Tandenpoetsen volgens de wetenschap

Elke mondzorgprofessional geeft regelmatig of zelfs dagelijks poetsinstructies. Maar wat zeggen wetenschappers over effectief en veilig tandenpoetsen? Martijn Rosema van ACTA analyseerde de onderzoeken hierover.

Verslag van de lezing van Martijn Rosema tijdens een Quality Practice cursus.

Geschiedenis tandenborstel

Inleidend vertelde Rosema over de geschiedenis van de tandenborstel. Meer dan vijfduizend jaar geleden werd voor het eerst de Miswak gebruikt. Dit is een stokje waarop gekauwd wordt waardoor er een soort borstel aan het uiteinde ontstaat. In Afrika wordt de Miswak nog steeds gebruikt.

Daarna volgde de ivoren borstel met zwijnharen en deze werd – in de tijd van Napoleon – opgevolgd door een zeer chique variant. Men pronkte met deze borstel: tandenpoetsen was hot! De borstel werd steeds beter van vorm en ook werden de haren er netter ingezet. In 1938 ontwikkelde Dupont de nylonharen. De prijs van de tandenborstel werd hierdoor lager waardoor deze voor steeds meer mensen bereikbaar werd.

Plaque verwijdering

Rosema gaf aan dat er bij onderzoeken naar plaqueverwijdering twee manieren van scoren worden aangehouden: een indeling van de tand in vlakjes via de Navy index en de Q&H index.

Bij de Navy index is de tand in 9 vlakjes verdeeld waar aan- en afwezigheid van plaque wordt gescoord. Bij Q&H index is de tand in 3 vlakken (mesiaal, vestibulair/linguaal, distaal) verdeeld waarbij naar coronaal toe de bedekkingsgraad een waarde van 0-5 krijgt.

Handmatig poetsen
Uit het systematic review van Slot et al. (2012) blijkt dat er volgens de Q&H index 30% plaque verwijderd wordt en volgens de Navy index 53%. Gemiddeld dus 42%. “Dat valt dus tegen, het is niet veel plaqueverwijdering”, vond Rosema.

Elektrisch poetsen
Bij een vergelijkbaar onderzoek bij gebruik van een elektrische tandenborstel werd er 48% plaque verwijderd. Ook hierbij was er een verschil tussen de Q&H- en Navy index: 35% en respectievelijk 69%. Ook niet bijster veel.

Duidelijk werd dat een oplaadbare elektrische borstel meer plaque verwijderd dan een batterijborstel. De oscillerend-roterende variant elektrische borstel is een duidelijke winnaar volgens Rosema.

Belang van instructie

Maar nog veel belangrijker is dat de meeste bovenstaande onderzoeken werden gedaan zonder instructie. Werd er wel een instructie gegeven dan werd er meer plak verwijderd. Rosema raadt daarom aan een visueel ondersteunde instructie te geven in de praktijk. Echter, in onderzoeken wordt soms bewust gekozen om geen instructie te geven.

Veilig

Daarna werd de presentatie wat luguber. Er werden foto’s getoond van ingeslikte borstels en zelfs van een borstelkopje dat in een oogkas was beland. Is tandenpoetsen wel veilig? In een jaar tijd behandelden Amerikaanse ziekenhuizen vierhonderd gevallen van schade van de oropharynx. “Dat lijkt veel maar relatief gezien is dat niet zo gek veel”, gaf Rosema tot onze opluchting aan. Wat meer voorkomt is schade aan het tandvlees: poetstrauma. Er wordt hierbij geen verschil gevonden tussen de elektrische borstel en de handtandenborstel. Wel tussen harde en zachte haren en ook tussen wel en niet afgeronde haren. Bovendien kan er een bacteriëmie ontstaan bij het poetsen. “Dat verklaart ook waarom patiënten wel eens koorts hebben na een behandeling”, voegde moderator Monique Danser aan het einde van de presentatie toe.

Martijn Rosema heeft de opleiding tot mondhygiënist gevolgd in Amsterdam en in 1999 afgerond. Sindsdien is hij werkzaam als mondhygiënist op de vakgroep parodontologie van het ACTA, en tot 2002 ook in een algemene praktijk. In 2002 heeft hij de stap gemaakt naar het klinisch wetenschappelijk onderzoek, ook bij de vakgroep parodontologie. Voor diverse opdrachtgevers heeft Martijn onderzoek gedaan naar o.a. tandenborstels, mondspoelmiddelen en tandpasta’s. Inmiddels heeft hij diverse nationale en internationale publicaties achter zijn naam en geeft hij presentaties in binnen- en buitenland. Tevens is hij als lid van de accreditatiecommissie verbonden aan het KwaliteitsRegister Mondhygiënisten (KRM).

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna voor dental INFO van de cursus Paro update van Quality Practice.

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z
Een derde van de kinderen in Engeland schaamt zich voor hun lach

Een derde van de kinderen in Engeland schaamt zich voor hun lach

Volgens onderzoek van de Health and Social Care Information Centre (HSCIC) in Engeland blijkt dat een derde van de kinderen zich schaamt voor hun lach door verslechterde mondgezondheid.

Survey

HSCIC verzamelt informatie over de tandheelkundige gezondheid van kinderen in Engeland, Wales en Noord-Ierland. Volgens de gegevens van The Children’s Dental Health Survey die in 2013 is uitgevoerd, schaamt 35% va de 12-jarigen en 28% van de 15-jarigen zich voor hun lach door verslechterde mondgezondheid.

Tandbederf

Tandbederf werd gevonden bij 34% van de 12-jarigen en bij 46% van de 15-jarigen. Tevens blijkt een derde (31%) van de 5-jarigen en 46% van de 8-jarigen slechte melktanden te hebben. In vergelijking tot gegevens van hetzelfde onderzoek uitgevoerd in 2003 zijn deze percentages, tegen de verwachtingen in, niet sterk gedaald.

Verdere gegevens

Tevens blijkt uit het onderzoek dat:

  • Het aantal kinderen met tandbederf varieerde tussen Engeland, Wales en Noord-Ierland.
  • 41% van de 5-jarigen uit kansarme gezinnen tandbederf heeft in vergelijking tot 29% van 5-jarigen uit minder kansarme gezinnen.
  • 59% van de 15-jarigen uit kansarme gezinnen tandbederf heeft in vergelijking tot 43% van 15-jarigen uit minder kansarme gezinnen.
  • 38% van het totaal aantal kinderen een goede algemene mondgezondheid heeft.
  • Volgens de gegevens van de ouders 9 op de 10 kinderen regelmatig naar de tandarts gaan voor een check-up.
  • Onder de 12-jarigen, 69% van de jongens en 85% van de meisjes minstens twee keer per dag tandenpoetst.
  • Onder de 15-jarigen, 73% van de jongens en 89% van de meisjes minstens twee keer per dag tandenpoetst.
  • Onder de 12-jarigen, 16% vier of meer keer per dag suikerhoudende dranken drinkt.
  • Onder de 15-jarigen, 14% vier of meer keer per dag suikerhoudende dranken drinkt.

Samenwerken

Volgens HSCIC is er hoogstwaarschijnlijk een correlatie tussen suikerinname en het hoge aantal kinderen met tandbederf. Daarom willen zij een landelijk preventieprogramma invoeren en alle beleidsmakers oproepen om kindertandheelkunde bovenaan hun agenda te zetten om er voor te zorgen dat kinderen en hun ouders altijd toegang hebben tot een tandarts.

Bron: Dentistry.co.uk 

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Kindertandheelkunde, Mondhygiëne, Onderzoek, Thema A-Z
broccoli1

Broccoli extract veelbelovend voor preventie van mondkanker

Broccoli extract beschermt tegen mondkanker bij muizen en toonde ook positieve resultaten bij een kleine groep gezonde menselijke vrijwilligers. De veelbelovende resultaten zullen verder worden onderzocht in een menselijke klinische proef met proefpersonen die een hoog risico hebben op het ontwikkelen van mondkanker.

Sulforafaan
Eerdere studies hebben aangetoond dat broccoli een hoge concentratie van sulforafaan heeft. Een hoge concentratie van sulforafaan beperkt de gevolgen van kankerverwekkende stoffen. Huidig onderzoek toont aan dat sulforafaan mondkanker bij muizen kan voorkomen en geeft daarom ook hoop dat sulforafaan gebruikt kan worden bij preventie van mondkanker bij mensen die hierop een verhoogd risico hebben door bijvoorbeeld chronische blootstelling aan kankerverwekkende stoffen.

Groene chemopreventie
Het gebruik van eenvoudige zaad preparaten of plantenextracten om de kanker te voorkomen wordt ook wel groene chemopreventie genoemd. Groene chemopreventie is goedkoper en er zijn minder middelen voor nodig dan bij een traditioneel farmaceutisch onderzoek. Ook kan het middel makkelijker worden verspreid in ontwikkelingslanden waar hoofd-halskanker vaak voorkomt.

Bron: Biospace
Aug 2015

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek
rontgen-vk

Digitale röntgen meeste gebruikte technologie op tandheelkundige scholen

Digitale röntgen afbeeldingen is de meeste gebruikte technologie in tandheelkundige opleidingen. CAD/CAM en lasers zijn de minst gebruikte technologieën. Dit blijkt uit onderzoek, gepubliceerd in de Journal of Dental Education, waar de onderzoekers beargumenteren dat studenten constant met nieuwe technologieën moeten werken voor een succesvolle carrière in de tandheelkunde.

Onderzoek

33 decanen van tandheelkundige opleidingen hebben een survey ingevuld waarin zij moesten aangeven van welke technologieën de studenten gebruik maken. Op basis hiervan blijkt dat als veel tandartspraktijken een technologie adopteren, deze ook geïmplementeerd wordt in het curriculum van de tandheelkundige opleidingen. Omdat studenten zo meer in aanraking komen met de huidige technologieën heeft dat ook positieve invloed op de verdere verloop van hun carrière.

Uitdaging

Eén van de grootste uitdaging bij het implementeren van een nieuwe technologie op de scholen is om de hele faculteit hierop voor te bereiden. Zo moeten de opleiders getraind worden in het gebruik van techniek en de bijhorende leermethoden. Daarnaast moet ook de huidige lesinhoud worden aangepast zodat studenten bekend raken met de technologie en deze ook leren te gebruiken.

Bron:

DrBicuspid.com
J Dent Educ, March 2015, Vol. 79:3, pp. 259-264

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Actueel, Kennis, Onderzoek, Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z
Close-up of model teeth

Histo-anatomische technieken: Dare to emulate nature

Met de huidige adhesieven en bonding materialen kunnen tandartsen en tandtechniekers de natuurlijke anatomische structuren van gebitselementen goed nabootsen. Een goed begrip van de histo-anatomische structuur en kleur van tandmateriaal geeft hierbij een voorsprong. Een verslag van de lezing van Panoz Basos tijdens het NVGPT-congres.

‘From structural analysis to visual synthesis and beyond’
Panoz Basos is samen met Pascal Magne oprichter van de ‘Bio-Emultion Group’. De Bio-Emulation studiegroep bestaat uit internationale tandartsen die werken volgens een hoge esthetische standaard. Kenmerkend voor Bio-Emulation: ‘think out of the box’.

‘Bio-Emultion’ is voor deze tandartsen een methode om producten te ontwikkelen waarvan de structuren en de fysiologische functies zoveel mogelijk overeenkomen met de originele, biologische situatie. Biomaterialen, ‘Dental Smile Design’, etc. zijn trends in de tandheelkunde die zullen komen en gaan. Morfologie is geen trend, volgens Bazos: ‘It begins and ends with morfology’.

Element compositie: glazuur, DEC en dentine
De unieke eigenschap van een natuurlijk gebitselement is dat het in staat is de energie te absorberen van een uitgeoefende kracht. Hierbij geldt hoe elastischer een element is hoe beter. Door dit vermogen is een element in staat krachten op te vangen zonder te beschadigen. Dentine is verantwoordelijk voor deze capaciteit. Teveel elasticiteit zorgt echter voor een verzwakking van het element. Dentine functioneert niet adequaat zonder de aanwezigheid van glazuur. Een natuurlijk element heeft door de combinatie van glazuur en dentine de perfecte match tussen sterkte, stijfheid en veerkracht. Restauratieve behandelingen moeten deze structurele integriteit waarborgen. De glazuurdentine grens (DEC) is het ‘epicenter’ van de tand. Glazuur is opgebouwd uit micro-diamanten, deze geven glazuur de uitzonderlijke eigenschappen.

Structuur analyse
Door een gebitselement te analyseren kan worden gekeken hoe de eigenschappen van een gebitselement verklaard kunnen worden. Er wordt dan gestart bij de basis. Door een gebitselement in zuur te leggen, lost de buitenste glazuurschelp op. Je ziet dan dat dentine concaaf is en glazuur convex. Waarom is het zo gelokaliseerd? In het midden van de kroon is een shift: de ‘Sigmoid curve’. Onder de tand heb je een fantastisch mechanisme dat de tand beschermd. Aangezien glazuur niet gerepareerd kan worden, moet je minimaal invasief werken. Erg belangrijk is dat je de patiënt weet te motiveren voor preventie. Bij behandeling is het spel al verloren.

Fotografie technieken
Fotografie is voor Bazos de manier om te analyseren, te interpreteren en te evalueren. In de tandheelkunde wil hij reproduceren wat de natuur heeft gemaakt. Met fotografie probeert hij dit te begrijpen. Vorm volgt functie en vorm bepaalt kleur.

Fotografie technieken:

  • Polar eyes
  • Fluor eyes
  • Visual eyes (voor tandtechniekers)

Zie ook de website van Emulation.

Histo-anatomische technieken: “Dare to emulate nature”
De integriteit van een tand en pulpa herstellen zijn kritische punten en absoluut een uitdaging voor de tandarts. Het mooiste zou zijn om een bio-replica te maken. Maar dat is niet mogelijk waardoor je moet simplificeren.

Tri-laminar en Penta-laminar zijn restauratietechnieken waarbij kleuren en structuren van de tand in drie of vijf lagen worden opgebouwd. De Tri-laminar techniek bestaat uit de volgende drie lagen:

  1. Dentine
  2. DEC (glazuur-dentine grens)
  3. Glazuur

Aangezien in de esthetische regio geen compromis gedaan kan worden, is de Penta-laminar techniek het beste voor deze regio. De restauratie wordt dan opgebouwd uit twee dentine lagen, 1 laag DEC en twee glazuur lagen.

Composieten verschillen onderling erg in translucentie. Panos Bazos adviseert: ‘Practice in laboratory and by patient performe!’ Een esthetische behandeling kan volgens hem niet zonder mal en hij adviseert altijd een tweede zitting voor fine-tuning te plannen.

Dr. Bazos received his DDS from the University of Southern California School of Dentistry in 2000.
He served as an Assistant Professor at the USC School of Dentistry, Division of Primary Oral Health, Los Angeles, CA. From 2005-2007, mentoring undergraduate dental students in the disciplines of Esthetic and Restorative Dentistry. He maintained a private practice limited to esthetic and restorative dentistry in Athens, Greece. Currently he is pursuing his Masters Degree in Orthodontics and Dentofacial Orthopedics at the University of Edinburgh, Scotland. In 2011 he founded the Bio-Emulation Group.
Verslag door Joanne de Roos, tandarts, voor dental INFO van de lezing van dr. Panoz Bazos tijdens het NVGPT-jaarcongres

/door Lees meer over: Congresverslagen, Cosmetische tandheelkunde, Kennis, Restaureren, Thema A-Z
TADs en patiënt perceptie

Inleiding over TAD’s en patiënt perceptie

TAD’s bieden veel mogelijkheden in de orthodontie. Via implantaten, minischroeven of botankers wordt er een orthodontische botverankering bewerkstelligd en kunnen er krachten uitgeoefend worden. Wat is de indicatie van TAD’s, waar kunnen ze geplaatst worden en wat is de patiënt perceptie?

TAD’s, oftewel Tempory Anchorage Devices, bieden veel mogelijkheden in de orthodontie. Door middel van implantaten, minischroeven of botankers wordt er een orthodontische botverankering bewerkstelligd en kunnen er krachten uitgeoefend worden.

Osteogeïntegreerde TAD’s
Een implantaat kan functioneren als een osteogeïntegreerde TAD. Wanneer het implantaat binnen de tandboog wordt geplaatst, kan het implantaat eerst gebruikt worden voor tandverplaatsing en naderhand voor restauratieve doeleinden, bijvoorbeeld het vervaardigen van een kroon op het implantaat. Belangrijk is dat het implantaat op de juiste plaats in de tandboog geplaatst wordt. Ook kan er een mini-implantaat buiten de tandboog geplaatst worden, een voorbeeld is een midpalatinale schroef. Een mini-implantaat wordt nog maar weinig toegepast.
Het nadeel van osteogeïntegreerde TAD’s is dat ze lastig of niet te verwijderen zijn.

TAD’s met mechanische retentie
Minischroeven en botankers maken gebruik van mechanische retentie. Een minischroef kan direct belast worden in middels coils of elastieken en wordt dan een ‘direct verankeringssysteem’ genoemd. Een nadeel van indirecte belasting is dat er vaak verlies van de minischroef optreedt.
Minischroeven kunnen ook als indirect verankeringssysteem dienen, in dat geval worden elementen gefixeerd middels de minischroef en vindt de belasting via een ‘ sliding jig’ of hook op de boog plaats.
Botankers vormen ook een ‘indirect’ verankeringssysteem. Een botanker wordt onder het tandvlees, op het bot gefixeerd. Er is een incisie nodig om het botanker te kunnen plaatsen.

De krachtenverdeling van het indirecte verankeringssysteem is gunstiger omdat er sprake is van minder momentkracht op de schroeven dan bij het directe verankeringssysteem.

Indicatie TAD’s
TAD’s kunnen onder ander gebruikt worden bij:

  • Verticale problematiek, open beet in front of overeruptie.
  • Het distaliseren van de boventandboog of ondertandboog (mits distaal te plaatsen).
  • Het sluiten van diastemen.
  • Het intruderen van molaren en incisieven (voorkeur botankers).
  • Het bewerkstelligen van lokale tandbewegingen, zoals het opheffen van een kruisbeet en rotaties.
  • Een niet-lokale toepassing, oftewel een orthopedische tractie.

Waar moet een TAD geplaatst worden?
Voor het plaatsen van een TAD moet er rekening gehouden worden met de onderstaande punten:

  1. Er moet voldoende corticaal bot aanwezig zijn.
  2. Er moet rekening gehouden worden met de ligging van de wortel.
  3. De beste plaats voor een minischroef is 4-6 mm vanaf alveolaire wand.

Patiënt perceptie
Met behulp van vragenlijsten is er een onderzoek gedaan naar ervaring van de patiënt bij het plaatsen van een TAD. Voor dit onderzoek is de VAS-score gebruikt (Visual Analogue Scale). Uit de resultaten blijkt dat:

  • Hinder van activiteit vooral ervaren wordt tijdens de eerste drie dagen. Het grootste probleem is het kauwen van hard voedsel. Dit is op de eerste dag na het plaatsen het heftigst en neemt na 2-3 dagen af.
  • Een dubbel of bilateraal geplaatst anker in de mandibula de meeste last geeft.
  • In de meeste gevallen ibuprofen gebruikt wordt voor pijnstilling. Het gebruik van pijnstilling neemt snel af, na een week wordt het nog maar door een klein percentage gebruikt.
  • Patiënten waarbij een bilateraal zygoma anker geplaatst was het meest tevreden waren na 14 dagen.

Complicaties
De volgende complicaties kunnen voorkomen:

  • Abcesvorming
  • Sensibiliteitsstoornissen
  • Neusbloedingen
  • Beschadiging van de radices
  • Liptraumata
  • Het afbreken van een anker

Orthopedische tractie
Orthopedische tractie wordt vooral uitgevoerd bij een klasse III relatie. Bij deze behandelmethode treden er vaker complicaties op zoals het mobiel raken van ankers, het ontstoken raken van de mucosa en het verkrijgen van slechte toegankelijkheid voor elastieken. Ook treedt er meer verlies van ankers op wanneer er sprake is van oligodontie of een systemische aandoening.

Conclusie

  • Het slecht kunnen kauwen van hard voedsel is de grootste complicatie bij het plaatsen van een TAD.
  • Bilateraal geplaatste ankers in de mandibula worden het minst goed verdragen.
  • Adequate pijnstilling is belangrijk, na 3 dagen blijkt er voldoende verlichting van de pijn te zijn en zijn pijnstillers vaak overbodig.
  • Patiënten waarbij een bilateraal zygoma anker geplaatst is, zijn het meest tevreden.
  • Complicaties zijn van tijdelijke aard.

Lezing door: Drs. Krista Janssen, orthodontist, afdeling Orthodontie, UMCG.

Verslag door Marieke Filius, onderzoekster afdeling kaakchirurgie, UMCG, voor dental INFO van de klinische avond Orthodontie-CTM-MKA, georganiseerd door het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde UMCG in samenwerking met de afdeling MKA-chirurgie, de afdeling Orthodontie, de Postgraduate School of Medicine van het Wenckebach Instituut en de Stichting PAOT-NN.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Implantologie, Kennis, Orthodontie, Thema A-Z

Implantologie: Welk opbouwmateriaal voor welke toepassing?

Orale implantologie is niet meer is weg te denken als mogelijke behandeloptie voor uw patiënt. Als tandarts algemeen practicus treedt u op als regisseur. Hoe houdt u controle? Wat delegeert u? Wat doet u zelf? Congresverslag over opbouwmaterialen bij implantologie.

Verslag van de lezingen van de heer Oosterwijk tijdens het congres Implantologie van Bureau Kalker. Het lezingenprogramma omvatte alles wat u moet weten over implantologie. Zo kunt u uw patiënt begeleiden bij de verwijzing en ervoor zorgen dat u de regie over de behandeling behoudt.

Het streven is dat het materiaal van de kroon of brug de biomechanische en structurele eigenschappen van een gezonde, natuurlijke tand kan imiteren. Er is echter nog geen materiaal dat alle unieke eigenschappen heeft van een natuurlijke tand. Het aanbod van materialen lijkt eindeloos. Tandtechnicus Patrick Oosterwijk gaf uitleg over de materialen die naar zijn inzicht op dit moment het meest gebruikt worden en geschikt zijn voor suprastructuren op implantaten. Hierbij werd gekeken naar het indicatiegebied en de verwerking van de verschillende materialen bij het prepareren en cementeren.

Materialen

Oosterwijk besprak de volgende materialen in zijn lezing:

  • Nanokeramiek
  • Veldspaat keramiek
  • Lithiumdisilicaat
  • Zirconia

Alle materialen zijn zowel monolithisch, voor een kostenefficiënte productiemethode, als individueel gelaagd, voor een betere esthetiek. Zo kunt u een geschikt product kiezen dat afgestemd is op het beschikbare budget, zonder een concessie te doen aan de sterkte of de pasvorm.

Materiaalkeuze

Titanium implantaatopbouwen kunnen grijs doorschemeren waardoor de mucosa er onnatuurlijk uitziet. Het witte zirconia heeft dit niet waardoor dat een esthetische voordeel biedt. Uit onderzoek van prof. dr. Cune blijkt dat een buccale mucosa dikker dan 2 mm geen zichtbaar verschil toont tussen zirconia en titanium. Toch wordt in het front eigenlijk altijd gekozen voor zirconia met opgebakken porselein vanwege de esthetiek. In de zijdelingsdelen wordt veelal gekozen voor een titanium abutment met een metaalkeramiek.

Nanokeramiek is een vrij nieuw materiaal dat steeds meer een opmars maakt in de tandheelkunde. Deze monolische kronen worden met behulp van CAD/CAM gemaakt. Voor 80% bestaan ze uit keramische deeltjes en voor 20% uit kunsthars.. Het is schokabsorberend wat de functionele prestaties van het materiaal ten goede komt. Ook is het materiaal eenvoudig te bewerken.

Patrick Oosterwijk
Is tandtechnicus sinds 1985. Na het behalen van zijn IVT-diploma heeft de ontwikkeling van de tandtechniek altijd een prominente plaats ingenomen in zijn loopbaan. Als ondernemer heeft hij aan de basis gestaan van T.T.L. Oosterwijk in Utrecht en in Amersfoort en aan het ACTA. Vanuit de firma Oral Scan houdt hij zich bezig met mondscanners. Vanaf 2012 is hij verantwoordelijk voor de lokale productie van Elysee Dental en geeft hij diverse lezingen over de digitalisering in de tandtechniek.

Verslag door Joanne de Roos voor dental INFO van de lezing van de heer P. Oosterwijk tijdens het congres Implantologie van Bureau Kalker.

Bekijk de rubriek Implantologie

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Congresverslagen, Implantologie, Kennis, Thema A-Z

9 overeenkomsten tussen tandartsangst en vliegangst

Patiënten die aan tandartsangst lijden, blijken ook nogal eens bang te zijn voor totaal verschillende situaties. Ze kennen bijvoorbeeld ook vliegangst, hoogtevrees en engtevrees. 9 overeenkomstige oorzaken en gevolgen tussen tandartsangst en vliegangst uit het boek Nooit meer angst bij de tandarts.

Fobieën

De top vijf van fobieën
Uit onderzoek blijkt de volgorde van de vijf meest voorkomende fobieën er als volgt uit te zien:

  1. Tandartsfobie
  2. Hoogtefobie
  3. Spinnenfobie
  4. Vliegfobie
  5. Claustrofobie

Samengestelde fobieën

Op de eerste plaats beschouw ik tandartsangst en vliegangst niet als specifieke maar als samengestelde ofwel complexe angsten evenals de hierbij behorende fobieën niet als enkelvoudige maar als samengestelde (complexe) fobieën dienen te worden opgevat. Zo blijken patiënten die aan tandartsangst lijden ook nogal eens bang te zijn voor totaal verschillende (andere) fobogene situaties. Ze kennen bijvoorbeeld ook hoogtevrees, engtevrees en vliegangst . Vliegangst, engtevrees en hoogtevrees gaan vaak samen. Bij tandartsangst is bekend dat de meeste patiënten vooral bang zijn voor de boor en de injectienaald.

Verschijnselen tandartsangst

Een klein aantal tandartspatiënten (3%) lijdt aan bloed-, injectie-, verwondingsfobie. Dit treedt marginaal op bij het zien van bloed of een verwonding. Ook bestaat er een gering aantal patiënten dat bij een injectie ertoe neigt om flauw te vallen. Anderen voelen zich bij het zien van een tandartsjas al gespannen of angstig. Weer anderen raken vervreemd van zichzelf na een injectie of hebben door de nasmaak van de injectievloeistof gedachten over flauwtes. Hyperventileren is ook hinderlijk, want verkeerd ademen gaat gepaard met allerlei hyperventilatiesymptomen, waarvan er circa veertig bestaan.

Angst voor pijn

Tandartsangst heeft oorspronkelijk te maken met angst voor pijn, hoewel dit in de moderne tandheelkunde als een misvatting wordt beschouwd. Immers, de verdovende werking van de injectie is vermoedelijk de werkzame ongeconditioneerde prikkel, die onbewust werkt in de richting van verwachtingsangst. Mogelijk zijn hierbij allerlei automatische gedachten in het spel. Het doel van een injectie is, ongeacht de emotionele gevolgen ervan, pijnloos te behandelen.

Overeenkomsten tandartsangst en vliegangst

Los ervan dat een vliegsituatie anders is dan een tandheelkundige ingreep, treden bij vliegangst allerlei overeenkomstige angsten op. Angstige vliegtuigpassagiers zijn voor 51,8% beducht om neer te storten. Eigenlijk is dit de enige angst die kenmerkend is voor een enkelvoudige fobie. Echter, vliegangst is evenals tandartsangst niet eenduidig bepaald. De hierna te noemen angsten rond vliegen laten zien dat er absoluut geen sprake is van een enkelvoudige angst of fobie. Tandartsangst en vliegangst zijn samengestelde angsten, die meer aspecten kennen dan de naamgeving doet vermoeden.

Fobieën ingedeeld in clusters

9 overeenkomstige oorzaken en gevolgen

Tandartsangst en vliegangst vertonen overeenkomstige kenmerken die door overeenkomstige factoren worden veroorzaakt. We noemen in volgorde:

  1. Gebrek aan concrete informatie over wat tijdens tandartsbehandelingen en vliegreizen gebeurt (Rachman,1991).
  2. Zowel perfectionistische tandartspatiënten als vliegtuigpassagiers hebben de neiging alles onder controle te willen houden, zodat overgave aan de betreffende situatie wordt belemmerd.
  3. Beperkende opvoedingsstijlen gaan gepaard met angsten en fobieën.
  4. Negatieve berichtgeving via de media over huiveringwekkende tandartservaringen en vliegreizen suggereert veelal een slechte afloop.
  5. De condities waaronder tandartsangst en vliegangst ontstaan, tonen ook overeenkomsten. Zo anticipeert een patiënt bij een tandartsbehandeling op pijn. Bij een vliegreis verwacht de angstige passagier dat hij vroeg of laat zal neerstorten.
  6. Bij zowel tandartsangst als vliegangst is er sprake van wachttijden en is het mogelijk om de afspraken en reserveringen bij angst en vermijding te annuleren.
  7. Door onbekendheid met beide soorten ‘wachtsituaties’ ontstaat juist door gebrek aan kennis van de tandheelkunde en de luchtvaart verwachtingsangst en vermijding.
  8. Bij zowel tandartsbehandelingen als zaken rond vliegreizen zit men op een stoel. Men voelt zich overgeleverd aan de deskundigheid van de tandarts of de piloot. De wachtsituatie roept onherroepelijk anticipatieangsten op die zijn te onderscheiden in angst voor pijn en angst voor neerstorten. Dit zijn de fundamentele angsten die geheel los staan van de al bestaande aardse angsten die in essentie niet kenmerkend voor tandartsangst en vliegangst zijn.
  9. Uit de statistische cijfers blijkt dat zowel bij tandartsangst als bij vliegangst circa 1 op de 3 mensen er last van heeft en dat 5-10% van de tandartspatiënten en passagiers de betreffende situatie vermijdt.

Gevolgen 

Vermijding van tandartsbehandeling is meestal de oorzaak van een slecht gebit. Vermijding van vliegreizen kan leiden tot een ernstige handicap in het werk. Ik denk hierbij aan professionele sporters en personen met hoge functies die vaak door de aard van hun werkzaamheden moeten vliegen.

Emotie

Voor veel mensen is een wachtkamer op zich al een beproeving. Het wachten leidt bewust of onbewust tot allerlei gedachten. Sommige patiënten ondervinden in de wachtkamer veel hinder van onredelijke gedachten die gepaard gaan met innerlijke onrust.

Angst is nu eenmaal een onprettige emotie die met nare gevoelens, gedragingen en onaangename lichamelijke sensaties gepaard gaat. Hierbij denken we aan een onregelmatige hartslag, een stokkende adem of drukgevoelens in het borstgebied. Als angsten te hoog oplopen, kan iemand soms in paniek raken, waardoor de neiging ontstaat om bepaalde situaties in de toekomst uit de weg te gaan. Er is dan sprake van een fobie.

Dit artikel komt uit het boek Nooit meer angst bij de tandarts van C.W. Anneese.

/0 Reacties/door Lees meer over: Folders, Kennis, Pijn | Angst, Thema A-Z

KNMG ontwikkelt richtlijn voor gebruik medische apps

Dit najaar maakt de KNMG een richtlijn voor artsen over de omgang met medische apps. Een belangrijk punt hierbij is het helpen van artsen bij de inschatting van de betrouwbaarheid en kwaliteit van de apps.

Inschatten

Vragen die daarbij behandeld worden zijn: Waar moeten artsen op letten als zij zelf een bepaalde medische app willen gebruiken of deze willen adviseren aan een patiënt? Hoe weet je of een medische app goed beveiligd is? Wat gebeurt er met de persoonlijke gegevens die een medische app meet en opslaat? Is de privacy van gebruikers geborgd? Het zijn vragen waar gebruikers van apps nu vaak het antwoord schuldig op moeten blijven.

Bron: KNMG

/0 Reacties/door Lees meer over: E-health, Kennis
KNMG: Voorzichtig met patiëntgegevens via WhatsApp

KNMG: Voorzichtig met patiëntgegevens via WhatsApp

Artsen sturen wel eens foto’s over patiënten naar collega’s. De KNMG, beroepsvereniging van artsen, waarschuwt dat de privacy van patiënten altijd gewaarborgd moet zijn.

Medisch beroepsgeheim

Foto’s en andere patiëntgegevens vallen onder het medisch beroepsgeheim. Het is niet verboden om met collega-artsen digitaal te overleggen zolang de foto maar niet herleidbaar is tot een identificeerbare patiënt. Maar verzending via WhatsApp is echter niet beveiligd. Foto’s kunnen in de privécollectie van de gebruiker komen, automatisch geupload worden in een cloud-service en voor andere geïnstalleerde apps bereikbaar zijn. Ook kunnen foto’s voorzien zijn van metadata waaruit blijkt op welke locatie en op welk tijdstip de foto is gemaakt, tot aan het IP-adres van de zorginstelling toe.

Niet herleidbaar

De KNMG adviseert haar leden daarom alleen WhatsApp te gebruiken als de gegevens niet tot een patiënt herleidbaar zijn.

Alternatief

Er is een veiliger alternatief voor WhatsApp in de maak: Escualapp, meldt NRC Next. Deze app slaat foto’s niet automatisch op.

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: E-health, Kennis

Secundaire cariës: de invloed van randspleten

Secundaire cariës zijn gaatjes die opnieuw ontstaan naast of onder vullingen. Carolien Kuper bekeek voor haar promotieonderzoek wat de invloed is van verschillende maten randspleten tussen tand en vulling op het ontstaan van secundaire cariës. Uit haar onderzoek bleek dat secundaire cariës in veel kleinere randspleten (ca. 70 µm) dan eerder gedacht kan ontstaan, vooral in hoog cariësrisico patiënten.

Kuper vergeleek ook verschillende vulmaterialen en lijmsystemen met elkaar in relatie tot het ontstaan van secundaire cariës. Bepaalde materialen en een antibacteriëel lijmsysteem zorgen voor minder secundaire cariës. Ook ontdekte de onderzoekster dat secundaire cariës zich sneller vormt naast vullingen die zwaar belast worden.

Promotieonderzoek: Nicolien Kuper, 19 maart 2015
Bron: RadboudUMC

/door Lees meer over: Cariës, Kennis, Onderzoek, Thema A-Z

Weinig pijn door computergestuurde verdovingsinjectie

Italiaanse onderzoekers hebben aangetoond dat pijngewaarwording en ongemak minder worden bij tandartspatiënten door het gebruik van een nieuw computergestuurd systeem voor het toedienen van anesthesie.

De nieuwe methode werd via een poster gepresenteerd op het Amerikaanse IADR (International Association for Dental Research) congres.

Onderzoek

Dertig gezonde volwassen patiënten hebben meegedaan aan het onderzoek. Zij waren betrokken bij een tandheelkundige procedure en hebben ooit in het verleden lokale anesthesie gekregen. Voordat een behandeling bij de patiënten plaatsvond, kregen zij een computergestuurde verdovingsinjectie. Vervolgens werd de pijngewaarwording van de patiënten gemeten.

Resultaten

De patiënten ervoeren weinig ongemak bij het gebruik van de techniek. Meer dan de helft was bereid extra te betalen voor deze ‘pijnloze’ toediening van anesthesie.

Bron: drbicuspid.com

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Pijn | Angst, Thema A-Z
Gingivarecessies: oorzaken en behandeling

Gingivarecessies: oorzaken en behandeling

Gingivarecessies worden steeds vaker waargenomen en vastgelegd. De introductie van de microchirurgie in de parodontologie heeft geleid tot baanbrekende en vernieuwende inzichten over de chirurgische benadering en behandeling. Wat zijn de oorzaken en behandelmogelijkheden van gingivarecessies?

Tegenwoordig bestaat de mogelijkheid om gingivarecessie te herstellen. In het verleden werden deze ontsierende recessies vaak als poetstrauma weggewimpeld en moesten deze maar geaccepteerd worden want behandeling was niet mogelijk. De introductie van microchirurgie in de parodontologie heeft geleid tot baanbrekende en vernieuwende inzichten over de chirurgische benadering en behandeling.

Wat is nodig?

  • Adequate vergroting en verlichting voor netter resultaat
  • Juiste instrumentarium
  • Hechtdraad (Op monofilament minder plaque 6-0 of 7-0 )
  • Hechtnaald met snijdende kop + schacht voor minder schade mucosa
  • Scholing om operatietechnieken te leren

Chirurgische technieken

  • Rotational flap procedure
    Chirurgische techniek met translocatie van een gesteelde flap voor het bedekken van een lokale gingivarecessie.
  • Coronally advanced flap
    Chirurgische techniek met coronaal verplaatste gesteelde flap voor het bedekken van een lokale gingivarecessie.
  • Envelope techniek = Gouden standaard
    Met free connective tissue graft (bindweefseltransplantaat). Biotype van de gingiva is hierbij erg belangrijk. Het liefst wil je een stug biotype om resistentie te creëren tegen het terugtrekken van tandvlees.

Microchirurgie vs. macrochirurgie
Bij microchirurgische ingrepen ligt het succespercentage hoger. (Burkhardt et al. 2005) Met een angiografie is het mogelijk om aan te tonen hoe vascularisatievoorziening in het transplantaat verloopt. Bij macrochirurgie komt na 1 week de bloedvoorziening op gang. Bij microchirurgie gaat het sneller en is direct na de ingreep al zichtbaar dat er sprake is van vascularisatie. Na 1 week is de vascularisatie volledig hersteld. Dit is essentieel voor de genezingscapaciteit.

Miller classificatie

  1. Gingivarecessie die begrensd wordt door gekeratiniseerde gingiva
  2. Gingivarecessie voorbij mucogingivale grens (omslagplooi)
  3. Interdentale papil degenereert, er is sprake van een bepaald proces (bijv. parodontitis)
  4. Interdentale papil volledig afwezig

Miller classificatie 3 is nog wel goed te behandelen. Bij Miller classificatie 4 is het chirurgisch niet meer mogelijk een papil te creëren.

Etiologie
Belangrijkste van parodontium is parodontaal ligament (PDL). PDL bepaalt de aanhechting van de tand, daardoor kom je tijdens sonderen niet op het bot terecht. Vezels van Sharpey bepalen dat er regeneratie plaats vindt.

Feiten over gingivarecessies

  • Gingivarecessies ontwikkelen zich alleen in het bijzijn van een botdehiscentie. Er lijkt daarom een relatie te bestaan tussen de mate van recessie en de grootte van de botdehiscentie. (Bernimoulin & Curilovic, 1977)
  • Een dun biotype gingiva is vatbaarder voor gingivarecessie tijdens of na een orthodontische behandeling. Gingivitis lijkt hier een belangrijke rol te spelen. (Melsen &Allais, 2005)
  • Een dun biotype gingiva (<0.5mm) loopt een groter risico om na de orthodontische behandeling gingivarecessie te ontwikkelen. (Yared et al. 2006)
  • Een excessieve labiale of linguale positie van gebitselementen is geassocieerd met een dun type gingiva en/of gingivarecessie. (systhematic review Joss-Vassali, 2010)

De recessiebedekking
Bij de recessiebedekking met bindweefseltransplantaat moet je goed weten waar je het oogst. Goede kennis van histologie is vereist. Er lopen behoorlijk wat vaten in het oogstgebied en bindweefsel is vrij dun. Het verkrijgen van het transplantaat gebeurt ter hoogte van het palatum. Op sommige plaatsen is meer vetweefsel en dat is niet geschikt voor het transplantaat.

Hoe palatumweefsel oogsten:

  1. Lokaal verdoven
  2. Onderliggende bindweefsel wordt uitgeprepareerd
  3. Vet weefsel intact laten; probeer oppervlakkig te blijven
  4. Sluiten met behulp van hechtingen

Het wondbed creëren voor adaptatie van het transplantaat en vervolgens hechten met meerdere hechtingen, bijvoorbeeld matras en kruishechting. Dit is essentieel voor druk en dus cruciaal voor succes.

Tunneltechniek
Bij de tunneltechniek wordt ruimte gecreëerd onder weke delen waarbij de papillen intact worden gelaten. Het transplantaat wordt submucosaal aangebracht.

De orthodontische draadspalk
Er bestaat een verband tussen orthodontische draadspalk en recessie. Orthodontische draadspalk is niet per se een risicofactor voor recessie. Het zijn met name externe factoren die invloed hebben op orthodontisch draad.

Externe factoren:

  1. Elastic deflection (twisted wire; draad wil zich uitdraaien).
  2. Draad kan geactiveerd worden door parafuncties
  3. Mal-positie van de draad
  4. Relaps door een te snel uitgevoerde orthodontische behandeling
  5. Skeletale groei

Secudaire risicofactoren: automutilatie

Uit een studie van Renkema et al. (2013) blijkt dat het gemiddelde aantal recessies in behandelde orthodontie patiënten significant hoger is dan bij onbehandelde patiënten, met name bij onderfront incisieven.
Soms is het beter om de draadspalk opnieuw te maken dan opnieuw vast te zetten. Dit om spanning en daarmee gingivarecessie te voorkomen.

Een endodontische behandeling is geïndiceerd wanneer recessie of defect bot tot voorbij apex reikt.

Gingivarecessie flowchart

De stappen:

  • Mondhygiëne behandeling (a-traumatische poetsinstructies) en halfjaarlijkse controle
  • Verwijderen of vernieuwen orthodontische draadspalk; eventueel uitneembare retainer
  • Orthodontische consult
  • Wel of niet een orthodontische herbehandeling? Soms is het nodig de radix weer terug te brengen in genetische bepaalde envelop
  • Vervolgen en/of jaarlijks evalueren
  • Dan eventueel recessiebedekking

Guido Rhemrev studeerde in 1998 af als tandarts aan de UvA. Na 3 jaar algemene praktijk in Nederland en Italië volgde hij vanaf 2001 de drie jarige Masteropleiding in de parodontologie aan ACTA. Hij is erkend door de NVvP en NVOI als parodontoloog en implantoloog. Sinds 2004 is hij werkzaam op de Kliniek voor Parodontologie Amsterdam (KvPA). Daarnaast is hij werkzaam als docent binnen de vakgroep parodontologie van ACTA waar hij parodontologen in opleiding begeleidt in de implantologie. Zijn voornaamste interesse ligt in de plastische parodontale microchirurgie bij patiënten met muco-gingivale en dento-alveolaire afwijkingen ten gevolge van parodontale aandoeningen. Op dit gebied heeft hij diverse artikelen gepubliceerd.

Verslag door Joanne de Roos, tandarts, voor dental INFO van de lezing van Guido Rhemrev tijdens het congres PARO2015 van Bureau Kalker
Jul 2015

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Parodontologie, Thema A-Z

Gert Stel: We zijn steeds meer coach en cariësmanager

Onderzoek geeft aan dat 90% van de tandartsen boort bij cariës, waar dat eigenlijk niet nodig is.
Kindertandarts dr. Gert stel sprak over diagnostiek en risicofactoren bij cariës.

Verslag van de lezing van dr. G. Stel tijdens de cursus Weefselverlies bij jeugdigen van de Preventie Academie.

Gert Stel: “Je moet vastleggen, je moet weten wat er gebeurt, je moet dat kunnen controleren in de tijd.” Stel legde uit wat monitoren van cariës betekent. “Als tandheelkundigen moeten we weten of cariës actief is of niet en niet in elke verkleuring een boor zetten. Zelfs als het actieve cariës is, zullen we terughoudend moeten zijn met de boor.” Aan de cursisten werd een heftige foto getoond van een mond vol cariëslaesies. Maar omdat in de mond geen wortelpuntontstekingen aanwezig waren, was geen sprake van een acute situatie. Bovendien was de patiënt pijnvrij. De mond was nu schoon maar de gingiva verraadde dat het tandenpoetsen niet altijd zo goed gebeurde. Het feit dat de patiënt geen pijn had, geeft de behandelaar tijd. Tijd om preventie in te zetten.

Cariësactiviteit
Om te bepalen hoe het met de cariësactiviteit zit, moeten we ten eerste weten wat er de vorige keren al zat. Leg daarom steeds vast welke laesies in welk stadium aanwezig zijn; bijvoorbeeld via het ICDAS systeem. De aanwezigheid van verkleuringen/ontkalkingen op twee of meer plaatsen in de mond die tijdens het vorige mondonderzoek nog niet zichtbaar waren, zijn indicaties van een cariës actieve mond.

Eerst polijsten
Als er echter geen sprake is van nieuwe laesies en de reeds aanwezige laesies geen progressie vertonen gedurende minstens twee jaar dan is de mond stabiel en is er dus geen sprake van cariësactiviteit. De laesies zijn dan als het ware littekens. “Bij aanwezigheid van cariës moet je op je hoede zijn. Je moet het in de gaten houden.”, sprak Stel. Voordat men de elementen goed kan controleren op cariëslaesies, zullen de elementen eerst gepolijst moeten worden. “Beginnende tekenen van cariësactiviteit mis je anders want dit zit onder de plaque. De patiënt moet dus altijd eerst naar de mondhygiënist of preventieassistent en daarna kan de controle gedaan worden. “Een handigheidje is het met een orthodontisch elastiekje separeren van twee kiesjes om de approximale vlakken eenvoudig te kunnen controleren als getwijfeld wordt en er geen röntgenfoto beschikbaar is of gemaakt kan worden.”

Voorspellers van toekomstige cariës
Voorspellers van cariës in de toekomst zijn:

  • Cariëslaesies nu en in het verleden, zeker in pas doorgekomen elementen
  • Speeksel tekort
  • Suikerrijk dieet
  • Lage sociaal economische status / opleiding / inkomen
  • Houding / gedrag
  • Leeftijd

Risicokind
Wat maakt dat een kind een risicokind is? “ Vraag of er broers of zussen zijn. Wonen die thuis? Dit kan de stabiliteit van het gezin aangeven. Vraag wie er na poetst. Alleen mama? Vraag je af hoe het gezin georganiseerd is. Is er regelmaat en structuur? Door vragen te stellen kom je daar achter. Want dat bepaalt (mede) het cariësrisico”, vertelt Stel na aanleiding van het recente proefschrift van Denise Duyster (“Family Matters”). Zij onderzocht de rol van het gezin in relatie tot cariësrisico.

Leeftijd
Bij sommige leeftijden neemt het aantal laesies ineens toe. Zoals bij het doorkomen van de zessen waardoor onder andere de melkkiezen lastiger te poetsen zijn. Hetzelfde zien we als de zevens doorbreken. Ook maakt de grafiek een sprong rond de leeftijd waarop velen uit huis gaan. Dit gaat namelijk vaak gepaard met een ander eet- en poetspatroon.

Controle gebitselementen
Er zijn diverse manieren waarop we de gebitselementen kunnen controleren. Naast de vertrouwde lucht, licht en bitewings – nog steeds de Gouden Standaard – bestaan nieuwe detectie-instrumenten zoals de DIAGNOcam die met sterk doorvallend licht werkt. Een nadeel van de DIAGNOcam is dat het secundaire cariës slecht in beeld kan brengen. De QLF camera (QRaycam en QRayscan) en SIROinspect bieden tevens innovatieve manieren om onder andere plaque te ontdekken en zichtbaar te maken voor de patiënt. Hierbij kleuren bacterieproducten rood op (rode fluorescentie). Nog een, inmiddels al wat oudere, innovatie is het Icon waarmee interdentaal gesealed kan worden.

Coach en cariësmanager
“We zijn steeds meer coach en cariësmanager. We moeten eigenlijk geen tandheelkunde maar cariësmanagent studeren.” Maar helaas is het huidige vergoedingensysteem op basis van verrichtingen nog steeds niet passend om preventieve benaderingen/behandelingen voldoende te waarderen. Daardoor is het moeilijk om cariësmanagement, NOTCP of innovaties breed in te zetten. Daardoor verzandt men nog te vaak in een restauratiecyclus in plaats het voorkomen van cariës. Op dit moment is het volgens onderzoek zo dat 90% van de tandartsen een boor in cariës zet waar eigenlijk geen boor in hoeft. “

Gert Stel studeerde tandheelkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG. Tot de sluiting van deze Subfaculteit Tandheelkunde was hij daar werkzaam als docent op de afdeling kindertandheelkunde. In 1992 volgde zijn promotie in Würzburg (D). De (tandheelkundige) behandeling van bijzondere zorggroepen had en heeft zijn bijzondere aandacht. Hij was o.a. voorzitter van de VBTGG en de NVvK. Tot september 2010 lagen zijn tandheelkundige werkzaamheden hoofdzakelijk binnen het Radboudumc te Nijmegen; op het gebied van theoretisch en klinisch onderwijs in de kindertandheelkunde en als tandarts-pedodontoloog binnen de verwijs(staf)praktijk kindertandheelkunde en het CBT van het Radboudumc. Van 2010 tot 2014 was hij verbonden aan het UMC Groningen. Momenteel is hij werkzaam bij de Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT) in Amsterdam. Naast voorzitter van het Nederlandsch Tandheelkundig Genootschap is hij verder bestuurslid van het Ivoren Kruis, verzorgt hij diverse voordrachten en presentaties en is hij nauw betrokken bij de opzet en uitvoering van diverse vormen van vakinhoudelijk nascholingsonderwijs.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, voor dental INFO van de lezing van dr. Gert Stel tijdens de cursus Weefselverlies bij jeugdigen van de Preventie Academie.

/door Lees meer over: Cariës, Congresverslagen, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z

Evenement: 3D-printen: hype of toekomst?

10 september 2015, Zwolle

Een 3D-geprint hart om op te oefenen ter voorbereiding op een risicovolle operatie, een geprinte koker die naadloos de verbinding legt tussen een been en beenprothese, het fabriceren van een lichtgewicht mechanische handprothese, een geprinte afdruklepel voor een gedetailleerd model van een gebit.

Van onderwijs tot medische applicaties

Voordelen

Allemaal prachtige mogelijkheden van 3D-printen, dat unieke voordelen biedt:
– Iedere patiënt is uniek, 3D-printen biedt producten en hulpmiddelen op maat.
– Korte doorlooptijd, doorgaans niet meer dan een paar dagen.
– Lage kostprijs.

Meer weten?

Kom dan naar het 3DprintEU-event op donderdag 10 september en laat u inspireren door de nieuwste technieken en mogelijkheden. U verlaat het congres met ideeën voor het toepassen van 3D-printtechnieken binnen uw specialisme.

Beursvloer en congres

3DprintEU bestaat uit een beursvloer en congres. De beursvloer is geopend van 9.30 tot 17.00 uur. Hier staan onder andere organisaties die hulpmiddelen of producten maken voor de zorg. Zij presenteren de laatste ontwikkelingen en technologieën op het gebied van 3D-printen binnen de zorg.
Tijdens het congres staan drie thema’s centraal waaronder medische toepassingen. Er vinden verschillende lezingen plaats die het gebruik van 3D-printen in medische toepassingen illustreren.

Congresprogramma

09.30 – 12.00 Hype of toekomst

De invloed van 3D-printen op de industrie, gezondheidszorg, foodsector en vele andere branches
Herman van Bolhuis, Keynotespeaker

3D-printen: Grijp je kansen!
Ir. Sjef J.J.M. van Gastel, Directeur Innovatieve Productietechnologie, Fontys Hogeschool Engineering

Material development: Key to unlock the future
Dr. Martin Faber Scientist Fibers & Finishes | Applied Polymer Innovations / Innofil3D

3D-printen in de dentale wereld – toekomstdroom of werkelijkheid?
Ir. Anton P. Aulbers, Programmanager Vat Photopolymerization, TNO

12.30 – 14.00 Medische toepassingen

3D-printen van een hart met een aangeboren hartafwijking
Dr. Arno A.W. Roest, Kindercardioloog, LUMC

De verschillende stappen van medisch 3D-printen: van ‘echte’ patiënt naar 3D-geprint model
Maureen van Eijnatten MSc, PhD student, VUmc 3D InnovationLab

Het ontwerpen van een 3D-printbare mechanische handprothese
Ir. Marco W.M. Groenewegen

Osteosynthese plaatbewerking door preoperatief 3D-printen van de clavicula: de ClaRP trial
Rob F.M. van Doremalen BSc, Technisch Geneeskunde graduate, Isala

14.30 – 16.00 Technologie en onderwijs

Doorbraak in 3D-printen op het gebied van orthodontische toepassingen en orthopedische toepassingen
Ir. Robbie Woldendorp, Docentonderzoeker, Windesheim

Hoe 3D-printen en 3D-design geïmplementeerd kan worden in het bestaande curriculum van een school
Ronald Scheer MSc, Product Manager Education, Ultimaker .

Spelen, creativiteit en ontdekken
Albert Barth, Directeur van Kleinkunstig

Aanmelden als bezoeker of exposant

Wilt u 3DPrintEU bezoeken?

Bent u geïnteresseerd om als standhouder op de beursvloer te staan, klik dan hier voor meer informatie.
Als exposant heeft u de mogelijkheid om in het kort de organisatie of een product te presenteren. Dit kan middels een pitch van 3 minuten tijdens het 3DprintEU event. Geef bij uw inschrijving aan dat u hier zich voor wilt aanmelden. We hebben plek voor een beperkt aantal pitches, vol = vol.

Locatie

3DPrintEU vindt plaats in de X-T lobby (begane grond, tussen het X- en T-gebouw) van Windesheim in Zwolle.

Tot ziens op 10 september!

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Scholing

Nieuwe website voor uw patiënt: tandvleescijfer.nl

Welk cijfer krijgt uw tandvlees? Dat is de centrale vraag op de nieuwe consumentenwebsite www.tandvleescijfer.nl De website is ontwikkeld door Goed Gebekt, een initiatief van vier mondhygiënistondernemers.

De website legt de DPSI-score uit en roept consumenten op hun tandarts te vragen naar hun DPSI-score. “Het is onderdeel van de controle en kost niets extra’s. Maar kan u wel in de toekomst voor verrassingen en hoge kosten behoeden.”

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis

Oratie prof.dr. De Vos: We moeten betere en meer suikers eten

Suikers staan op het moment negatief in de belangstelling. Vetzucht en de daarmee samenhangende gezondheidsproblemen worden aan toegenomen suikerverbruik toegeschreven. Wat in dit maatschappelijk debat nauwelijks aan de orde komt is dat men hier een specifiek type suiker bedoelt. Niet alle suikers zijn slecht. We moeten zelfs meer suikers eten, stelt prof.dr. Paul de Vos in zijn oratie, en op een betere manier.

Essentiële suikers

Suikers zijn er in vele soorten en maten en zijn belangrijk voor onze overleving en functioneren. Er zijn suikers die gebruikt worden om cellen te beschermen in de transplantatiegeneeskunde of om de menselijke afweer te foppen. Daarnaast hebben mensen en dieren een behoefte aan bepaalde soorten suikers die de 100 triljoen bacteriën in ons maagdarmkanaal voeden. Deze bacteriën noemen we microbiota en zij helpen ons bij vertering van voedsel en ze zorgen dat onze afweer op de juiste wijze functioneert. Deze essentiële suikers – ook wel de door microbiota verteerbare suikers genoemd – eten wij in het Westen niet meer voldoende.

Anders

Het gevolg is dat de microbiota van mensen in Westerse landen er anders uitzien en minder soorten van goedaardige bacteriën bevatten. Er is waarschijnlijk een verband tussen de groeiende lijst van Westerse ziekten zoals astma, bepaalde allergieën en darmaandoeningen en de verminderde consumptie van door microbiota verteerbare suikers. Dat moet anders, vindt De Vos. Er is in het Westen te weinig aandacht geweest voor de voeding van de 100 triljoen bacteriën die samen met ons leven. Betere voorlichting en meer onderzoek naar welke suikers onze 100 triljoen bacteriën nodig hebben, lijken een noodzaak. De soorten suikers die nodig zijn, zijn waarschijnlijk verschillend voor vrouwen en mannen, en variëren per leeftijdsklasse omdat de microbiota en ook de afweer in deze groepen verschillend zijn. We moeten dus meer suikers eten en op een betere manier.

De oratie van prof.dr. P. de Vos vond plaats op 30 jun 2015, bij de Rijksuniversiteit Groningen.

Bron: RUG

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek
Kaakproblemen bij spieraandoeningen

Kaakproblemen bij spieraandoeningen

Bij spieraandoeningen kunnen ook de spieren van het kauwstelsel betrokken zijn. Willemijn van Bruggen beschreef de klachten van het kauwstelsel bij Duchenne musculaire dystrofie (DMD) en spinale musculaire atrofie (SMA). Tevens keek ze naar de effectiviteit van een ‘kauwgomkauwtraining’ voor mensen met DMD.

Bij SMA waren de voornaamste beperkingen de bewegingen van de onderkaak en de bijtkracht. Bij DMD was het kauwvermogen het meest beperkt. Van Bruggen raadt aan het kauwstelsel actief te houden door het aanpassen van het dieet zo lang mogelijk uit te stellen, mits dit medisch verantwoord is. Ook beschrijft ze een adviestraining voor zowel SMA als DMD. SMD-patiënten kunnen het beste in de vroege fase van de ziekte beginnen met het rekken van de mondopening en het actief naar opzij en naar voren bewegen van de onderkaak. DMD-patiënten kunnen het beste starten met een kauwtraining (lage intensiteit) gericht op het kauwvermogen zodra de patiënten ervaren dat zij hun voedsel moeten aanpassen. Drie keer per dag kauwgom kauwen liet verbetering van het kauwvermogen zien.

Promotie

Promotie: mevrouw drs. H.W. van Bruggen, 10 juni 2015
Promotors: De heer prof. dr. N.H.J. Creugers
Copromotors: Mevrouw dr. S.I. Kalaykova, De heer dr. M.H. Steenks (UMC Utrecht)
Subtitel: Mandibular function in neuromuscular disorders

Willemijn van Bruggen (1961) studeerde Tandheelkunde aan het UMC Groningen waar zij in 1988 haar tandartsenexamen behaalde. Van 1989 tot en met 1999 werkte ze in Engeland. Naast de werkzaamheden als algemeen practicus en het behandelen van bijzondere zorggroepen in tehuizen volgde zij de opleiding Bijzondere tandheelkunde aan het Eastman Dental Institute in Londen. Terug in Nederland volgde zij de opleiding tot tandarts-gnatholoog in Utrecht waar zij in aanraking kwam met mensen met een spierziekte. Bovenstaand onderzoek voerde zij uit op de afdeling Tandheelkunde van het Radboudumc, binnen het onderzoeksinstituut RIHS. Sinds 2014 is Van Bruggen werkzaam als tandartsdocent in het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA).

 

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek
Smile Design

Van ‘Smile Design’ tot composiet facing

‘Smile Design’ speelt een grote rol in de hedendaagse tandheelkunde. Een goed onderzoek, diagnose en behandelplan leiden tot voorspelbare tandheelkunde. Hoe plaats je die tanden in de mond? Hoe bepaal je de verticale en horizontale referentielijnen? Hoe bouw je zo’n Smile op? Wat is de nieuwe Incisal Edge Position? (Digital) Smile Design en een mock-up helpen je daarbij.

De moderne tandarts behandelt minimaal invasief en composiet facings kunnen een keuze zijn uit de uitgebreide behandelopties die ons tegenwoordig ter beschikking staan. Maar is deze facing het ‘schildje’ waar de patiënt altijd over praat? Of gaat er meer techniek schuil achter deze ‘bonded restoration’? Composiet of porselein? Dat is dé vraag die je je moet stellen als de situatie zich voordoet. Minimaal invasieve tandheelkunde betekent keuzes maken. Wat is het mooist? Is porselein nog het materiaal van eerste keuze? Blijft composiet wel mooi?

Stappen ‘Smile Design’
Tegenwoordig is er veel mogelijk met composiet. Het creëren van een goede lach, oftewel ‘Smile Design’, is een belangrijke stap bij het vervaardigen van composietfacings.

De stappen voor dit proces zijn als volgt:

  • Analyse van de initiële situatie.
  • Het maken van een behandelplanning.
  • Het maken van een wax-up.
  • Test drive, oftewel het maken van een mock-up. Op deze manier kan de patiënt wennen aan de situatie en weet hij/zij precies wat het eindresultaat van de behandeling zal zijn.
  • Het vervaardigen van de restauraties.

Keuze composiet
Er bestaan verschillende composietsystemen voor het vervaardigen van composietfacings. Er kan een keuze gemaakt worden uit een multilayer-composiet, waarbij met verschillende lagen composiet gewerkt wordt. Ook kan er gekozen worden voor een dual-layer-composiet. Hierbij wordt er eerst dentinecomposiet aangebracht en vervolgens een dunne laag glazuurcomposiet.

Analyses
Foto’s zijn erg belangrijk voor behandelplanning. Het is goed om te realiseren dat patiënt en tandarts op een verschillende manier naar de mondsituatie kijken, communicatie (luisteren!) is daarom essentieel. De volgende analyses worden uitgevoerd:

  • Esthetische analyse
  • Gezichtsanalyse
  • Dentolabiale analyse
  • Fonetische analyse
  • Tand analyse
  • Gingiva analyse

Composiet veneer versus porseleinen facing
Vaak kiezen patiënten eerder voor een composiet veneer dan voor een porseleinen facing omdat een composiet veneer goedkoper is en ook mooi resultaat geeft. Als we de materialen naast elkaar leggen dan zien we de volgende verschillen:

  • Herstelmogelijkheid: Composiet is makkelijker te herstellen.
  • Roken en andere gewoonten: Roken heeft invloed op beide materialen.
  • Duurzaamheid: Composiet wordt in de loop van de tijd minder mooi, porselein blijft mooi.
  • Mondhygiëne: Beide materialen eisen een goede mondhygiëne.

Test-drive
Een goed ‘Smile Design’ streeft naar het creëren van harmonie. Hierbij is het belangrijk om erachter te komen wat een patiënt wel en niet laat zien in een ontspannen situatie en tijdens het lachen. Om het ‘Smile Design’ te testen kan gebruik worden gemaakt van een mock-up. Door de mock-up te bevestigen met spotetching kan de patiënt de eindsituatie een aantal dagen ‘uitproberen’.

Hoe bouw je een smile desgin op?
Het vastleggen van de positie van de incisale rand is erg belangrijk om voorspelbaar te werken. Dit kan worden gedaan met behulp van een siliconensleutel. Indien er geen referentie beschikbaar is, dan kan de lengte van de oorspronkelijke centrale incisief op de volgende manier berekend worden:

Oorspronkelijke lengte van centrale incisief = 1,35 x breedte

Een ‘Smile Design’ houdt rekening met de rustpositie van de lippen en de zichtbaarheid van de tanden. Hierbij wordt rekening gehouden met de leeftijd en het geslacht van de patiënt.

Vervaardigen composiet facings
Bij het vervaardigen van een composiet facing moet eerst de positie van de incisale rand aangebracht worden. De juiste breedte en hoogte worden gecreëerd om vervolgens het element verder uit te bouwen.

De volgende aspecten van een element bepalen het resultaat:

  • Transitional lines, dit zijn de denkbeeldige verticale lijnen aan de buccale zijde van het element: op deze lijn start de ronding van het element;
  • Contactpunten;
  • Embrasures, dit zijn de V-vormige ruimtes aan weerzijde van het contactpunt;
  • Hoeklijnen;
  • Palatal shelve, door palatinaal eerst een dun laagje composiet aan te brengen wordt er een helo-effect gecreëerd;
  • Mammelons.

Een tip is om altijd het protocol op te volgen voor een voorspelbaar resultaat, dus ook bij een trauma.

Bart Beekmans is in 1985 afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is tandarts implantoloog en is gespecialiseerd in cosmetische tandheelkunde. Naast het werk in zijn praktijk, het Amsterdams Centrum voor Cosmetische Tandheelkunde, schrijft hij voor verschillende tandheelkundige bladen, geeft hij regelmatig cursussen en houdt hij lezingen op gebied van implantologie en cosmetische tandheelkunde, zowel nationaal als internationaal.

Verslag door Marieke Filius, onderzoekster afdeling kaakchirurgie, UMCG, voor dental INFO van het congres Frontrestauraties van bureau Kalker

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Restaureren, Thema A-Z
Medicatie

Medicatie bij pijn in mond, hoofd en aangezicht

Pijnmedicatie en pijnstilling
Wat doet u als uw patiënt pijn heeft? Pijn kan verdwijnen door de tandheelkundige oorzaak weg te nemen. Maar niet in alle gevallen verdwijnt de pijn. Ook kan er sprake zijn van napijn. Goede pijnstilling is dan belangrijk. Antibiotica mag nooit worden voorgeschreven als pijnstiller, deze wordt alleen gereserveerd voor infecties. Wanneer de verwachting is dat een patiënt napijn kan krijgen dan is het verstandig een goed advies te geven. Welk advies geeft u en welke stappen moet u doorlopen?

Therapeutisch proces bij napijn
Welke stappen moet u doorlopen bij het voorschrijven van een pijnstiller?

  • Vaststellen van het patiëntprobleem
    Aan de hand van de uitgevoerde behandeling kan ingeschat worden hoeveel dagen een patiënt napijn kan hebben. Bij een niet-gecompliceerde extractie zal de napijn ongeveer 3 dagen duren.
  • Vaststellen van het therapeutische doel
    Wil je de pijn verminderen of laten verdwijnen?
  • Vaststellen van standaardtherapie
    De standaardtherapie is het voorschrijven van paracetamol. Vaak denken patiënten dat paracetamol niet helpt maar wanneer het op de juiste manier gebruikt wordt dan is het in veel gevallen een goede en veilige pijnstiller. Het advies is om al twee keer 500 mg paracetamol in te nemen voordat de verdoving is uitgewerkt. Elke 4 uur mag er weer 500 mg paracetamol ingenomen worden.
  • Controleer de geschiktheid van het medicijn voor de patiënt
    – Is de toedieningsvorm geschikt? Bij kinderen kan soms beter gekozen worden voor een zetpil.
    – Bestaan er contra-indicaties of interacties met andere medicatie voor de patiënt?
    – Is het handig om een doseerschema mee te geven aan de patiënt?
    – Is er sprake van een risicopatiënt zoals zwangerschap?
    – Komt de therapieduur overeen met de voorgeschreven hoeveelheid?
  • Therapie / farmacotherapie uitvoeren
  • Evaluatieplan
    Tot slot is het belangrijk om een evaluatieplan op te stellen, met andere woorden: controleer je geneesmiddelentherapie. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden als de patiënt toch terug komt omdat de pijn niet over is.

Recept
De volgende informatie moet op een recept staan:

  • Adres, telefoonnummer
  • Naam en handtekening van de tandarts
  • Datum
  • Naam geneesmiddel
  • Hoeveelheid per afleveringseenheid
  • Toedieningsvorm
  • Totale hoeveelheid
  • Wijze van gebruik
  • Naam, adres en geboortedatum patiënt
  • Vanaf 2014 is het verplicht een recept elektronisch voor te schrijven. Het digitale document is gekoppeld aan medicatiegebruik van patiënt. Tandartsen moeten dit ook vanaf 2015.

Geneesmiddelen paspoort – Interacties met andere medicatie
Het geneesmiddelenpaspoort kan door de patiënt opgevraagd worden bij de apotheek. Indien een patiënt veel medicijnen slikt, is dit verstandig om te laten doen omdat op deze manier kan worden gekeken of een pijnstiller eventueel een interactie heeft met een medicijn dat de patiënt slikt.

Pijnstillers

Paracetamol
Paracetamol is een acetanilidederivaat en werkt pijnstillend en koortswerend. Paracetamol remt de ontsteking niet. Dus wanneer er sprake is van veel weefselschade dan kan er beter gekozen worden voor een andere pijnstiller. De chemische naam van deze pijnstiller is para-acetylaminofenol en deze naam is ingekort tot ‘paracetamol’. Na bijvoorbeeld een extractie is het belangrijk dat paracetamol wordt ingenomen voordat de verdoving is uitgewerkt. Daarna moet er elke 4 uur een nieuw tablet ingenomen worden. Na 3 dagen kan er gestopt worden met het medicijn zodat er gekeken kan worden hoe het gaat zonder pijnstilling. Het voordeel van paracetamol is dat het erg goedkoop is. Ook zijn er weinig bijwerkingen, weinig contra-indicaties (alleen bij een ernstige lever- of nierfunctiestoornis moet de dosis verlaagd worden), is het medicijn effectief en vrij verkrijgbaar. Nadelen zijn dat er alleen een licht tot matige pijnstilling gerealiseerd kan worden, dat het medicijn lever-toxisch is bij hoge dosering en dat het niet ontstekingsremmend werkt.

Aspirine (NSAID)
Aspirine remt cyclo-oxygenase 2 (cox-2) en daardoor de prostaglandinesynthese. Prostaglandine is een ontstekingsmediator en zorgt onder andere voor pijn. Aspirine remt dus pijn en ontsteking. Daarnaast heeft het medicijn ook effect op bloedplaatjes en wordt het medicijn dus ook preventief gebruikt bij hart- en vaatziekten. Helaas remt aspirine ook cyclo-oxygenase 1 (cox-1) waardoor er makkelijker beschadiging van de maagwand ontstaat. Ook aspirine is goedkoop, effectief en vrij verkrijgbaar. Het nadeel is dat het medicijn erosief is voor slijmvliezen. Relatieve contra-indicaties zijn astma patiënten, ouderen met maculadegeneratie (schade aan netvlies) en zwangere vrouwen.

Andere NSAID’s
Onder ‘andere NSAID’s’ vallen ibuprofen, diclofenac, meloxicam, naproxen, etoricoxib en celecoxib. Een aantal van deze medicijnen remmen selectief cox-2. Ook deze NSAID’s zijn erosief voor slijmvliezen. Een aantal van deze middelen kan een interactie hebben met bloeddrukverlagers. Ook is het verstandig het medicijn niet voor te schrijven bij een verminderde nierfunctie. NSAID’s zorgen voor een reversibele bloedplaatjesremming. Ook deze medicijnen zijn goedkoop, vrij verkrijgbaar en effectief.

Opoïden
Opoïden zijn pijnstillers die worden voorgeschreven bij ernstige pijn, over het algemeen wordt dit medicijn dus niet voorgeschreven door de tandarts. Opoïden hebben effect op opoïd-receptoren in het centrale zenuwstelsel. Het nadeel van dit medicijn is dat het verslavend kan werken. Ook zijn er veel bijwerkingen bekend, bijvoorbeeld het ontstaan van een ademdepressie.

Er bestaan verschillende soorten:

  • Opiumalkaloïden
    – morfine en codeïne
  • Synthetische opiaat-agonisten
    – methadon
    – fentanyl
    – oxycodon
    – pethidine
    – tramadol

Onbegrepen pijn
Wanneer er niet een duidelijke oorzaak van de pijn te achterhalen is, dan is verwijzing naar een specialist op zijn plaats. Dit kunnen de volgende specialisten zijn: neuroloog, kno-arts, kaakchirurg, pijnspecialist, psycholoog, specialist bij orale kinesiologie.

Neuropathische pijn
Bij pijn door beschadiging van een perifere zenuw of door stoornissen in perifere of centrale zenuwstel kunnen er tricyclische antidepressiva (amitriptylline (Sarotex®, Tryptizol®) of anti-epileptica (pregabaline (Lyrica®)) voorgeschreven worden. Helaas hebben beide medicijnen veel bijwerkingen. Ook is het bekend dat (tricyclische) antidepressiva het effect van adrenaline verhogen. Voorschrijven van deze medicatie dient alleen door ervaren specialisten te worden gedaan.

Denise van Diermen studeerde geneeskunde aan de UvA. Na enige jaren te hebben gewerkt als arts-onderzoeker verplaatste ze haar werkplek naar ACTA. Sinds 1995 is ze werkzaam als universitair docent bij de vakgroep Mondziekten en Kaakchirurgie/Medisch Tandheelkundige Interactie (MTI).
Zij geeft frequent lezingen en nascholingen voor tandartsen en mondhygiënisten. In 2013 is ze gepromoveerd op een onderzoeksproject naar richtlijnen voor invasieve tandheelkundige ingrepen bij patiënten met antitrombotica. Denise van Diermen publiceert regelmatig artikelen in Nederlandstalige en buitenlandse tijdschriften en is mederedacteur van het boek: Ziekteleer voor Tandartsen.

Verslag door Marieke Filius, onderzoeker bij de afdeling MKA-chirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van dr. Denise van Diermen tijdens het NVvE najaarscongres.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z