Waarom mensen zoveel tandproblemen hebben

Product van evolutie

Je denkt er misschien niet vaak over na, maar onze tanden zijn het product van miljoenen jaren evolutie. Het werd voor zoogdieren essentieel om eten te kauwen en zoveel mogelijk calorieën uit elke hap taai eten te halen. Hiervoor moeten de tanden heel precies uitlijnen. Dit is ook de reden waarom onze tanden niet gewoon door blijven groeien – de precisie moet gehandhaafd worden.

Fragielere tanden dan andere gewervelden

Tanden zijn dus belangrijk en sterk maar die van ons zijn tegenwoordig relatief fragiel. De meeste mensen hebben in tegenstelling tot andere gewervelden regelmatig last van cariës of orthodontische problemen. Volgens Peter Ungar, paleontoloog en tandantropoloog, kan dit het beste worden uitgelegd door een mismatch tussen de diëten van vandaag en die waarvoor onze tanden en kaken zijn geëvolueerd.

Mond vol leven

De gezonde mond is vol met leven en bevat alleen al 700 soorten bacteriën. Hoewel de meeste gunstig zijn vallen andere juist het glazuur aan door het zuur dat ze produceren. Normaal zijn de concentraties van de laatste categorie organismes te laag om schade aan te richten. Een koolhydraatrijk dieet verandert de situatie echter.
Zacht eten zorgt voor slechte bacteriën
De zuurproducerende bacteriën leven van koolhydraten en verlagen met hun zuurproductie de pH in de mond. In een zuurdere omgeving kunnen andere schadelijke organismes beter leven wat tot een dysbiosis leidt waarin schadelijke soorten de overhand nemen. Vooral suiker en zacht, verwerkt eten zijn grote boosdoeners die de groei van de slechte bacteriën bevorderen. Daarnaast blijft de organische film intact en slijten hoekjes en gaatjes waar plaque-bacteriën hun toevlucht zoeken minder snel weg omdat je door zacht eten minder vaak hoeft te kauwen.

Te kleine kaken

Ook passen onze tanden simpelweg niet langer in onze kaken omdat het dieet van de mens is veranderd naar zachter, verwerkt eten dat minder kauwen vereist dan taai voedsel. “Omdat kaaklengte gebonden is aan spanning als gevolg van zwaar kauwen, zijn onze korte kaken een product van dieetverandering,” zegt Ungar.
Ongeveer 90% van de mensen heeft orthodontische problemen en bij 75% passen de verstandskiezen niet meer in de mond. Veel tandartsen zijn van mening dat het hebben van boventanden die verder komen dan de ondertanden een normaal type occlusie is. Na het bestuderen van duizenden tanden van fossielen en dieren concludeerde Ungar echter dat dat niet zo is, de meeste dieren en voorouders hadden namelijk geen overbeet en verkeerd uitgelijnde tanden.

Tanden niet te groot maar kaken te klein

Vroeger dacht men dat de tanden van mensen te groot waren om in de kaak te passen, maar het blijkt het tegenovergestelde te zijn: kaken groeien niet lang genoeg om de tanden te herbergen. De tandantropoloog zegt dat dit veroorzaakt wordt door een gebrek aan stimulatie tijdens de eerste 18 jaar in het leven. Wanneer er niet genoeg wordt gekauwd scheiden osteoblasten niet genoeg bot uit om de kaken lang genoeg te maken. Onderontwikkelde kaken leiden tot verkeerd uitgelijnde tanden en aangetaste verstandskiezen.

Meer onderzoek nodig

Het is nog niet bekend of er een bepaalde periode tijdens de ontwikkeling is wanneer kaakgroei het meeste voorkomt. Ook is het onduidelijk of incidentele kauwuitbarstingen met veel kracht, of met minder maar herhaalde krachten effectiever zijn in het kweken van kaken. Er zal meer onderzoek moeten worden verricht om de optimale hoeveelheid spanning en intensiteit die nodig is te begrijpen, zegt Ungar.

Bron:
Scientific American