Jarenlang werd de mogelijkheid op breuk van endodontische instrumenten beschouwd als een geaccepteerd risico van een behandeling en niet als persoonlijke nalatigheid. Tijden veranderen en in veel rechtsgebieden vereist de wet tegenwoordig dat de arts de patiënt informeert over ieder materieel risico van de behandeling die waarschijnlijk wordt geacht.

Ondanks de verhoogde flexibiliteit van de nieuwe generatie roterende endodontische instrumenten en een ‘single-use’ protocol, ontvangt Dental Protection (Ierse organisatie die zich richt op tandheelkundig risicomanagement red.) regelmatig verzoeken tot assistentie bij klachten over gebroken of kapotte endodontische instrumenten. Jarenlang werd de mogelijkheid op breuk beschouwd als een geaccepteerd risico van een endodontische behandeling en niet als persoonlijke nalatigheid. Tijden veranderen en in veel rechtsgebieden vereist de wet tegenwoordig dat de arts de patiënt informeert over ieder materieel risico van de behandeling die waarschijnlijk wordt geacht.

Informatie behandelopties en risico’s

Deze benadering is in overeenstemming met het inzicht van de Ierse Dental Council, die dit opgenomen heeft in de richtlijn ‘Code of Professional Behaviour and Ethical Conduct’, waarin staat:

“U bent verplicht aan de patiënt uit te leggen wat de verschillende mogelijke behandelopties zijn en wat de risico’s bij iedere optie zijn. U moet patiënten genoeg informatie geven, in een taal die zij begrijpen, zodat zij weloverwogen beslissingen kunnen maken over hun zorg.” Dit geldt ook in Nederland, blijkt uit tuchtrecht.

Met dit in gedachten zou breuk van instrumenten moeten worden beschouwd als een van de risico’s die een patiënt zou moeten begrijpen voordat zij kunnen instemmen met een endodontische behandeling. Ook zouden zij zich bewust moeten zijn van de mogelijkheid op perforatie van de wortel of falen van de behandeling door een persisterende infectie. Soms kan het moeilijk zijn om in te schatten hoeveel informatie u aan een patiënt moet aanbieden. Het oude gezegde ‘vertel hen wat zij moeten weten, maar vind ook uit wat zij willen weten’ geldt nog steeds.

Toestemming en uitleggen van het risico

Er is niet één vaste uitleg te geven aan een arts die zich ervan wil verzekeren dat hij/zij geldige toestemming van de patiënt heeft gekregen op het moment van starten van een endodontische behandeling. Uiteraard zullen alle preoperatieve overwegingen die bediscussieerd zijn, beschreven moeten worden in het dossier van de patiënt. Dit dossier moet ook de klinische en radiologische beoordeling van het element bevatten, de graad van wortelkromming en de doorgankelijkheid of sclerose van de kanalen, wat de kans op breuk van instrumenten kan vergroten.

Als u mogelijke breuk van instrumenten verwacht, dan zal ook een uitleg over hoe met die situatie zal worden omgegaan vooraf aan de patiënt gegeven moeten worden en genoteerd moeten worden in het dossier. Het informeren van patiënten op een manier die hun vertrouwen behoudt, is van het grootste belang. Zoals met ieder risicomanagement is communicatie de sleutel. Moeilijk is om uit te leggen hoe waarschijnlijk het is dat een risico zich voordoet. Men zou kunnen beweren dat de incidentie van breuk van instrumenten in handen van een endodontoloog mogelijk kleiner is dan in de handen van een tandarts die een nieuw endodontisch systeem gebruikt met minder hands-on ervaring. Maar ongeacht de specialistische ervaring, kan de incidentie van breuk van endodontische vijlen geminimaliseerd worden door zorgvuldige preoperatieve beoordeling van het element.

Zou u alle endodontische behandelingen naar een specialist moeten verwijzen?

Idealiter zou bij patiënten in de volgende situaties verwijzing naar een meer ervaren collega met aanvullende vaardigheden en apparatuur overwogen moeten worden:

• Een patiënt met minimale mondopening
• Een element waarvan de kroon geen oorspronkelijke anatomische kenmerken meer vertoont
• Een wortel met een kromming groter dan 30 graden of een S-vormig kanaal

Bescherm uzelf

Een klacht of claim kan alleen worden verdedigd als er aangetoond kan worden dat de informatie aan de patiënt gegeven is en, belangrijker nog, dat de patiënt deze informatie begrepen heeft. Een gedetailleerde mondelinge discussie waarin de patiënt vragen kan stellen, volgt tot geldige toestemming (informed consent) van de patiënt. Het maken van  zorgvuldige, gedetailleerde aantekeningen in het dossier zal bewijs hiervoor zijn.

Minimaliseer de waarschijnlijkheid

• Vergroot uw klinische vaardigheden en begrijp de beperkingen van nieuwe endodontische systemen
• Gebruik een vergroting, zorg voor een spanningsvrije opening en adequate kanaalsmering
• Beperk gebruik van vijlen – volg de handleiding

Handelingen bij een gebroken vijl

• Vertel de patiënt en noteer het in het dossier.
• Bediscussieer de behandelopties, deze kunnen zijn: het afgebroken gedeelte van de vijl verwijderen, by-passing of het fragment in situ laten, vullen van het kanaal tot het coronale gedeelte van het fragment, of chirurgische interventie.
• Beoordeel het risico van de klinische situatie zoals, bijvoorbeeld, de aanwezigheid van een apicale laesie, welke de prognose kan verminderen bij een afgebroken vijl.
• Noteer de fase van de behandeling waarin de vijl afgebroken is, vooral wanneer het kanaal geïnfecteerd was, en schat in hoeveel ontsmetting er is geweest.
• In afwezigheid van een apicale laesie of symptomen zal het in situ laten van de vijl de prognose niet verminderen.
• Verwijzing naar een specialist moet overwogen worden omdat het gebruik van een vergroting en het hebben van kennis aanbevolen wordt.
• Het besluitvormingsproces voor het omgaan met deze situatie zal bediscussieerd moeten worden met de patiënt op een eerlijke en sympathieke manier. Laat u niet onder druk zetten het fragment te verwijderen zonder adequate kennis en apparatuur, omdat de gevolgen hiervan mogelijk zelfs meer schadelijk zijn voor het resultaat en kan leiden tot, bijvoorbeeld, perforatie van de wortel.

Samenvatting

Beoordeel, bespreek en documenteer de kans op breuk van vijlen voorafgaand aan iedere behandeling zorgvuldig. Informatie die voorafgaand aan een behandeling gegeven wordt, vormt een verwittiging bij het verkrijgen van informed consent van de patiënt, terwijl dezelfde uitleg nadat een vijl is afgebroken waarschijnlijk door de patiënt zal worden uitgelegd als een excuus voor slechte techniek en zou kunnen leiden tot een klacht of een claim.

Vertaling van ‘Breakage of endodontic instruments’, geschreven door Dr. Shreeti Patel

Bron:
Journal of the Irish Dental Association, August/September 2016: Vol 62(4), p. 204

In Amsterdam is begin september het kinderboek ‘Wiwi wit – het leven van een kindertand’ gepresenteerd. Dit Gouden Boekje is speciaal bedoeld voor kinderen van 4-8 jaar. Ze raken via het boekje op een leuke manier vertrouwd met de tandarts en mondhygiënist. Ouders krijgen vooral het belang van napoetsen mee. Het boekje is geschreven en geïllustreerd door Marion Bloem.

Verkrijgbaar

Het boekje Wiwi Wit – Het leven van een kindertand – is online verkrijgbaar voor consumenten.
Alle NVM-leden krijgen een exemplaar van het boekje Wiwi Wit toegestuurd. ANT-leden kunnen tot 1 oktober een gratis een exemplaar aanvragen. KNMT-leden hebben een e-mail ontvangen met link voor het gratis aanvragen van een exemplaar.

Tandartsen nemen altijd samen met de patiënt uitvoerig het behandelingsplan door. Welke vragen stelt u uw patiënt om de kans op acceptatie van het behandelplan te vergroten? Stelt u open of gesloten vragen? Hoe komt u met uw patiënt in gesprek over het behandelvoorstel?

Tandartsen nemen altijd samen met de patiënt uitvoerig het behandelingsplan door. Meestal worden hierbij termen gebruikt die de patiënt niet direct begrijpt.  Op de vraag: “Heeft u nog vragen?” antwoordt de patiënt desondanks meestal “nee” en vraagt meteen door naar de kosten. Voor de patiënt geeft het financiële plaatje namelijk vaak de doorslag om de behandeling wel of niet uit te laten voeren.

Kevin Tighe, managing partner van Cambridge Dental Consultants, geeft tips voor bespreking van het behandelplan met uw patiënt.

Gesloten vragen
Meestal lukt het de tandarts niet om ervoor te zorgen de patiënt begrijpt wat er gedaan moet worden en waarom het nodig is. De meeste tandartsen zijn echter geneigd om vervolgens gesloten vragen aan de patiënt te stellen zoals: “Heeft u nog vragen? ” of “Begrijpt u dat?” waardoor er minder ruimte is voor tandarts-patiënt interactie.

Wat u uw patiënten wél kan vragen
Vaak helpt het om de patiënt een afbeelding of tekening te laten zien om aan te tonen wat er mis is met de tand, de gevolgen als hier niets aan gedaan wordt en de bijhorende kosten. Daarbij kunt u ook een gesprek beginnen met de patiënt door de volgende vragen stellen:

• Wat denkt u dat er zal gebeuren als u er niets aan laat doen?
• Welke van deze drie behandelingen heeft uw voorkeur?
• U weet dat u 24/7 met deze infectie rondloopt. Hoe denkt u dat deze infectie uw immuunsysteem beïnvloedt?
• Kunt u op deze afbeelding aanwijzen in welk stadia uw gebit komt als u er niets aan laat doen?

Door meer open vragen te stellen, zal de patiënt vanzelf meer gaan praten. En dat is precies wat u wilt. In het algemeen geldt dan ook het volgende:

• Als de tandarts meer aan het woord is, wordt de kans kleiner dat de patiënt het behandelvoorstel accepteert
• Als de patiënt meer aan het woord is, wordt de kans verhoogd dat de patiënt het behandelvoorstel accepteert

Bron:
Kevin Tighe, dr Bicuspid

Lees ook: Stappenplan voor betere acceptatie van behandelplannen

Ruim een jaar geleden schreef Raoul Trentelman, algemeen directeur bij JTV Mondzorg voor kids, vijf sprookjes over prinses Glansje met een link naar verantwoord poetsgedrag.

Inmiddels is er veel gebeurd: Glansje is volwassen geworden. Er is namelijk een compleet preventieconcept ontwikkeld.

Het Glansje preventieconcept
Het Glansje preventieconcept is een compleet kidsconcept met als doel kinderen van 4-9 jaar en hun omgeving (ouders, grootouders, scholen, consultatiebureau, etc.) spelenderwijs bewust te maken van goed mondzorggedrag.

App
Het concept biedt een creatieve aanpak voor de preventieve mondzorg. Het is innovatief, onder meer door de app met 360 mini-games waarmee kinderen continue aandacht voor mondzorg en voeding krijgen. Voor de deelnemende tandarts / Mondhygiënist biedt de app een dashboard. Met deze dashboard kan het cariës – risico (NOCTP) worden gescoord én kunnen er afspraken met het kind (de ouders ) worden gemaakt. Met het succesvol doorlopen van de mini-games scoort het kind punten, die in een thermometer worden geregistreerd en zicht geeft op een surprise-pakket. De app is rond half september kosteloos in de app-store te downloaden (exclusief dashboard). In de doorontwikkeling kunnen vanuit de app ook pushberichten worden gestuurd.

In het concept wordt de app ondersteund met de (inmiddels 6) Glansje mondzorgsprookjes, een preventiekit, poetsinstructie en – diploma, kleurplaten, een spreekbeurt pakket en meer.  Voor basisscholen en de kinderopvang is er een Glansje digi-les beschikbaar. Via www.glansje.nl ontsluiten we een kenniscentrum / platform voor ouders die informatie over mondzorg voor kinderen willen.

Nieuwsuur besteedde op 22 juni aandacht aan verkeerd gebruik van de titel orthodontist door tandartsen. “Bij de eerste overtreding geven wij gelijk een boete van rond de 3.000 euro”, zegt IGZ hoofdinspecteur Hans Schoo in een video op de website van Nieuwsuur.

Boete van rond 3.000 euro
De website het programma toont een video waarin Schroo zegt: “De verschillende tandartsengroeperingen hebben afgesproken dat ze niet meer de titels gaan gebruiken. Dat hebben ze op 31 januari besloten. We hebben ze tot 1 juli de tijd gegeven om dat ook daadwerkelijk op hun website aan te passen. Als we daarna meldingen krijgen van patiënten dat dat niet aangepast is, dan gaan wij kijken. En bij de eerste overtreding geven wij gelijk een boete van rond de 3.000 euro.” En als ze volhouden? “Dan krijgen ze nog een keer een boete en dan een dubbel bedrag, dus ruim 6.000 euro. En als ze echt volhouden dan gaan we aangifte doen bij het openbaar ministerie.”

Bekijk de uitzending van Nieuwsuur
Fragment begint bij 26:67 uur

Tandarts voor orthodontie
Eind januari besloten de beroepsverenigingen ANT, KMT, de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten en de Orthodontische Vereniging van Algemeen Practici dat tandartsen die zich hebben verdiept in beugelbehandelingen zich voortaan ‘tandarts voor orthodontie’ mogen noemen. Hierbij zullen titels als beugelspecialist, tandarts-orthodontist en orthodontoloog in het verleden worden gelaten.

Steekproef consumentenbond
De consumentenbond maakte in maart van dit jaar de resultaten van een steekproef bekend. Hieruit bleek dat het aantal praktijken dat de naam van orthodontist onterecht draagt ruim 50 bedroeg.  Volgens Nieuwsuur zou nieuw onderzoek van de Consumentenbond aangeven dat 64 tandartsen zich nog steeds orthodontist noemen.

Video
Peter Lamark, voorzitter van de OVAP (Orthodontistische Vereniging van Algemeen Practici), wilde geen toelichting geven aan Nieuwsuur. “De gevoeligheid en nuances over dit onderwerp kunnen ons inziens niet in een kort interview of nieuwsitem voor het publiek duidelijk worden gemaakt”, liet hij aan het nieuwsprogramma weten. “Wij laten binnenkort zelf een film maken.” Op de OVAP-website kunnen consumenten een uitleg vinden over het verschil tussen een tandarts en orthodontist.

Bron:
Nieuwsuur