Eerste hulp bij prikaccidenten voor de mondzorg

Prik-, snij-, bijt- en spataccidenten vormen een risico voor overdracht van bloedoverdraagbare aandoeningen zoals hepatitis B, hepatitis C en hiv. Onvoldoende zorg na een prikaccident kan veel angst en onrust veroorzaken en kan in sommige gevallen ernstige medische gevolgen hebben. De Nederlandse richtlijn die in 2007 verscheen beschrijft de verschillende risico’s van prikaccidenten en de daarbij behorende medische interventies. (RIVM 2007)

Snel diagnose stellen
Maar ondanks dat kan de afhandeling van een accident complex zijn. Naast een risico-inventarisatie en counseling van de verwonde kan ook laboratoriumonderzoek noodzakelijk zijn bij de persoon (de bron) waarvan het materiaal afkomstig is.

Bij prikaccidenten met een hoog besmettingsrisico (kans op besmetting met hepatitis B, C en hiv) moet binnen 2 uur een diagnose gesteld zijn én moeten de eerste interventies plaatsvinden. Bij prikaccidenten met een laag risico, waarbij er kans is op besmetting met hepatitis B, dient dit uiterlijk binnen 24 uur te gebeuren. In de praktijk is dit niet altijd haalbaar, maar met name voor de toediening van PEP (post expositie profylaxe, dat wordt voorgeschreven bij een mogelijke hiv besmetting) is het effect van de behandeling het grootst als dit binnen 8 uur gebeurt.

Het is vaak moeilijk een en ander goed te organiseren binnen de gestelde tijdsgrenzen. Belangrijk is dat de verwonde moet weten wanneer actie geboden is en waar hij zich kan melden. Ook voor het verkrijgen van toestemming van de bron, het realiseren van bloedonderzoek, en het tijdig toedienen van profylaxe is ondersteuning noodzakelijk.

Prikaccidenten zijn vaak werkgerelateerd en vallen daarom strikt genomen onder de sociale wetgeving en niet onder de reguliere zorg.

Mondzorg
Per 100 aangesloten mondzorgpraktijken werd in 2014 ongeveer 14 maal per jaar een accident gemeld bij PrikPunt, de landelijke opvang bij prikaccidenten. Daarmee is een kleine 20% van het totaal aantal meldingen bij PrikPunt afkomstig uit de mondzorgbranche. Meestal gaat het om prikaccidenten (87%) en in mindere mate snijaccidenten (9%) en spataccidenten (3%). Een enkele keer wordt er iemand gebeten.

Vaccinatie Hepatitis B
Slechts 80% van de melders blijkt volledig gevaccineerd te zijn tegen Hepatitis B. Dat is opmerkelijk, omdat medewerkers in de mondzorg als risicovormers worden aangemerkt, en een goede vaccinatie dus verplicht is. Zie daarvoor de richtlijnen van de KNMT en de Landelijke richtlijn preventie transmissie van Hepatitis B van medisch personeel naar patiënten.

Oorzaken accident
De oorzaak van een accident is in 59% van de gevallen toe te schrijven aan concentratiegebrek c.q. (te) snel werken of drukte. Ondanks het Europese recap verbod uit 2012 is recappen nog steeds in 26% van de meldingen te herleiden als oorzaak. Verwonding aan een verdovingsnaald vertegenwoordigt 40% van de meldingen. Ongeveer 71% van de meldingen is afkomstig van (preventie) assistenten en in 2% van de gevallen bleken patiënten zelf risico te lopen. De rest betreft tandartsen en mondhygiënisten.

PrikPunt 24/7
De landelijke opvang bij prikaccidenten door PrikPunt van VaccinatieZorg is uniek in Nederland. Met een aansluiting weet u zich verzekerd van een professionele diagnose, snelle behandeling en goede nazorg bij prikaccidenten door het hele land. De regie blijft altijd bij PrikPunt.

De PrikPunt meldlijn is bereikbaar via het centrale telefoonnummer 0800 77 454 63 en wordt bemand door BIG geregistreerde verpleegkundigen, met als achterwacht artsmicrobiologen (medisch specialisten). Aan de hand van de richtlijn prikaccidenten van het RIVM bepalen zij hoeveel risico een medewerker loopt op besmetting met een bloedoverdraagbare aandoening.

Op basis van de gestage groei sinds de oprichting kan worden gesteld dat het meldpunt voorziet in een behoefte. Studies bevestigen ook, dat er een omvangrijke zorgvraag is na werkgerelateerde incidenten met een risico op bloedoverdraagbare aandoeningen. De tendens is dat steeds meer GGD-en en huisartsen stoppen met de afhandeling van werkgerelateerde prikaccidenten. Met bijna 3000 meldingen in 2014 is PrikPunt het grootste landelijke meldpunt voor prik-, bijt-, snij-, krab- en spataccidenten in Nederland.

PrikPunt innoveert
Om aangesloten praktijken nog beter van dienst te zijn heeft PrikPunt de mogelijkheid om medewerkers of patiënten na een prikaccident zo nodig en gewenst, op de werklocatie of het huisadres met spoed te vaccineren of een spoed bloedafname te verzorgen. PrikPunt regelt en begeleidt de keuze die de praktijk, de medewerker en/of de patiënt hierin maakt op basis van de volgende mogelijkheden:

• in het hele land staan artsen en verpleegkundigen klaar die naar de werklocatie of het huisadres van de medewerker en/of de betrokken patiënt kunnen komen op een afgesproken tijdstip;
• een te vaccineren medewerker kan in overleg terecht op een van de 40 vaste locaties van een van onze partners, of PrikPunt regelt dit met de eigen huisarts en apotheek van de medewerker;
• daarnaast heeft PrikPunt een goede samenwerking met bloedafnamediensten, afdelingen spoedeisende hulp en laboratoria van ziekenhuizen in heel Nederland.

Van 18 t/m 20 maart 2015 is PrikPunt aanwezig op de vakbeurs Zorgtotaal in de Jaarbeurs in Utrecht. U vindt PrikPunt in Hal 7 stand C057.