgverleners die in de preventie werken zijn over het algemeen zeer bevlogen en weten goed uit te leggen hoe iemand zijn gebit moet verzorgen. Toch komen sommige patiënten bijna schuldbewust binnen. Ze komen wel op de afspraak, maar het ragen of stoken is weer niet gelukt. Motivational interviewing kan helpen om de patiënt nog bewuster te maken van het belang.

De kern van gedragsverandering

Natuurlijk zijn er mensen die heel knap ‘de knop om kunnen zetten’. Voor het gros van de mensen geldt dat niet. Nieuw gedrag betekent dan vooral het aanleren van nieuwe routines. Gedragsmodellen onderscheiden daarbij vier belangrijke facetten.

  • De trigger of de aanleiding

Hoe word je herinnerd aan het feit dat je iets moet doen? Er zijn op een dag in ieder geval meer prikkels om je mail te lezen, dan om je tanden te stoken. Het bedenken van een goede prikkel vraagt daarom om denkwerk.

  • Een eenvoud van het gedrag zelf

Is iets makkelijk om te doen, of maken we het onszelf vanaf de start al lastig door de lat heel hoog te leggen? De meeste goede voornemens sneuvelen omdat we het in één keer heel goed willen doen. De waarheid is dat je een nieuwe vaardigheid of routine meestal niet in één keer onder de knie krijgt. Dat zie je ook vaak misgaan bij het invoeren of gebruiken van nieuwe methoden en apparaten in de praktijk. Kleine, bewuste stappen werken beter. Hoogleraar BJ Fogg leerde flossen aan door met één tand te beginnen. Nu kunnen we hem natuurlijk nog een keer helpen met de kennis over de rager J.

  • De omgeving kan helpen om het gedrag toe te passen

We worden continu bewust en onbewust beïnvloed door wat er om ons heen gebeurt. Er zijn veel onderzoeken die laten zien dat mensen vaker met de trap gaan door ze onbewust te verleiden. Die wetenschap kun je in de zorg ook inzetten.

  • Belonen werkt!

Belonen werkt beter dan ‘straffen’. Een frisse mond door de tandpasta is een vorm van beloning die helpt om het gedrag toe te blijven passen. Als mensen zelf voelen wat het verschil is tussen gladde en ruwe tanden, dan ben je al een belangrijke stap verder. Successen vieren is helaas niet een sterke Nederlandse traditie, maar zou wel helpen bij mensen die zich nieuw gedrag eigen willen maken.

Door: Alexander Tolmeijer, Dentiva – Dentiva ondersteunt tandartspraktijken met advies, trainingstrajecten en nascholing op het gebied van optimale bedrijfsvoering en communicatie in de praktijk. Lees meer op dentiva.nl of mail naar alexander@dentiva.nl

Webinar gedragsverandering

Op woensdag 7 april om 20.00 uur gaat Alexander Tolmeijer dieper in op dit onderwerp tijdens het webinar ‘Gedragsverandering’. Hij bespreekt hoe je betere resultaten behaalt door gedragsverandering binnen je team, bij de patiënt en bij jezelf. Dit webinar is een voorproefje van het Dental Practice Excellence event op vrijdag 10 september. Schrijf je je in voor het webinar én voor het live event? Dan is deelname aan het webinar gratis.

 

 

 

Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis