Een tandartspraktijk overnemen, hoe doe je dat?

Ontwikkelingen die de verkoop beïnvloeden

De mondzorgsector is in beweging. Door de handhaving van de zzp-regelgeving overwegen meer zzp-tandartsen een eigen praktijk te starten. Toch lijkt het aanbod van praktijken het komende decennium groter te worden dan de vraag. Veel praktijkhoudende tandartsen bereiken in de komende jaren de pensioengerechtigde leeftijd. Er worden nog altijd te weinig tandartsen opgeleid om dit op te vangen.

Voor kleine praktijken met één tot drie stoelen en een beperkt patiëntenbestand wordt het steeds lastiger om een opvolger te vinden. Door strengere regelgeving en beperkte mogelijkheid tot taakdelegatie zijn deze praktijken vaak minder toekomstbestendig.

Daarnaast bestaat onzekerheid over de toekomstige omzet. Het NZa-kostenonderzoek heeft ertoe geleid dat de tarieven vanaf 2026 dalen met 1,12%. Dit lijkt beperkt, maar in de praktijk heeft het een forse negatieve impact op de praktijkwinst. De kosten voor inkoop, personeel en huisvesting stijgen minimaal met de inflatie. Dit heeft gevolgen voor je eigen inkomsten en voor de mogelijke waarde van je praktijk.

Ketenpartijen lijken ook terughoudender te worden in hun overnamebeleid. Dit kan gevolgen hebben voor prijzen en voorwaarden. Het is daarom belangrijk om op tijd goed inzicht te krijgen in de waarde en verkoopmogelijkheden van je praktijk.

Waardebepaling: meer dan cijfers

Het vaststellen van de prijs is een samenspel van diverse factoren:

• Ligging
  Is je praktijk gelegen in een groeigemeente en heeft deze goede zichtbaarheid en bereikbaarheid? Dan heeft dat duidelijk een positieve invloed.
• Type en omvang
  Een eerstelijnspraktijk brengt meestal meer op dan een (deels) tweedelijns praktijk. Ook het aantal actieve patiënten, behandelkamers en het uitbreidingspotentieel zijn doorslaggevend.
• Kerncijfers
  Belangrijk is inzicht in gemiddelde omzet per patiënt en praktijkkosten. Afwijkingen van het landelijke gemiddelde vallen op bij kopers. Een bijzonder hoge omzet per patiënt kan bijvoorbeeld leiden tot twijfel of deze opbrengst na jouw vertrek te behouden is.
• Soort koper
  Verkoop je aan een keten of aan een collega-tandarts? Een keten biedt vaak een hoger bedrag, maar betaalt in termijnen. Het praktijkpand nemen ze meestal niet over. Vaak vragen ze dat je nog jaren als waarnemer blijft werken. Een collega-tandarts kiest juist voor een directe overdracht. Het pand nemen ze meestal graag over en het volledige bedrag krijg je vaak in één keer.

Praktijkpand: houden of verkopen?

Ben je eigenaar van het praktijkpand? Dan sta je voor een strategische keuze:

• Verkoop
  Je ontvangt een som geld en hebt geen gedoe meer. Wel moet je belasting betalen over de gerealiseerde verkoopwinst. Zit er op het pand nog een hypotheek? Houd dan rekening met eventuele vervroegde aflossingskosten.
• Verhuur
  Lijkt interessant door de huurinkomsten. Verhuur levert door fiscale wijzigingen en mogelijke onderhouds- en duurzaamheidsverplichtingen minder op dan gehoopt. Houd verder bij privébezit rekening met een (fictieve) afrekening wegens overheveling naar box 3.

Goede voorbereiding is het halve werk

Een degelijke voorbereiding voorkomt teleurstellingen op het moment van verkoop. Neem de tijd om de praktijkcijfers te verbeteren, investeer zo nodig in je praktijk, zorg voor een goed en stabiel team en pak lopende issues proactief aan. Ook is het aan te raden om samen met je fiscalist of accountant te toetsen of je ondernemingsstructuur optimaal is ten tijde van de praktijkverkoop.

Let bovendien op de fiscale mogelijkheden rondom de verkoop. Als IB-ondernemer kun je bij verkoop je pensioenvermogen aanvullen met een eenmalige lijfrentepremie waarmee je de belastingdruk in dat jaar kan beperken. Bij een BV-structuur kun je mogelijk gebruikmaken van de deelnemingsvrijstelling en daarmee de verkoopsom onbelast in je holding ontvangen.

Stappenplan voor verkoop

1. Schakel een specialist in
   Een ervaren praktijkadviseur met kennis van de mondzorgmarkt maakt het verschil bij waardering, onderhandelingen en contractvorming.
2. Dossier op orde
   Zorg voor actuele jaarcijfers, personeelsdossiers, productieoverzichten en contracten.
3. Wensenlijst
   Bedenk wat jij belangrijk vindt na de overdracht. Aanblijven als tandarts, behoud van autonomie, je eigen praktijkidentiteit behouden, zorg voor patiënten en medewerkers. Ga in gesprek met ervaringsdeskundigen om je eigen wensen helder te krijgen.
4. Verkoopmemorandum & waardering opstellen
   Stel samen met je adviseur een verkoopmemorandum op en maak een waardering van je praktijk om vooraf de financiële uitgangspunten helder te hebben.
   
5. Praktijk te koop zetten
   Afhankelijk van de beoogde koper maak je gebruik van het netwerk van de adviseur en/of zet je de praktijk publiek te koop.
6. Selectie en onderhandelingen
   Kies de partij waarmee je verder gaat onderhandelen. Er wordt een intentieverklaring opgesteld waarin geheimhouding en exclusiviteit geborgd zijn. LET OP: Besteed de onderhandelingsgesprekken vooral uit aan je adviseur en doe dit niet zelf. Je zit mogelijk tegenover een partij die hier zeer bedreven in is en veel meer ervaring heeft.
7. Afwikkeling en overdracht
   Rond het papierwerk zorgvuldig af. Bij een due-diligenceonderzoek door de koper kan dit veel energie en tijd kosten. Daarna volgt de financiële afhandeling. Als je geheel stopt, sluit je af met een warme persoonlijke overdracht.

De financiële impact van praktijkoverdracht

De stap om je praktijk van de hand te doen betekent altijd dat je minder inkomen krijgt.

Blijf je werken gedurende een aantal dagen in de week? Houd er dan rekening mee dat je inkomen minimaal halveert. Dit komt doordat je alleen een vergoeding ontvangt over je eigen omzet. Je ontvangt dan geen winst meer van de praktijkmedewerkers.

Wanneer je helemaal stopt met werken, valt je inkomen fors terug. Je ontvangt vanaf je 67ste een AOW-uitkering van ongeveer EUR 14.000 bruto per jaar als je samenwoont. Als je alleenstaand bent, is dit ongeveer EUR 20.000 bruto per jaar. Dit bedrag wordt soms aangevuld met een beperkte pensioenuitkering van het pensioenfonds voor tandartsen en een zelf opgebouwde pensioen of lijfrente uitkering.

Met een beetje geluk levert de verkoop van je praktijk en het pand een mooie winst op. Weet wel dat de koper van je praktijk geen rekening houdt met je pensioengat. De koper betaalt alleen de marktwaarde voor je praktijk.
Vraag jezelf dus tijdig af of jouw gewenste levensstijl na de verkoop haalbaar blijft. Laat je hierover goed adviseren. Begin tijdig met het maken van een duidelijk financieel plan en met periodieke vermogensopbouw voor je pensioen.

Door:
Pieter Steenhuizen, Senior Private banker bij Van Lanschot Kempen.

Bij Van Lanschot Kempen begrijpen we dat het besluit om je tandartspraktijk over te dragen en alle beslissingen die hierbij komen kijken complex zijn. Onze private bankers, met gespecialiseerde kennis van de mondzorg, helpen je graag op een manier die past bij jouw persoonlijke situatie.