Het begon als inzending voor de NVM Colgate PASSIEprijs, maar inmiddels is het meer dan dat. Met ‘Adopteer een glimlach’ willen mondhygiënisten Saskia den Hartog en Lisette van der Harst de mondgezondheid bevorderen van kinderen die gebruik maken van de voedselbank. Ze roepen hun collega’s op om mee te doen. Dental INFO sprak met Saskia.

Maatschappelijk initiatief

De NVM Colgate PASSIEprijs wordt toegekend aan een maatschappelijk initiatief op het gebied van mondzorg. Het is de bedoeling dat mondhygiënisten die hieraan meedoen in een groepje aan de gang gaan met een maatschappelijk probleem in hun directe omgeving. Dat kan bijvoorbeeld in wijken met een lage sociaaleconomische status zijn of op scholen of bij zorginstellingen.

Leden van NVM-mondhygiënisten konden tot 1 oktober 2020 een project indienen voor de PASSIEprijs 2020/2021. Tijdens het NVM-najaarscongres in 2021 zullen de winnaars bekend gemaakt worden.

Voedselbank

COVID-19 was de aanleiding voor Saskia en Lisette om aan hun project te beginnen. In het voorjaar toen ze door de corona-uitbraak zes weken gesloten waren, hadden ze eens tijd om hun praktijken grondig op te ruimen. Dat resulteerde in een flinke hoeveelheid tandenborstels en tubes tandpasta die ze in de loop der jaren hadden verzameld. De voedselbank in de buurt bleek er blij mee te zijn. Saskia: “We hoorden dat er steeds meer mensen naar de voedselbank gaan en dat er veel kinderen zijn die geen tandenborstel en tandpasta hebben. Dat vonden wij heel schrijnend. Ieder kind wordt met een gaaf gebit geboren, maar als je niet de gelegenheid hebt om je gebit te poetsen gaat het fout.”

Tasje per kind

Het bleef voor Saskia en Lisette niet bij een eenmalige gift. Ze hebben allebei een voedselbank in hun eigen woonplaats geadopteerd en voorzien die nu iedere drie maanden van een pakket tandenborstels en tandpasta. Saskia: “Ik heb aan de voedselbank gevraagd hoeveel kinderen er in verschillende leeftijdsgroepen zitten (0-6 jaar, 6-12 jaar en 12-18 jaar). Wij maken tasjes waarvan de inhoud is afgestemd op een bepaalde leeftijdsgroep. Ieder kind krijgt dan zo’n tasje met tandenborstel en tandpasta. Wij kopen daar nu zelf de materialen voor. Ik vind dat ik best een paar tientjes per kwartaal kan missen als ik zo bijdraag aan gave gebitten van kinderen die het moeilijker hebben.”

Adopteer een glimlach

Zo is het idee voor ‘Adopteer een glimlach’ ontstaan. Saskia: “Wij bedachten dat er waarschijnlijk nog veel meer mondzorgpraktijken zijn die dit willen doen. Het is de bedoeling dat zij dan ook een voedselbank adopteren en een jaar lang elk kwartaal een pakket met tandenborstels en tandpasta doneren. We hebben al een Facebookpagina en een logo ontwikkeld en noemen het project ‘Adopteer een glimlach’. Praktijken kunnen tandenborstels en tandpasta doneren die ze nog hebben liggen of zelf inkopen. Maar om het laagdrempelig te maken, zijn we nu ook in gesprek met fabrikanten om kant-en-klare pakketten te laten samenstellen. Mondhygiënisten die mee willen doen kunnen zich dan tot die fabrikanten wenden voor de pakketten. We zijn ook bezig met een toolkit met een logo, een banner voor de website, een overzicht van voedselbanken en flyers voor de praktijk, zodat praktijken die willen instappen dat niet zelf hoeven te ontwikkelen.”

Poets je glimlach

In het verlengde van ‘Adopteer een glimlach’ is daarnaast ‘Poets je glimlach’ bedacht. Saskia: “We bedachten dat er misschien ook wel patiënten in de praktijk komen die hun steentje willen bijdragen. Daarvoor hebben we tandenborstels laten bedrukken met ‘Poets je glimlach’. Mensen kopen dan voor € 4,- twee tandenborstels: een daarvan is voor de voedselbank en eentje nemen ze zelf mee naar huis. Andere praktijken kunnen hier ook aan meedoen en kunnen deze tandenborstels bij ons bestellen. Bij een bestelling vanaf twintig tandenborstels rekenen we geen verzendkosten.”

Week van de mondhygiënist

Het is de bedoeling dat het project ruim onder de aandacht wordt gebracht in de week van de mondhygiënist in maart 2021. Saskia: “Al vijftien praktijken hebben aangegeven dat ze willen mee doen, maar we hopen natuurlijk dat het er nog veel meer worden. Er zijn 172 voedselbanken in Nederland en het zou mooi zijn als veel hiervan voor een jaar of misschien wel langer door een mondzorgpraktijk geadopteerd worden.”

Prijs

Het begon allemaal met de PASSIEprijs. Wat gaan ze met het geldbedrag doen als ze zouden winnen? Saskia: “Inmiddels gaat het al lang niet meer om die prijs. We vinden het gewoon belangrijk dat die doelgroep van 0 tot 18 jaar opgepakt gaat worden door ons mondzorgverleners. Preventie is belangrijk voor deze kwetsbare doelgroep en vaak is het niet duidelijk dat de behandelingen worden vergoed vanuit de basisverzekering. Natuurlijk gaan we iets nuttigs doen met het prijzengeld als we dat winnen. Het zou bijvoorbeeld leuk zijn om die kinderen een dopper te geven, zodat ze zich er van bewust worden, dat ze beter water mee naar school kunnen nemen in plaats van al die pakjes met zoetigheid. Of een kookboekje voor kinderen ontwikkelen met tandvriendelijke recepten, of een bordspel over hoe je goed voor je gebit kan zorgen. We hebben ideeën genoeg voor de komende jaren. Maar een gezonde glimlach voor ieder kind, is uiteraard de mooiste prijs die we kunnen winnen!”

Door: Yvette in ‘t Velt

De 11-jarige Amar wil later als hij groot is graag tandarts of mondhygiënist worden. In de uitzending Later als ik groot ben verraste presentator Jochem van Gelder hem met een bezoek aan mondhygiënist Ingrid van Oploo.

Zij heeft een challenge voorbereid om te kijken wie het meeste af weet van de instrumenten waar een mondhygiënist mee werkt.
Bekijk de uitzending hieronder terug.

De European Federation of Periodontology (EFP) en de World Heart Federation (WHF) lanceren in samenwerking met Dentaid de Perio&Cardio-informatiecampagne om de bekendheid van de relatie tussen parodontale aandoeningen en hart- en vaatziekten te vergroten.

Patiënten met parodontale (tandvlees)aandoeningen lopen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals myocardinfarct of beroerte. Dit wordt bekendgemaakt in de Perio&Cardio-campagne, die vandaag wordt gelanceerd door de European Federation of Periodontology (EFP) en de World Heart Federation (WHF).

Het initiatief benadrukt het belang van het vermijden van risicofactoren zoals roken, veel zitten, overgewicht, hoge bloeddruk of diëten die rijk zijn aan verzadigd vet en geraffineerde suikers. Bovendien wijst het erop dat patiënten die tegelijkertijd aan parodontitis en hart- en vaatziekten lijden, een hoger risico kunnen lopen op systemische complicaties. Daarom is het essentieel om voor een goede mondgezondheid en regelmatige controles te zorgen.

Het Perio&Cardio-programma

Het Perio&Cardio-programma, dat ondersteund wordt door Dentaid, is een wereldwijde voorlichtingscampagne die richtlijnen, documenten, infographics en andere materialen biedt. Deze zijn ontwikkeld voor tandartsen, cardiologen, artsen, apothekers en het grote publiek om de bekendheid te vergroten van de effecten van tandvleesaandoeningen en de mogelijke impact daarvan op hart- en vaatziekten.
Al het campagnemateriaal is afgeleid uit het wetenschappelijke rapport ‘Periodontitis and cardiovascular disease’, dat in februari werd gepubliceerd door het Journal of Clinical Periodontology van de EFP. Daarin werden de resultaten bekendgemaakt van de Perio-Cardio Workshop, die werd gehouden in 2019 in Madrid en waaraan 20 internationaal gerenommeerde experts op het gebied van parodontologie en cardiologie deelnamen.

Het Perio&Cardio-programma biedt voorlichtingsmaterialen en richtlijnen voor tandartsen, cardiologen en andere medische zorgverleners, alsmede voor het grote publiek, op de website: efp.org.

Wereldwijd wordt 1 op de 3 sterfgevallen veroorzaakt door hart- en vaatziekten

Parodontitis, de meest voorkomende tandvleesaandoening, heeft een wereldwijde prevalentie van 45-50%, en de meest ernstige vorm treft 11,2% van de wereldbevolking, waarmee het de op vijf na meest voorkomende menselijke kwaal is. Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd verantwoordelijk voor 17,9 miljoen sterfgevallen per jaar (een derde van alle sterfgevallen), waarvan 3,9 miljoen in Europa (45% van alle sterfgevallen). De hoofdoorzaken van hartfalen zijn ischemische hartziekte, beroerte en hypertensie. Hoewel de sterftecijfers afnemen, zijn de absolute aantallen in de afgelopen 25 jaar toegenomen als gevolg van een vergrijzende bevolking.

“De meeste mensen zijn zich niet bewust van het verhoogde risico op hartziekte waarmee een slechte parodontale gezondheid gepaard gaat”, aldus Jean-Luc Eiselé, CEO van de World Heart Federation (WHF).

“Dit project is erop gericht de bekendheid te vergroten van dit belangrijke verband, niet alleen onder het grote publiek maar ook onder verpleegkundigen, tandartsen, cardiologen en andere medische professionals die een sleutelrol spelen in het management van de risicofactoren voor hartziekte onder hun patiënten. We zijn trots op onze samenwerking met de European Federation of Periodontology (EFP) om licht te werpen op deze belangrijke kwestie.”

Xavier Struillou, voorzitter van de EFP, voegt daaraan toe: “De samenwerking met de WHF in dit gezamenlijke project is een kwalitatieve stap voor ons, gezien het leiderschap van de WHF op het gebied van hart- en vaatziekten en de mondiale reikwijdte van de organisatie. Perio&Cardio versterkt de leidersrol die EFP speelt in het onderzoek naar parodontale gezondheid voor een beter leven, overal te wereld”.

In dit opzicht benadrukt dr. Joan Gispert, directeur van R&D&i bij Dentaid, het belang van samenwerking om preventie te verbeteren: “De ondersteuning van initiatieven als Perio&Cardio is van cruciaal belang voor Dentaid, aangezien we het als essentieel beschouwen om in de hele samenleving de bekendheid te vergroten van de nauwe relatie die er bestaat tussen mondgezondheid en algehele gezondheid. De mond is geen geïsoleerd systeem en elke mondaandoening heeft een terugslag op de algehele gezondheidstoestand. Daarom is deze campagne zo belangrijk – omdat het belang van preventie en behandeling wordt uitgelegd, en het feit dat we, als we actief voor de gezondheid van ons tandvlees zorgen, tegelijkertijd voor onze cardiovasculaire gezondheid zorgen.”

Voor consumentenvoorlichting is de onderstaande video ontwikkeld.

Je kunt in je behandelstoel te maken krijgen met patiënten met een verstoord zelfbeeld. Hoe is dat zelfbeeld ontstaan en hoe kun je het beste met deze patiënten omgaan? GZ-psycholoog Dorine Sanders vertelde erover tijdens het congres ‘Bijzondere patiënten in de praktijk’.

Zelfbeeld

Alles begint bij je eigen zelfbeeld. Bij het aangaan van relaties is ons zelfbeeld van wezenlijk belang. De relaties die we met anderen hebben bepalen tevens hoe we naar onszelf kijken.
Je zelfbeeld uit zich in welke gedachten je over jezelf hebt Hoe kijk je naar jezelf? Is dat een constant begrip? Vind je jezelf oké of vind je jezelf een sukkel? Wat zijn de overwegende gedachtes over jezelf? En kijk eens naar je houding. Komt deze overeen met wat je van jezelf vindt? Je houding bepaalt ook je contact met anderen. Dit is je zelfbeeld.
Je komt vaak patiënten tegen aan wie je ziet welk zelfbeeld zij hebben. Om het wat levendiger te maken, kun je denken aan bepaalde types uit bijvoorbeeld de Luizenmoeder of aan politici zoals Trump. Een negatief zelfbeeld kan je herkennen aan een ineengedoken houding, maar soms juist ook door een opgeblazen houding. Bij dat laatste overschreeuwt iemand zichzelf.

Hoe ontstaat je zelfbeeld?

Een zelfbeeld is iets wat ontstaat. Deels komt het door je genen, maar ook door je omgeving en ervaringen zoals je opvoeding, school en sport. ‘Nature and nurture’ dus. Dit kan je doen groeien of juist schaden. Als we dingen meemaken die we eigenlijk niet hadden moeten meemaken, dan beïnvloedt dit je zelfbeeld sterk. We zijn gericht op overleven, je stresssysteem is gemaakt om je te beschermen. Negatieve ervaringen worden dus opgeslagen, zodat je ervan leert. Het helpt ons overleven. Het nare is dat het vaak wordt aangeslagen terwijl het niet zo hard nodig is. Eens geleerd is altijd onthouden, het blijft altijd zitten. We kunnen met therapie zorgen dat er geen intrusies of herbelevingen komen, de impact weghalen dus, maar het blijft altijd aanwezig. Naast nare ervaringen, maken we ook positieve dingen mee, waardoor we groeien en we een gezond zelfbeeld krijgen.

Vechten, vluchten of accepteren

Je zelfbeeld bepaalt hoe je in het leven staat. Je lijf en je brein kiezen samen welk pad ze gaan lopen per situatie: vechten, vluchten of accepteren. Er is een competitie gaande tussen deze paden. Welk zelfbeeld is het sterkt op dat moment? Ben je zelfverzekerd of onzeker? Het is een competitie waarbij er maar één de winnaar kan zijn. Hoe meer nare ervaringen je hebt meegemaakt, hoe negatiever je pad wordt. Als je veel positieve ervaringen hebt opgedaan, wordt je actie positiever. Iemand die in je behandelstoel verkrampt, kiest daar niet voor. Het stresssysteem slaat gewoon aan en reageert op die manier. Deze patiënten kunnen zich het beste richten op hun ademhaling en daar kan je ze mee helpen. “Doe maar rustig”, zeggen helpt niks.

Hoe kunnen we ons zelfbeeld beïnvloeden?

Je zal bij jezelf herkennen dat je soms het negatieve pad inslaat en soms het positieve pad. Je kent allemaal wel dat je iets negatiefs hebt gehoord en daar de hele dag mee bezig bent. Je hoeft niet altijd therapie te hebben om te dealen met negativiteit. Maak je positieve ervaringen groter. Als je je eigen beeld beter maakt, kun je patiënten beter helpen. Hierbij kunnen de volgende tips je helpen.

Tip 1:

Hou een positief dagboek bij. Beschrijf je positieve ervaringen filmisch, maak het levendig, elke dag weer. Je bouwt hiermee aan je brein, waardoor je sneller het positieve pad kiest in bepaalde situaties.

Tip 2:

Wat je ook kunt doen, is om een heel krachtige houding aan te nemen. Ga goed rechtop staan, kijk wat omhoog met de benen licht uit elkaar. Voordat je dan iets spannends moet doen, neem je een paar minuten deze houding aan. Dit heeft effect op hoe je met mensen omgaat; je angstsysteem is dan minder aanwezig.

Tip 3:

Een derde tip is nadenken over wat je anders zou doen als je 100% overtuigd zou zijn van jezelf. Even doen alsof dus. Welk gedrag hoort daarbij? Ga dat doen. Je kunt ook aan anderen vragen hoe je overkomt. Vaak hebben mensen een heel ander beeld van je dan jijzelf.

Waarom is het nou belangrijk om met je zelfbeeld aan de slag te gaan? Met een positief zelfbeeld ben je vrolijker en toegankelijker. Dit heeft invloed op jouw omgeving en daardoor wordt jouw zelfbeeld opnieuw versterkt, maar ook dat van de ander. Je deelt meer complimenten uit.

Contact met patiënten

Tijdens het contact met een patiënt is spiegelen heel belangrijk. Je neemt dus de houding aan van je patiënt. Dit doe je niet alleen met je houding, maar ook met je stemvolume.
Soms hebben patiënten extreme wensen, bijvoorbeeld mensen die een nog witter gebit willen hebben terwijl het al wit is. Ga met hen in gesprek en bespreek de wensen en verwachtingen en oordeel niet. Je vraagt bijvoorbeeld: “Stel dat ik het aanpas, wat betekent dat voor u, wat verandert er dan? Hoe ziet uw leven er dan uit? Wat nou als ik het niet zou doen?” Wees verdacht op een negatief zelfbeeld. Vraag of iemand daar al eens over heeft gepraat. Je zou kunnen verwijzen naar de psycholoog.
Een patiënt met sterk negatief zelfbeeld vindt zichzelf soms niet de moeite waard om te poetsen. Patiënten zeggen dan: “Het heeft geen zin. Het is toch waardeloos.” Wat doe je dan? Maak het bespreekbaar en als iemand het echt zwartgallig inziet, kan je ook verwijzen naar de psycholoog. Zo’n persoon zit wel in je stoel, dus er is wel ergens een wens.

Dorine Sanders is GZ-psycholoog, docent en supervisor cognitieve gedragstherapie, Visie praktijk voor cognitieve gedragstherapie te Deventer.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, van de lezing van Dorine Sanders tijdens het congres ‘Bijzondere patiënten in de praktijk’ van Lemion.

In de webshop van het Ivoren Kruis zijn patiëntenfolders over zeer uiteenlopende onderwerpen te vinden. Ook posters, adviezen en Gewoon Gaaf-materialen zijn middels de webshop te bestellen.

De webshop werkt op basis van een persoonlijk account. Maak een gratis account aan