Help uw patiënt van zijn tandartsangst af

Doe precies wat ik zeg, instrueerde Ingrid Stoop meteen aan het begin van de training. Anders werkt het niet. Stoop bedacht zelf de MatriXmethode en heeft al 10.000 vlieguren achter de rug, zoals ze dat zelf noemt. Het luistert nogal nauw en daarom wordt onze volle aandacht gevraagd tijdens de training. Stoop heeft een video online staan over tandartsangst maar toch komen mensen bij haar voor een consult. Je zal het zelf moeten ervaren om te weten hoe het precies werkt , zegt Stoop.

Zien, horen, voelen en denken
De methode gaat er vanuit dat ervaringen uit het verleden  zowel leuke als minder leuke – een beleving geven in het nu. Voor de toekomst kan iemand zo een verwachtingspatroon creëren. En deze beleving, of het nu klopt of niet, kan dan angst veroorzaken. Zelfs als iemand nog helemaal niets zelf heeft ervaren maar teert op andermans ervaringen. Een beleving bestaat uit zien, horen, voelen en/of denken”, ratelde Stoop op. Deze vier passeerden nog regelmatig de training en werden er behoorlijk in gestampt.

Hulpvraag
De coaching spitst zich op het nu. De negatieve beleving moet helemaal uit het systeem zijn. Niet een beetje, niet bijna helemaal, maar het moet echt nul worden. De MatriXmethode gaat net als Motivational Interviewing  uit van de eigen ideeën van de patiënt. Dat wat iemand zelf bedenkt, is hij geneigd echt te geloven. Het is dus niet de bedoeling om de patiënt omhoog te praten door bijvoorbeeld te zeggen dat het allemaal wel meevalt en dat het vast wel goed zal gaan. Want dat gelooft die patiënt echt niet. Nee, het is beter om de negatieve beleving van de patiënt te ontkrachten en daarna de positieve beleving te bekrachtigen. Belangrijk hierbij is dat er wel sprake is van een hulpvraag. Geen hulpvraag? Dan is coaching niet zinvol.

Een doe-ding
Wat die beleving van de patiënt is, hoeven wij als tandheelkundig zorgverlener niet eens precies te weten. Dat gaat je niks aan, je hebt er dan zelf last van en bovendien kost je dat te veel energie, prentte Stoop in. Patiënten willen helemaal niet vertellen wat er allemaal in hun hoofd omgaat. Dat kunnen ze bij deze methode prima voor zichzelf houden. Nadat er een van de cursisten ter plekke een live coaching kreeg, mochten we zelf aan de slag.

Een van de struikelpunten is dat de zorgverlener teveel vraagt. Als u gebruik gaat maken van de MatriXmethode, moeten er korte duidelijke opdrachten worden gegeven. Dit is wel heel verschillend ten opzichte van de techniek Motivational Interviewing. Het is dus niet echt een gesprek maar meer een doe-ding. En dat terwijl de patiënt veelal met gesloten ogen zit om zich te kunnen focussen op de eigen beleving van het eigen probleem

Hoe dan wel?
Begin altijd eerst te vragen wat de hulpvraag precies is. Een van de cursisten zei tandartsangst te hebben, dus daar kon ik mooi mee oefenen. Echter tijdens het oefenen bleek dat het niet echt de tandartsangst was waarmee ze zat. Het was meer dat ze bang was om de controle te verliezen. Stoop raadde me aan om hierop te gaan focussen.

• Herhaal altijd hetgeen wat de patiënt aandraagt. Met die exacte bewoording, ga niet parafraseren. Hiermee geef je de patiënt het idee dat het okay is om te zien, horen, voelen en denken wat er in hem omgaat.
• Vraag wat de angst met hem doet: Is het een zien, horen voelen of denken?” Antwoord de patiënt zien, vraag dan of het een plaatje of een filmpje is. Vraag daarna in welk detail het ‘m precies zit. Soms duurt het even tot je echt tot de essentie komt.
• Geef de patiënt opdracht om dit negatieve detail uit het filmpje of plaatje weg te halen. Hoe gaat hij dat doen? Laat de patiënt het zelf verzinnen hoe. Dat kan zijn met een schaar, met een gum enzovoorts. Het detail zal daarna onverbiddelijk moeten verdwijnen. Hoe? Ook dat mag de patiënt verzinnen. Bijvoorbeeld door het te verbranden.
• Daarna zal de patiënt iets in het gat van het filmpje of het plaatje moeten zetten. Dat iets zal een hele positieve lading moeten hebben: iets moois, iets grappigs dus. Wederom moet de patiënt zelf verzinnen wat dat precies is. Ook dat hoeft hij je niet te vertellen. Hij kan even ja zeggen als het voor de bakker is.

Hiermee is het zien behandeld en kan op ongeveer dezelfde wijze te werk worden gegaan met het horen, voelen en denken.
Pas als de patiënt aangeeft dat zijn negatieve beleving helemaal nul is, dan kan er door worden gegaan met de positieve bekrachtiging. Hierbij imagineert de patiënt een de meest fantastische ik-persoon met prachtige beelden, geluiden, gevoelens en gedachtes. Het is heel leuk om te zien hoe rustig en tevreden de patiënt hierbij wordt. Ik vond het verbazing wekkend en als een klein wondertje. Zo snel van een angst af!

Aanrader
Hoe het verder in zijn werk gaat is eigenlijk niet met een pen te beschrijven. Zoals Stoop al in het begin van de cursus zei: Je zult het echt zelf moeten ervaren en zelf moeten oefenen. Je patiënten zullen je dankbaar zijn.

De methode is uitgetest door een mondhygiënist die er een scriptie over schreef. Zij deed de opleiding Psychosociaal werker, counselor en coach bij Academie Gradatim en volgde de vijfdaagse training tot MatriXcoach bij Ingrid Stoop. Haar conclusie: De MatriXmethode is goed toepasbaar voor angstcoaching in de tandheelkundige behandeling. De snelle resultaten en de kortdurende coaching samen met de eendaagse training angst oplossenof de kortdurende opleiding tot gecertificeerd MatriXcoach (5 dagen) maken de MatriXmethode geschikt voor toepassing in de algemene tandheelkundige praktijk.

Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist.
Verslag door dental INFO van de eendaagse training angst oplossen MatriXmethode door Ingrid Stoop.