De vroegere Britse koningin Victoria (1819 – 1901) is om veel redenen legendarisch. Onder haar heerschappij werd bijvoorbeeld het Londense metronetwerk aangelegd. Maar wist je al dat deze iconische regent ook herinnerd wordt om het populair maken van sieraden gemaakt van tanden?

Het verwerken van tanden in sieraden om iemand te herdenken stamt al uit de middeleeuwen. Maar gedenktekens en mijlpaalsieraden sloegen pas echt aan in de 19e eeuw onder het bewind van koningin Victoria.

Sieraden van tanden en haar

Tijdens de 60-jarige heerschappij van de koningin over het Verenigd Koninkrijk werd het gebruikelijk om overleden personen te gedenken met sierraden. Gouden hangers, ringen en broches te dragen werden gemaakt met voorwerpen die nauw verbonden waren met een overleden persoon, zoals tanden en haar. Dat schrijft Rachel Bairsto, hoofd museumdiensten bij het British Dental Association Museum in het VK, in het Britisch Dental Journal.

“Het dragen van rouwsieraden begon als een eenvoudige manier om een geliefde dichtbij je te houden en ontwikkelde zich tot een uitgebreide kunst”, schreef Bairsto.

Overledenen en mijlpalen gedenken

Twee jaar rouwen en een rouwproces in drie fasen doorlopen werd een geaccepteerde vorm van rouwen na de dood van de echtgenoot van koningin Victoria, prins Albert. Victoria en haar leeftijdsgenoten maakten het modieus om rouwsieraden te dragen vanaf een jaar na de dood van een geliefde, nadat de ‘eerste fase’ van rouw was voltooid, aldus het Bairsto. Zoals wel vaker het geval, druppelden deze trends langzaam de sociale ladder af.

De koningin verwerkte tanden in sieraden niet enkel als herinnering aan iemand die was overleden. Ze liet ook stukken maken om een mijlpaal te herdenken. Zo had ze een sieraad met daarin de eerste melktand van haar oudste dochter verwerkt.

Prins Albert schonk koningin Victoria ook uitbundige sieraden versierd met haar, tanden, klauwen en andere delen van dieren zoals herten en zwijnen om zijn liefde te tonen.

Bron:
Britisch Dental Journey bekijk ook hier de sieraden

Haren groeien bijna overal op ons lichaam, maar meestal niet in onze mond. Recentelijk is in Italië de eerste vrouw ontdekt met haren die uit haar tandvlees groeiden – het zesde geval van gingivaal hirsutisme wereldwijd.

Uniek geval

In een casusrapport gepubliceerd in Oral Surgery, Oral Medicine, Oral pathology, and Oral Radiology beschrijven de auteurs, onder leiding van Khrystyna Zhurakivska van de afdeling klinische en experimentele geneeskunde aan de universiteit van Foggia in Italië, het geval van een 25-jarige vrouw bij wie meerdere haren in de mond groeien. Dit is uniek want de andere vijf bekende gevallen waren mannen met meestal maar een enkele haar in de mondholte.

Ongewenste haargroei

De vrouw bezocht toen ze 19 was artsen aan de Universiteit van Campania in Italië, en klaagde dat er kleine haartjes uit haar tandvlees groeiden direct achter haar voortanden. Aan de hand van hormonale tests en een echografie stelden de artsen vast dat ze aan polycysteus-ovariumsyndroom leidt. Dit resulteert in abnormaal hoge niveaus van mannelijke hormonen en ongewenste haargroei. Na een behandeling met anticonceptiepillen werden de haren verwijderd. De behandeling werd voortgezet en vier maanden later was de orale groei volgens de auteurs verdwenen.

Zes jaar later verergerd geval

Zes jaar later kwam de vrouw terug met een verergerd geval van gingivaal hirsutisme. Ze was gestopt met de voorgeschreven anticonceptiva en het haar was teruggegroeid. De haren werden opnieuw verwijderd, maar een jaar later keerde de vrouw weer terug. Klinisch onderzoek toonde aan dat meerdere wimperachtige haren uit het tandvlees tussen de maxillaire en mandibulaire snijtanden en premolaren groeiden.

Ectopie

Volgens de auteurs wordt dit geval gedefinieerd als ectopie; dit is de term voor wanneer weefsels of organen een abnormale ligging in het lichaam hebben. De mondholte is een complexe structuur waarvan de ontwikkeling niet volledig wordt begrepen. Naarmate de mondholte van een embryo ontwikkelt groeien tal van weefsels en ook afwijkingen. Wanneer bepaalde weefsels of talgklieren migreren en zich ontwikkelen op abnormale plaatsen kan dit op die abnormale plaatsen voor haargroei zorgen.

Geen duidelijke oorzaak

Er is geen duidelijke oorzaak voor de haargroei bij de Italiaanse vrouw van deze casus. Aangezien de toestand zes jaar na de eerste waarneming terugkeerde is het waarschijnlijk een structureel defect, denken de auteurs.

Bron: OOOOjournal

Het blijkt dat de glimlach van beroemdheden nogal verschilt van die van ons gewone volk. Lachende beroemdheden toonden onder andere vaak een groter aantal tanden en geen kanteling van de maxillaire middellijn, schrijven Spaanse onderzoekers in het Journal of Prosthetic Dentistry.

Beroemdheden versus tandheelkundestudenten

De studie probeerde erachter te komen wat de verschillen zijn tussen 58 foto’s van beroemdheden met de beste esthetische glimlach en een controlegroep bestaande uit 144 tandheelkundestudenten. Hoewel geen namen werden genoemd, onthulde een snelle zoekopdracht op het internet bekende namen als Kate Middleton, Beyoncé en George Clooney als sterren die vaak voorkomen op ‘best smile’-lijstjes.

Verschillende variabelen

Foto’s die van voren waren genomen werden vergeleken en verschillende variabelen werden gemeten. Zo keken de auteurs bijvoorbeeld naar de glimlachlijn, -boog en breedte, de kanteling van de middellijn van de tanden en incisale randen en onderliprelatie.

Lachboog belangrijke esthetische factor

Uit de resultaten bleek dat er significante verschillen zijn tussen een perfecte en normale lach. De boog van de glimlach was een van de belangrijkste verschillen. Beroemdheden hadden vaker een parallelle lachboog en zelden een omgekeerde boog. “Sommige auteurs beschouwen dit als de belangrijkste esthetische factor, waardoor een glimlach van acceptabel in onaantrekkelijk verandert”, schreven de auteurs.

Mooiere glimlach toont meer tanden

Daarnaast hadden beroemdheden vaker een afwijkende middellijn, maar veel lagere graden van kanteling van de middellijn (0,25° tegenover 1,03°). Ze vertoonden ook meer tanden: geen beroemdheid liet minder dan acht tanden zien terwijl maar 4% van de tandheelkundestudenten wel acht of meer tanden wel toonde.

Meer verschillen

Verder hadden beroemdheden vaker parallelle interpupillaire relaties met de commissurale lijn en het occlusale vlak. Beroemdheden hadden een gemiddelde discrepantie van 0,22° voor de commissurale lijn en 0,40° voor het occlusale vlak, vergeleken met 1,06° en 0,96° voor studenten. Tenslotte was de mate van kantelafwijking veel lager voor beroemdheden dan voor de controlegroep.

Patiënttevredenheid

Door de glimlach te analyseren hopen de auteurs een meer bevredigende glimlach voor patiënten te kunnen creëren door middel van prothetische orthodontie. “Door de glimlach te analyseren van degenen die als mooi of aantrekkelijk worden beschouwd en te weten welke parameters van de glimlach door de algemene bevolking als de meest invloedrijke in de esthetiek worden beschouwd, zal de patiënttevredenheid toenemen”, schrijven de onderzoekers.

Bron:
Journal of Prosthetic Dentistry

In zijn woonplaats Nieuwegein ontving Wolter Klijn Velderman op maandag 26 april een koninklijke onderscheiding voor zijn jarenlange werk voor de tandheelkunde voor kwetsbaren in lage inkomenslanden.

Al in de jaren vijftig van de vorige eeuw verloor Klijn Velderman zijn hart aan de tandheelkunde. In de hoedanigheid van tandartsassistent en OK-medewerker diende hij 40 jaar bij de Koninklijke Landmacht, waar hij in 1988 afzwaaide in de rang van adjudant. Wolter besloot niet achter de geraniums te gaan zitten en meldde zich in september 1988 als vrijwilliger bij de stichting DHIN.

Mondzorg voor kwetsbare groepen in lage inkomenslanden

DHIN (Dental Health International Nederland) faciliteert mondzorg voor kwetsbare groepen in lage inkomenslanden. Het faciliteren bestaat uit het ontwikkelen en beschikbaar stellen van preventieprogramma’s en het beschikbaar stellen van tandheelkundige materialen – variërend van tandartsstoelen tot injectienaalden aan initiatiefnemers en projectuitvoerders.

Herstellen van tandheelkundige materialen

De stichting bestond 12 jaar toen Wolter als vrijwilliger aantrad. Met collega- vrijwilligers zette hij zich in om oude tandartsstoelen, installaties en tandheelkundige materialen te herstellen en gereed te maken voor verscheping naar lage inkomenslanden. Iedere dinsdag werkt hij met veel enthousiasme in het magazijn, waar zijn technische vaardigheden en inzichten van groot belang zijn. Hij hecht er aan om materialen zodanig te reviseren dat zij optimaal functioneren in de landen waarvoor zij bestemd zijn. Daarmee wil hij – samen met de collega vrijwilligers – bereiken dat de door DHIN geleverde producten de tand des tijds kunnen doorstaan.
In de beginjaren van zijn vrijwilligerswerk nam hij ook de verantwoordelijkheid op zich om bestuursvergaderingen bij te wonen. Hij vond dat de ‘stem’ van het magazijn ook in het bestuur gehoord moest worden. Dankzij zijn inzet is tegenwoordig één bestuurslid de verbindende schakel naar het magazijn.

Inmiddels is Wolter 88 jaar oud en tot september 2020 ontbrak het hem niet aan energie en enthousiasme om iedere dinsdag af te reizen naar Houten, waar het magazijn gevestigd is. Ruim tweeënzestig jaar heeft hij zich ingezet voor de bevordering van de tandheelkunde.

Er zijn talloze alledaagse geluiden die echt op je zenuwen werken en waarvan je haren recht overeind gaan staan. Het aller-irritantste geluid? Daar ben je als tandheelkundige zelf misschien wel deels verantwoordelijk voor: luid etende mensen.

Sterke tanden

Het bijten in een appel, het vermalen van krakende chips of het kauwen op kauwgum: allemaal dingen waarvan je als mondzorgprofessional wil dat je patiënten het naar hartenlust kunnen doen. Dat betekent immers dat ze sterke tanden en een gezond gebit hebben. Niet iedereen is hier echter blij mee, zo blijkt volgens SoundProof Pros.

Hartslag en bloeddruk

Door de hartslag en bloeddruk van deelnemers te meten wanneer een geluid te horen is, kon SoundProof Pros de meest irritante geluiden met elkaar vergelijken en rangschikken. Een normale hartslag in rust is tussen de 60 en 100 slagen per minuut en de normale bloeddruk is 120/80 mmHg. Deze waarden nemen tijdelijk toe wanneer mensen boos of gestrest zijn.

Luide eters

Volgens hun recente onderzoek onder 200 mensen in de VS zorgen mensen die luid eten voor het meest vervelende geluid: gemiddeld nam de hartslag toe tot 135 bpm wanneer een persoon luisterde naar iemand die luid kauwt. Dat is een stijging van maar liefst 68% vergeleken met een gemiddelde rusthartslag!

Verhoogde waardes

De gehele top drie verhoogt de hartslag met minstens 50%. Ook de bloeddruk steeg tot minstens 130/88 mmHg, wat als een hoge bloeddruk wordt beschouwd. De top vijf is als volgt:

1. Luid eten: 135 bpm & 136/94 mmHg
2. Het schrapen van bestek op borden: 130 bpm, 130/88 mmHg
3. Knakkende of krakende gewrichten: 120 bpm, 132/89 mmHg
4. De keel schrapen: 109 bpm, 129/84 mmHg
5. Blaffende honden: 102 bpm, 127/84 mmHg

Orale oorzaken

Ook de nummer vier, de keel schrapen, heeft betrekking op de orale en orofaryngeale holtes – dit maakt dat maar liefst 40% van de top vijf een orale oorzaak heeft! De rest van de top tien kan je bekijken op SoundProofPros.com.

Bron:
SoundProof Pros

Een man in India ging naar een particuliere tandartspraktijk met klachten in zijn onderkaak. Na onderzoek dacht men dat het een mandibulaire tand betrof, maar bleek dat het om een reusachtige speekselsteen ging.

Met pijnklachten en zwelling naar de kaakchirurg

De 37-jarige man was verwezen naar een kaakchirurg nadat hij pijnklachten en een zwelling in zijn onderkaak had. Tijdens kauwen en eten verergerde de pijn en intraoraal onderzoek liet een verminderde mondopening zien. Er was echter geen plaatselijke temperatuursverhoging en ook beide kaken hadden normale tanden zoals te zien was op een orthopantomogram van de patiënt.

Röntgenfoto laat harde groei onder premolaren zien

De röntgenfoto onthulde de aanwezigheid van een harde groei onder zijn premolaren. De aanvankelijke diagnose was dan ook een aangedane mandibulaire tand die chirurgisch verwijderd zou moeten worden. Om dit verder te onderzoeken werd een echo gemaakt zodat de zwelling van het zachte weefsel beter bestudeerd kon worden.

Geen tand maar speekselsteen

De beelden lieten zien dat de ‘tand’ eigenlijk een speekselsteen is, een massa gekristalliseerde mineralen die vastzit in de speekselklier. Normaal zijn deze niet groter dan een paar millimeter maar deze was maar liefst 2 centimeter lang, een erg zeldzaam exemplaar. Ze worden geassocieerd met uitdroging, tabak roken en infectie. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de speekselklier sialolithiase produceert wanneer het abnormaal veel calcium gaat produceren als gevolg van bijvoorbeeld voedselresten of bacteriën.

Operatieve verwijdering

Normaal gesproken worden zulk soort patiënten geadviseerd om de speekselklier te stimuleren om de speekselsteen eruit te krijgen. Bij zo’n groot geval is dit echter niet mogelijk. Met behulp van dissectie met een stomp instrument werd de sialolithiasis uiteindelijk verwijderd. De man had een rustige genezing en de symptomen van pijn en zwelling zijn verdwenen.

Bekijk de afbeelding van de speekseltand bij de bron hieronder.

Bron:
BMJ Cases,
IFLScience

Is het onzorgvuldigheid of angst voor de tandarts? Dat vroegen Duitse onderzoekers zich af. Een evaluatie door de commerciële zorgverzekeraar KKH begin 2020 toont aan dat er een achterstand is op het gebied van preventie, vooral bij mannen. Volgens de analyse over 2018 bezoekt ongeveer tweederde van de vrouwen (62,3 procent) de tandarts voor een preventief onderzoek. Onder mannen was het slechts de helft (50,5 procent) die de tandarts bezoekt voor een jaarlijkse controle.

Deze trend waarbij mannen minder vaak preventief de tandarts bezoeken dan vrouwen, was door heel Duitsland te zien. Het totale percentage Duitsers dat jaarlijks een bezoekje aan de tandarts brengt verschilt echter sterk per deelstaat. Zo onderging 65,6 procent van de Saksen een jaarlijkse check-up, tegenover 48,2 procent van de Bremens.

Betekenis voor Nederland

Het is niet met zekerheid te zeggen dat de resultaten uit dit Duitse onderzoek toepasbaar zijn op de Nederlandse bevolking. Het kan daarom de moeite waard zijn om zelf bij te houden hoeveel van uw mannelijke en vrouwelijke patiënten gebruik maken van preventieve behandelingen. Op die manier zou u de resultaten uit dit onderzoek kunnen bevestigen, of tot uw eigen resultaten komen.

Bron:
ZWP Online

Ondanks de coronacrisis wist Dental Health International Nederland (DHIN) gedurende 2020 mooie projecten uit te voeren en ondersteunen in binnen- en buitenland. Wij lichten de hoogtepunten uit het jaarverslag voor je uit.

Al in 2019 sprak DHIN het verlangen uit om vol in te zetten op de implementatie van preventie in lageinkomstlanden.  Daar is duidelijk gehoor aan gegeven. Uit het DHIN jaarverslag 2020 blijkt dat de organisatie mooie projecten heeft kunnen ondersteunen. Met als hoogtepunt het mondzorgproject in Sierra Leone.

Oral Health Project Sierra Leone

In januari 2020 voerde DHIN een verkenningsmissie uit in Sierra Leone. De hoofddoelstelling van het Oral Health Project Sierra Leone was om trainingen te ontwikkelen voor lokale verpleegkundigen om hun basale tandheelkundige handelingen te leren, zoals het trekken van tanden. Daarnaast wilde DHIN het Brush Wash en Smile-preventieprogramma implementeren in de basisscholen van Masagna, waar het project plaatsvond.

De trainingen waren een groot succes. DHIN gaf training aan verschillende groepen verpleegkunde en verzorgde meerdere portable tandartsstoelen. Daarnaast werd er een dental camp georganiseerd, waar een selectie deelnemers in een krappe week 168 patiënten behandelde en 350 extracties uitvoerde.  Tenslotte is er in maart door DHIN een training gegeven aan 76 zusters over tandheelkundige preventie. Ondertussen werd het BWS-programma op verschillende scholen geïmplementeerd.

Projecten in Nederland

Ook dichter bij huis voerde DHIN een aantal projecten uit. Zo heeft de organisatie in 2020 aan ongeveer 150 onverzekerden tandheelkundige zorg kunnen verlenen. Dat deed zij samen met studenten van de ACTA op De Kruispost in Amsterdam.

Daarnaast werd in 2020 de actie ‘Help DHIN aan 250 extractietangen’ opgezet. Dit was een groot succes. Vooral tijdens de eerste lockdown werd er in veel praktijken goed opgeruimd en werden er veel tangen naar DHIN gebracht. Je kan je oude extractietangen overigens nog steeds opsturen naar:

Dental Health International Nederland
Peppelkade 11b
3992 AL Houten

Mensen hebben vergeleken met andere dieren opvallend vaak last van cariës en orthodontische problemen. Peter Ungar beargumenteert dat dit het gevolg is van de verandering naar zachter en meer suikerrijk eten vergeleken met onze voorouders.

Product van evolutie

Je denkt er misschien niet vaak over na, maar onze tanden zijn het product van miljoenen jaren evolutie. Het werd voor zoogdieren essentieel om eten te kauwen en zoveel mogelijk calorieën uit elke hap taai eten te halen. Hiervoor moeten de tanden heel precies uitlijnen. Dit is ook de reden waarom onze tanden niet gewoon door blijven groeien – de precisie moet gehandhaafd worden.

Fragielere tanden dan andere gewervelden

Tanden zijn dus belangrijk en sterk maar die van ons zijn tegenwoordig relatief fragiel. De meeste mensen hebben in tegenstelling tot andere gewervelden regelmatig last van cariës of orthodontische problemen. Volgens Peter Ungar, paleontoloog en tandantropoloog, kan dit het beste worden uitgelegd door een mismatch tussen de diëten van vandaag en die waarvoor onze tanden en kaken zijn geëvolueerd.

Mond vol leven

De gezonde mond is vol met leven en bevat alleen al 700 soorten bacteriën. Hoewel de meeste gunstig zijn vallen andere juist het glazuur aan door het zuur dat ze produceren. Normaal zijn de concentraties van de laatste categorie organismes te laag om schade aan te richten. Een koolhydraatrijk dieet verandert de situatie echter.
Zacht eten zorgt voor slechte bacteriën
De zuurproducerende bacteriën leven van koolhydraten en verlagen met hun zuurproductie de pH in de mond. In een zuurdere omgeving kunnen andere schadelijke organismes beter leven wat tot een dysbiosis leidt waarin schadelijke soorten de overhand nemen. Vooral suiker en zacht, verwerkt eten zijn grote boosdoeners die de groei van de slechte bacteriën bevorderen. Daarnaast blijft de organische film intact en slijten hoekjes en gaatjes waar plaque-bacteriën hun toevlucht zoeken minder snel weg omdat je door zacht eten minder vaak hoeft te kauwen.

Te kleine kaken

Ook passen onze tanden simpelweg niet langer in onze kaken omdat het dieet van de mens is veranderd naar zachter, verwerkt eten dat minder kauwen vereist dan taai voedsel. “Omdat kaaklengte gebonden is aan spanning als gevolg van zwaar kauwen, zijn onze korte kaken een product van dieetverandering,” zegt Ungar.
Ongeveer 90% van de mensen heeft orthodontische problemen en bij 75% passen de verstandskiezen niet meer in de mond. Veel tandartsen zijn van mening dat het hebben van boventanden die verder komen dan de ondertanden een normaal type occlusie is. Na het bestuderen van duizenden tanden van fossielen en dieren concludeerde Ungar echter dat dat niet zo is, de meeste dieren en voorouders hadden namelijk geen overbeet en verkeerd uitgelijnde tanden.

Tanden niet te groot maar kaken te klein

Vroeger dacht men dat de tanden van mensen te groot waren om in de kaak te passen, maar het blijkt het tegenovergestelde te zijn: kaken groeien niet lang genoeg om de tanden te herbergen. De tandantropoloog zegt dat dit veroorzaakt wordt door een gebrek aan stimulatie tijdens de eerste 18 jaar in het leven. Wanneer er niet genoeg wordt gekauwd scheiden osteoblasten niet genoeg bot uit om de kaken lang genoeg te maken. Onderontwikkelde kaken leiden tot verkeerd uitgelijnde tanden en aangetaste verstandskiezen.

Meer onderzoek nodig

Het is nog niet bekend of er een bepaalde periode tijdens de ontwikkeling is wanneer kaakgroei het meeste voorkomt. Ook is het onduidelijk of incidentele kauwuitbarstingen met veel kracht, of met minder maar herhaalde krachten effectiever zijn in het kweken van kaken. Er zal meer onderzoek moeten worden verricht om de optimale hoeveelheid spanning en intensiteit die nodig is te begrijpen, zegt Ungar.

Bron:
Scientific American

Een Amerikaanse vrouw vond onlangs een enorme haaientand op Hunting Island, South Carolina. De vrouw denkt dat de tand afkomstig is van een prehistorische megalodonhaai.

In de loop der jaren heeft Missy Tracewell er talloze gevonden. Maar een tand als deze zag ze nog nooit. Het exemplaar is zo’n 18 centimeter groot, vergelijkbaar met een gemiddelde handpalm. Ze vond de tand een paar meter van de kustlijn van de Amerikaanse staat South Carolina.

Bij thuiskomst plaatste Tracewell een foto van haar vondst op social media. Dat leverde uiteraard veel roering en commotie op. De vraag is natuurlijk van welk enorm beest de tand geweest kan zijn. Tracewell – en veel van haar volgers – waren er snel van overtuigd dat de tand afkomstig moet zijn van de prehistorische megalodonhaai. Eén van de grootste roofdieren ooit.

Megalodon

De megalodonhaai (vaak ook kortweg “de megalodon” genoemd) spreekt bij veel mensen tot de verbeelding. Het monsterachtige beest zwom tussen de 16 en 2,6 miljoen jaar geleden in onze zeeën. Met zijn enorme, messcherpe, gekartelde tanden was de megalodon met recht één van de meest gevreesde en gevaarlijke roofdieren van de prehistorische wateren.

De megalodon was een enorm beest. Dat moet haast wel met zulke tanden. Volgens wetenschappers kon de haaiensoort tot wel 15 meter lang worden en woog deze 30 keer meer dan een witte haai. Dat zegt de Government and Heritage Library van North Carolina. Het dieet van een megalodonhaai bestond onder andere uit dolfijnen en walvissen.

Wetenschappers geloven dat de haai de sterkste beet had van elk wezen dat ooit heeft geleefd. Zijn kaken waren waarschijnlijk krachtig genoeg om een ​​kleine auto te pletten.

Fossielen

De ‘jongste’ megalodon-fossielen zijn zo’n 2,6 miljoen jaar oud. Rond die tijd zullen de megahaaien ongeveer zijn uitgestorven. Volgens wetenschappers werd de teloorgang van de megalodon veroorzaakt door een supernova, een exploderende ster. Dit veroorzaakte een grote verandering in klimaat en biodiversiteit. Dat zorgde voor een grote golf van uitstervende zeediersoorten.

De enige erfenis van de megalodon zijn de tanden die nog regelmatig gevonden worden. Zo worden er dus ook wel eens tanden gevonden op de stranden van South Carolina. De tand die Missy Tracewell vond is overigens nog niet officieel aangeduid als megalodon-fossiel.

Bron:
News Observer