levercirrose

Parodontitis leidt tot verhoogde mortaliteit bij levercirrose

Een ontsteking van de tand heeft niet alleen gevolgen voor de mondhygiëne en mond zelf. Verscheidene studies hebben reeds aangetoond dat parodontitis tot systemische effecten leidt. Uit een Nederlandse studie blijkt zelfs dat parodontitis sterfte door levercirrose verhoogt.

Progressief effect

Eerdere studies hebben al aangetoond dat een slechte mondhygiëne en de daaruit voortvloeiende parodontitis bij patiënten met levercirrose vaak voorkomt. Ook is aangetoond dat bestaande parodontitis een progressief effect heeft op de ziekte. Het kan zelfs een negatieve invloed hebben op het succes van een levertransplantatie.

Het onderzoek

Een recente studie uit Denemarken onderzocht de mortaliteit van patiënten met cirrose. Het onderzoek werd gehouden onder 184 vrijwilligers. Van deze vrijwilligers leed 44 procent bij aanvang van de studie al aan ernstige parodontitis. Voor de studie werden ook leeftijd, geslacht, rookgedrag, alcoholgebruik, et cetera meegenomen.

Resultaat

Het resultaat toont aan dat bestaande parodontitis de symptomen van levercirrose verergert. Binnen de studie periode van een jaar overleed bijna de helft van de proefpersonen. De oorzaken van de complicaties kwamen voort uit de cirrose.

Meer onderzoek

In latere studies moet onderzocht worden of een betere mondhygiëne de levercirrose bij patiënten met parodontitis de mortaliteitcijfers kan beïnvloeden.

Bron:
British Liver Trust

/door Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Parodontologie, Thema A-Z
Taak voor mondhygiënist om onderliggende ziektes in beeld te brengen

Taak voor mondhygiënist om onderliggende ziektes in beeld te brengen

Parodontitis kan mede veroorzaakt worden door een andere, ernstige ziekte. Er moet daarom altijd onderzocht worden waarom een patiënt parodontitis ontwikkeld heeft. Wijnand Teeuw gaf tijdens de themadag Up-to-date van Quality Practice Mondhygiëne inzicht in de factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van parodontitis. Hij lichtte een en ander toe aan de hand van twee afbeeldingen: een vraagteken en een volumeknop.

Het vraagteken: waarom parodontitis?

Bij een patiënt met parodontitis moet je nagaan waarom hij parodontitis heeft ontwikkeld. “Als je niet weet waarom iemand parodontitis heeft, vind ik dat je niet mag behandelen,” aldus Teeuw. Dus niet routinematig aan de slag gaan, maar bij iedere patiënt opnieuw deze vraag stellen. Overigens geldt voor cariës hetzelfde. Alleen heeft parodontitis directere gevolgen voor de gezondheid. Als je de vraag ‘waarom’ niet stelt, dan wordt de behandeling te simpel. Er wordt dan enkel plak verwijderd, omdat voorheen gedacht werd dat dit de enige oorzaak was.

De volumeknop: er moet balans zijn

Als een auto hard rijdt, moet de volumeknop verder opengedraaid worden om de radio nog goed te horen. Als de radio goed te horen is, is er balans. Als de volumeknop ver open staat terwijl de auto niet zo hard rijdt, dan is er een disbalans, want dan staat de radio vreselijk hard.

Bij disbalans in het lichaam kan parodontitis ontstaan. Bij iedere patiënt werkt dit anders. Bij de een moet er harder aan de volumeknop worden gedraaid voor balans of disbalans dan bij de ander.

Als een patiënt weinig tot geen afweer heeft, dan is er disbalans. De meerderheid van patiënten met parodontitis heeft een afwijkend afweer. Als duidelijk is wát aan die volumeknop draait, dan kan de behandeling daarop aangepast worden. Alle factoren die de balans kunnen verstoren, zullen in beeld moeten worden gebracht voordat een behandeling gestart kan worden. Als de oorzaak niet volledig bekend is, kan je de oorzaak of bron niet aanpakken.

Factoren voor disbalans

Er zijn naast de biofilm meerdere factoren die bepalen of iemand in balans of disbalans is. Sinds de jaren 80 is de invloed van omgeving, leefstijl en genetica bekend. Daarnaast speelt ‘epigenetica’ een rol: een drager van een verkeerd gen hoeft er niet per se last van te hebben. Wat leefstijl betreft: hier leren we nog steeds over bij. Ook wordt rekening gehouden met de invloed van systemische ziekten en andere minder bekende factoren, zoals overbelasting.

De factoren kunnen ook elkaar beïnvloeden. Zo heeft een lichamelijke ziekte vaak consequenties voor de leefstijl of andersom. En menig ziekte kan stress veroorzaken en maakt medicijngebruik nodig. Dit kan parodontitis in de hand werken.

Ziekten van invloed op parodontitis

Inmiddels worden meer dan 50 lichamelijke ziekten geassocieerd met parodontitis, zoals kanker, reuma, luchtweginfecties en hart- en vaatziekten. Zeker als een patiënt meerdere van deze ziekten heeft, neemt het risico op parodontitis toe. Een patiënt kan bij verschillende artsen voor verschillende ziekten behandeld worden, terwijl ze allemaal door dezelfde factoren veroorzaakt kunnen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan roken of een bepaald eetpatroon.

Intake parodontitispatiënt

Om alle factoren helder in beeld te krijgen zal een intake bij een parodontitispatiënt veel tijd in beslag nemen. Bij verdenking van onderliggende lichamelijke factoren, zoals stress, diabetes mellitus, reumatoïde artritis etc., zal gezocht moeten worden naar interdisciplinaire samenwerking.

Teeuw geeft van een aantal ziekten aan hoe zij van invloed zijn op het ontstaan van parodontitis.

Kanker

Bij iemand met kanker is de aanname dat alleen een chirurgische behandeling in de mondholte niet direct invloed heeft op het ontstaan van parodontitis. Lokale bestraling kan daarentegen de botstructuur en de doorbloeding zodanig beïnvloeden dat het een zeer progressieve parodontitis in de hand werkt. De vermindering van de afweer duurt waarschijnlijk het hele leven. Ondersteuning met antibiotica voor de parodontitisbehandeling kan daarom nodig zijn. Bij chemo valt de afweer een periode weg, maar is weer snel terug. Patiënten zijn vaak wel chronisch vermoeid na en tijdens de chemokuur. Daarom zal er overleg moeten plaatsvinden met de oncoloog. Vraag hoe het met de afweer op dat moment is.

Reuma

Reumatische artritis is een auto-immuunziekte, waarbij voornamelijk de gewrichten worden aangetast. Bij reumapatiënten is de lichamelijke ontsteking verhoogd en staat de volumeknop te hard, de afweer is te hoog. Hierdoor is de kans op parodontitis verhoogd. Medicatie bij reumapatiënten is er juist opgericht om de ontstekingsgraad te doen verminderen. Er zijn studies die een indicatie geven dat deze medicatie soms daarom ook beschermend tegen parodontitis kan werken. Het tegendeel is ook aangetoond, dat soms door de medicatie het immuunsysteem zo onderdrukt wordt dat de kans op secundaire infecties, zoals parodontitis, juist verhoogd is. Bij deze medicatie is het ook goed om er op te letten dat door de bacteriemie, die altijd ontstaat na een  parodontale behandeling, de kans op sepsis verhoogd is. Bij sommige reumapatiënten is het daarom beter de medicatie stop te zetten voordat ze een parodontitisbehandeling ondergaan. Een goede interdisciplinaire behandeling met een reumatoloog is dan noodzakelijk.

Diabetes

Diabetes mellitus is een chronische ziekte, waarbij de suikerregulatie verstoord is, met als gevolg vaak te hoge bloedsuikerwaarden. Door te hoge bloedsuikerwaarden raken verschillende organen, maar ook vitale processen ontregeld, die betrokken zijn bij het onderhoud van het hart- en vaatstelsel, de wondgenezing en de afweer tegen infecties. Op langere termijn ontstaan vooral complicaties op het gebied van HVZ. Vanwege de verhoogde kans op infecties en de slechte wondgenezing, wordt parodontitis twee tot drie keer vaker gediagnosticeerd bij diabetespatiënten. Een goede bloedsuikerregulatie is  belangrijk voor het bereiken van een gezonde parodontale situatie. De suikerregulatie draait bij 1:1 aan de volumeknop voor parodontitis. Een goede instelling bereiken is dus essentieel, ook voor de mond. Ook hier geldt dat een interdisciplinaire behandeling met een diabetesbehandelaar belangrijk is.

Verborgen ziekte

Als niet duidelijk is hoe parodontitis wordt veroorzaakt, kan het nodig zijn om een patiënt te verwijzen naar de huisarts om te laten uitzoeken of er sprake is van een nog onbekende onderliggende ziekte. Zo is uit onderzoek op ACTA gebleken dat 25% van de mensen met ernstige parodontitis ook al bloedsuikerwaarden hadden die wijzen op de aanwezigheid van diabetes mellitus. Ongeveer 20% van deze mensen was hiervan niet op de hoogte. Hieruit kan geconcludeerd worden dat parodontitis mogelijk een vroege aanwijzing is voor het hebben van diabetes mellitus. Mondhygiënisten kunnen daarom mogelijk bijdragen aan het vroegtijdig signaleren van onderliggende ziekten, zoals diabetes mellitus.

Wijnand J. Teeuw, parodontoloog NVvP, behaalde in 2003 zijn doctoraaldiploma Biologie aan de Universiteit Utrecht met als afstudeerrichting Fundamentele Biomedische Wetenschappen (FBMW). In 2006 studeerde hij als tandarts af aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) waaraan hij sinds die tijd verbonden is aan de sectie Parodondologie. Van 2009 t/m 2012 volgde hij aldaar de MSc-opleiding tot parodontoloog, welke hij cum laude heeft afgerond. Sinds 2015 is hij hoofd van de Kliniek voor Parodontologie ACTA. In 2017 promoveerde hij op de relatie tussen parodontitis en de algemene gezondheid, in het bijzonder diabetes mellitus en hart- en vaatziekten.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, voor dental INFO van de lezing van Wijnand Teeuw tijdens de themadag van Quality Practice Mondhygiëne.

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Parodontologie, Thema A-Z
Eten - yoghurt

Minder kans op tandvleesziektes door eten yoghurt

Uit nieuw onderzoek is gebleken dat mensen die meer yoghurt eten minder kans hebben op parodontale ziektes. Echter, hoe dit precies kan werd niet duidelijk. Hetzelfde effect bleek namelijk niet bij melk of calcium.

Parodontitis

Parodontitis is een chronische ziekte die de weefsels en het bot rond de tanden kan aantasten. De aandoening heeft vele mogelijke oorzaken. Daarom wilden Hye-Sung Kim, Oral Health Science Research Center bij het Apple Tree Dental Hospital in Goyang, Zuid-Korea, en zijn team weten of inname van calcium, yoghurt en melk ook een mogelijke oorzaak zou kunnen zijn.

Het onderzoek

Er werd data van 6,000 volwassenen met parodontale verschijnselen verzameld via het Koreaanse nationale gezondheid en voedingsonderzoek van 2009. Elk van de deelnemers werd gevraagd om een voedingsenquête in te vullen, waarin onder andere de frequentie van het eten van yoghurt of drinken van melk aan bod kwam. De calcium inname werd berekend aan de hand van gegevens over de voedingsinname.

Vervolgens werd elke deelnemer thuis bezocht door een getrainde voedingsdeskundige, die onder andere gegevens als geslacht, leeftijd, inkomen en opleidingsniveau verzamelde, maar ook vroeg naar de frequentie van tandenpoetsen, of de deelnemer rookt(e) en naar het gebruik van flosdraad.

Minder kans door meer yoghurt

De resultaten toonden aan dat patiënten die minder yoghurt aten meer kans hebben op parodontale ziektes. Ditzelfde effect was niet zichtbaar voor melk en calcium. Wat betreft yoghurt werd een gelijkwaardig effect gevonden voor mannen en vrouwen, rokers en niet-rokers en mensen van alle leeftijden.

Verder onderzoek

Deze studie suggereert dat probiotica van hulp zouden kunnen zijn in het gevecht tegen parodontitis. Deze komen veel voor in yoghurt en zouden de groei van bacteriën die parodontale aandoeningen veroorzaken kunnen tegenhouden. Het is echter nog niet zeker of dit daadwerkelijk het geval is.

 

Bron:
Plos 

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
parodontitis

Minder kans op parodontitis door oestrogeen therapie

Uit nieuw onderzoek is gebleken dat vrouwen die na hun menopauze oestrogeen nemen als een osteoporose behandeling minder vaker last hadden van parodontitis dan vrouwen die dit niet deden.

Menopauze

Eerdere studies toonden al aan dat er een relatie is tussen osteoporose en parodontitis bij vrouwen die hun menopauze hebben gehad. Dit onderzoek onderzocht ook de effecten van osteoporose behandelingen op parodontale omstandigheden.

Vermindering effecten

De behandelingen tegen osteoporose bevatten antiresorptieve middelen om een tekort in estrogeen en het daarbij komende verlies van calcium en mineralen, bij vrouwen boven de 50 te behandelen. Hiermee worden ook de effecten van de menopauze verminderd.

Onderzoek

Dit onderzoek bestudeerde 492 vrouwen tussen de 50 en 87 jaar oud met minstens vier tanden. Alle deelnemers zijn klant geweest bij een tandarts om bepaalde behandelingen te ondergaan, als het trekken van een tand of preventieve behandelingen. Gezien het feit dat in Brazilië, het land van afkomst van alle deelnemers, gaatjes de hoofreden zijn voor het verlies van tanden, is het logisch dat patiënten met parodontitis niet veel tanden hebben.

In totaal waren 356 vrouwen gediagnosticeerd met osteoporose en werden 113 vrouwen hier ook daadwerkelijk voor behandeld. De meerderheid van de patiënten met parodontitis bezocht niet regelmatig een tandarts.

Significant verschil

De onderzoekers vonden een significant verschil tussen de patiënten met ernstige parodontitis en het aantal tanden met een diepte van meer dan 4 mm bij vrouwen die wel of geen osteoporose behandeling ondergingen. Daarnaast was de gemiddelde diepte kleiner bij degenen die een behandeling ondergingen dan bij hen die dat niet deden.

Resultaat

In totaal was het aantal patiënten met ernstige parodontitis 44 procent lager bij de patiënten die een osteoporose behandeling ondergingen dan bij degenen waarbij dit niet het geval was.

Bron:
Journal Menopause

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
Parodontaal gezond en bij voorkeur op een natuurlijke manier

Parodontaal gezond en bij voorkeur op een natuurlijke manier

De parodontale regeneratie heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt waardoor we in staat zijn het verloren gegane parodontium met natuurlijke, functionele, levende weefsels te herstellen. Hoe kunt u succesvol parodontaal behandelen en risico’s op peri-implantitis bij kwetsbare patiënten beheersen?

Parodontitis is een aandoening die een uitdaging vormt voor de tandarts en mondhygiënist. Het is een nog grotere uitdaging om het parodontale weefselverlies te herstellen. Sinds de eerste stappen – begin jaren 80 – in die richting, heeft de parodontale regeneratie een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Het unieke hiervan is dat we in staat zijn het verloren gegane parodontium met natuurlijke, functionele, levende weefsels te herstellen.

Toch kunnen we niet altijd dit doel realiseren en ontstaat de noodzaak om voor functieherstel in de parodontaal kwetsbare patiënt implantaten te plaatsen. Het risico op peri-implantitis is groter bij deze patiëntengroep. Peri-implantitis is inmiddels net zo prevalent als parodontitis.

Verslag van de lezing van parodontoloog Giles de Quincey tijdens het congres Tandheelkunde aan de Maas.

Smile training

Mensen passen zich aan aan de bestaande situatie van het gebit. Dit wordt ook wel ‘smile training’ genoemd. Mensen gaan op andere manier praten of lachen om bijvoorbeeld hun gebit te verbergen.

Het is belangrijk voor mensen dat ze vrijuit kunnen lachen; het gebit moet mooi zijn, maar vooral ook gezond.  

Soft-tissue management

Doel van soft-tissue management is het creëren van esthetisch acceptabele en functionele zachte weefsels.

Hiermee kunnen de elementen en gingiva geclassificeerd worden:

– Pink esthetic score

– White esthetic score

– Recession esthetic score

Miller classificatie

Kroonverlenging kan worden uitgevoerd om de illusie van een papil te creëren. Bij een Miller classificatie 4*. Miller classificatie 3 is nog wel goed te behandelen. Bij Miller classificatie 4 is het chirurgisch niet meer mogelijk een papil te creëren.

*Miller classificatie

  1. Gingivarecessie die begrensd wordt door gekeratiniseerde gingiva.
  2. Gingivarecessie voorbij mucogingivale grens (omslagplooi).
  3. Interdentale papil degenereert, er is sprake van een bepaald proces (bijvoorbeeld parodontitis)
  4. Interdentale papil is volledig afwezig.

Necrotic Ulcerative Gingivitis

Necrotic Ulcerative Gingivitis is de meest deformerende vormen van parodontitis en treedt vaak op bij jongeren mensen.

TARNOW: afstand tussen twee implantaten

De afstand tussen twee implantaten is van invloed op de hoogte van het alveolaire bot en hiermee ook op de interdentale papil. In geval van verticaal botverlies, is er ook altijd een horizontale component als de implantaten minder dan 3 mm uit elkaar staan. (Tarnow et al. 2000). Daarom is het belangrijk dat implantaten altijd meer dan 3 mm van elkaar staan.

Scandinavisch nazorg protocol

Scaling en rootplaning zijn opgenomen in het Scandinavisch nazorg protocol waardoor mogelijk terugkeer van de papil plaatsvindt.

– Elke twee weken scalen en rootplanen.

– Patiënt dient te stoppen met roken.

– Plaque verwijderen.

Op deze manier is herstel van het parodontium haalbaar en kunnen de papillen terugkomen. Het is belangrijk om liefdevol met de gingiva om te gaan.

Parodontale regeneratie

Het parodontium is het enige weefsel wat kan terugkomen in de vorm zoals het was. Dit wordt ook wel parodontale regeneratie genoemd.

De tandarts is de gids voor de patiënt. De tandarts zorgt ervoor dat de patiënt veilig en goed door het traject heen loopt. Hierbij is het belangrijk zo weinig mogelijk invasief te zijn. Als patiënten zorg mijden nemen de problemen toe. De tandarts mag dan harder zijn tegen de patiënt en aangeven dat hij zorg mijdt en dat de behandeling niet zal slagen als er geen goede compliance is.

Als de patiënt therapietrouw is, dan kunnen elementen met twijfelachtige prognose ook vaker behouden worden. Dit zijn bijvoorbeeld elementen met furcatie problematiek. Eenwortelige elementen hebben over het algemeen goede prognose met scalen en rootplanen.

Als de patiënt niet nazorgtrouw is dan verliezen ze gemiddeld 3 elementen in een periode van 10 jaar versus 0,5 element bij patiënten die wel nazorgtrouw zijn.

  • Gebrek aan compliance en roken zorgt voor verlies van elementen.
  • Uit onderzoek uit 2014 is gebleken dat furcatieproblematiek geen problemen hoeft op te leveren zolang andere belangrijke factoren wel goed zijn.

Plaquebeheersing

Plaquebeheersing is heel belangrijk in de behandeling en preventie van parodontitis. Een  onderzoek van Lang liet een voortdurend niet ontstoken (gezond) parodontium met 99,5% overleving zien versus een voortdurend ontstoken parodontium met een overlevingspercentage van 63%.

De epidemie peri-implantitis heeft te maken met de indicatiestelling. Iatrogene pseudopocket kan ontstaan door te hard drukken met pocketsonde. Een druksonde is nodig bij implantaten omdat anders de kans groot is dat er te hard wordt doorgedrukt met de sonde – tot op het bot – en hiermee de verkleving van de gingiva aan het implantaat wordt beschadigd.

Sonderen

Implantaten hebben geen parodontium. Sonderen heeft betrekking op 3D niveau terwijl een röntgenopname alleen 2D is. Een kliksonde is een must in de implantologie. Sonderen is nodig om gezondheid van de tand of het implantaat te kunnen vaststellen. Een foto alleen zegt niets. De sulcus van een implantaat is veel kwetsbaarder dan dat van een natuurlijk element en daarom moet hier dus extra voorzichtig mee worden omgegaan. De sulcus van het implantaat reageert heftiger op plaque dan de normale sulcus en is daarom fragieler.

Algemene gezondheid

De mondgezondheid is van invloed op de algehele gezondheid. Door een met de tijd veranderd eetpatroon zijn er steeds meer diabetespatiënten die een hoger risico hebben op parodontitis. Door verhoogd suikergebruik is uitgebreidere plaquebeheersing nodig.

Als tanden te dicht tegen elkaar aanstaan kan dit tot problemen leiden. Hieruit is het begrip ‘Root proximity’ ontstaan. Dit is het fenomeen waarbij gedeeltelijke of totale afwezigheid is van bot tussen twee naast elkaar gelegen wortels van verschillende tanden. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Root proximity komt het vaakst voor tussen de eerste en tweede molaar en tussen de centrale en laterale incisief in de bovenkaak en onderkaak, tussen de tweede premolaar en eerste molaar en tussen de centrale incisieven in de onderkaak. De interdentale ruimte wordt verdeeld in een Apicaal, het Between en een Coronaal deel. De ernst wordt hiermee bepaald. Dit kan 1 (0.8mm), 2 (0.5mm) of 3 (0.3mm) zijn. Waarbij 0.3 mm de meest ernstige vorm is: hierbij is er geen interdentale ruimte aanwezig.

Onderfront

Het onderfront heeft een hoger risico dus een hogere proximity wat zorgt voor een hoger parodontitis risico. Het is puur de anatomie die dit bepaalt. De anatomie zorgt ervoor dat het interdentaal moeilijk of makkelijk is schoon te houden. Een orthodontisch behandelde patiënt heeft een kleinere kans op root proximity. Daarentegen wordt orthodontie tegenwoordig wel vaak aangewezen als schuldige voor recessies. Volgens Quincey is dit meer afhankelijk van het biotype van de gingiva dan van de orthodontische belasting.

Kleine interdentale ruimte

Een kleine interdentale ruimte maakt het lastiger om parodontitis te managen dan grote ruimtes. Dit is technisch veel makkelijker te managen. Een diasteem maakt regeneratie van het parodontium het meest eenvoudig en maakt het chirurgisch veel eenvoudiger.

Multidisciplinair oplossen gebeurt ook met orthodontie samen. Het heeft de voorkeur om eerst het parodontium aan te pakken en daarna pas orthodontie toe te passen. ‘Perio first’. Het moet gezond zijn voordat verder gegaan kan worden. Als tanden rechter staan, is recessiebedenkende chirurgie eenvoudiger voor de parodontoloog, dan kan het gunstig zijn om eerst orthodontisch te behandelen.  

Socket graft

Een socket graft kan worden uitgevoerd in plaats van een klasse-V restauratie of transplantaat. Niets is mooier dan eigen tandvlees. Voor een socket graft wordt er eerst getunneld waarna er een bindweefsel transplantaat wordt aangebracht. Door regeneratief te behandelen gaat in de meeste gevallen de recession esthetic score omhoog. Er kunnen snelle resultaten worden behaald met deze techniek. Het tandvlees biotype wordt dikker waardoor er een kleinere kans aanwezig is dat recessie opnieuw optreedt. Een eventueel diasteem kan daarna gesloten worden met orthodontie om te zorgen dat de black triangles verdwijnen.

Amelogonine

Amelogonine wordt aangebracht bij parodontale regeneratie op het worteloppervlak, vervolgens wordt dit afgedekt met een membraan middels teflon hechtingen. Zo worden nieuw cement, nieuw bot en nieuwe parodontale weefsels gevormd. Amelogonine bevordert de angioneogenesis waardoor een snellere genezing volgt. Parodontale regeneratie wordt hiermee steeds voorspelbaarder.

De open techniek socket graft brengt hogere risico’s en complicaties met zich mee dan een gesloten graft techniek. De open techniek kan alleen worden uitgevoerd in het front als het echt nodig is. Post canine is dan minder kritisch.

Mislukkingen in implantologie

  • Er is een hoger risico bij implantaten die diep onder gingiva gelegen zijn en die niet goed passen. Er is zo geen plaquebeheersing mogelijk wat zorgt voor een grotere kans op failure.
  • Er zijn vaker problemen met gecementeerde kronen dan met verschroefde kronen.
  • Fail to plan is plan to fail.
  • ‘Lets give teeth a chance’: Verwijder niet altijd tanden zomaar. Veel tanden kunnen toch worden behouden.
  • Titanium of zirconium is het beste wat op implantaat verschroeft kan worden.
  • Een drie-wandig botdefect heeft de beste prognose bij regeneratie.
  • Therapietrouw leidt tot minder tandverlies dan implantaatverlies. Er is minder botverlies rondom tanden dan rondom implantaten bij parodontitis patiënten.

 

Giles de Quincey is in 1987 afgestudeerd als tandarts aan de KU Nijmegen. Na een korte tijd als algemeen-practicus in Eindhoven gewerkt te hebben, is hij in 1988 een 2-jarige Post-graduate opleiding Parodontologie begonnen aan de University of Southern California in Los Angeles. Na succesvolle afronding hiervan is Giles in 1990 een verwijspraktijk voor Parodontologie en Implantologie in ‘s-Hertogenbosch gestart. Sinds 2009 is de praktijk ook uitgebreid met endodontie op verwijzing. In 1994 is Giles erkend als Diplomate of the American Academy of Periodontology, verder heeft hij ook zitting gehad in het Consilium Parodontologicum van de NVvP. Sinds 1992 is Giles verbonden als docent aan de destijds EFP-erkende Post-graduate opleiding voor Parodontologie in Nijmegen.  Na terminatie van het Post-graduate onderwijs is hij kort betrokken geweest bij het chirurgisch profiel in de master fase van tandheelkunde. Sinds begin 2017 is hij Assistant Clinical Professor in de EFP-erkende Post-graduate opleiding Parodontologie aan de Universiteit van Bern, Zwitserland. Giles is actief lid van de Dutch Academy of Esthetic Dentistry en heeft in binnen- en buitenland nascholing gegeven, waarbij zijn voorliefde uitgaat naar parodontale plastische regeneratieve chirurgie en multidisciplinaire casuïstiek.

Verslag door Nika van Koolwijk, tandarts, voor dental INFO van de lezing van Giles de Quincey tijdens het congres Tandheelkunde aan de Maas.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Parodontologie, Thema A-Z
app opsporen parodontitis

App met zelftest parodontitis

Er is in Duitsland een nieuw instrument in de strijd tegen parodontitis ontwikkeld. Met een app kunnen patiënten zelf testen hoe groot het risico is om parodontitis te ontwikkelen.

Parodontitis

Parodontitis is een van de meest voorkomende chronische ziekten op de wereld. Alleen al in Duitsland lijden ongeveer 11,5 miljoen mensen aan een zware vorm van deze ziekte.

“Als parodontitis niet behandeld wordt, kan dit leiden tot tandverlies en ook effect hebben op de algemene gezondheid en het algemene welbevinden. Net zoals bij een ijsberg, verloopt de ziekte grotendeels onder de zichtbare oppervlakte. Doordat er meestal geen pijn gevoeld wordt, wordt de ziekte vaak pas in een laat stadium ontdekt,” verklaarde Prof. Dr. Thomas Kocher. “Het is dus belangrijk om de waarschuwingssignalen voor mogelijke parodontitis te kennen en bij de eerste aanwijzingen de tandarts te bezoeken. Door vroegtijdige herkenning en een juiste behandeling kan het ziekteproces tot stilstand gebracht worden.”

Vroege opsporing parodontitis door app

Vroege opsporing van de ziekte is dus belangrijk. Reden voor de Deutsche Gesellschaft für Parodontologie om een app te laten ontwikkelen waarmee patiënten zelf kunnen onderzoeken welk risico ze lopen om parodontitis te ontwikkelen. Voor deze app is gebruik gemaakt van data die verzameld zijn bij de lopende gezondheidsstudie SHIP (Study of Health of Pomerania). Met de gratis app kan iedereen eenvoudig zijn risicofactoren inschatten.

Bron:
DGParo.de

 

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis, Parodontologie, Thema A-Z
Patiënten met diabetes type 2 meer kans op parodontitis

Patiënten met diabetes type 2 meer kans op parodontitis

Parodontitis is een enorme complicatie van diabetes mellitus. De vraag is echter: heeft een patiënt met type 2 diabetes meer kans op het ontwikkelen van een parodontale ziekte dan een patiënt met type 1 diabetes? Een studie die op de jaarlijkse bijeenkomst van de Amerikaanse diabetesvereniging werd gepresenteerd, probeerde deze belangrijke vraag te beantwoorden.

Klinische variabelen
Aangezien deze soorten diabetes zich heel anders ontwikkelen, kan het begrip over de mogelijke verschillen in de klinische variabelen van deze aandoeningen helpen met het voorkomen en onder controle houden van parodontale ziektes.

Aanleiding onderzoek
De mechanismen die leiden tot de ontwikkeling van diabetes soorten zijn verschillend, waardoor de onderzoekers trachtten te ontdekken of patiënten met type 1 diabetes of mensen met type 2 diabetes meer kans maakten op een parodontale ziekte.

Type 2 diabetes
Volgens de studie was de prevalentie van parodontale ziektes hoger bij patiënten met type 2 diabetes. Dit wordt geassocieerd met leeftijdsprogressie, duur van de ziekte en een slechte glycemische controle, ongeacht het type diabetes.

 Studie
Het onderzoek werd gehouden onder bijna 290 patiënten. Hieronder vielen 102 patiënten met type 1 diabetes, 103 patiënten met type 2 diabetes en 83 patiënten zonder diabetes. De patiënten werden gescreend op parodontitis volgens de aanbevelingen van de American Academy of Periodontology en de ADA. De studie werd geleid door Marcello Gaieta Vannucci, DDS, een tandheelkundige chirurg in Porto Alegre, Brazilië.

Factoren
De patiënten met type 1 diabetes waren over het algemeen jonger dan die met type 2 diabetes. Geen van de type 1 diabetes patiënten rookten, terwijl 30% van de diabetes patiënten van type 2 dit wel deden. Ongeveer 54% van de type 1 diabetes patiënten waren mannen, vergeleken met 63% van de type 2 diabetes patiënten.

Complexe wisselwerking
Parodontitis omvat een complexe wisselwerking tussen orale bacteriën en de reactie van een patiënt op die bacteriën. Systematische aandoeningen zoals diabetes mellitus kunnen het parodontium van een patiënt beïnvloeden. Parodontitis is de zesde meest voorkomende chronische complicatie van diabetes mellitus, aldus de auteurs van de studie.

Resultaat
De patiënten met type 2 diabetes hadden tweemaal vaker last van parodontale ziektes dan patiënten met type 1 diabetes.

Bron:
Drbicuspid.com

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
preventieassistent:

Voor uw preventieassistent: De DPSI onder de knie?

Tot de jaren 40 van Tot de jaren 40 van de vorige eeuw werd er met de natte vinger gekeken naar de parodontale conditie; het was een hele subjectieve inschatting. Daardoor vond de ene tandarts het wel meevallen, terwijl de andere precies dezelfde situatie als ernstig zou willen bestempelen. Dat was natuurlijk niet handig.

We willen tegenwoordig de conditie van de gingiva in maat en getal uitdrukken. Maar waarom willen we dat zo graag? Het blijkt dat bij verdiepte pockets, dus pockets dieper dan 3 mm, een supra-gingivale reiniging gecombineerd met een sub-gingivale reiniging effectiever is dan alleen een supra-gingivale gebitsreiniging. Dat is goed om te weten maar dan moet je natuurlijk wel weten waar die verdiepte ruimtes zich bevinden.

Verslag van de lezing van mondhygiënist Marion Seuntjens tijdens de Landelijke Dag voor de Preventieassistent.

De Periodontal Disease Index van Ramfjord
Als je de mond zonder instrumenten bekijkt, dan heb je lang niet altijd in de gaten waar echt een pocket aanwezig is. In 1959 werd de Periodontal Disease Index geintroduceerd. Deze index legde de parodontale conditie vast en gaf de mate van gingivitis weer. Ook het aanhechtingsverlies werd meegenomen. Bij deze meting moest op vier plaatsen rondom een element gemeten worden. Zo werd dus de partiële meting geïntroduceerd.  Dat werd niet voor niks zo gedaan: het kostte veel tijd om alle patiënten door de hele mond op elk plekje te meten. Ramfjord, de bedenker van deze meting, bedacht dat het handig was om een aantal elementen te selecteren die representatief zijn voor parodontitis zodat de hele mond snel in beeld kon worden gebracht. Deze zogenoemde Ramfjord-elementen waren de 16, 21, 24, 36, 41 en 44. Later bleek dat deze elementen wel representatief zijn voor gingivitis maar niet voor parodontitis. Deze index wordt niet meer toegepast.

CPITN: meten in sextanten
In 1982 kwam de Word Health Organisation (WHO) met het initiatief van de CPITN, met de bedoeling de behandelbehoefte bij grote populaties te bepalen. Op basis hiervan wilde men een politiek mondzorgbeleid kunnen maken.

De CPITN verdeelt het gebit in sextanten. Ditmaal wordt er niet op vier plaatsen per element gesondeerd, maar helemaal rondom. De hoogste waarde per sextant wordt genoteerd. Vervolgens wordt de parodontale conditie in een score uitgedrukt. De behandelbehoefte wordt vervolgens bepaald vanuit de hoogste score van alle sextanten. Score 0 stond voor gezond, pocketdieptes van maximaal 3 mm, geen tandsteen, geen retentiefactoren en geen bloeding na sonderen.

Een retentiefactor is een plaats waar eenvoudig plaque kan achter blijven, zoals tandsteen en overhangende vullingen. Bij score 1 worden pocketdieptes van niet dieper dan 3mm gevonden, geen tandsteen, geen retenties, maar wel bloeding na het sonderen bij 1 of meerdere plaatsen. Score 2 staat eveneens voor pockets tot 3 mm, maar wel met tandsteen of retentie.  Bij score 3 zijn er pockets aanwezig van 4-5 mm diepte en bij score 4 pockets van 6 mm of dieper.

DPSI
De Dutch Periodontal  Screenings Index (DPSI) werd in 1998 geïntroduceerd in Nederland en wordt nu als standaard gebruikt. Deze index lijkt sterk op de CPITN maar er is wel een verschil. De score 3 is onderverdeeld in score 3- en 3+. Bij 3- zijn er geen recessies en bij 3+ zijn er wel recessies boven de gemeten pocket.

Waarom is dat zo belangrijk? Als ik een pocket van 5 mm meet, maar daarboven is een recessie van 3 mm, dan is er een aanhechtingsverlies van 8 mm. Dat valt dus onder een ernstigere score dan een pocket van 5 mm zonder recessie, want dan is het aanhechtingsverlies ook 5 mm. Als er dus niet wordt verteld of sprake is van een recessie, kan er geen inschatting worden gemaakt over hoe ernstig de situatie is.

In 2010 werd de DPSI in een nieuw jasje gestoken en opnieuw onder de aandacht gebracht.

Er zijn 3 categorieën:

  • A. Onder categorie A vallen de scores 0,1 en 2.
  • B. Onder categorie B valt de score 3-.
  • C. Onder categorie C vallen DPSI 3+ en 4.

Parodontologietraject: wie behandelt?
De zware paro-patiënten vallen dus onder DPSI 3+ en 4. Wel wordt volgens het paroprotocol bij categorie B al het paro-traject gestart. Er moet dan een pocketstatus worden gemaakt. De DPSI moet bij elke periodieke controle worden gescoord om de conditie te volgen in de tijd, om een vergelijking te maken met eerdere scores. Het is vooral van belang dat de DPSI ervoor zorgt dat de patiënt bij de juiste behandelaar terecht komt. Enkel patiënten in categorie A kunnen bij de preventieassistent terecht, patiënten in categorie B en C dus niet.

Onder begeleiding van een tandarts of mondhygiënist kunnen patiënten met DPSI A in principe behandeld worden door de preventieassistent  aan of ter voorkoming van gingivitis, maar overleg is altijd aan te raden. Ook binnen DPSI A zijn er patiënten die complexer zijn dan de categorie patiënten waarvoor preventieassistenten scholing hebben gehad.

Pseudopocket
Seuntjens schetste een voorbeeld van een ruimte van 4 mm waarbij 1 mm zwelling door de ontsteking van de gingiva werd gemeten. Is dit nu een pocket? Ja, dat is natuurlijk wel een pocket maar dan zonder botafbraak. Dit wordt een pseudopocket genoemd. Je moet hierbij waken dat deze pocket niet als teken van parodontale afbraak en aanhechtingsverlies wordt gezien en dus niet in het paro-traject terecht komt. Als de sonde niet voorbij de glazuur-cement-grens komt is het geen parodontitis maar gingivitis en is er dus geen pocketstatus e.d. nodig. Het onderscheid maken tussen een echte pocket met botafbraak en een pseudopocket is moeilijk. Een preventieassistent kan bij twijfel het beste hulp inroepen van zijn praktijkbegeleider; de tandarts of mondhygiënist.

Ook bij pseudopocket moet altijd het paroprotocol voorgesteld worden als behandeloptie, want het het valt onder DPSI B. De preventieassistent mag dus niet zelf beslissen om het paroprotocol niet verder af te wikkelen. Dit is aan de patiënt.

Meten

Bij het meten van de pocketdiepte zijn de volgende zaken van belang:

  • De gemodificeerde pengreep
  • Afsteuning
  • De juiste druk
  • Exploratief

Bij de gemodificeerde pengreep blijft vanzelf de ringvinger over en dit is de steunvinger. Bij het meten moet er naar de wortelpunt gewezen worden zodat het instrument parallel staat. Dit moet met de juiste druk gebeuren namelijk 25 gram. Maar hoe weet je of je de juiste geeft? Dat kun je checken door met de juiste druk op een brievenweger te meten. Ook kun je jezelf controleren door met de clickprobe te sonderen . Deze geeft een klikje als de juiste druk is bereikt.

Exploratief sonderen
Verder zal er exploratief moeten worden gesondeerd. Dat betekent dat je onderzoekend door de sulcus of pocket heen gaat. Je gaat echt elk klein stukje van het element af. “Als er dan een hele lokale pocket zit, dan heb je hem te pakken”, illustreerde Seuntjens. Hierbij is vooral belangrijk dat er onder het contactpunt wordt gemeten. Hier ontstaan namelijk de eerste problemen omdat het daar lastig schoonmaken is en omdat het weefsel daar extra kwetsbaar is.  Dus voorkom dat je stopt bij de lijnhoek en reik goed onder het contactpunt. Dat betekent dat je de sonde iets schuiner moet inbrengen. Maar niet te schuin anders mis je ook de bodem en roept de patiënt ‘auw’ omdat je ergens anders in belandt. Bovendien klopt dan je meting niet.

Blijven scholen

“Eenmaal de DPSI gemeten, weet dan waar jouw persoonlijke grenzen liggen in de behandeling. Weet wat je kent en kunt en hou je hier ook aan. Streef naar perfectie en wees niet te snel tevreden in wat je kent en kunt”, zei Seuntjens.

Ze gaf tenslotte het belang aan van jezelf blijven scholen, zelfs in de dingen die het meest eenvoudig lijken.

Marion Seuntjes is mondhygiënist, Praktijk voor mondhygiëne, Beuningen.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist voor dental INFO van het verslag van Marion Seuntjes tijdens de Landelijke Dag voor de Preventieassistent.

 

/door Lees meer over: Assisteren, Congresverslagen, Kennis, Parodontologie, Thema A-Z
European Gum health Day

European Gum Health Day 2017: Samen vechten tegen tandvleesaandoeningen

De European Gum Health Day is een internationale dag van bewustzijn van tandvleesaandoeningen en zal dit jaar worden gehouden op 12 mei. De dag wordt gepromoot door de European Federation of Periodontology (EFP) en de 29 nationale organisaties die hierbij horen.

Ernst van tandvleesaandoeningen
Het doel van de dag is om bewustzijn en de ernst van tandvleesaandoeningen en de noodzaak van het goed onderhouden van je eigen tandvlees onder de aandacht te brengen. Dit wordt gedaan met de slogan “Fighting gum disease together”, wat goed aansluit bij de missie van de EFP.

Behandeling, preventie en bewustzijn                     
De hoofdthema’s waar de EFP met deze dag aandacht voor probeert te krijgen zijn behandeling, preventie en bewustzijn. Iedereen binnen het tandartsenteam zou zo goed mogelijk samen moeten werken om de best mogelijke zorg te kunnen bieden, elk persoon zou cruciale informatie over mondhygiëne moeten weten en iedereen zou bekend moeten zijn met de symptomen en gevolgen van tandvleesaandoeningen als gingivitis en parodontitis.

Extra aanmoediging
Ook zullen tijdens de European Gum Health Day 2017 de EFP en de nationale organisaties zoveel mogelijk gezondheidsprofessionals proberen aan te moedigen om het EFP Manifesto: Parodontale en Algemene Gezondheid te ondertekenen, als een extra aanmoediging voor het bevorderen van preventie, vroege detectie en behandeling van tandvleesaandoeningen.

European Gum Health Day 2016
Vorig jaar werd een soortgelijke dag gehouden met als slogan “gezond tandvlees voor een beter leven”. Deze dag was een groot succes: 21 van de nationale organisaties gerelateerd aan de EFP organiseerden een wijd scala aan bewustzijnsactiviteiten en kregen op deze manier veel media aandacht.

Bron:
EFP
NVVP

 

 

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z

Implantaten en parodontium: zekerheid of risico?

Het parodontium rond natuurlijke elementen is wezenlijk anders dan het parodontium rond implantaten. Kennis van deze verschillen zorgt ervoor dat we problemen op het vlak van functie en esthetiek bijtijds kunnen herkennen, voorkomen en zo nodig behandelen. Verslag van de lezing van parodontoloog-implantoloog Paul Sipsos.

Verschil parodontium
Ons lichaam bestaat uit 37,2 biljoen cellen. De reactie van deze lichaamscellen op een aanval van buitenaf lijkt in sterke mate op hoe sardines dat doen wanneer ze worden aangevallen door een roofvis: ze proberen hun gezamenlijk oppervlak te verkleinen tot wat door vissers een baitball (aasbal) genoemd wordt. Het parodontium rond natuurlijke elementen is wezenlijk anders dan het parodontium rond implantaten. Kennis van deze verschillen zorgt ervoor dat we problemen op het vlak van functie en esthetiek bijtijds kunnen herkennen, voorkomen en zo nodig behandelen. Verslag van de lezing van parodontoloog-implantoloog Paul Sipos.

Gezond weefsel rondom implantaten
Meestal is voor het plaatsen van een implantaat uitgebreide chirurgie nodig. Van oudsher geldt er in de tandheelkunde het adagium: “Vulnerat atque sanat”, verwond zodat je geneest. Dit is eigenlijk een vreemde paradox, die nodig herzien moet worden. In de lezing van parodontoloog-implantoloog Paul Sipos tijdens PARO van Bureau Kalker, worden (chirurgische) casussen geïllustreerd met foto’s uit zijn praktijk om te tonen hoe verfijnd met de zachte weefsels moet worden omgegaan. Uit de presentatie blijkt dat nauwkeurig werken met microchirurgie en vergroting bijdragen aan een mooi en gezond weefsel rondom implantaten.

Implantaten en parodontium: zekerheid of risico?

Pocketdiepte en aanhechtingswinst
Dat een chirurgische benadering niet altijd leidt tot de beste resultaten, is bij het behandelen van parodontitis reeds aangetoond door Jan Lindhe in 1982. Hoeveel aanhechtingswinst kan je verwachten? Na behandeling met scaling en rootplaning geldt: hoe dieper de pocket hoe meer winst. Ondiepe pockets (minder dan 2.7 mm bij incisieven) kan je daarentegen beter met rust laten, anders kun je aanhechtingsverlies creëren. Ook geldt dat hoe dieper de pocket is, hoe meer succes er met chirurgie kan worden behaald. Als criterium voor chirurgie-indicatie is een pocketdiepte vanaf 6,3 mm (bij incisieven) na initiële behandeling een goede leidraad.

Flapspanning
Dun weefsel is gevoelig voor trekkrachten en er treedt sneller beschadiging op als de flapspanning bij het hechten toeneemt. (Burkhardt 2010). Kenmerken voor dik weefsel zijn: het biedt meer weerstand tegen het binnendringen van bacteriën, heeft meer bloedvaten, betere zuurstofvoorziening en afvalstoffen worden makkelijker afgevoerd. (Hwang 2006). Bij zachteweefseltransplantaten zien we hoe dikker het weefsel, hoe minder krimp er zal zijn. (Mörmann 1981) Bij het tubergedeelte bevindt zich de dikste collageenrijke bindweefsel (Studer 1997).

Factoren die bijdragen aan een betere overleving van dikke gingiva

  • Groot volume van extracellulaire matrix en collageen bieden betere weerstand tegen collaps en contractie.
  • Dikkere lagen van gekeratiniseerd epitheel zijn beter bestand tegen beschadiging en het binnendringen van bacteriën.
  • Betere zuurstoftoevoer, en afvoer van afvalstoffen
  • Betere immuunrespons en migratie van groeifactoren

Weefselscheur versus draadbreuk
Een draaddikte van 7-0 (net zo dik als een menselijke haar) werkt minder traumatisch, dan scheurt je draad en niet het weefsel:

  • 3-0 hechtdraad: weefsel scheurt bij teveel kracht
  • 5-0 hechtdraad: net zo sterk als weefsel
  • 7-0 hechtdraad: weefsel kun je niet laten scheuren, draad breekt eerder
    Implantaten en parodontium: zekerheid of risico?
    Implantaten en parodontium: zekerheid of risico?

Wondgenezing
Primaire sluiting van de wond wordt bereikt wanneer de intacte wondranden intiem contact maken zonder teken van spanning of druk. Hierdoor ontstaat een vlotte overbrugging van de wond door fibrine, ingroei van bloedvaten en sluiting van het epitheel binnen 5 dagen. Door het contact van de wondranden wordt de hoeveelheid weefsel die moet worden vervangen door granulatieweefsel tot een minimum beperkt. Daarnaast wordt de ontstekingsreactie die nodig is om necrotisch weefsel en gecontamineerd materiaal af te voeren geminimaliseerd. Kortom, door na de operatie het oppervlak mooi te sluiten wordt een schone ruimte gecreëerd waaronder genezing kan plaatsvinden.

Wond doorloopt 3 fasen tot aan volledig herstel

  1. De ontstekingsfase Beschadigde vaten laten bloed in de wond lopen. Doordat het bloed coaguleert sealt het de open vaten en lymfekanalen, zodat de wond tijdelijk wordt gesloten. De cellen in het beschadigde weefsel produceren histamine, waardoor de omliggende intacte bloedvaten verwijden. Deze vasodilatatie leidt tot een toename van wondvocht en creëert een rood, warm, gezwollen en pijnlijk milieu.
  2. De fibroplastische fase Als fibroblasten ter plekke zijn, begint de collageenproductie. Drie processen (epithelializatie, wondcontractie en collogeen productie) vinden tegelijkertijd plaats.
  3. De remodelingsfase Herschikking van de collageenvezels.

Implantaten en parodontium: zekerheid of risico?

Biotype: fenotype
Het begrip bioptype is eigenlijk een foutieve benaming voor wat eigenlijk het fenotype genoemd moet worden. Bij gingiva met een dun fenotype treedt sneller buccale recessie op van de gingiva na het direct plaatsen van een implantaat na een extractie (Kan 2011). Het doorschemeren van een pocketsonde door de gingiva kan een methode zijn om een onderscheid te maken tussen dikke en dunne gingiva. Bij een dun fenotype gingiva schijnt de pocketsonde door, de gingivadikte is dan maximaal 1 mm. (De Rouck et al., 2009) Een botsubstituut van Bio-Oss bij een immediate placement van een implantaat, zorgt voor minder botverlies aan de buccale zijde. (Araujo et al., 2011)

Conclusies

  • Niet alleen de dikte van een palatumtransplantaat, maar ook de kwaliteit (collageen gehalte) van het weefsel zijn bepalend voor een voorspelbare weefselaugmentatie.
  • De voorspelbaarheid van resultaten neemt alleen toe met een minimale verstoring van de bloedtoevoer, vooral bij de buccale papil.
  • Met name bij dunne gingiva moet spanning op de lap worden voorkomen, daardoor kunnen dehiscenties optreden. Dit heeft zelfs nog meer invloed op genezing dan roken.
  • Primaire sluiting van de wond versnelt de genezing door een betere angiogenese en het leidt tot minder postoperatieve pijn.
  • Reconstructieve chirurgie moet zich richten op het zoeken naar een juiste balans tussen het overvullen en compenseren van een peri-implantaire site.

Paul Sipos is als erkend parodontoloog (NVvP) en implantoloog (NVOI) werkzaam in het Centrum Implantologie Parodontologie Amstelveen. Zijn studie tandheelkunde en opleiding parodontologie volgde hij bij ACTA en hij werkte een periode in het National Naval Medical Center, Maryland (USA). Hij heeft ruime ervaring opgedaan op het gebied van parodontologie, implantologie en uitgebreide prothetiek als parodontoloog bij de Koninklijke Marine en bij parodontologie praktijken in Enschede, Arnhem en Rotterdam. Hij was vier jaar voorzitter en congrescoördinator van de NVvP. Het saneren en reconstrueren van de gehele dentitie heeft zijn bijzondere aandacht.

Verslag door Joanne de Roos, tandarts, voor dental INFO van de lezing van Paul Sipos tijdens het congres PARO van Bureau Kalker 

/door Lees meer over: Implantaten, kronen en bruggen, Parodontologie, Producten, Thema A-Z
parodontitis

Promotie: relatie parodontitis, diabetes en hart- en vaatziekten

Bij parodontitis lopen het kaakbot en de bindweefselvezels veel schade op. Daarnaast zou de ziekte nog wel eens een effect kunnen hebben op diabetes mellitus en hart- en vaatziekten. Voor zijn promotieonderzoek onderzocht Wijnand Teeuw de relatie tussen parodontitis, diabetes mellitus en hart- en vaatziekten.

Vroege aanwijzing diabetes
In zijn onderzoek kwam Teeuw tot de conclusie dat ernstige parodontitis een vroege aanwijzing kan zijn van diabetes, gezien er in deze groep bijna twee keer zoveel nieuwe diabetespatiënten werden gevonden als in de groep met geen of milde parodontitis.

Verminderde conditie van vaatstelsel
Ook bestaat er een relatie tussen deze ernstige tandvleesontsteking, een verminderde conditie van het vaatstelsel en een verhoogde totale ontstekingsgraad in het lichaam. Ook werd met het onderzoek aangetoond dat een parodontale behandeling meestal zorgt voor een betere bloedsuikerregulatie bij diabetespatiënten, een verbetering van de conditie van het vaatstelsel en een verlaging van de totale ontstekingsgraad.

De promotie zal plaatsvinden op 10 maart 2017 om 11 uur. Wijnand Teeuw zal spreken. Daarnaast zullen Prof. Dr. Bruno Loos en Dr. V. E. A. Gerdes aanwezig zijn als promotoren.

Bron:
UvA

/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Parodontologie, Thema A-Z
vaccin tandvleesaandoeningen

Vaccin tegen tandvleesaandoeningen

Australische onderzoekers hebben een vaccin ontwikkeld om tandvleesaandoeningen te voorkomen en te bestrijden. Het vaccin heeft de effectiviteitsproeven doorstaan.

Parodontitis
Parodontitis wordt veroorzaakt door de opbouw van bepaalde bacteriën, die te vinden zijn in tandplak bij de wortels en in de ruimtes tussen de tanden. Deze bacteriën laten vervolgens toxines los in het tandvleesweefsel, wat tot afbraak hiervan leidt en uiteindelijk zelfs tot het verlies van tanden.

Huidige bestrijding
Momenteel wordt parodontitis bestreden door het handmatig verwijderen van de tandplak dat wordt opgebouwd in het gebit. Onderzoekers van de Melbourne University hebben echter proteïnes ontdekt aan het oppervlak van bacterie Porphyromonas gingivitis die kunnen worden gebruikt als vaccin tegen deze ziekte.

Levens verbeteren
Het vaccin stimuleert de productie van antilichamen in het lichaam om het tandvleesweefsel te beschermen tegen de bacterie en om kolonisatie te voorkomen. Hiermee hopen de onderzoekers de lichamen van miljoenen mensen, die momenteel parodontitis hebben, te verbeteren.

Bron: News.com.au

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
parodontitis en insulineresistentie

Kans op parodontitis vergroot door insulineresistentie

Mensen met insulineresistentie hebben meer kans op ernstige parodontitis dan mensen zonder insulineresistentie. Dit blijkt uit nieuw onderzoek gepubliceerd in The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism.

Insulineresistentie
Als het lichaam nog wel insuline aanmaakt maar de cellen de glucose niet meer goed opnemen, noemen we dit een insulineresistentie. Al meerdere onderzoeken hebben een relatie aangetoond tussen insulineresistentie en parodontitis. In het huidig onderzoek heeft men ook rekening gehouden met het lichaamsgewicht.

Onderzoek
De onderzoekers hebben de medische dossiers van ruim 5500 Zuid-Koreanen bestudeerd die matige tot ernstige parodontitis hadden om te zien of insulineresistentie in verband staat met deze ernstige tandvleesontsteking. Ook hebben zij gekeken naar het verband tussen parodontitis en diabetes type 2 en obesitas.

Resultaten
De personen met ernstige parodontitis hebben significant hogere insulineresistentie-waarden dan de personen met een matige vorm. Tevens hebben insulineresistente deelnemers met een normaal gewicht significant meer kans op ernstige parodontitis dan deelnemers met een normaal gewicht, die niet insulineresistent zijn. Ook tonen de resultaten dat mensen met type 2 diabetes meer kans hebben op ernstige tandvleesontsteking hebben in vergelijking met mensen met glucosetolerantie.

Risicofactor
Volgens de onderzoekers kan insulineresistentie worden beschouwd als een risicofactor: “Dit is het eerste onderzoek dat aantoont dat er een significant verband is tussen insulineresistentie en ernstige parodontitis bij mensen met een normaal gewicht”.

Bron:
JCEM

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
E-sigaret net zo ongezond als normale sigaret

E-sigaret net zo ongezond als normale sigaret

Elektronische sigaretten zijn net zo slecht voor de gezondheid als een normale sigaret. Zo is gebleken uit nieuw onderzoek dat werd uitgevoerd aan het medisch centrum van de University of Rochester.

Ontstekingseiwitten
Tijdens het onderzoek werd 3D-tandvlees van een niet-roker blootgesteld aan de damp van elektronische sigaretten. Hierbij werd ontdekt dat ook hierbij de schade in de mond werd vergroot. Irfan Rahman, professor medische milieukunde, verklaart dat dit komt door de ontstekingseiwitten die vrijkomen bij blootstelling aan de damp. Deze ontstekingseiwitten kunnen stress veroorzaken in de cellen, wat tot meerdere mondziekten kan leiden. Daarnaast bevatten e-sigaretten ook gewoon nicotine.

Risico op schade
De grootte van de schade aan het tandvlees en in de mondholte hangt af van de frequentie waarmee de e-sigaret wordt gebruikt, aldus Rahman, een van de mede-onderzoekers. Volgens hem zijn de e-sigaretten zo populair omdat deze worden gezien als een gezond alternatief voor de normale sigaret. Dit is dus echter niet per sé het geval.

Openbaar bekend
Het zou goed zijn als het publiekelijk bekender wordt gemaakt door de fabrikanten dat er chemische stoffen zijn verwerkt in e-sigaretten. Op deze manier zouden de consumenten beter zijn ingelicht over de eventuele gevaren die het roken hiervan met zich meebrengt. In 2015 werd al gewaarschuwd voor de dampen van e-sigaretten door het RIVM.

Bron:
University of Rochester

/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Parodontologie
Parodontitis behandeling

Parodontitis behandeling? Nee, bedankt

Weigeraars de deur wijzen en de parodontitis behandelingsovereenkomst beëindigen kent voor de tandarts vele juridische risico’s. Hoogste tijd voor een non-compliance protocol? Wat te doen met weigeraars van parotherapie?

Patiënt is opdrachtgever
De tandarts is opdrachtnemer. Een patiënt is niet verplicht een behandeling te ondergaan, zelfs als deze medisch gezien noodzakelijk is. Alleen met toestemming zal de behandeling worden uitgevoerd. De behandelaar moet er wel van overtuigd zijn dat de patiënt de gevolgen van de beslissing overziet om af te wijken van het behandeladvies. De patiënt is zelf verantwoordelijk voor de beslissing en kan de behandelaar niet op de mogelijk negatieve gevolgen aanspreken. Dat kan alleen als de behandelaar geen goede informatie heeft gegeven.

Informed consent
De hulpverlener licht de patiënt op duidelijke wijze, en desgevraagd schriftelijk in over het voorgenomen onderzoek en de voorgestelde behandeling en over de ontwikkelingen omtrent het onderzoek, de behandeling en de gezondheidstoestand van de patiënt.

Vertel alternatieven, bespreek complicaties en de gevolgen van niet behandelen. En noteer dit ook in het dossier. Met enkel een verbaal informed consent gaat u te kort door de bocht.

Niet opgeschreven is niet gezegd
Leg vast in het dossier wat er is besproken. Als de tandarts parodontitis niet behandelt en niets noteert in de behandelkaart wordt dat supervised neglect genoemd. Controleer of de patiënt het heeft begrepen. Stuur een samenvatting van het besproken behandelplan en begroting van de behandeling met als tekst: ‘’Als u akkoord bent, kunt u de volgende afspraken maken’’. “Als u iets niet begrepen hebt, laat het ons weten, we leggen het graag nog eens uit (C28)”. Zo kan een patiënt toestemming voor de behandeling geven.

Exit module
Wanneer een tandarts eenzijdig de behandelrelatie wil beëindigen, kan dit alleen wanneer hiervoor gewichtige redenen aangevoerd kunnen worden. Wat door tuchtcolleges als gewichtige reden wordt geaccepteerd, hangt af van de omstandigheden van het geval. Belangrijk is een dossier op te bouwen. Waarschuw eerst, geef feedback, informeer de patiënt over maatregelen en geef kansen om het gedrag te veranderen. En last but not least: blijf beschikbaar voor noodsituaties.

Patiënt is verantwoordelijk voor eigen gebit
‘’Een schone frisse mond, is niet te koop en niet te krijgen. Het is ieders verantwoordelijkheid’’

Bart Admiraal eindigde de presentatie met een pakkend voorbeeld van direct marketing. Een niet al te frisse foto van het gebit van de patiënt – dat nog maar nauwelijks te herkennen was onder de paars gekleurde plaque – werd naar de patiënt gestuurd met de vraag: ‘’en al gepoetst vandaag?’’. Je moet er wat voor over hebben om je patiënten te motiveren! Passie blijkt het beste paropreventicum en zelfmotivatie is essentieel.

Mr. Bart Admiraal is tandarts sinds 1974. Het krantenbericht in dat jaar ‘Patiënt moet meer rechten krijgen’ was geen reden om de kop in het zand te steken, maar de trigger voor een rechtenstudie. Van 1976-2003 was hij Universitair medewerker Utrecht en gastdocent gezondheidsrecht aan ACTA. Gevestigd als tandarts te Hilversum, afgewisseld met ‘JURISPREVENTIE’, een dentaal juridische adviespraktijk met vele tientallen cursussen en voordrachten, praktische adviezen op het raakvlak tandarts/gezondheidsrecht en letselschade- en klachtzaken.

Verslag door Joanne de Roos, tandarts, voor dental INFO van de lezing van mr. Bart Admiraal tijdens het congres PARO van Bureau Kalker.

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
parodontium na restauratie

Het parodontium na een restauratie

Na restauratieve behandeling met kronen en bruggen zien we tot onze spijt soms ongunstige reacties van het parodontium. Het is een uitdaging om te achterhalen waar nu precies de oorzaak ligt. Biologische, bacteriologische, functionele en materiaal technische aspecten spelen hierbij een rol. Hoe kunt u deze reacties voorkomen en behandelen?

Materiaalselectie
Als tandarts heeft u de keuze uit verschillende soorten restauratiematerialen. Wat is het effect van het type restauratiemateriaal op de parodontale gezondheid? Bij keramische restauraties wordt de minste plaque waargenomen en amalgaamrestauraties kunnen geassocieerd worden met de meeste parodontale afbraak. (Ababnaeh et al., 2011)

Preparaties
Bij preparaties voor restauraties en kronen kan het voorkomen dat de preparatiegrens in de sulcus eindigt. Deze intrasulculaire of zelfs subgingivale outline kan een hoger risico op lekkage van restauraties met zich meebrengen door continue sulcus vloeistof stroom en het verhoogt het parodontale risico. Hoe kan de schadelijke invloed van de restauratierand op het parodontium geminimaliseerd worden?

Tips van Sjoerd Smeekens om niet in het risicogebied terecht te komen:

  • Expasyl, elektrotoom en retractiedraad kunnen worden gebruikt om optimale omstandigheden subgingivaal te realiseren.
    Plaats bijvoorbeeld een retractiedraad van 1 mm in de sulcus tijdens prepareren, dan is de kans op een beschadiging van de biologische breedte minimaal.
  • Emergence profile na prepareren met een tijdelijke voorziening / mock-up testen en modeleren. Gingiva moet na een aantal minuten weer een normale kleur krijgen.
  • Kortstondig kun je in de epitheliale attachment komen, maar eindig niet met de randlocatie in connective tissue, dan verstoort dat de biologische breedte.
  • Margin elevation bij restauratieranden onder gingiva.
    Bij een indirecte restauratie die diep in de sulcus eindigt, kan worden gekozen voor een cr wordt composiet om de preparatie-outline van de indirecte restauratie supra gingivaal om ervoor te zorgen dat de situatie bloedingsvrij wordt. Het beste kan dan gekozen worden voor een composiet zonder krimp (SDR materiaal), deze moet de tandarts dan wel onder de ideale situatie aanbrengen.

Risicoanalyse
“Achterhaal de oorzaak en doe een risk assessment”, adviseert Smeekens. Hij adviseerd de etiologie en onderlinge relaties zorgvuldig te beoordelen en niet alleen symptomen te behandelden.

Risicoanalyse:

  • Parodontaal
  • Biologisch
  • Functioneel
  • Structureel
  • Persoonlijk

Krachtenspel
Het krachtenspel in de mond is heel belangrijk en is volgens Smeekens onderbelicht in de tandheelkunde.het krachtenspel is bepalend voor de duurzaamheid van een dentitie De gevolgen van een ongunstige krachtenspel kunnen zijn: fracturen, parodontale problemen, endodontische problemen , periimplantitis en kaakgewrichtsklachten.
Er is voldoende bewijs dat overbelasting parodontaal verval kan veroorzaken. Het behandelen van een ongunstig krachtenspel is een essentieel onderdeel van de parodontale occlusie behandeling. Waarbij tijdens het dichtbijten de zijdelingse delen het front beschermen en tijdens kauwbewegingen het front de zijdelingse delen. Het beste het creëren van een zogeheten ..tually protected. Met o.a. een T-scan kan het krachtenspel in mond gecontroleerd worden. Sensoren geven de occlusale krachtendistributie weer. Op geleide van de scan occlusiepapier, shimstockfolie en de kauwtest, is het door selectief inslijpen en opbouwen mogelijk om een optimale krachtenverdeling te creëren

Dr. Sjoerd Smeekens is afgestudeerd aan Radboud Universiteit. Hij werkte 6,5 jaar aan Universiteit in Bazel (CH), specialisatie in reconstructieve tandheelkunde en 3 jaar aan de Universiteit Freiburg (DE). Sinds 2009 heeft hij een praktijk in Nederland.

Verslag door Joanne de Roos, tandarts, voor dental INFO van de lezing van dr. Sjoerd Smeekens tijdens het congres PARO van Bureau Kalker

/door Lees meer over: Parodontologie, Restaureren, Thema A-Z
Voeding

Invloed voeding op parodontale gezondheid

Met een verantwoord dieet kunnen ontstekingsreacties in het lichaam worden verminderd. Uit kleinschalig onderzoek blijkt dat een anti-inflammatoire dieet ook effect heeft op de parodontale gezondheid.

Verband
Hoewel meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat parodontale gezondheid kan worden verbeterd door vermindering van koolhydraten en een extra inname van omega-3 vetzuren, vitamine C, vitamine D, antioxidanten en vezels is er aanzienlijk gebrek aan dieet-interventionele studies in een gerandomiseerde gecontroleerde setting. Om deze reden wilden de onderzoekers een pilot-studie opzetten om het verband tussen tussen een anti-inflammatoire voeding en parodontale gezondheid verder te kunnen onderzoeken.

Onderzoek
15 deelnemers hebben meegedaan aan het huidig onderzoek. Tien deelnemers gingen gedurende zes weken op een koolhydraatarm en anti-inflammatoire dieet. De overige vijf deelnemers hielden hun normale eetpatroon aan. Na vier weken was bij de experimentele groep de parodontale gezondheid aanzienlijk verbeterd in vergelijking met de groep die hun dieet niet veranderden. Door koolhydraatinname te verminderen was er verbetering in de gingiva-index, en verminderde de bloedingsneiging van de gingiva.

Meer onderzoek
“Een dieet met weinig koolhydraten, maar rijk aan omega-3 vetzuren, vitamine C en D, antioxidanten en vezels vermindert parodontitis”, concluderen de onderzoekers. De auteurs hopen dat in de toekomst afzonderlijke componenten van een anti-inflammatoire dieet worden onderzocht om te kijken of bepaalde aspecten een grotere impact hebben op parodontale gezondheid dan anderen.

Bron:
VHL Regional Portal

 

/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Parodontologie, Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
Parodontale behandeling korte termijn voordelen voor diabetici

Parodontale behandeling diabetici voordeel op korte termijn

Uit onderzoek is gebleken dat parodontale behandeling voordeel biedt voor diabetici op de korte termijn. In het onderzoek werd gekeken of deze behandelingen de glykemische controle bij diabetici verbeteren.

Onderzoek naar diabetes patiënten
Het onderzoek werd gedaan bij patiënten boven de 18 jaar met diabetes, die onder niet-chirurgische behandeling staan, met of zonder antibiotica gebruik. Er werd gekeken naar het verschil in het percentage HbA1c per behandeling.

Zichtbare voordelen op korte termijn
Uit het onderzoek bleek dat paradontale behandelingen leiden tot een afname van HbA1c bij diabetici met parodontitis, inclusief zichtbare verbetering drie maanden na de behandeling. Echter, zes maanden na de behandeling werd geen duidelijk positief effect op de glykemische controle bevonden. Daarom moeten fysici en tandartsen voorzichtig omgaan met deze resultaten bij toepassing in de praktijk.

Bron: Nature 

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
Naar verwachting meer implantaat-gerelateerde ziektes in toekomst

Naar verwachting meer implantaat-gerelateerde ziektes in toekomst

Specialisten in parodontologie verwachten dat het aantal gevallen van parodontitis in Europa zal stabiliseren, terwijl het aantal implantaat-gerelateerde ziektes zal toenemen. Zij verwachten dat dit zal gebeuren ondanks de verwachte verbeteringen in chirurgische technieken.

Trends parodontologie
Dit bleek uit een studie naar verwachte trends op het gebied van parodontologie. Deze studie werd gedaan met de ‘Delphi’ methode, waarbij de verwachtingen van 113 specialisten werden geobserveerd. Hierbij werden de veranderingen in de tandheelkunde van de afgelopen twee jaar meegenomen.

De studie, die werd geleid door Phoebus Madianos, hoofd van de EFP Scientific Affairs Committee, werd gehouden onder experts verspreid over de gehele Europese Unie en Israël en focuste op verwachte trends in de periode tot en met 2025. Hierin werden vragen opgenomen die in verband staan met de Europese Unie als een geheel, gezien door het oog van vijf verschillende gezondheidsmodellen, namelijk: het Noordelijke, het Britse, het Bismark, het Zuidelijke en het Oosterse model.

Meer ziektes door geplaatste implantaten
Voor het Noordelijke en het Zuidelijke model werd hetzelfde aantal gevallen van parodontitis verwacht in 2025 als in 2015. Voor de Europese Unie in het algemeen werd ook een groeiende stabilisatie van deze chronische ziekte verwacht, alhoewel de onderzoeksdeelnemers hier niet heel zeker van waren. Wel werd er verwacht dat er in de toekomst meer implantaat-gerelateerde ziektes zullen ontstaan, ondanks het feit dat de technieken op dit gebied wel zullen verbeteren.

Phoebus Madianos: “Ondanks individuele verschillen tussen verschillende gezondheidsmodellen, voorspelt deze Delphi studie een centrale rol voor parodontologie in Europese tandheelkunde, voor de komende eeuw. De noodzaak van goede gespecialiseerde parodontologen zal blijven.”

Bron:
European Federation of Periodontology
NCBI

/door Lees meer over: Implantologie, Parodontologie, Thema A-Z
Nieuwe behandeling zou parodontale ziekteverwekkers volledig kunnen uitroeien

Nieuwe behandeling zou parodontale ziekteverwekkers kunnen uitroeien

Een microbiologische laserbehandeling zou parodontale ziekteverwekkers volledig kunnen uitroeien. Dit blijkt uit onderzoek, gepubliceerd in de European Journal of Clinical Microbiology and Infectious Diseases.

Parodontitis
Parodontitis is een complexe, multifactoriële ziekte en chronische aandoening van de steunweefsels van de gebitselementen dat leidt tot ontsteking en afbraak van bindweefsel en kaakbot.

Perioblast
Volgens de onderzoekers zou de nieuwe methode, genaamd Perioblast, de pathogenen effectief kunnen verwijderen, waardoor tandextractie of chirurgische ingrepen niet meer nodig zijn. De laser verwijdert selectief  geïnfecteerde weefsels waardoor de paradontale bacteriën worden vernietigd, zonder schade toe te brengen aan andere weefsels. De laserbehandeling zou ook werken bij een agressieve vorm van parodontitis.

Resultaten
2683 patiënten hebben de behandeling ondergaan. Uit de resultaten blijkt dat bij 100% van de patiënten de mondgezondheid significant verbeterd was.

Bron:
readbyqxmd.com

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z