Kaakgewrichtsklachten

Diagnostiek van kaakgewrichtsklachten

Diagnostiek van kaakgewrichtsklachten kan tijdrovend en lastig zijn door de overlap van verschillende symptomen. Ook psycho-somatische aspecten kunnen een rol spelen. Hoe ziet een onderzoek bij deze patiëntengroep eruit?

TMD en orofaciale pijn
Temporo Mandibulaire Dysfunctie (TMD) wordt over het algemeen gedefinieerd als musculo-skeletale klachten. Orofaciale pijn kan ook haar oorsprong hebben in het KNO-, schedel- en nekgebied. Vanuit deze regio’s kunnen dus projecties op het orofaciale gebied plaatsvinden. De oorzaak van TMD kan myogeen zijn (interventie niveau is laag) of arthrogeen/discogeen zijn (interventie niveau is midden/hoog). Ook kunnen psychosociale factoren een rol spelen bij meer chronische pijnklachten.

Verloop van TMD in de tijd
Klachten zijn vaak fluctuerend en soms zelf-oplossend. Progressie naar meer chronische en verergerende intra-capsulaire TMD stoornissen zijn ongewoon. Bij slechts 5-7% van de patiënten met gewrichtsgeluiden verergeren de klachten en vragen deze om behandeling.

Risicofactoren bij de TMD en orofaciale pijn

  • Medische pre-dispositie, zoals hypermobiliteitsyndroom, traumata en andere systeemaandoeningen
  • Occlusie en articulatie stoornissen
  • Parafuncties als kaakklemmen en tandenknarsen / Psychosociale factoren

Onderzoek bij TMD en orofaciale pijn
Onderzoek bij kaakgewrichtsklachten en orofaciale pijn bestaat uit de volgende stappen:

1. Screening
De screening bestaat uit 10 vragen, een kort onderzoek en enkele vragen over de psychosociale status van de patiënt.

10 vragen
De volgende vragen worden gesteld:

  • Heeft u pijn bij kauwen en het openen van de mond?
  • Raakt de kaak wel eens ‘op slot’ ?
  • Hoort u regelmatig kaakgewrichtsgeluiden?
  • Voelt uw kaak regelmatig stijf en vermoeid aan?
  • Heeft u regelmatig pijn in en rondom het oor, in de wangen of aan de slapen?
  • Heeft u regelmatig pijn aan tanden en kiezen zonder zichtbare oorzaak?
  • Heeft u regelmatig last van hoofdpijn en nekklachten?
  • Passen uw tanden en kiezen nog goed op elkaar?
  • Heeft u eerdere pijnklachten in het hoofd-, hals-, nekgebied doorgemaakt?
  • Hebben uw klachten een grote impact op uw dagelijks functioneren?

Psychosociaal onderzoek
Een psychosociale oorzaak van de klachten zijn verdacht bij inconsistente en vage pijnrapportage, symptomen die niet overeenkomstig zijn met de innervatie en functie van het kaakgewricht, overdramatisatie, ‘life events’ en afwijkende reacties op medicatie.

Screening onderzoek

  • Meet de mondopening en de horizontale excursies. Let op afwijkingen (en incoördinatie) bij bewegingen.
  • Palpeer beide kaakgewrichten en in de gehoorgang voor pijn in rust.
  • Palpeer beide kaakgewrichten voor geleiden tijdens bewegingen.
  • Palpeer kauw-, tong-, hals- en nekspieren voor pijn.
  • Inspecteer voor buitensporige abrasie en wang- en tongimpressies.
  • Inspecteer voor afwijkende kaak- en beetverhoudingen en de stand van het hoofd ten opzichte van de romp.

Vuistregels bij dit onderzoek zijn:

  • Maximale mondopening bestaat uit drie vinger diktes, ‘3 vinger regel’.
  • Horizontale excursies: lateraal en proaal over de tongspatel.
  • Het bi-condylaire systeem wijst bij bewegingsuitslagen meestal de aangedane zijde aan.
  • Achterhaal welke structuren (spier, kapsel, discus, bot, etc.) de grensposities bepalen van de onderkaak.

2. UFO: uitgebreid functie onderzoek

Myogene/myalgiforme pijn (uitgaande van het spierweefsel)
Spierpijn is diffuus, zeurend en fluctueert in de tijd. Vaak is de pijn niet specifiek aan te wijzen en is de pijn belastingafhankelijk. Indien de maximale opening nog vergroot kan worden, is er sprake van een myogene oorzaak van de klacht. Ook kan er sprake zijn van zwelling, palpatiepijn, rekpijn, contractiepijn en trismus.

Welke tests kunnen myogene klachten opwekken?

  • Palpatie test.
  • Eindstandtest: Met duim en vingers wordt de maximale opening vergroot.
  • Contractietest: weerstand
    1. concentrisch/ dynamische test
    2. isometrisch statische test
    3. excentrische test (meest belastend)
  • Aanvullend kan er eventueel nog een MRI, EMG of echo gemaakt worden.

Arthrogene pijn (uitgaande van het gewricht + kapsel)
Er is in de meeste gevallen sprake van pijn in rust en toenemende pijn bij beweging. Door het kaakgewricht te manipuleren (e.g.’joint play’) kan pijn geprovoceerd worden. De maximale mondopening is weinig te vergroten met behulp van de eindstandtest. De mondopening is vooral beperkt bij intra-articulaire/discogene stoornissen. Een OPT kan gemaakt worden om te kijken of er sprake is van ossale en dentogene afwijkingen. De pijn kan verlicht worden door de hydraulische druk in de bovenste TMG kamer te verhogen. Door het geven van lokale anesthesie biedt de clinicus de mogelijkheid gewrichtspijn uit te sluiten, maar biedt tevens een aanvullende mogelijkheid een vaak pijnlijke discusrepositie te vergemakkelijken.

3. Diagnose: primair myogeen of primair arthrogeen/discogeen

  • Bij het stellen van de diagnose van kaakgewrichtsklachten moeten de psychosomatische aspecten meegenomen worden; vooral bij meer chronische condities.
  •  Maak onderscheid in arthrogene en myogene gewrichtsklachten.
  • Therapie bij een myogene oorzaak is het vervaardigen van een beetplaat (splint) in combinatie met spierrelaxatietechnieken.
  • Indien de oorzaak arthrogeen is dan moet er onderscheid gemaakt worden tussen een capsulaire oorzaak en een discogene oorzaak.
  • Behandeling bij een capsulaire (inflammatoire) oorzaak bestaat uit mobilisatie en lokale ijsapplicatie en NSAID’s.
  • Behandeling bij een discogene oorzaak bestaat uit manipulatie met of zonder anesthesie. Scharnieroefeningen zijn ondergelijke situaties niet zinvol.
  • Indien er sprake is van een discusluxatie dan moet altijd getracht worden deze te reponeren.
  • Een myogene trismus dient pas behandeld worden na de ontstekingsfase.
  • Irreversibele behandelingen moeten voorkomen worden.
  • Bij onvoldoende diagnostische zekerheid dient er geen therapie plaats te vinden. Zoek zonodig gespecialiseerde hulp.

Dr. Jules Hesse is fysiotherapeut (NL) en manueel therapeut (USA). In 1982 heeft hij de opleiding tot fysiotherapeut in Amsterdam afgerond. Van 1984-1986 volgde hij in Atlanta de opleiding tot manueel therapeut. Hij werkte 18 jaar bij de vakgroep Functieleer van ACTA en promoveerde daar in 1996. Dr. Hesse is verbonden aan de afdeling MKA-chirurgie van het VUMC en het Slotervaart Ziekenhuis, heeft een praktijk voor Hoofdpijn-, Nek- en Kaakgewrichtsklachten in Amsterdam, is klinisch directeur van Fysiomed Sportmedisch Centrum en is docent aan de medische faculteit in Innsbruck, Oostenrijk.

Verslag door Marieke Filius, onderzoeker bij de afdeling MKA-chirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van dr. Jules Hesse tijdens het congres Diagnostiek van Bureau Kalker.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis

Relatie stress moeder en tandbederf bij kinderen

Kinderen van moeders met chronische stress hebben meer kans op tandbederf. Dat blijkt uit onderzoek gepubliceerd in the American Journal of Public Health.

Onderzoek
De onderzoekers hebben gegevens van 716 Amerikaanse kinderen tussen de twee en zes jaar oud geanalyseerd, en hun moeders tussen de 30 en 36 jaar. Hieruit blijkt dat gaatjes vaker voorkomen bij kinderen wiens moeders twee of meer kenmerken toont van chronische stress, zoals een hoge bloeddruk. Chronische stress staat ook in verband met hoe vaak de kinderen borstvoeding krijgen en de tandarts bezoeken.

Borstvoeding
Uit het onderzoek blijkt dat moeders met chronische stress minder of geen borstvoeding geven. Tandbederf kwam het meest voor bij kinderen die geen borstvoeding hebben gekregen. Deze kinderen krijgen ook vaker ongezondere voeding met veel suikers, wat leidt tot tandbederf.

Conclusie
Volgens de onderzoekers heeft de kwaliteit van het leven van de moeder effect op het gebit van hun kinderen. Het landelijk beleid op het gebied van mondgezondheid bij kinderen moet hier rekening mee houden.

Bron:
The American Journal of Public Health

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek
Verdovingsmiddel mogelijk effect op tandontwikkeling

Verdovingsmiddel mogelijk effect op tandontwikkeling

Het gebruik van plaatselijke verdoving in de mondzorgpraktijk heeft mogelijk invloed op de tandcelgroei en daarmee op de tandontwikkeling bij kinderen. Dit blijkt uit onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Cell Death Discovery.

Plaatselijke verdoving
Plaatselijke verdoving wordt regelmatig toegepast in de tandheelkundige praktijk. Steeds vaker wordt dit ook toegepast bij de behandeling van kinderen vanwege tandbederf of andere gebitsproblemen. Bijwerkingen van het verdovingsmiddel met betrekking tot het tandweefsel of de celgroei is niet eerder onderzocht.

Onderzoek
Het werkingsmechanisme van lokale verdovingsmiddelen uit China, Zwitserland en Groot-Brittannië zijn grondig onderzocht. Uit het onderzoek blijkt dat het toedienen van hoge concentraties van lokaal anestheticum voor een langere periode invloed heeft op de mitochondriën van de tandcellen. Dat kan leiden tot celdood.

Vervolgonderzoek
Hoewel de studie aantoont dat plaatselijke verdoving mogelijk een schadelijk effect heeft op de tandontwikkeling, benadrukt het onderzoeksteam dat verdere klinische studies nodig zijn. De onderzoekers raden ouders wel aan om extra aandacht te besteden aan de mondhygiëne van hun kinderen zodat tandartsbehandelingen waar verdoving bij nodig is, vermeden kunnen worden.

Bron: Plymouth 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek
Gebit

Tips en trucs voor het werken met composiet in het algemeen

Het gebruik van composiet in het front is niet altijd zo eenvoudig. Hoe gaat u met creativiteit en eenvoudige middelen meer voorspelbaar te werk? Tips en trucs van algemeen practicus Stephane Bowet.

Kleurbepaling
Soms is het moeilijk om kleur op een objectieve manier te beoordelen. Beeld, ook op foto, wordt beïnvloed door veel verschillende factoren waardoor het objectief beoordelen hiervan niet meer mogelijk is. Door het plaatsen van een polarisatiefilter op een camera, ontstaat er een methode om foto’s op een objectieve manier te kunnen beoordelen. Polarisatie fotografie is handig voor het verkrijgen van informatie over de restauratie of beginsituatie. Door deze foto-techniek worden de tandstructuren en de kleurintensiteit veel duidelijker. Een vereiste voor deze manier van fotografie is dat de foto’s in RAW worden gemaakt. Daarnaast moet er gebruik worden gemaakt van een ringflits (105 mm, ISO 100, sluitertijd 1/125, diafragma 32).

Om de juiste composietkleur te kiezen is het handig om een beetje composiet aan te brengen op het element. Omdat er een kleurverandering optreedt na de polymerisatie, is het belangrijk dat dit composiet uitgehard wordt. Door middel van polarisatie-fotografie kan gekeken worden of de gekozen composietkleur goed is.

Isolatie
Het aanbrengen van een rubberdam is erg belangrijk voor het vervaardigen van een goede restauratie. Het is aan te bevelen om een dikke kofferdam te gebruiken en de gaatjes zo klein mogelijk te maken. Om geen last te hebben van de rubberdam tijdens het restaureren is het vaak nodig de rubberdam goed diep te plaatsen. Hiervoor zijn verschillende hulpmiddelen, die apart of in combinatie gebruikt kunnen worden, beschikbaar. Een klem, flossdraad, retractiedraad of teflontape kunnen gebruikt worden.

Verwerken van composiet
Om luchtbellen in het composiet te voorkomen is het belangrijk dat het niet direct vanuit de carpule wordt aangebracht. Ook moet de bonding niet direct uitgehard worden na het aanbrengen.
Met behulp van een penseel kan composiet op de juiste wijze verplaatst, gladgestreken en opgeruwd worden. Om te voorkomen dat het penseel blijft kleven, kan er een hele kleine hoeveelheid composiet primer aangebracht worden op het penseel.

Diasteemsluiting
Wanneer er bij het sluiten van een diasteem een wig interproximaal geplaatst wordt, dan is de kans groot dat dit de restauratie in de weg zit. Om toch een goed contactpunt te creëren kan er een wig incisaal tussen de element worden gestoken en kan eerst cervicaal gevuld worden. Daarna kan proximaal een wig geplaatst worden en kan verder worden opgebouwd naar incisaal. Op deze manier kan een natuurlijke proximale contour gecreëerd worden en wordt de aanwezigheid van een black triangle geminimaliseerd.

Siliconensleutel
Het gebruik van siliconensleutel bij een incisale opbouw in het front is belangrijk om zo voorspelbaar mogelijk te werken. Een siliconensleutel kan vervaardigd worden op een opwas (voorkeur) of op een mock-up. Met behulp van deze sleutel is het mogelijk om een juiste inschatting te maken van de dikte van de restauratie en wordt het dus mogelijk om de restauratie in de juiste lagen op te bouwen.

Afwerken
Een scalpel nr. 12 kan gebruikt worden voor het wegsnijden van de cervicale overmaat. Soflex-schijfjes zijn erg handig om de juiste vorm te creëren. Met behulp van potloodlijntjes kan het composiet selectief weggeslepen worden. De laatste stap in het afwerkingsproces is het polijsten van het composiet. Het is belangrijk dat het hoekstuk langzaam draait tijdens het afwerken.

Alternatieve wig
Teflon tape kan gebruikt worden om een ‘wig’ te creëren. Voorwaarde is dat de omgeving droog is (rubberdam) en dat de instrumenten waarmee de ‘wig’ gemoduleerd wordt vochtig zijn.

Stephane Browet is werkzaam als algemeen practicus in Brussel. Hij studeerde in 1995 af als tandarts aan de Vrije Universteit Brussel. Na zijn afstuderen volgde hij een 2-jarige post graduate opleiding ‘Esthetische tandheelkunde’. Direct na het beëindigen van die opleiding kreeg Stephane de smaak van het doceren te pakken. Vandaag de dag is Stephane zowel nationaal als internationaal een veel gevraagd spreker en cursusleider. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld cofferdam, werken met composiet, het gebruik van de microscoop en volledige keramische restauraties.

Verslag door Marieke Filius, onderzoekster afdeling kaakchirurgie, UMCG, voor dental INFO van het congres Frontrestauraties van Bureau Kalker

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Restaureren, Thema A-Z
gebit-in-glas

Protocol: volledige gebitsprothese maken

Het vervaardigen van een goede, volledige gebitsprothese is niet moeilijk als u werkt volgens een vast protocol. Door te werken volgens richtlijnen krijgt u een voorspelbaar resultaat. Zo voorkomt u ergernis en ontevredenheid bij de patiënt en het behandelteam. Bekijk het protocol.

Het vervaardigen van een goede, volledige gebitsprothese (VP) is niet moeilijk als u werkt volgens een vast protocol. Maar u moet er wel even moeite voor doen. Door te werken volgens richtlijnen krijgt u een voorspelbaar resultaat. Zo voorkomt u ergernis en ontevredenheid bij het behandelteam
én de patiënt. Ook voorkomt u kostbare overmaaktijd en/of verlies door niet-declareerbare stoeltijd. Bekijk het protocol.

Protocol
Bekijk hier het volledige protocol

1. Uitgieten van voorlopige afdrukken en belijnen van de gipsmodellen
Lepelrand 2mm boven diepste punt in de omslaglepel. Deze wordt vaak te diep in de omslagplooi gelegd
waardoor er irritatie optreedt en de VP zo omhoog wordt gedrukt.

2. Individuele afdrukken
– Bepaling incisiefpunt
– Vervaardiging stabiele registratieplaten
– Controle over hoogte en verloop van de waswallen

3. Bepaling verticale en centrale relatie
Voor beetcontrole op de beetvork
– Controle vlak van oriëntatie in bovenwaswal
– ‘voorlopige’ beetrelatie vastleggen door middel van ‘guided closure’ methode
– aanbrengen registratie apparatuur
– intra-orale pijlpuntregistratie: onder waswal 2-3mm inkorten

4. Front opstellen

5. Volledige opstelling in was

6. Volledig passen in was
– Radering A-lijn
– Afwerken en overzetten in kunststof
– Remounten, reoccluderen (inslijpen)

7. Plaatsen prothese
– Controle afwerking
– Beoordeling resultaat

8. Nazorg

Henk van Dijk is Volledige Prothese-specialist bij Elysee Dental.

Verslag door Nika van Koolwijk, tandarts, van de lezing van Henk van Dijk tijdens de zomerafsluiting van Elysee Campus.


Download brochure nieuw-protocol-volledige-gebitsprothese-veranderd-september2015.pdf
/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Tandprothese | techniek, Thema A-Z

Oculus Rift: een kijkje in de operatiekamer bij kaakchirurgie

Binnenkort is het mogelijk om met een virtuele headset nauwkeurige grafische weergaves weer te geven van de menselijke anatomie en verschillende chirurgische procedures.

Yeshwanth Pulijala
Yeshwanth Pulijala, PhD onderzoeker aan de universiteit van Huddersfield, is gekwalificeerd kaakchirurg en stuitte tijdens zijn werk tegen de problemen van de weinige mogelijkheden voor visualisatie in de operatiekamer. Zijn passie voor 3D-ontwerpen was al eerder opgewerkt tijdens een master aan de universiteit van Glasgow, waar hij SurFace ontwikkelde: een mobiele applicatie die patiënten informatie geeft over kaakoperaties.

Live-operaties
“Leren door middel van observatie en participatie zijn belangrijke aspecten van het onderwijs van toekomstige chirurgen en tandartsen. Studenten leren het vak door het observeren van live-operaties.” Aldus Yesh. Probleem is echter dat, mede door de drukte in operatiekamers, niet iedereen altijd even goed mee krijgt wat er nou precies tijdens zo’n operatie gebeurt.

Virtuele headset
Yesh verdiepte zich in dit probleem, en combineerde dat met zijn interesse voor 3D-ontwerp. Uiteindelijk kwam hieruit de zogenaamde Oculus Rift: een speciale virtuele headset die de mogelijkheid biedt om de volledige chirurgische procedure stap voor stap te kunnen volgen, op zo’n manier dat het nauwelijks van het zelf uitvoeren van een operatie te onderscheiden is. De eerste versie hiervan zal begin 2016 op de markt worden gebracht.

Bron: University of Huddersfield

/0 Reacties/door Lees meer over: Actueel, E-health, Kennis, Thema A-Z

App tegen gaatjes bij kinderen wint Hokwerda Award

Een app die gaatjes bij kinderen helpt voorkomen: met dat idee heeft Nynke Tjeerdsma de Hokwerda Award 2015 gewonnen. De studente Tandheelkunde uit Groningen ontving de prijs voor duurzame mondzorg vrijdag 2 oktober uit handen van de naamgever, professor Oene Hokwerda. De uitreiking vond plaats op het studentencongres van de KNMT.

Tjeerdsma over haar idee: ‘Cariës is de meest voorkomende, onomkeerbare aandoening bij kinderen. De omvang van het probleem en de gevolgen voor het kind vragen om investeringen in preventie. Kinderen gebruiken steeds meer en steeds vaker op vroege leeftijd al elektronische middelen zoals tablets en smartphones. Dit bracht me op het idee om een kindvriendelijke app te ontwikkelen; namelijk ‘Jong verstand’.’ Het winnen van de Hokwerda Award betekent dat Tjeerdsma 1.000 euro krijgt en hulp om haar idee in de praktijk te brengen.

De Groningse studente was samen met twee anderen genomineerd voor de prijs. Het idee van Auke Westerhout (student Tandheelkunde, Groningen) voor het gebruik van slijtageindicatoren bij diamantboren sleepte de tweede prijs binnen. De Nijmeegse studente Rawia Al Samarrai bedacht een IT-applicatie waarmee medische informatie van huisartsen en medicatie-informatie van apotheken beschikbaar komt voor tandartsen. Zij werd daarmee derde.

Over de Hokwerda Award
De Hokwerda Award beloont jaarlijks ideeën van studenten Tandheelkunde en Mondzorgkunde die bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit, veiligheid – van patiënt en/of behandelteam, de gezonde werkwijze en of ergonomie binnen de tandheelkunde. De Hokwerda Award is een gezamenlijk initiatief van de KNMT, de beroepsvereniging van tandartsen, het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en de tandheelkundige groothandelsvereniging VGT. De initiatiefnemers willen met de prijs stimuleren dat de arbeidsomstandigheden in de dagelijkse praktijkvoering verder verbeteren en zo bijdragen aan het welzijn van de beroepsbeoefenaren in de mondzorg.

/0 Reacties/door Lees meer over: E-health, Kennis
wortelkanaalbehandeling

Voorspellers van ernstige pijn na wortelkanaalbehandeling

Een nieuwe studie gepubliceerd in Journal of Dental Research toonde aan dat sommige patiënten meer kans op ernstige pijn na een wortelkanaalbehandeling hebben. De onderzoekers vonden bij patiënten vier factoren die postoperatieve pijn voorspelden.

Vier factoren
De volgende factoren bleken een significante voorspeller te zijn voor ernstige pijn na een wortelkanaalbehandeling.

  • Diagnose van symptomatische apicale parodontitis
  • Intensiteit van de pijn voor behandeling
  • Pijn die erger wordt bij stress
  • Aantal dagen waarop de patiënt door de pijn werd beperkt in zijn of haar dagelijkse activiteiten

Verklaring eerdere bevindingen
De onderzoekers denken te weten waarom eerder onderzoek naar apicale parodontitis als risicofactor voor postoperatieve pijn tegenstrijdige resultaten opleverde. In eerder onderzoek werden zowel asymptomatische als symptomatische apicale parodontitis opgenomen in de resultaten. Bij het huidige onderzoek hebben de onderzoekers duidelijk onderscheid gemaakt tussen deze twee.

Intensiteit van pijn
De intensiteit van de pijn voor de behandeling was van invloed op de kans op pijn na de behandeling. Iedere toename in pijn vanaf de basisgrens zorgde voor een verhoogde kans van vijftien procent op ernstige pijn na de behandeling. Dit effect werd door eerdere studies ook al gevonden wat er op kan wijzen dat dit een belangrijke voorspeller voor pijn is.

Andere voorspellers
Dit is het eerste onderzoek waarin werd gevonden dat bij patiënten waarbij pijn verergerde door stress meer kans op ernstige pijn na de behandeling hadden. Deze patiënten hadden twee en half keer zoveel kans op ernstige pijn. De dagen waarop een patiënt door pijn werd weerhouden van zijn dagelijkse activiteiten bleken ook een goede voorspeller voor postoperatieve pijn. Voor iedere dag dat een patiënt wegens pijn thuis bleef nam de kans op ernstige postoperatieve pijn met tweeëndertig procent toe.

Implicaties voor praktijk
De uitkomsten van dit onderzoek kunnen helpen om patiënten beter te informeren over de behandeling en de mogelijke uitkomsten. Omdat deze gegevens van te voren kunnen worden verzameld kan ook het pijn behandelplan hierop worden aangepast.

Bron: DrBiscuspid

/door Lees meer over: Endodontie, Kennis, Onderzoek, Pijn | Angst, Thema A-Z

Uitzending Kassa over tandenpoetsen

Martijn Rosema, mondhygiënist en onderzoeker bij ACTA, beantwoordt vragen over tandenpoetsen en tandpasta in de uitzending van Kassa, uitgezonden op 26 september.

 

/0 Reacties/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis

Commotie over link besmette tandheelkundige instrumenten en Alzheimer

Met bèta-amyloïd besmette tandheelkundige instrumenten zouden volgens de Britse professor neurologie John Collinge van University College London de ziekte van Alzheimer kunnen overbrengen. De American Association of Endodontics zegt dat deze conclusie niet zo maar getrokken mag worden en dat meer onderzoek nodig is.

Passage uit het persbericht van de American Association of Endodontics:

“There is no evidence that root canal treatment poses a risk of developing Alzheimer’s disease,” said AAE President Dr. Terryl A. Propper, a private practicing endodontist in Nashville, Tenn. “There are procedures in place to minimize infection risk from endodontic instruments such as files and reamers. Many endodontists employ single-use instruments and, if not, instruments are thoroughly sterilized prior to each use. The study published in the journal Nature makes no mention of dental procedures as a risk factor, and the study author, Professor John Collinge, said, “Our current data has no bearing on dental surgery and certainly does not argue that dentistry poses a risk of Alzheimer’s disease.”

De studie van Collinge is gepubliceerd in Nature


 

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek
Kindergebit

Midazolam vermindert angst bij kinderen

Toediening van Midazolam kan nuttig zijn bij kinderen die angstig zijn voor het ondergaan van een tandheelkundige behandeling onder narcose. Kinderen ervaren door het kalmeringsmiddel minder scheidingsangst en angst voor het narcosemasker. Dit blijkt uit nieuw onderzoek gepubliceerd in de Journal of International Society of Preventive & Community Dentistry.

Onderzoek
De deelnemers aan het onderzoek waren 78 kinderen van 3 tot 9 jaar oud die een tandheelkundige behandeling onder volledige narcose moesten ondergaan. De helft van de groep kreeg dertig minuten voor de operatie 0,5 mg/kg Midazo-lam toegediend. De andere helft kregen een placebo. De scheidingsangst was significant lager bij de interventiegroep dan de controlegroep. Ook waren de kinderen van de interventiegroep minder bang voor het narcosemasker.

Conclusie
Uit dit onderzoek blijkt dat een dosis van 0,5 mg/kg Midazolam effectief is voor het verminderen van scheidingsangst en de toediening van anesthesie vergemakkelijkt. De onderzoekers geven wel aan dat een optimale dosis van Midazo-lam in de kindertandheelkunde niet is vastgesteld.

Bron: jispcd.org

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Kindertandheelkunde, Onderzoek, Pijn | Angst, Thema A-Z

Natuurlijk product trans-chalcon kan tandbederf voorkomen

Mondverzorgingsproducten die trans-chalcon bevatten kunnen tandbederf voorkomen. Trans-chalcon is een natuurlijk product dat schadelijke bacteriën bestrijdt en de vorming van nieuw tandplak tegengaat. Dit blijkt uit onderzoek van de University of Edinburgh’s school of chemistry.

Streptococcus mutans
De bacterie – Streptococcus mutans – gebruikt suikers uit voedsel en produceert zuur. Het zuur zorgt voor plakvorming. Zonder goede mondhygiëne, kan de combinatie van plak en zuur leiden tot tandbederf.

Onderzoek
Onderzoekers hebben aangetoond dat trans-chalcon de biofilmvorming van de bacterie stopt waardoor ook er geen plak meer wordt gevormd. Het onderzoeksteam heeft hiervoor de 3D structuur van het enzym in kaart gebracht die leidt tot biofilmvorming. Zo was het team in staat om te kijken hoe trans-chalcon voorkomt dat dit enzym functioneert. 

Potentie
Deze ontdekking benadrukt de potentie van natuurlijke producten in voedsel en medische technologieën. Er zal verder onderzoek gedaan worden naar de toevoeging van trans-chalcon in consumentenproducten. Volgens de onderzoekers zouden natuurlijke producten de mondgezondheid van mensen kunnen verbeteren.

Bron: dentistry.co.uk

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Mondhygiëne, Onderzoek, Thema A-Z
prehistorisch-gebit

14.000 jaar geleden al behandeling aangetaste tanden

Onderzoekers hebben na het bestuderen van een 14.000 jaar oude skelet van een prehistorisch mens, ontdekt dat toen al geïnfecteerde tanden werden behandeld.

Behandeling met vuursteen
Het was al bekend dat de mens vroeger gebruikt maakte van tandenstokers, gemaakt van hout of bot. Nu blijkt dus dat ook geïnfecteerde tanden werden behandeld. De onderzoekers analyseerden een kies van het 14.000 jaar oude skelet, en vonden het bewijs dat deze ooit besmet was en waarschijnlijk was behandeld met een scherf van vuursteen.

Vroege tandheelkunde
De ontdekking suggereert dat mensen zich toen al bewust leken te zijn van de schadelijke effecten van holte infecties en dus gebruik maakte van stenen instrumenten om geïnfecteerd materiaal te verwijderen en de holte te reinigen. De resultaten hebben belangrijke implicaties voor onze kennis over de vroegste vormen van de tandheelkunde.

Bron:
Telegraph telegraph.co.uk

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Opmerkelijk, Thema A-Z

Nieuwe test bepaalt leeftijd aan hand van bloed of tanden

Onderzoekers van de KU Leuven hebben een test ontwikkeld waarmee je iemands leeftijd kan bepalen aan de hand van bloed of tanden. De test kan gebruikt worden door de politie bij het opsporen van daders of het identificeren van overledenen.

Met het ouder worden veranderen menselijke weefsels en organen. Dit wordt gestuurd vanuit het DNA. De onderzoekers konden dit verouderingsproces in het DNA voor het eerst gebruiken om iemands leeftijd in te schatten. “Hoe een weefsel of orgaan zich in ons lichaam gedraagt, hangt af van welke genen uit ons DNA als het ware ‘geactiveerd’ worden. Sommige genen worden pas op latere leeftijd geactiveerd, andere worden dan weer op non-actief gezet naarmate we ouder worden. Het ‘reguleren’ van die genen, gebeurt door methylatie (het toevoegen van methylgroepen) op bepaalde plaatsen op ons DNA. Als er zich veel van deze methylatie op een bepaalde positie op ons DNA bevinden, wordt het gen gedeactiveerd”, legt Professor Bram Bekaert uit.

Nauwkeurig
De onderzoekers konden via een bloedcheck op 3,75 jaar nauwkeurig de leeftijd van de persoon bepalen. Bij gebruik van de test op tanden kan op 4,86 jaar nauwkeurig de leeftijd van de tanden bepaald worden.

Het volledige onderzoek vindt u hier

/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek

Kankerdiagnose via adem check

Twee recente onderzoeken geven hoop voor het diagnosticeren van kanker door middel van adem-analyses. Onderzoekers in Israël analyseerden de adem van maagkankerpatiënten via ‘nanoarray-analyse’, terwijl onderzoekers in Zwitserland een apparaat ontwikkelden om hoofd-halskanker te detecteren.

Nanosensor
Onderzoekers van het Israel Institute of Technology hebben met een nanosensor gemeten of er bepaalde vluchtige organische stoffen (VOS) aanwezig waren in de adem van patiënten, waarna ze uiteindelijk 8 samenstellingen van VOS vonden die vaak voorkomen bij patiënten met maagkanker. Deze methode zou een simpele en effectieve manier kunnen zijn om kanker op te sporen.

Vingerafdruk van de adem
Aan het ETH Zürich hebben onderzoekers een microsensor ontwikkeld, die als het ware een ‘vingerafdruk’ van de adem maakt. Bij deze technologie wordt een polymeerlaag verbonden aan vier bruggen. Indien de adem in aanraking komt met de polymeren, veranderen deze van vorm waardoor de samenstelling van de moleculen en de concentratie ervan in de adem kunnen worden vastgesteld. De microsensor heeft tot nu toe vooral goede resultaten behaald in het gebied van hoofd-halskanker.

Volgende stap
Er wordt al gewerkt aan een koppeling van de Zwitserse microsensor met een smartphone, wat de volgende stap zou kunnen zijn in deze manier van diagnose stellen.

Bron:
Gut
EPFL
EPJ

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek

Gezondheidsconsequenties van tandartsangst

Onderzoekers uit Göteborg hebben ontdekt dat cognitieve gedragstherapie mensen kan helpen om over hun angst voor tandartsen heen te komen. Tandartsangst gaat vaak gepaard met gezondheidsproblemen en onzekerheid over uitstraling.

Het vermijden van mondverzorging
Het onderzoek heeft onder andere bewezen dat tandartsangst vaak samen gaat met het vermijden van goede mondverzorging, en ook met een slechtere kwaliteit van de gebruikte mondverzorging. Daarnaast is bewezen dat volwassenen met tandartsangst vaak niet tevreden zijn met hun mond, tanden en gezicht.

Vicieuze cirkel
Een probleem met tandartsangst is dat mensen vaak in een vicieuze cirkel belanden. Veel mensen met deze angst zijn onzeker over hun gebit, waardoor ze geneigd zijn niet of nauwelijks naar de tandarts te gaan. Echter, hierdoor verslechtert de kwaliteit van hun gebit waardoor de onzekerheid, en hiermee ook de tandartsangst, alleen maar toeneemt.

ADHD
Hiernaast heeft dit onderzoek ook bewezen dat ADHD veel voorkomend is onder mensen met tandartsangst. Vele patiënten met ADHD gaven aan hun eigen mondhygiëne slecht tot zeer-slecht te vinden, en beweerden meer dan gemiddeld bang te zijn voor de tandarts.

Een mogelijke oplossing voor deze problemen is cognitieve gedragstherapie, om mensen te helpen met het omgaan met hun angst, en ook om hun onzekerheid te verminderen. Verder onderzoek is nodig om te bewijzen of deze therapie echt helpt.

Bron: University of Gotenburg

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Onderzoek, Pijn | Angst, Thema A-Z

10 eenvoudige voorbeelden voor het overtreffen van de verwachtingen

Kwaliteit is voldoen aan de verwachtingen van de patiënt. Het voldoen aan de verwachtingen leidt tot tevreden patiënten, terwijl het overtreffen van de verwachtingen leidt tot loyale patiënten. Het creëren van loyale patiënten moet voor elke praktijk haar ‘core business’ zijn. Daarom 10 eenvoudige voorbeelden voor het overtreffen van de verwachtingen van patiënten.

10 eenvoudige voorbeelden
Goede ervaringen van patiënten gaan over hoe hij geholpen is en niet over de kwaliteit van de geleverde tandheelkundige zorg. Belangrijk is dus om te beseffen dat patiënten vooral de vorm ervaren en in mindere mate de inhoud. Het gaat erom hoe je iets brengt bij de patiënt naast wat je doet. Elke onderstaand voorbeeld is heel eenvoudig, maar het gaat er dus ook om hoe dit aan de patiënt wordt gecommuniceerd.

1. Patiënt een beschermbril geven tijdens behandelingen
“Om te voorkomen dat een gevaarlijke stof in uw ogen komt, geef ik u een beschermbril op. Dit is het veiligste voor u.” Hiermee geeft u het signaal af de veiligheid van de patiënt belangrijk te vinden en de kans op onveilige situaties te verkleinen. Ook als u dit niet eerder heeft gedaan, geeft dit een positief signaal, namelijk dat u bezig bent de kwaliteit in uw praktijk continu te verbeteren.

2. Patiënt een spiegel voorhouden na een behandeling
Vele behandelingen hebben een esthetisch effect. Door de patiënt direct een spiegel te geven, kunt u dat effect benadrukken. Tevens is dit een mogelijkheid om met trots het resultaat van uw behandeling te laten zien.

3. Patiënt een instructiebrief of nazorgbrief meegeven
“Om alles nog eens rustig na te lezen, hebben wij de informatie voor u overzichtelijk uitgeschreven.” Veel patiënten zijn bij een behandeling gespannen en kunnen de mondeling verkregen informatie daarom niet altijd goed opnemen. Een instructie- of nazorg brief geeft aan dat u goed heeft nagedacht over een goede informatieoverdracht naar de patiënt.

4. Patiënt opbellen na een ingrijpende behandeling
Na een ingrijpende behandeling is het een kleine moeite de volgende dag te bellen met de patiënt om te vragen hoe het gaat. Dit ervaren patiënten als zeer attent, wat zo hun verwachtingen enorm overtreft.

5. Patiënt kopje koffie geven bij lang wachten
Extra lang wachten in de wachtkamer wordt als zeer hinderlijk ervaren. Het enige wat de baliemedewerker op dat moment kan doen is het wachten veraangenamen. Een kopje koffie aanbieden is hier een voorbeeld van. Aangezien het aanbieden van koffie aan patiënten een uitzondering is, is het belangrijk om dit ook te melden. Dat het een uitzondering betreft maakt de geste voor de patiënt alleen maar meer waardevol.

6. Mond van patiënt afnemen na een behandeling
Na een behandeling, en zeker na het maken van een afdruk, wil een patiënt weer gefatsoeneerd de praktijk uit gaan. Het eerste wat een patiënt doet als hij in de auto stapt, is in de spiegel kijken. Deze onzekerheid (‘Loop ik er nog gefatsoeneerd bij?’) kun je wegnemen door voor het verlaten van de stoel de mond van de patiënt af te nemen en hem een spiegel voor te houden.

7. Direct afspraak bevestiging mailen aan patiënt
Niets is zo gemakkelijk voor de patiënt als hij de afspraak direct per e-mail bevestigd kan krijgen. Dit gemak geeft het signaal af dat de praktijk meegaat met haar tijd. Naast het gemak voor de patiënt heeft dit namelijk als effect dat de patiënt dit signaal (‘meegaan met de tijd’) projecteert op de gehele kwaliteit van zorgverlening in de praktijk.

8. Mond van patiënt spoelen na toedienen van verdoving
“De verdoving geeft een bittere smaak in uw mond. Deze vieze smaak zal ik u besparen door uw mond direct te spoelen.” Door te spoelen met de meerfunctiespuit en direct af te zuigen laat u zien aan de patiënt dat u het beste met hem voor heeft en hem alle ongemakken zo veel mogelijk wil besparen. U denkt mee om het de patiënt gemakkelijk te maken.

9. Patiënt informeren over verzekering en eigen bijdrage
Het is voor patiënten geen alledaagse aangelegenheid om door je verzekeringsgegevens te spitten. Niets is prettiger dan wanneer de balie de patiënt direct kan informeren over de vergoedingen en eigen bijdrage. Wederom een kleine moeite voor de praktijk en een groot gemak voor de patiënt.

10. Patiënt bij binnenkomst informeren over de uit te voeren behandeling
“Goedemiddag meneer De Vries. We gaan vandaag weer een controle bij u doen.” In plaats van: “Wat gaan we doen vandaag?” Of: “Wat kan ik voor u doen?” Aandacht geven aan de patiënt is al eerder genoemd als belangrijk punt. Door als assistent of tandarts bij binnenkomst al kenbaar te maken dat je de patiënt verwacht en weet waarvoor hij komt, laat je blijken dat je de patiënt kent en op zijn behandeling voorbereid bent.

Door: Sjoerd Kuiken – Kuikenpraktijkmanagement
Sjoerd begeleidt tandartsen in het opzetten van een succesvolle praktijk: financieel gezond, kwalitatieve zorg, prettige werksfeer en professionele mentaliteit. Zijn visie is gebaseerd op het ontwikkelde Praktijk Management Model.
Sep 2015

/0 Reacties/door Lees meer over: Kennis, Kwaliteit

Casus: De natuur nabootsen met composiet facings

Casus
Deze patiënt komt bij de tandarts met verkleurde en gebarsten centrale incisieven in het bovenfront. Ze wil deze elementen graag laten restaureren met zo min mogelijk invasieve ingrepen en een zo natuurgetrouwe uitstraling als mogelijk is. Als artieste heeft ze aangegeven dat ze de details en de planning voor haar behandeling erg heeft gewaardeerd. Ze heeft zelfs gevraagd of de barsten nagemaakt konden worden in de nieuwe facings om ze op de laterale incisiven te laten lijken.

Behandeling



Er wordt gekozen om de facings op te bouwen met behulp van Venus composieten.

Eerst wordt de kleur bepaald en worden de scherpe randen glad gemaakt met behulp van een ronde diamantboor en grove Sof-Lex polijstschijfjes. Hierna wordt er, met behulp van een zandstraler, CoJet op het geprepareerde oppervlak aangebracht.

Hierna wordt het oppervlak geëtst, gespoeld, drooggeblazen en wordt er, na het plaatsen van een David Clarke Matrix in de approximale ruimte, bonding aangebracht en uitgehard met behulp van een UV lamp.

In de volgende stap worden de facings opgebouwd met een dunne laag Venus Pearl OLC en A2 voor de body en met Venus Pearl CL voor de incisale rand. De breuklijn is met behulp van een nummer 15 scalpel nagemaakt in de facing en er is met behulp van een 10mm endodontische vijl een licht bruine Renamel Tint in de breuklijn aangebracht.

Na het afwerken met Sof-Lex schijfjes, rubberen polijst cups en een laaste keer polijsten met polijstpasta is dit het resultaat, een natuurlijk uitziende facing met goedkeuring in de ogen van een artieste.

Uit het esthetische tandheelkunde blog van Dr Dev Patel, een Amerikaanse tandarts gespecialiseerd in esthetische en restauratieve tandheelkunde, geplaatst op Dentistry.co.uk.

/0 Reacties/door Lees meer over: Casus, Kennis, Restaureren, Thema A-Z

Ruimte, ruimte, geef me de ruimte

Ruimte, zowel als het gaat om samenwerken als bij het plaatsen van een implantaat. Beide punten stonden centraal in de lezing van prof. dr. Marco Cune. “Als je interprofessioneel werkt, respecteer je elkaars autonomie en erken je elkaars kennis.”

Verslag van de lezing van prof. dr. Marco Cune tijdens het ANT congres Dental Studie Update.



Cune startte zijn presentatie met een filmpje met de tekst:
To Boldly Go Where No Man Has Gone Before

Dit sloeg onder andere op de recent overleden Per-Ingvar Branemark, pionier in de implantologie vanaf de 60-er jaren van de vorige eeuw. Centraal in zijn presentatie stond het begrip samenwerken. “Je hebt hulp nodig van je collega’s, juist als je de regie wilt houden. Je moet betrokken blijven in het proces, meedenken en je wensen kenbaar maken. Dit is iets wat bij tandartsen niet primair in de genen zit, zij zijn hierin te weinig opgeleid”, sprak Cune. “Zorg dat je het met elkaar over hetzelfde hebt”.



Ketenzorg: interprofessioneel
Cune legde uit wat ketenzorg is: het samengaan van individuele zorgdisciplines en gemeenschappelijke visie. Dit is interprofessioneel, niet multiprofessioneel want dan heb je niet hetzelfde perspectief. “Bij ketenzorg draait het uiteindelijk allemaal om de patiënt.” Dit was een frappante uitspraak want verderop in de presentatie verscheen een dia met centraal heel groot het woord ‘IKKE’ met daar omheen in het klein allemaal ‘klanten’ – zoals de tandtechnieker – en opzij stond nog genoteerd ‘de patiënt’, als externe klant. Overigens stond hierbij de mondhygiënist niet in het rijtje. Wel werd deze beroepsgroep vluchtig aangehaald bij de even zo vluchtig aangehaalde nazorg. De tandarts moet goed afspreken wie de nazorg op zich neemt: doe je het zelf, doet de implanterend collega het? Duidelijke afspraken verhogen de doelmatigheid.

“Gun elkaar de ruimte”
Nog een interessante uitspraak van Cune: “Gun elkaar de ruimte”, hierbij terugkomend op het filmpje wat hij draaide. Hij bedoelde hiermee dat als je interprofessioneel werkt, je elkaars autonomie moet respecteren en elkaars kennis moet erkennen.

Implantaten niet te dicht op elkaar
Na dit gezegd te hebben volgde een vakinhoudelijk deel waarbij duidelijk werd dat implantaten niet te dicht op elkaar geplaatst moeten worden. Positioneren in mesio-distale zin luistert nauw. Er moet wel ruimte blijven om nog iets op de implantaten te maken. Ook het positioneren in de bucco-linguale zin is van belang. In sommige gevallen anguleert het implantaat naar buiten toe maar dat kan soms ook echt niet anders. In dat geval is ook een gehoekte opbouw nodig. Kwalitatief is er geen verschil tussen gehoekte en een rechte opbouw. “Maar het is wel zo prettig als je dat van te voren weet.”

Verschroefde structuren bij weinig ruimte
Naast deze twee vormen van positie bestaat de inter-occlusale positionering. Weet hoe veel ruimte er is. Is er weinig ruimte dan zijn verschroefde structuren aan te raden. Prognostisch, zowel biologisch als mechanisch is er geen verschil met gecementeerde kronen. Het implantaat kan ook dieper gezet worden. Ook dit zal met elkaar overlegd moeten worden. Is er slijtage? Dan moet dit eerst opgelost worden, anders komt men technisch in de knoop. Als er pas later aandacht voor is dan span je het paard voor de wagen en moet de restauratie soms opnieuw.

Ten slotte werd nog een casus besproken; hoe te implanteren bij het verlies van twee onderincisieven. Het is lastig, want een onderincisief is erg smal. Bij het verlies van twee onderincisieven biedt slechts 1 implantaat met een dummy het beste soelaas met een smal bone level implantaat. Hou hierbij rekening met recessie.

Prof. dr. Marco S. Cune is hoogleraar restauratieve en reconstructieve tandheelkunde en hoofd van de sectie Orale Functieleer van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde van het UMC Groningen. Daarnaast is hij werkzaam in het Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Zijn klinische en onderzoeksinteresses bestrijken een breed scala aan onderwerpen, maar richten zich met name op de orale implantologie en restauratieve tandheelkunde.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, voor dental INFO van de lezing van prof. dr. Marco Cune tijdens het ANT-congres Dental Studie Update. 

/0 Reacties/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Samenwerken, Thema A-Z

Endodontische radiologie: zien is weten

Endodontie zonder röntgenfoto’s is ondenkbaar. Röntgenfoto’s worden gebruikt voor diagnostiek en de evaluatie van een endodontische behandeling. Congresverslag.

Niet-standaard instelapparatuur
Uit onderzoek blijkt dat slechts 53% van de tandartsen niet-standaard instelapparatuur gebruikt voor het maken van röntgenfoto’s. Voor het maken van een goede röntgenfoto is niet-standaard instelapparatuur juist belangrijk. Door de röntgenfoto vanuit een andere hoek in te schieten, kan beoordeeld worden of er ook een extra kanaal aanwezig is. Bovendien geven deze foto’s veel informatie over de ligging en grootte van de pulpakamer. Uit onderzoek blijkt dat meerdere röntgenfoto’s cruciaal zijn voor een goede diagnostiek. (Brynolf, 1970)

Röntgenfoto’s worden vanuit vestibulo-linguale hoek ingeschoten. (Kersten et al, 1987) Zoals we weten geeft een röntgenopname een tweedimensionaal beeld, waardoor er vaak sprake is van overprojectie. Een opname met een mesio-distale inschietrichting is normaal niet mogelijk, maar door toepassing van een conebeam computertomografie (CBCT) is deze richting wel af te beelden. Voor onderscheid tussen wortelkanalen kan de MLM- en DLD-regel worden toegepast. Door deze regels toe te passen, krijgt men meer informatie over de anatomie van het element. Bij de MLM-regel geldt dat de stralenbundel meer vanuit mesiaal wordt ingeschoten en bij de DLD-regel meer vanuit distaal.

Indien de parodontaal spleet goed doorloopt, is er geen endodontische behandeling geïndiceerd, ondanks dat het kanaal niet zichtbaar is. Een ontsteking is pas zichtbaar op een röntgenfoto als het corticale bot is gepasseerd, omdat spongieus bot nauwelijks te zien is. Een ontsteking in het spongieuze bot wordt dan gemaskeerd worden door een overprojectie van het corticale bot. Het zou een indicatie kunnen zijn om als diagnostiek dan een CBCT te maken.

Röntgenfoto’s tijdens behandeling
Tijdens een behandeling kan het maken van een lengtefoto soms lastig zijn, omdat vaak de rubberdam, rubberdamklem en vijlen in de weg zitten. Een tip van Michiel de Cleen is om een arterieklem (bijvoorbeeld: Hu-Friendly arterieklem HKRS) te gebruiken. Door de röntgenfilm te klemmen in de arterieklem kan deze goed gepositioneerd worden en kan de patiënt zelf de klem vasthouden tijdens het schieten van de foto.

Röntgenfoto ter controle van genezing
Eén jaar na behandeling is een goed moment om de genezing te controleren.

Michiel de Cleen (1962) is tandarts-endodontoloog. Na zijn afstuderen aan de Universiteit van Amsterdam was hij van 1988 tot 1995 (gast)medewerker van de vakgroep Cariologie en Endodontologie van ACTA. Thans voert hij een fulltime endodontische praktijk. Tot medio 2010 was hij hoofdredacteur van het tijdschrift TandartsPraktijk. Michiel de Cleen is mede-auteur van het standaardwerk Endodontologie en van zijn hand verschijnen regelmatig publicaties op het gebied van de endodontologie. Hij gaf talloze lezingen en cursussen in binnen- en buitenland.

Verslag door Joanne de Roos, tandarts, voor dental INFO van de lezing van Michiel de Cleen tijdens ENDO van Bureau Kalker 
Sep 2015

/0 Reacties/door Lees meer over: Congresverslagen, Endodontie, Kennis, Thema A-Z