App GezondeMond nu ook voor Android en tablets

Wie graag een gezonde mond heeft en houdt, downloadt nu gratis de app GezondeMond van het Ivoren Kruis. De app is een handig hulpmiddel bij de dagelijkse mondhygiëne. De app is nu ook beschikbaar voor Android en tablets en verkrijgbaar via Google Play. De app was al sinds eind 2012 verkrijgbaar voor iPhone en iPad in de App Store van iTunes. De applicatie toont praktische instructies voor elektrisch en handmatig tandenpoetsen, het reinigen tussen de tanden en kiezen en het gebruik van mondspoelmiddelen. Bovendien geeft de app de juiste voedingsadviezen om de mond gezond te houden. Een handige poetstimer helpt gebruikers twee minuten en dus lang genoeg te poetsen.

App GezondeMond gratis voor iedereen
Iedereen kan de app gratis downloaden via Google Play en de App Store. Geïnteresseerden zoeken naar GezondeMond. Een cliënt die zijn tandarts of mondhygiënist heeft bezocht, krijgt een persoonlijke adviescode mee met de methoden die het meest geschikt zijn om zijn of haar mond en gebit gezond te houden of gezond te maken. Een advies op maat dus voor een optimale mondhygiëne, afgestemd op de situatie in de mond van de cliënt. Een cliënt krijgt het advies mee op een advieskaartje. Hierop staan de voor hem geschikte methoden aangegeven met een code. Die adviescode zet de app-gebruiker in de app. Een persoonlijk advies op maat verschijnt. Wie die code niet krijgt, vraagt erom bij een bezoek aan zijn mondzorgverlener. Standaard is de algemene code E2V1 ingevuld. Wie die gebruikt krijgt tips voor een gezonde mond die voor iedereen relevant zijn.

App geeft persoonlijk advies
Wie niet alleen een persoonlijk advies wil maar de app nóg persoonlijker wil maken, uploadt een passende foto en geeft herinneringsmomenten aan. Zo kan hij herinneringen instellen voor zijn favoriete poetsmomenten en aangeven wanneer een volgende tandartsbezoek is gepland. De app plaatst de afspraak met de mondzorgverlener trouwens direct in de eigen agenda.

Heldere instructie met duidelijke plaatjes
App-gebruikers die hun persoonlijke advies bekijken, ontdekken heldere instructies met duidelijke plaatjes en korte teksten.

  • Elektrisch en handmatig tandenpoetsen: wat is de beste borstel, hoe plaats je de borstel op de tanden, kiezen en tandvlees, hoe poets je goed en gemakkelijk in de beste volgorde?
  • Stoken: het gebruik van de juiste tandenstokers, welke, hoe gebruik je ze?
  • Flossen: de zorgvuldige manier om de ruimten tussen tanden/kiezen en tandvlees te reinigen.
  • Ragen: welke maat ragers gebruik je hoe en waar?
  • Voedingsadvies: hoe voorkom je gaatjes en tanderosie?
  • Tongreinigen: hoe doe je dat?
  • Mondspoelen: welk mondspoelmiddel moet ik kiezen?

Nog meer weten?
Wie nog uitvoeriger wil weten waarom en hoe je voor een goede mondgezondheid kunt zorgen, kan deze met een link direct in de mobiele website van het Ivoren Kruis bekijken. Daar staat informatie over zo’n veertig verschillende mondgezondheidsonderwerpen. Alle adviezen komen voort uit wetenschappelijk (evidence based) onderzoek. Ze sluiten aan bij het Advies Cariëspreventie van het Ivoren Kruis (2011). Dit advies is aanbevolen door de Gezondheidsraad voor toepassing in de klinische richtlijnen voor mondzorg.

Lees meer over: E-health, Kennis

Consumentenaktie met CD poetsliedjes van Dirk Scheele

Tandenpoetsen met kinderen is niet altijd even makkelijk. De NMT heeft een CD uitgebracht met liedjes van Dirk Scheele. Dat maakt het makkelijker om 2 minuten poetsen vol te maken. Bekijk de video over deze CD

Op Allesoverhetgebit.nl kunnen consumenten deze CD met poetsliedjes gratis aanvragen. In ruil voor de CD vullen zij een formulier in waarop zij aangeven wat hun ervaring is met tandenpoetsen met kinderen. Wat zijn bijvoorbeeld de leukste en wat de minst leuke ervaringen? Ook kunnen zij tips voor andere ouders aangeven.

Deze actie duurt zo lang de voorraad strekt. Inzendingen kunnen geanonimiseerd gebruikt worden voor PR-doeleinden.

Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis

Steeds meer mensen gaan naar de mondhygiënist

Uit onderzoek van NVM blijkt dat steeds meer mensen de mondhygiënist bezoeken. Cijfers zijn afkomstig van onderzoek dat de NVM uitvoerde tijdens de Nationale Gezondheidsbeurs, 25 t/m 27 januari in Jaarbeurs Utrecht. Meer dan de helft van de beursbezoekers die plaatsnamen in de behandelstoel om de conditie van hun tandvlees te laten checken, bezoekt zelf ook een mondhygiënist. In vergelijking met het onderzoek dat in 2010 op deze beurs werd uitgevoerd is er een mooie stijging te zien, want destijds bezocht nog maar een derde van de deelnemers aan het onderzoek een mondhygiënist.

‘Dit is een goede ontwikkeling,’ aldus Corrie Jongbloed, voorzitter van de NVM, ‘een gezonde en schone mond is erg belangrijk. Er is namelijk een belangrijke relatie tussen de algemene gezondheid en de conditie van het tandvlees. We weten uit wetenschappelijk onderzoek dat er een relatie bestaat tussen ontstoken tandvlees en hart- en vaatziekten, vroeggeboortes of complicaties bij diabetes. Een gezonde mond is dus ontzettend belangrijk.’



Lees meer over: Kennis, Mondhygiëne, Onderzoek, Thema A-Z

Nieuwe functionele coating voorkomt bacteriële biofilmvorming

Een bioactieve coating met een DNA-afbrekend enzym is zeer effectief in het voorkomen van bacteriële aanhechting en gaat vorming van biofilms tegen. Bastiaan Krom (Preventieve Tandheelkunde ACTA) heeft samen met het UMCG een dergelijke coating ontwikkeld, meldt ACTA.

Coating
Biofilms zijn kolonies van micro-organismen die aan een oppervlak vastzitten waarin de micro-organismen goed beschermd zijn. Biofilms komen veel voor in de natuur en in en op het menselijk lichaam, denk bijvoorbeeld aan tandplak. Biofilms op implantaten zijn een groot probleem en moeten bestreden worden. Dit is alleen erg moeilijk, omdat de micro-organismen in een biofilm ongevoelig zijn voor traditionele antibiotica. Samen met het UMCG in Groningen heeft Bastiaan Krom (Preventieve Tandheelkunde ACTA) een coating ontwikkeld die biofilms van Gram-positive en Gram-negatieve pathogene bacteriën voorkomt.

Enzym
In een onlangs verschenen publicatie wordt een procedure beschreven om het oppervlak van een biomateriaal te voorzien van een DNA-afbrekend enzym. Het enzym in de coating blijft actief en voorkomt bacteriële aanhechting en vorming van biofilms, maar is niet giftig voor menselijke cellen. Deze coating is een eerste stap in het effectief voorkomen van implantaatgerelateerde infecties.

Bron:
ACTA

Lees meer over: Kennis, Onderzoek

Patiënt wil dat tandarts servet vastzet tijdens behandeling

Zeventig procent van de Nederlanders vindt het belangrijk dat het servet dat gebruikt wordt tijdens de behandeling bij de tandarts op zijn plaats blijft zitten, terwijl bijna de helft (44%) van de tandartsen het behandelingsservet niet vastzet. Zo blijkt uit onderzoek uitgevoerd door Peil.nl onder ruim 1200 consumenten in opdracht van DUX Dental.

Voorkeur servethouder eenmalig gebruik
Uit het onderzoek blijkt verder dat, met het oog op hygiëne, de helft (49%) van de Nederlanders hun voorkeur geeft aan een eenmalig te gebruiken servethouder voor het vastzetten van het behandelingsservet, tegenover slechts een kwart (24%) van de Nederlanders die aangeeft te kiezen voor herbruikbare middelen zoals metalen of kunststof kettingen en klemmen.

Mevrouw W. Morsen, Deskundige Infectiepreventie bij het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) zegt daarover: “Naast het respecteren van de wens van de patiënt om het behandelingsservet vast te zetten is het ook ten zeerste aan te raden vanuit hygiënisch perspectief, kleding kan namelijk zowel zichtbaar als onzichtbaar vervuild raken met bloed en spetters of door de
nevel uit de instrumenten wanneer het servet verschuift. Ook kan kleding beschadigd raken door gebruikte chemische producten.”

Herbruikbare klemmen en kettingen onhygiënisch
Wanneer het behandelingsservet wel vast wordt gezet wordt er vaker voor herbruikbare middelen, zoals metalen of kunststof kettingen of klemmen (samen 13%), gekozen dan voor een eenmalig te gebruiken servethouder (11%), zo blijkt ook uit het onderzoek uitgevoerd door Peil.nl. In die gevallen verwacht 70% van de Nederlanders dat hun tandarts voor iedere patiënt een schone ketting of
schone klemmen gebruikt. Echter, uit ander recent (januari 2012) onderzoek van de Duitse Universiteit van Witten/Herdecke is gebleken dat metalen of kunststof servethouders in 70% van de gevallen na reiniging met desinfecterend materiaal nog steeds vervuild zijn met bacteriën. De voorwerpen in de behandelkamer van de tandarts worden aan de ene kant vervuild door direct
contact en aan de andere kant via aerosolen. Besmetting via direct contact kan daarbij plaatsvinden via het behandelingsteam, de patiënt of de voorwerpen.

“Steeds vaker merken wij dat de patiënt het belangrijk vindt dat de tandartsenbehandeling hygiënisch wordt uitgevoerd. Tegenwoordig bestaan er dan ook steeds meer disposables voor gebruik in de tandartsenpraktijk die in de meeste gevallen van gerecycled materiaal worden gemaakt. Door te kiezen voor disposables van gerecycled materiaal kan een hygiënischer behandeling plaatsvinden en wordt er tegemoet gekomen aan de wens van de patiënt, zonder daarbij extra het milieu te belasten,” aldus Tandarts Mevrouw Drs. S. Veen‐van Houweninge van Tandartspraktijk De Poort te Houten.

Lees meer over: Kennis, Onderzoek

Klantgerichtheid in de zorgsector onder de maat

Nederlanders beoordeelden de zorg in 2012 positiever dan voorgaande jaren. Aandachtspunten binnen de zorg blijven de gastvrijheid, persoonlijkheid en betaalbaarheid. Slechts een derde van de Nederlanders is van mening dat binnen de zorg de patiënt echt centraal staat. De helft van de Nederlanders voelt zich nog steeds vaak een ‘product’ wanneer ze gebruik maken van de zorg en mist men iemand die echt met hun meedenkt. Dit blijkt uit het Newcom rapport Gezondheidszorgmonitor 2012.

Positief over zorgverleners
Net als voorgaande jaren worden de zorgprofessionals allemaal positief beoordeeld, variërend van een 7,1 tot een 7,7. Over de instellingen zelf zijn de Nederlanders kritischer. Ziekenhuizen worden het meest positief beoordeeld met een 6,9, gevolgd door instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking (6,7), thuiszorginstellingen (6,5) en verzorg- en verpleeghuizen (6,3). Dit is vergelijkbaar met het beeld van voorgaande jaren. Zorgverzekeraars blijven – net als voorgaande jaren – laag scoren in de optiek van de Nederlanders. Gemiddeld worden zij met een 5,6 beoordeeld. Voor alle instellingen geldt dat het algemene beeld negatiever is dan wanneer specifiek gevaagd wordt naar een rapportcijfer van bijvoorbeeld het eigen ziekenhuis of de eigen zorgverzekeraar.

Kosten van de zorg
Een derde van de Nederlanders geeft aan moeite te hebben om de jaarlijkse kosten van de Gezondheidszorg op te brengen. De kosten in de zorg en het hoge eigen risico zijn redenen om zorg uit te stellen. In totaal geeft 22 procent van de Nederlanders aan in het afgelopen jaar zorg te hebben uitgesteld door het hogere eigen risico. Slechts één op de vijf Nederlanders vindt de hoogte van het eigen risico van 350 euro in 2013 nog acceptabel. Een kwart van de Nederlanders verwacht door het hogere eigen risico volgend jaar zorg te moeten uitstellen.

Over het onderzoek
Newcom Research & Consultancy heeft in november 2012 de Gezondheidszorgmonitor uitgevoerd onder 1150 Nederlanders. Dit is de zesde studie van de Gezondheidszorgmonitor. Sinds 2006 wordt deze jaarlijks uitgevoerd om trends en ontwikkelingen in de Gezondheidszorg te kunnen monitoren. Binnen het onderzoek staan onderwerpen centraal als de algemene waardering en imago van de zorg en specifieke zorgpartijen, financiering, fusies/samenwerking, marktwerking en professionalisering. Het onderzoek is online afgenomen onder leden van het onderzoekspanel MijnOpinie.nl. De onderzoeksgroep vormt een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking.

Bron:
Newcomresearch.nl

Lees meer over: Kennis, Onderzoek
Behandelopties

Welke behandelopties zijn er als uw patiënt elementen mist?

Welke behandelopties zijn er als uw patiënt elementen mist door bijvoorbeeld agenesie of trauma? Verslag van de lezing van Prof.dr. Yijin Ren en drs. Hoogeveen tijdens de klinische avond in het UMC Groningen.

Prof. dr. Y. Ren benadrukte dat natuurlijk ogende prothetische tandheelkunde erg afhankelijk is van de positie van de elementen. Orthodontie speelt dus een grote rol.

Het missen van elementen kan verschillende redenen hebben, zoals agenesie of verlies als gevolg van trauma. Afhankelijk van een aantal factoren kan er voor verschillende behandelopties gekozen worden. Hieronder wordt dit per element toegelicht.

Behandelopties

Indien er elementen ontbreken, zijn er verschillende behandelopties:

  • Autotransplantatie (hier wordt nu niet op in gegaan)
  • Het open houden of openen van de ruimte t.b.v. prothetische voorzieningen (vast dan wel uitneembaar)
  • Implantologie; er moet aandacht worden besteed aan parallelliteit van de radices
  • Orthodontisch sluiten van de ruimte

1. Afwezigheid centrale incisief

Ruimte open houden
Indien er wordt gekozen voor een implantaat moet de benodigde ruimte worden gecreëerd dan wel open worden gehouden tot de groei volledig voltooid is, vaak middels vaste apparatuur. Tijdelijk kan er een dummy geplaatst worden om de esthetiek te waarborgen.

Ruimte sluiten
Bij het sluiten van de ruimte (substitutie door laterale incisief) dient gecompenseerd te worden voor verschillen in de hoogte van de gingivalijn, omdat gebrek aan symmetrie esthetisch erg storend is. Om dit probleem op te lossen kan het volgende worden gedaan:

  • Intruderen van de laterale incisief die de ontbrekende centrale incisief vervangt en diastemen overlaten aan weerszijden ten behoeve van facing/restauratie (element wordt incisaal eveneens verlengd)
  • Eventueel (bij ruimtegebrek) extractie laterale incisief aan de contralaterale zijde i.v.m. symmetrie
  • Extruderen van de cuspidaten (die de laterale incisief moeten vervangen) i.v.m. gingivacontour; incisaal beslijpen/afvlakken en indien nodig bleken;
  • Intruderen van de 1e premolaren (die de plaats van de cuspidaat innemen) en incisaal opbouwen

Op deze manier kan een esthetisch fraaie gingiva-lijn en de illusie van een “normale” anatomie worden bewerkstelligd.

2. Afwezigheid laterale incisief

Het gezichtsprofiel moet meegenomen worden bij het maken van de behandelkeuze.

Ruimte open houden
Er moet rekening gehouden worden met de hoeveelheid ruimte die benodigd is voor optimale vervaardiging van een implaantaat gedragen kroon of andere prothetische voorziening. Wanneer de cuspidaat is doorgebroken op de positie van de laterale incisief kan deze orthodontisch worden gedistaliseerd naar zijn normale positie. Hierdoor wordt duurzaam bot en een gunstige “implant site” t.p.v. de laterale incisief gecreëerd. Als er een laterale incisief agenetisch is ten gevolge van schisis, dan is het juist verstandig om de elementen te verplaatsen naar de schisiszijde zodat er op de plaats van de premolaar ruimte ontstaat. Het voordeel hiervan is dat er geen bot augmentatie nodig is.

Ruimte sluiten
Hiervoor zijn verschillende opties (afhankelijk van de uitgangssituatie):

  1. Unilateraal missende laterale incisief
    – Extractie van contralaterale laterale incisief
    – Cuspidaten verplaatsen naar de plaats van de laterale incisieven
    – Afbehandelen in Klasse II molaarrelatie
  2. Unilateraal, in geval van crowding
    – Extractie drie premolaren
    – Cuspidaat verplaatsen naar plaats van missende laterale incisief, extruderen en incisaal beslijpen/bleken indien nodig
    – Premolaar verplaatsen naar plaats van cuspidaat (met correctie van gingiva-lijn, incisaal opbouwen)
    – Afbehandelen in Klasse I molaarrelatie
  3. Bilaterale missende laterale incisief, in geval van crowding
    – Extractie 2 premolaren onderkaak
    – Cuspidaten verplaatsen naar plaats van missende laterale incisieven en reshapen
    – Premolaren verplaatsen naar plaats van cuspidaten en reshapen
    – Afbehandelen in Klasse I molaarrelatie

3. Afwezigheid premolaren

Hier kan ook gekozen worden om de ruimte open te houden of te sluiten. Ruimte sluiten: geschikt bij ruimtegebrek of protrusie van incisieven/”vol” profiel; indien de ruimte wordt gesloten, moet er op worden gelet dat dit het profiel niet ongunstig beïnvloedt. Het stapsgewijs sluiten middels distaal beslijpen v/d melkmolaar, gevolgd door een hemisectie en daarna pas extraheren van de mesiale radix voorkomt ernstige resorptie v/d processus en problemen tijdens het sluiten.

Ruimte openhouden: Bij agenesie van een premolaar en afwezigheid van ruimtegebrek, kan de melkmolaar in eerste instantie in situ worden gelaten. De periode tot een eventuele implantologische behandeling kan zo worden overbrugd zonder alveolair botverlies. Bij milde infrapositie dient het element occlusaal opgebouwd te worden om uitgroei van antagonist en buurelementen te voorkomen. Indien het element ankylotisch blijkt en er nog veel verticale ontwikkeling van de processus alveolaris is te verwachten, kan er beter worden geëxtraheerd. Het is dan belangrijk dat de ruimte open gehouden wordt voor eventueel een implantaat op latere leeftijd. Vaak vindt er bij (vroegtijdige) extractie wel botverlies plaats waardoor later vaak botaugmentatie nodig is. Een ander alternatief is om de aanwezige premolaar in de ruimte van het agenetische buurelement te reguleren. Het bot wat op de oorspronkelijke plek achterblijft is van voldoende breedte en niet erg vatbaar voor resorptie, waardoor een gunstige implant site kan worden verkregen zonder botaugmentatie.

4. Afwezigheid molaren

Indien er een molaar mist is het soms verstandig om niet de ruimte van de volledige molaarbreedte te behouden. Een premolaarbreedte is namelijk makkelijker in verband met de breedte van het implantaat. Bovendien kan eventuele verplaatsing van de premolaar naar distaal plaatsvinden, zodat er geen bot augmentatie nodig is.

5. Oligodontie
Bij een oligodontie patiënt is sprake van 6 of meer agenetische elementen (met uitzondering van de derde molaren). Een goede samenwerking tussen prothetische tandarts en orthodontist is dus van belang.

Een aantal punten om rekening mee te houden tijdens een (orthodontische) behandeling, zijn:

  • Houd rekening met de wensen van de patiënt
  • Zorg voor goede communicatie, zowel voor als tijdens de behandeling
  • Geef de mogelijkheden (en beperkingen) duidelijk aan
  • Zorg voor goed verloop/planning van de behandelingen
  • Zorg voor goede samenwerking met de tandarts die de prothetiek uitvoert
  • Informeer de patiënt over de behandelopties en de behandelkeuze

Casuïstiek over pre-orthodontische orthodontie
Na de pauze sprak drs. E. Hoogeveen. De eerste casus betrof een patiënt met een gemutileerde dentitie, grote diastemen in de zijdelingse delen en naar mesiaal gekipte molaren. Het gekozen behandelingstraject was gericht op het oprichten van de molaren ten behoeve van prothetiek (brugwerk).

Het oprichten van molaren
Molaren kunnen worden opgericht op de volgende manieren:

  • Met behulp van (partieel) vaste apparatuur; indien gewenst kan de bracketpositie zodanig worden gekozen dat er geen onderlinge standsveranderingen zullen optreden in het “verankeringsblok”. Reactiekrachten op het hele segment blijven echter wel gelden.
  • Skeletale verankering (miniscrews).
  • Distaal van molaar. Voordeel: simpele biomechanica, nadeel: weinig controle.
  • Miniscrew mesiaal van molaar, ter ondersteuning van het verankeringsblok.
  • Bij implantaatgedragen prothetiek: gebruik maken van het uiteindelijke implantaat, waarbij de bracket op het implantaat geplaatst wordt. Nadeel: voldoende bot en ruimte in de tandboog zijn vereisten.

Implant-site development/orthodontic extraction:
Verder werd er besproken hoe een element dat als verloren wordt beschouwd kan worden benut voor het creëren van een gunstige ‘implant-site’. Door het element stapsgewijs te extruderen (maximaal 1 mm per maand) kan het botniveau naar coronaal worden verplaatst. Incisaal en palatinaal wordt het element beslepen om ruimte te bieden aan de extrusie. De circulaire gingivavezels dienen tijdens het actieve extrusieproces niet te worden gekliefd. Na de retentiefase wordt het element atraumatisch verwijderd en wordt er gelijk geïmplanteerd. Daarentegen, wanneer de behandeling gericht is op behoud en restauratie van een diep afgebroken element, worden de circulaire gingivavezels juist bij iedere activatie gekliefd, met klinische kroonverlenging/toegenomen ferrule als doel.

Bron: Verslag door Marieke Filius voor dental INFO van de Klinische avond van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde (CTM) van het UMC Groningen, in samenwerking met de Stichting PAOT Noord Nederland. Spreker Prof.dr. Yijin Ren

Prof. dr.Yijin Ren voltooide haar orthodontie specialisatie in 1996 (MSc, Beijing), en promoveerde in 2003 (Nijmegen). Sinds 2003 werkt ze full-time bij de afdeling Orthodontie van het Universitair Medisch Centrum in Groningen. Ze werd benoemd tot hoogleraar in 2007 en als hoofd van de afdeling Orthodontie in 2008. Drs.E.J. Hoogeveen voltooide in 2007 de studie tandheelkunde in Groningen en werkte gedurende 2 jaar als algemeen practicus in diverse tandartspraktijken. In 2009 startte hij met de opleiding Orthodontie van het UMC Groningen.

Jan 2013

Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Orthodontie, Thema A-Z

Mondhygiënist maakt het verschil voor behoud implantaat

Implantaatdragers hebben een grote kans op een ontsteking rondom het implantaat met botverlies. In een vroegdiagnostisch stadium kan een strak recall programma bij de mondhygiënist het verschil maken.

Verslag van de lezingen van implantoloog Ronnie Goené en mondhygiënist Patricia Sweet tijdens de NVOI-cursus Implantologie.

Als er eenmaal een implantaat is geplaatst, dan is het belangrijk dat de patiënt hiermee leert omgaan. Ook is het van belang dat de patiënt tevreden is met bijvoorbeeld de overkappingsprothese. Als de patiënt terugkomt om deze te laten plaatsen, is het verstandig hem even achter te laten bij de assistent of mondhygiënist. Sneller dan aan de tandarts, zal de patiënt aan deze persoon vertellen of hij tevreden is. Check ook of de patiënt zelf zijn prothese kan uitnemen. Zorg ervoor dat bij het plaatsen van een suprastructuur de patiënt ook een afspraak heeft met de mondhygiënist van wie hij instructies en voorlichting krijgt. Dit is van essentieel belang.

Peri-mucositis en peri-implantitis
Jaarlijks worden er 200.000 implantaten geplaatst en in Nederland zijn er bijna 3000 mondhygiënisten. Dit betekent dat een mondhygiënist gemiddeld 250 patiënten met een implantaat in het patiëntenbestand zou moeten zien. Het is belangrijk dat patiënten met implantaten de mondhygiënist trouw bezoeken, omdat er vaak sprake is van peri-mucositis en peri-implantitis. Peri-mucositis houdt in dat er bloeding aanwezig is rond het implantaat. Zoals we bij natuurlijke elementen gingivitis kennen. En zoals we in de natuurlijke dentitie parodontitis kennen, is er bij peri-implantitis naast bloeding ook sprake van botafbraak.

Diagnose
Het diagnosticeren van peri-implantitis gaat echter anders dan het diagnosticeren van parodontitis. De opbouw van zachte weefsels rondom een implantaat verschilt niet wezenlijk van de weefselstructuur zoals we dat kennen rondom natuurlijke gebitselementen: 1 mm sulcusepitheel, 1 mm aanhechtingsepitheel en 1 mm bindweefsel. Bij gebrek aan wortelcement bij een implantaat is echter de oriëntatie van de vezels in het bindweefsel anders dan bij natuurlijke gebitselementen. Het gevolg hiervan is dat je bij sonderen rondom een implantaat veel minder weerstand ondervindt en bijna regelrecht op het bot belandt. Meten met een gestandaardiseerde druksonde is daarom van essentieel belang
Een meting van 5 mm hoeft niet direct te betekenen dat iemand peri-implantitis heeft. Het gaat om het verschil met de 0-meting. De 0-meting moet plaats vinden na 4-6 weken na het plaatsen van de implantaat. Vervolgens zal bij elk bezoek moeten worden gemeten en genoteerd. Pas als de meting meer dan 2 mm dieper is dan de 0-meting, moeten de alarmbellen gaan rinkelen. Een röntgenfoto is dan een eerste aanvullend diagnosticum.
Wel geldt dat elke pocket van meer dan 3 mm een mogelijke niche is voor bacteriën.

Risicofactoren
Er is een aantal risicofactoren voor peri-implantitis. Deze zijn:

  • Roken
  • Slechte mondhygiëne
  • Slecht reinigbare suprastructuur
  • Parodontale historie
  •  Cementresten

Uit recent onderzoek, uitgevoerd in een algemene praktijk waarin de patiënten met implantaten in een strak recall programma zijn opgenomen, komt naar voren dat bijna alle rokers (86%), die niet (regelmatig) de mondhygiënist bezoeken, peri-implantitis ontwikkelen.

Structureel onvoldoende mondhygiëne (plaquescore >2) leidt tot een 14x zo grote kans op het op termijn ontwikkelen van peri-implantitis. Ook een verleden van parodontitis verhoogt de kans op het ontwikkelen van peri-implantitis (90 % vs 96,5% overleving na 10 jaar).

Citroensap
Wat er precies gedaan moet worden bij peri-implantitis, is nog niet helemaal duidelijk en wordt onderzocht. Veel verder dan chirurgisch benaderen en proberen het oppervlak van een implantaat te reinigen is men nog niet gekomen. Waarmee is ook op dit moment niet helder. Onderwerp van onderzoek is bijvoorbeeld het effect van citroensap. Ook zouden de windingen van een implantaat weggeslepen en het oppervlak daarna gepolijst kunnen worden. De reinigbaarheid wordt hiermee vergroot maar is in de esthetische zone natuurlijk geen acceptabele oplossing. Soms wordt geprobeerd het bot weer op te bouwen. Helaas zijn ook daarmee de resultaten niet goed voorspelbaar.

Voorkomen is beter dan genezen
Preventief periodiek onderzoek is dus van wezenlijk belang, omdat bij het ontstaan van peri-implantitis ons tot nu toe geen goede mogelijkheden ter beschikking staan. Trouw naar de mondhygiënist gaan, vrijwaart vrijwel 100% van de niet-rokers van peri-implantitis. Bij patiënten die niet roken maar het niet zo nauw nemen met regelmatig bezoek aan de mondhygienist wordt in 8% van de gevallen peri-implantitis geconstateerd. Bij rokers is dit percentage 47%, vrijwel allemaal bij diegene die niet deelnemen aan een recall programma.

Vergelijkbare percentages zien we bij patiënten met een geschiedenis van parodontitis. De combinatie van ex-paro, niet (kunnen) stoppen met roken en onregelmatig bezoek aan een mondhygiënist is een vrijwel trefzekere kans op mislukken. Levenslange nazorg is daarom van het grootste belang.

Periodiek Preventief Onderzoek
Als eerste zal de gezondheid van de weefsels rond het implantaat moeten worden gecheckt.

Gezond
Als de mondhygiënist een gezonde situatie aantreft, dan is het belangrijk om de patiënt te blijven motiveren en opnieuw te instrueren. Er hoeft enkel gepolijst te worden met een rubber cupje en niet-abrasieve pasta.

Peri-mucositis
Bij peri-mucositis moet er, naast instructie en voorlichting, een professionele gebitsreiniging worden ingezet. De patiënt zal elke drie á vier maanden moeten terugkomen. Dit mag met een gewone ultrasone paro-tip, Kunststof curettes zijn in het algemeen te dik om effectief submucosaal te kunnen reinigen Etsgel maakt tandsteen supragingivaal makkelijker te verwijderen, maar ook dit kan het implantaat beschadigen. Spoelen met chloorhexidine (0,05% of 0,12%) heeft geen toegevoegde waarde blijkt uit onderzoek.. Met de instructie om dagelijks chloorhexidinegel (1%)op de ragers aan te brengen worden daarentegen sinds kort goede resultaten geboekt. Interdentaal reinigen met superfloss wordt alleen geadviseerd in de esthetische zone. In alle overige situaties blijft een rager de voorkeur houden.

Peri-implantitis
Ontstaat er toch peri-implantitis of is de patiënt te laat verwezen, dan zal de mondhygiënist op zijn beurt moeten verwijzen. Op macro niveau zijn de windingen immers niet te scalen, op microscopich niveau het oppervlak evenmin. Ook van een niet chirurgische behandeling met een airflow is veel verbetering te verwachten. Wat rest is een niet per definitie succesvolle chirurgische behandeling. Voorkomen is dus beter dan genezen!!

Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist

Bron: Congres Implantologie Het Overzicht van de NVOI, juni 2012.

Ronnie Goené is implantoloog op de afdeling Mondziekten en Kaak, en Aangezichtschirurgie van het ACTA/ VUmc Amsterdam. Hij studeerde tandheelkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1985 richtte hij, samen met anderen, de Kliniek voor Parodontologie Amsterdam op. De afgelopen 10 jaar houdt hij zich vooral bezig met het ontwikkelen van interdisciplinaire behandelstrategieën ten behoeve van patiënten met complexe tandheelkundige problemen. Hij is oud bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP) (1979-1990) en van de Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie (NVOI) (1995-2009). Van zijn hand zijn publicaties verschenen op het gebied van de parodontologie en implantologie en hij geeft frequent voordrachten en cursussen in binnen- en buitenland op het gebied van de implantologie.

Patricia Sweet is mondhygiënist. Zij heeft haar opleiding tot mondhygiënist gevolgd aan de Stichting Opleiding Mondhygiënisten te Amsterdam. Na enkele jaren in verschillende praktijken te hebben gewerkt, heeft zij zich in 1999 zelfstandig gevestigd in Amsterdam. Haar dagelijkse werkzaamheden zijn de afgelopen jaren in toenemende mate gaan bestaan uit de voor- en nazorg van patiënten met implantaten.


Jan 2013

Lees meer over: Congresverslagen, Implantologie, Kennis, Thema A-Z

QLF-foto en tandvleescheck populair in stand Hou je mond gezond!

Leerkrachten die deze week (22 t/m 26 januari) de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT) bezoeken, laten hun gebit fotograferen in de stand van Hou je mond gezond!. De gebitsfoto die de slimme QLF-camera maakt, geeft aan waar nog oude tandplak zit. De deelnemers ontvangen de foto samen met een poetsadvies per e-mail. Ook de gratis tandvleescheck, uitgevoerd door vrijwillige NVM mondhygiënisten, is erg populair. Leerkrachten willen graag weten of hun tandvlees gezond is en klimmen zonder morren in de behandelstoel.

Witte jas in de klas
Maar er gebeurt meer in de stand van Hou je mond gezond! Enthousiaste medewerkers informeren de beursbezoekers over dit succesvolle onderwijsproject over mondgezondheid. Hou je mond gezond! is het leukste landelijke poetsproject van Nederland en wordt basisscholen en peuterspeelzalen gratis aangeboden. Centraal onderdeel van dit project is een bezoek van een vrijwillige tandarts, mondhygiënist, tandartsassistent of GGD-medewerker. Kortom: ‘een witte jas’ verzorgt een frisse poetsles in de klas of nodigt de groep uit voor een kennismakingsbezoek in de tandheelkundige praktijk. Leerzaam, leuk én goed voor het gebit.

Meer dan 8.500 groepen
Het onderwijsproject heeft zijn succes al meer dan bewezen. Ruim 8.500 schoolgroepen deden
er al aan mee. Meer dan 250.000 kinderen kregen dus een poetsles. Geen reden voor initiatiefnemer, producent en organisator van het project, het Ivoren Kruis, om achterover te leunen. “Nog lang niet alle schoolklassen van het basisonderwijs hebben poetsles gekregen. Daar blijven we ons voor inzetten”, aldus Mariëlle Nap, projectleider van Hou je mond gezond! “De Nationale Onderwijs Tentoonstelling is daar het perfecte platform voor.”

Tandenborstel en tube tandpasta voor elk kind
Alle kinderen die poetsles krijgen, gaan niet met lege handen naar huis. Voor alle leerlingen is er een elmex® tandenborstel en een tube elmex® tandpasta. Ook krijgen ze een folder mee voor hun ouders of verzorgers, waarin tips staan om het gebit gezond te houden, afgestemd op hun leeftijd en dus de fase van het gebit waarin ze zitten.

Tandenpoetsen 2 x per dag!
Tandplak verwijderen door middel van tandenpoetsen is en blijft de belangrijkste factor om de mond gezond te houden. Tijdens de Hou je mond gezond! les krijgen de kinderen een goede poetsinstructie. Ook mogen ze zelf oefenen. Het Ivoren Kruis wil met het onderwijsproject het belang van goed poetsen onderstrepen en de kinderen motiveren om 2x per dag 2 minuten hun tanden te poetsen. Het project bestaat behalve uit het bezoek van een tandheelkundig zorgverlener uit schriftelijk lesmateriaal en een website. Er is een docentenhandleiding, lesideeën voor de verschillende groepen, een wandplaat ‘Bij de tandarts’ voor de onderbouw en de website www.houjemondgezond.nl. Op die site kunnen leerkrachten hun groep aanmelden voor een gratis poetsles. Ook mondzorgverleners gaan naar deze site om zich aan te melden voor het geven van een poetsles.

Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z

App: ModiFace

Een app waarbij van tevoren een simulatie weergeven kan worden van verschillende dentale behandelingen op zelf gemaakte foto’s.

 

Algemeen
Prijs: Gratis
AppStore Rating (1): *****
AppStore categorie: Geneeskunde
Bijgewerkt: 26-11-2012
Versie: 1.2
Grootte: 15.2 MB
Taal: Engels
Ontwikkelaar: ModiFace
© ModiFace Inc.

Beschrijving
Virtual Dentist is a professional dental simulation application that enables users to upload a photo and try out a variety of different dental procedures virtually on their own (or a patient’s) photo.

Sample effects include:

  • Photo-realistic visualization of braces, including metallic, clear, and partial braces.
  • Teeth whitening.
  • Teeth drilling, filling, and reshaping simulation with multiple filling colors and drill sizes.
  • Veneers with optional color adjustment and full size/rotation control.
  • Gum bleaching.
  • Gum reshaping which lets users to ‘drag’ their gums up or down.

Screenshots

Hier te downloaden via iTunes Store.

Lees meer over: E-health, Kennis

Help de kinderen in de sloppenwijk van Zuid-Afrika aan een gezond gebit!

In de townships van Zuid-Afrika ontbreekt het vaak aan kennis over gezondheid en persoonlijke hygiëne. Bovendien is er door gebrek aan geld weinig toegang tot tandenborstels en tandpasta. Daarom wordt er vaak gepoetst met houtskool, takjes of zelfs met stenen. Veel mensen en kinderen hebben dan ook een zeer slecht gebit.

Gebitsverzorging
Om een kind een jaar lang te voorzien van voldoende tandenborstels en tandpasta is slechts €22,- per jaar nodig. Zo krijgen zij de mogelijkheid hun gebit goed te verzorgen.

Sommige kinderen hebben echter zo’n slecht gebit, dat bezoek aan een tandarts noodzakelijk is. De kosten hiervoor zijn afhankelijk van de soort behandeling. Door samenwerking met lokale tandartsen kunnen de kosten voor een tandartsenbezoek zo laag mogelijk gehouden worden.

Actie gebitsverzorging 2013
Stichting Ubomi Obutsha Nederland en het Ubomi Obutsha Centre in het Kwazakhele Township aan de rand van Port Elizabeth (ZA) zetten de gebitsverzorging in 2013 centraal. Hiervoor zijn zij op zoek naar donateurs die willen helpen bij de gebitsverzorging van de 200 kinderen die het UOC bezoeken.

Het Ubomi Obutsha Centre (UOC)
Het UOC zet zich in voor verweesde en kwetsbare kinderen, die negatief beïnvloed worden door een slechte leefomgeving, slechte educatie, slopende en levensbedreigende ziekten, verwaarlozing, verlating en misbruik in vele vormen.

Het UOC richt zich op het voorzien in basisbehoeften en het ontwikkelen van de persoonlijke karakters en sociale vaardigheden van kinderen in gevaar. Ongeveer 200 kinderen uit de omringende gemeenschap nemen gratis deel aan deze activiteiten. Deze kinderen krijgen onder andere les over gezondheid en persoonlijke hygiëne.

Stichting Ubomi Obutsha Nederland (SUON)
SUON is een Nederlandse stichting, zonder winstoogmerk, opgericht in 2011 door 5 Nederlandse oud-vrijwilligers. Het doel van de stichting is het ondersteunen van activiteiten en projecten georganiseerd door het Ubomi Obutsha Centre.

SUON en het UOC hopen op uw hulp. Eventuele giften zijn aftrekbaar van de belasting, aangezien SUON over de ANBI status beschikt. Lees meer op de website. Hier kunnen ook donaties worden gedaan via Ideal.

Ook kunt u uw gift overmaken op:
Rekeningnummer 59.91.10.813
t.n.v. ST Ubomi Obutsha NL
o.v.v. Actie gebitsverzorging 2013

 

Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis

Oudere mannen moeten goed op mondgezondheid letten

Nieuw onderzoek laat een mogelijk verband zien tussen het verlies van tanden en blindheid bij oudere mannen. De studie toont aan dat mannen vier keer zo veel kans hebben op leeftijd gerelateerde blindheid bij botverlies in de kaak door verlies van tanden en kiezen, vergeleken met de gemiddelde bevolking. De studie is gepubliceerd in the Journal of Periodontology, meldt Dentistry.
De studie zag deze relatie niet voor vrouwen.

Bron:
Dentistry

Lees meer over: Kennis, Onderzoek
App: 3D Teeth

App: 3D Teeth

Een handige app met daarin een 3D afbeelding van elke tand, het effect van een aandoening, voordelen van implantaten en informatie over het gebitsverzorging.

Algemeen
Prijs: 1,79 €
AppStore categorie: Geneeskunde
Taal: Engels
Ontwikkelaar: Jose Barrientos
© elsalvadorguia.com

Beschrijving
This application includes:

  1. General information about teeth and mouth.
  2. Show in 3D each tooth, one by one, function and how works each tooth.
  3. Dental caries, dental disease, causes etc.
  4. Dental implants, kinds, benefits of dental implants.
  5. Important Dental care, adults and kids.

All the information on this basic Dental encyclopedia is being shown with support graphics in 3D for a better understanding, many graphics, teeth, etc, are in real 3D to fully appreciate its shape. Each dentists says that the most important part of tooth care and mouth happens at home, now you can get this accomplished with this beautiful dental 3D information on your device.

Gemaakt voor
This application was made for doctors, students and family. If you are not a doctor or student of dental, you can get this application to learn how works each tooth, kinds of dental disease…
And best of all: how to take care of your teeth and mouth.

Screenshots

Lees meer over: E-health, Kennis

App: Orasphere

Overzichtelijke app voor uitleg van behandelingen aan patiënten door mondzorgprofessionals.


Algemeen

Prijs: Gratis
AppStore Rating (295): ***
AppStore categorie: Geneeskunde
Taal: Engels
Ontwikkelaar: Curve Technologies Inc.
© Curve Technologies Inc

Beschrijving
Orasphere is a dental patient education application created by Orasphere Inc.

Voor Professioneel Mondheelkundigen
Using Orasphere dental educational videos saves you time, reduces liability and increase patient case acceptance for your dental practice. Easily view Orasphere dental videos on your iPod or iPhone and start educating your patients today.

Voor Patiënten
Ever wondered exactly what a root canal is and why it might be important to your dental health? Easily watch dental procedure explanations on your iPod or iPhone so you know what to expect when considering dental treatment.

Screenshots

Lees meer over: E-health, Kennis
prikaccidenten

NMT handreiking recappen

De NMT heeft hier samen met deskundigen een handreiking voor opgesteld.


Download brochure nmt-handreiking-recappen-20121211.pdf
Lees meer over: Adviezen, Kennis

Vergelijken van 3D- met 2D-beelden in de orthodontie niet nauwkeurig

Cone Beam Computed Tomography (CBCT) is een röntgentechniek die 15 jaar geleden werd geintroduceerd binnen de orthodontie. Een CBCT-scanner kan, door rond het hoofd van de patient te draaien, een gedetailleerde driedimensionale afbeelding van het hoofd maken.

CBCT heeft door een lagere stralingsbelasting de diagnostische mogelijkheden verruimd. Voor longitudinale studies is het essentieel te weten of de 3D-data van een CBCT te vergelijken zijn met oudere 2D-roentgenopnamen. Tevens is het belangrijk voor toepassing van CBCT evidence-based richtlijnen te ontwikkelen.

Niet nauwkeurig
Om 2D- met 3D-beelden te vergelijken, is een laterale 2D-projectie (naar de zijkant) van het 3D-volume noodzakelijk. Een nauwkeurige vergelijking van 2D-modellen met 3D-volume blijkt echter niet mogelijk, zo toont Olivier van Vlijmen aan. 

CBCT binnen orthodontie
Olivier van Vlijmen deed daarnaast literatuuronderzoek om te bekijken in hoeverre er wetenschappelijk bewijs is voor het gebruik van CBCT binnen de orthodontie. Hieruit blijkt dat CBCT alleen een toegevoegde waarde heeft voor het bestuderen van de luchtweg. Vervolgonderzoek naar de invloed van CBCT op orthodontische diagnostiek is wenselijk.

Promotie
Vrijdag 11 januari 2013, 12.00 uur
Locatie: Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2, Faculteit Faculteit der Medische Wetenschappen, UMC St Radboud.
Promovendus: de heer drs. O.J.C. van Vlijmen
Promotors: prof. dr. A.M. Kuijpers-Jagtman, prof. dr. S.J. Berge

Olivier van Vlijmen (Nijmegen, 1980) studeerde Tandheelkunde in Nijmegen. Hij verrichtte bovenstaand promotieonderzoek op de afdelingen Tandheelkunde en Mond-Kaak-Aangezichtschirurgie van het UMC St Radboud, binnen het onderzoeksinstituut Nijmegen Centre for Evidence Based Practice. Hij specialiseerde zich tot orthodontist en is werkzaam in diverse praktijken. Binnen enkele jaren wil hij zijn eigen orthodontistenpraktijk in de omgeving Nijmegen openen.

Bron:
UMC St Radboud Nijmegen

Jan 2013

Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Orthodontie, Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z
smiling boy on white background

Onderzoekers vinden hardnekkige mondbacteriën bij kinderen met hoog cariës risico

Onderzoekers van de Amerikaanse Oregon Health & Science University School of Dentistry vinden hardnekkige stammen mondbacteriën bij kinderen die een jaar daarvoor behandeld waren voor ernstige cariës.

In een vervolg op een eerdere studie vonden de onderzoekers bepaalde genetische bacteriestammen bij kinderen die een jaar daarvoor behandeld waren voor carïës veroorzaakt door microben (bacteriën, protozoa, eencellige algen en schimmels). Ook werden zes nieuwe bacteriestammen gevonden en ontdekten zij dat bepaalde bacteriestammen bij kinderen resistent zijn voor xylitol, een veelvuldig gebruikt product bij de vermindering van plak en bacteriën. Het onderzoek is online gepubliceerd in de december uitgave van de Journal of Oral Microbiology. Dit meldt the Lund Report.

Mutans Streptococcen
Cariës is één van de meest bekende chronische aandoeningen bij jonge kinderen veroorzaakt door een verkeerd eetpatroon en genetische- en gedragsfactoren. De belangrijkste bacteriën die in verband gebracht worden met cariës behoren tot de mutans streptococcen (MS) groep. Bij mensen met een hoog cariësrisico zouden MS-stammen meer cariës veroorzaken dan bij mensen met een laag cariës risico.

Bron:
The Lund Report

Lees meer over: Cariës, Kennis, Kindertandheelkunde, Onderzoek, Thema A-Z, ZZP-er

Koffie vermindert kans op mondkanker

Een nieuwe studie laat zien dat mensen die per dag meer dan vier kopjes cafeïnehoudende koffie drinken minder risico hebben op mondkanker, meldt Dentistry.

De onderzoekers concludeerden dat mensen die regelmatig koffie drinken ongeveer de helft minder kans hebben op mond- en keelholte kanker dan mensen die nooit of zelden koffie drinken. De bevindingen van de onderzoekster Janet Hildebrand en haar collega’s van de de American Cancer Society (ACS) in Atlanta, Verenigde Staten, zijn online gepubliceerd in the American Journal of Epidemiology. De onderzoekers geven wel aan dat de conclusies door meer onderzoek bevestigd moeten worden.

Eerdere onderzoeken suggereerden dat niet de caffeïne in de koffie mondkanker zou helpen voorkomen, maar het feit dat caffeïne anti-oxidanten, polyfenolen en andere verbindingen bevat.

Hildebrand en haar collega’s gebruikten gegevens van een kankeronderzoek dat de ACS in 1982 startte. Voor dit onderzoek werd informatie over levensstijl en gezondheid, inclusief consumptie van koffie en thee, verzameld van 968.432 mensen. Bij de start van het onderzoek had geen van de deelnemers kanker, maar in de 26 jaar daarna stierven 868 mensen aan mond- en mondholte kanker.

Bron:
Dentistry

Lees meer over: Kennis, Onderzoek

Te weinig praktijkervaring student tandheelkunde

De studie tandheelkunde heeft een tekort aan docenten door de verlenging van de opleiding met een jaar. Dit meldt UK. Studenten vrezen dat ze nu te weinig praktijkervaring kunnen opdoen.

‘Een master tandheelkunde duurt nu drie jaar, voorheen was dit twee. Er zijn echter geen nieuwe docenten bijgekomen, maar onlangs juist twee weggegaan’, vertelt Marianne van Leeuwen, coördinator onderwijs van de Onderzoeks- en Onderwijsraad van het UMCG aan UK.  Volgens Van Leeuwen maken studenten zich zorgen dat ze te weinig patiënten kunnen behandelen.

De lonen voor tandartsen in een kliniek liggen waarschijnlijk hoger dan die voor begeleidende tandartsen bij de opleiding. Gerrit Jan Deenen, curriculmmanger tandheelkunde, denkt dat dit een belemmering vormt bij de werving van begeleidende tandartsen.

Bron:
UK

Jan 2013

Lees meer over: Kennis, Kwaliteit

Eerste dag van de Mondhygiënist: zaterdag 20 april

Op zaterdag 20 april organiseert de NVM de eerste Dag van de Mondhygiënist. Op deze dag wordt het publiek uitgenodigd om een kijkje te nemen in de mondzorgpraktijk voor o.a. een gratis mondzorgadvies. Zelfstandig gevestigde mondhygiënistenpraktijken en
algemene praktijken waar mondhygiënisten werkzaam zijn, doen mee aan deze open dag.

Meer informatie (over o.a. deelname voor praktijken en promotie) kunnen NVM-leden binnenkort op het ledengedeelte van www.mondhygienisten.nl vinden.

100 jaar
2013 is een belangrijk jaar voor de beroepsgroep mondhygiënisten: het beroep van mondhygiënist bestaat dit jaar wereldwijd 100 jaar.

Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis