Tips voor gezond werken met de microscoop

voor gezond werken met de microscoop

Over de voordelen van het werken met een microscoop hoef ik niets uit te leggen: beter zicht, meer controle, de mogelijkheid om complexere behandelingen tot een goede uitvoering te brengen. Op het gebied van ergonomie en gezond werken brengt het werken met de microscoop wel een aantal uitdagingen mee. Vooral endodontologen die lang en vaak met een microscoop werken, doen er goed aan om op de volgende punten te letten.

Heeft u na een dag werken regelmatig hoofdpijn, stijve schouders of een zere nek? Grote kans dat u een van de onderstaande fouten maakt.

Statisch werken

Het werken met de microscoop nodigt niet uit tot veel beweging. Als alle instellingen zijn gedaan, en de lange behandeling kan beginnen, zit u vooral stil. Wegkijken van de microscoop is hinderlijk, omdat de ogen elke keer moeten accomoderen. Daarnaast is het gewoonweg niet handig om de behandeling te moeten onderbreken. Met als gevolg dat u soms 2 tot 3 uur achter elkaar stil zit.

Weinig dynamiek is om diverse redenen niet goed voor het lichaam. Afwezigheid van skeletspiercontracties bij langdurig zitten zou een toename van het ongezonde cholesterol, hart- en vaatziekten, diabetes en het zachter worden van het skelet veroorzaken. Als u naast een verkeerd gekozen aanvangshouding ook langere tijd statische met een microscoop werkt, dan zit u dus langdurig verkeerd.

Het vraagteken

De ‘sway back’ houding, oftewel: uw rug heeft de vorm van een vraagteken, komt veel voor. De bovenrug komt naar achteren, ten opzichte van de onderrug. Dit is vaak een gewoontehouding, maar wordt ook veroorzaakt door het verkeerd afstellen van de microscoop. Vergelijk deze houding met iemand die probeert te lezen zonder leesbril: u wijkt naar achter. In deze houding komt veel druk op de onderrug en het nek/schoudergebied.

het vraagteken

Extensiehouding

In een poging actief te zitten, worden de oculairen soms te hoog ingesteld. Hierdoor moet u als het ware constant uitstrekken. Bij aanvang lijkt het goed, want u zit rechtop en het ziet er actief uit. Maar deze houding is ook erg gespannen en veroorzaakt vermoeidheid in de rug en spanning in de nek enschouders. Spanning in het lichaam gaat vaak samen met knijpen in de instrumenten.

Anteropositiestand hoofd

De kin naar voren duwen, of het ‘kippen nekje’ komt voor als de oculairen te ver van u af geplaatst zijn. Ook dit is vaak een gewoontehouding en gaat vaak samen met concentratie. U bent intensief bezig, uw ogen trekken uw lichaam naar voren. U wordt als het ware in uw werk gezogen. Het hoofd van een mens weegt ongeveer 5 à 6 kilo. Dit gewicht kan energieneutraal worden gedragen, als uw hoofd zich in een neutrale positie bevindt; recht boven uw romp. De anteropositiestand zorgt voor grote trekkrachten aan uw schouder- en nekspieren, die uw hoofd in balans moeten houden.

Plaatsing patiënt

Naast dat u zelf goed moet zitten, moet ook de patiënt goed liggen. Als de patiënt te hoog ligt, moet u de armen te veel heffen, met als gevolg dat de polsen te veel gebogen moeten worden om de mond te bereiken. Als een vuistregel: hou het hoofd van de patiënt ‘op schoot’ en het werkvlak op uw middellijn. De onderarmen mogen licht geheven worden boven horizontaal, als u aan het werk bent.

Gezond werken

Begin de behandeling door rechtop te zitten, waarbij de rug in de natuurlijke S-vorm is. Kijk voor u uit, adem diep in en uit, en ontspan. Stel vervolgens de microscoop in. U mag licht naar beneden kijken. Maak deze check van uw houding en de afstelling van uw microscoop deel van uw werkroutine.

Ontspan schouders en armen. Bij wisseling van instrumenten kunt u kort de vingers bewegen, nek draaien en de schouders optillen en laten zakken, om ontspanning te zoeken.

Beste houding

De beste houding is de volgende houding.

  • Sta tijdens lange behandelingen op om iets te pakken, in plaats van zittend reiken.
  • Doe voorlichting tussendoor staand, en loop mee met de patiënt.
  • Verder is het voor uw concentratie én lichaam beter als u elk half uur even opstaat. Gun uzelf deze korte pauze.

Bovenstaande tips gelden uiteraard ook voor het werken zonder microscoop. Als zorgverlener bent u vaak met de patiënt en de verrichtingen bezig, maar vergeet vooral niet dat uzelf op de eerste plaats moet staan. Denk maar aan de zuurstofmaskers in het vliegtuig. U moet eerst uzelf helpen, voor u een ander kunt helpen. Een kwalitatief goede en prettige behandeling begint bij een ontspannen, geconcentreerde en dynamische behandelaar.

Bronnen: Hendriksen et al: Langdurig zitten, een nieuwe bedreiging voor onze gezondheid: TSG 2013, 1

Door: Amber Denekamp, ergonomiedeskundige en bedrijfsoefentherapeut www.aeflexdental.nl specialist in tandheelkundige ergonomie. Gezond, comfortabel en klachtenvrij werken.

Amber Denekamp

Lees meer over: Ergonomie, Thema A-Z