47% van de Nederlanders ziet het wel zitten om digitaal contact te kunnen hebben met een huisarts. Dit zou ook deels het tekort aan huisartsen kunnen oplossen. Zou digitalisering van de mondzorg volgens u een volgende stap kunnen zijn?
Even met een huisarts chatten over niet-ernstige klachten, of even checken of een bezoekje nuttig zou zijn. Het klinkt als toekomstmuziek, maar als het aan ongeveer de helft van de Nederlanders ligt mag dit best de werkelijkheid worden. Op verzoek van de zorgverzekeraar CZ peilde Kantar de mening van patiënten over digitalisering van de zorg. Het resultaat laat zien dat men in het algemeen positief staat tegenover digitale huisartsenzorg.
Ontlasten van de eigen huisarts
Door bij niet-ernstige klachten eerst met een huisarts te chatten kan de eigen, fysieke huisarts worden ontlast. Deze krijgen daardoor meer tijd om anderen persoonlijk te helpen. Daarnaast kan het het huisartsentekort verminderen.
Laagdrempeligheid groot voordeel
Hoewel het misschien als een verrassing komt, is het best logisch dat patiënten digitale zorg aanmoedigen. Mensen mogen dan wel tevreden zijn met hun eigen, fysieke huisarts, een afspraak maken blijkt toch regelmatig een drempel te zijn. Het is voor een derde van de mensen lastig om een bezoek in te plannen. Wanneer je 24 uur per dag online terecht kan, valt dit probleem weg. Voor veel mensen is de laagdrempeligheid en het gemak van digitale zorg een groot pluspunt.
Zorgverzekeraar blij met resultaten
De zorgverzekeraar CZ is blij met bovenstaande conclusies. Joep de Groot, bestuursvoorzitter van CZ, zegt: “In onze visie is én blijft de fysieke huisarts de spil van de huisartsenzorg. Maar digitaal spreekt aan, dat laat het onderzoek wel zien. Het draagvlak voor digitale manieren van zorg verlenen is bij verschillende groepen best groot. En dat is belangrijk, want door tekorten zien we dat huisartsen flink onder druk komen te staan. En in sommige regio’s is het echt steeds lastiger om een huisarts te vinden. Dat willen we oplossen en digitalisering speelt daarbij een belangrijke rol.”
Taak weggelegd voor zorgverzekeraars
Dat zorgverzekeraars in dit proces belangrijk zouden kunnen zijn komt ook uit de resultaten naar voren. Maar liefst 73% van de respondenten laat blijken dat ze binnen het digitaliseringsproces een rol zien weggelegd voor de zorgverzekeraars. De meerderheid vindt echter wel dat het in eerste instantie een taak voor de huisartsen zelf is.
In hoeverre bent u het eens met deze stelling:
Digitale mondzorg is een goede aanvulling op de reguliere mondzorg.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/12/Bijna-helft-van-Nederlanders-voor-digitale-huisartsenzorg.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-12-15 10:45:362019-12-23 16:06:19Bijna helft van Nederlanders voor digitale huisartsenzorg
De experts zullen het onderwerp van vele kanten belichten: wat kunstmatige intelligentie betekent voor de samenleving en wat de verwachtingen zijn voor de toekomst, wat de beloftes die kunstmatige intelligentie voor ons inhouden, maar ook de problematiek die ermee gepaard gaat, zowel technisch als ethisch. Uiteraard komt ook de tandheelkundige toepassing aan bod.
16 januari 2020, vanaf 16.00 uur, Almere.
In de medische diagnostiek heeft artificial intelligence (AI) al een vlucht genomen, waar het in de tandheelkunde nog een relatief nieuwe ontwikkeling is. Middels zogenaamde ‘’deep learning’’ algoritmes leert de computer radiologische beelden te interpreteren. Dit heeft in de medische radiologie al geleid tot verbetering en vooral ook consistentere diagnostiek bij bepaalde diagnostische taken. En het heeft ook geleid tot wat onrust in de beroepsgroep van radiologen over de toekomst van hun beroep.
Radiologische diagnostiek ondersteunen met kunstmatige intelligentie
Ook in de tandheelkundige radiologie zijn er inmiddels enkele initiatieven om de radiologische diagnostiek te ondersteunen met kunstmatige intelligentie. Die initiatieven zijn er zowel vanuit de commercie als vanuit wetenschappelijke hoek. Het is echter niet eenvoudig om computers te leren om tandheelkundige röntgendiagnostiek te doen, vooral vanwege de brede variatie van verschijningsvormen van cariës en parodontaal botverlies, niet in de laatste plaats door de niet gestandaardiseerde opnametechnieken. Daarom zijn de meeste initiatieven op dit moment gericht op diagnostiek op CBCT-opnamen en panorama-opnamen. Echter verreweg de meest voorkomende pathologie in de mond is nog steeds cariës en parodontale aandoeningen. Van cariësdiagnostiek op bitewings is bekend dat de sensitiviteit te wensen over laat; slechts grofweg 50% van de aanwezige approximale dentinecariës wordt op een bitewing correct gediagnosticeerd. Daarin zou kunstmatige intelligentie dus een verschil moeten kunnen maken.
Onderwerpen
Het wintersymposium van de NVDMFR is geheel gewijd aan de ontwikkelingen op het gebied van de kunstmatige intelligentie in het algemeen en in de radiologische diagnostiek. Middels diverse voordrachten van experts op het gebied van de toepassing van kunstmatige intelligentie voor (ondersteuning van) radiologische diagnostiek poogt de NVDMFR een inspiratiesessie neer te zetten waarbij u meegenomen wordt in de huidige ontwikkeling en de verwachtingen voor de toekomst.
Wij hebben een drietal sprekers bereid gevonden om het onderwerp op een toegankelijke wijze aan u te presenteren. Uiteraard is daarvoor ook samenwerking gezocht met sprekers uit de medische radiologie, waar men een behoorlijke voorsprong heeft op de tandheelkundige toepassing. Daardoor kunnen we het onderwerp van vele kanten belichten: wat kunstmatige intelligentie betekent voor de samenleving en wat de verwachtingen zijn voor de toekomst, wat de beloftes die kunstmatige intelligentie voor ons inhouden, maar ook de problematiek die ermee gepaard gaat, zowel technisch als ethisch. Uiteraard komt ook de tandheelkundige toepassing aan bod. De pioniers die komen spreken zullen ook zeker de link leggen met de dagelijkse tandartspraktijk. Uiteraard zal er ook ruim tijd worden ingepland om in discussie te gaan over de diverse ontwikkelingen.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/11/DVDMFR.gif230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-12-12 13:23:432019-12-17 15:11:46Congres: Artificial Intelligence in de tandheelkundige diagnostiek
Het doel van de parodontale nazorg is het handhaven van de bereikte resultaten. Tijdens elke nazorgzitting maak je als behandelaar een risicoanalyse, die mede de tijdsduur tot de volgende afspraak bepaalt. Als je de motivatie van de patiënt goed zou kunnen inschatten, zou je daarmee dan het succes van de behandeling kunnen voorspellen?
Als de initiële parodontale behandeling, eventueel gevolgd door chirurgie, succesvol is afgerond is de parodontale ontsteking onder controle. Het doel van de parodontale nazorg is het handhaven van de bereikte resultaten. Het succes van de nazorg hangt enerzijds af van een gestructureerde werkwijze van de behandelaar en anderzijds van de therapietrouw (compliance) van de patiënt. Tijdens elke nazorgzitting maak je als behandelaar een risicoanalyse, die mede de tijdsduur tot de volgende afspraak bepaalt. Als je de motivatie van de patiënt goed zou kunnen inschatten, zou je daarmee dan het succes van de behandeling kunnen voorspellen?
Heb je de infectie onder controle, dan is het tijd voor de nazorg!
DIAGNOSE —> INFECTIECONTROLE —> RECONSTRUCTIE
Infectiecontrole geeft groen licht voor reconstructie, onder andere orthodontische behandeling, kroon- en brugwerk, implantologie.
Wat zijn factoren die succes bij een parodontale behandeling bepalen:
Goede samenwerking met de patiënt
Grondige subgingivale gebitsreiniging
Goede immunologische respons
Structuur van een nazorg-afspraak
Deze cirkel geeft een overzicht van de structuur van de nazorg afspraak. Negentien jaar geleden heeft Miranda Belder deze met dr. Dick Barendregt gemaakt. In de afgelopen 19 jaar is de basis nog altijd hetzelfde maar is er wat betreft diagnostiek en risico-bepaling wel wat veranderd.
Diagnose
Belangrijk bij de nazorg is om altijd de medische anamnese te updaten. Met de app van Farmaceutische Kompas op je telefoon is het mogelijk om snel bijwerkingen van medicatie in de mond te checken. Als voorbeeld Amlodipine; deze medicatie heeft de zeer zeldzame bijwerking gingivahyperplasie. Na staken amlodipine was de gingivahyperplasie volledig verdwenen. Tip van Miranda Belder:‘’Maak foto’s’’. tijdens intra-oraal onderzoek van wat je ziet in de mond. Zodat je in een volgende zitting vergelijkingsmateriaal hebt.
Na het vragen naar veranderingen in de medische anamnese en het intra-oraalonderzoek meet je de meest recente parodontiumstatus na.
Risicofactor voor een succesvolle parodontale behandeling zijn furcaties
Furcaties geven een grotere kans op aanhechtingsverlies in de toekomst. En een grotere kans op het ontstaan van wortelcariës.
Wist je dat?
Roken bevordert de incidentie van furcatieslaesies. Daarnaast kan het geassocieerd worden met pulpaproblematiek. En komt het meer voor bij mannen dan bij vrouwen. De hoogste prevalentie bij de distale furcatie van eerste bovenmolaren. De laagste prevalentie bij de mesiale furcatie van de tweede bovenmolaren en molaren met glazuurprojecties hebben grote kans op furcatieproblemen.
Onderzoek van Claffey et al.(1990);
Diepe initiële pockets en furcaties geven de grootste kans op aanhechtingsverlies in de toekomst.
Toename in pocketdiepte gecombineerd met bloedingsneiging geeft grootst voorspellende waarde.
Je moet implantaten meten, bij voorkeur met een plastic sonde om de contour van de supra-structuur goed te kunnen volgen. Bijvoorbeeld met een clickprobe die ook de juiste sonderdruk van 25N geeft.
Naast de parodontiumstatus heb je ook recent röntgenmateriaal nodig om de parodontale situatie te monitoren. Voor vrijgevestigde mondhygiënisten is het soms lastig om goed aan röntgenfoto’s te komen.
Risk-level
Het risk-level wordt beïnvloed door:
Aanvalfactoren <> afweerfactoren
Microbiële aanval <> immuunrespons
Als de aanval en de afweer in balans zijn is er sprake van infectie-controle. Als er een disbalans ontstaat is er geen infectie-controle meer. De behandelaar doet dan onderzoek naar welke factor of factoren verantwoordelijk zijn voor de verstoring van het evenwicht.
Interval
Intervalbepaling
Aan de hand van risicofactoren. Dus nooit hetzelfde! Iedereen die nazorg doet, is een riskmanager die de risicofactoren analyseert en evalueert.
Herinstructie
Er is een enorme keuze uit middelen. “Jullie als behandelaars moeten de patiënten (juist) begeleiden bij het zoeken naar het juiste mondhygiëne-middel. Probeer eens iets nieuws, wees er creatief in”, zei Belder. Gebruik van disclosing is vaak heel illustratief.
Stuur tussen twee intervallen een appje naar de patiënt. Hoe kan je het op een leuke manier doen?
App bijvoorbeeld een foto waarop je de disclosing ziet, zodat de patiënt het kan terugzien. Of app informatie over de te gebruiken materialen.
De boodschap is: (WEES)DENK CREATIEF! Gebruik nieuwe media zoals Whatsapp.
Gebitsreiniging
Onderzoeken laten niet echt zien wat het beste is, handinstrumentarium of ultrasone apparatuur. Gebruik wat jou past als behandelaar en wat bij de patiënt past. Ga er niet te star mee om. Wees je ervan bewust dat je in de nazorg niet altijd met een scherpe set aan de slag moet gaan. Als je dit jaren achtereen doet kan er slijtage ontstaan aan met name de worteloppervlakken.
Verslaglegging
Leg na elke behandeling gestructureerd vast wat je hebt gedaan en wat er is besproken.
Doel van de nazorg is handhaven van de infectiecontrole —> Doel kan bereikt worden door een goede en gestructureerde kwalitatieve nazorg —> Samen met compliance van de patiënt
Structuur van nazorg op lange termijn: individuele benadering!
Individuele benadering is erg belangrijk. Je moet een samenwerkingsverband aangaan met de patiënt. Er zijn veel factoren die compliance beïnvloeden. Over het onderwerp therapietrouw zou Belder middagen kunnen praten, helaas was daar de tijd niet voor.
Angst
Tijdens haar lezing stipte ze de factoren Angst en de Benadering van de zorgverlener aan.
Er zijn verschillende soorten angst
Angst die voort komt uit model-leren
Informatie van anderen
Traumatische ervaringen
Genetische aanleg
Waar zijn mensen bang voor?
Machteloosheid/controleverlies. Meeste mensen vinden het daarom prettig om informatie (van) over de behandeling te krijgen
Pijn/fysieke beschadiging
Naalden
Geluid van de boor
‘Het haakje’
Ultrasoon geluid
Het gedrag van de behandelaar
Autoritair
Onbegrip
Geen of weinig informatie geven
Hardhandig
Wat te doen als behandelaar?
Toon begrip voor de angst
Neem de tijd
Straal uit dat je iemand er doorheen sleept
Verdoof
Spreek een stopteken af
Geef voldoende informatie
Afleidingstechniek bijvoorbeeld buikademhaling, radio
* bron: Dyonne Broers, tandarts en directeur zorg bij ACTA.
Patiënten met een hoge angstbeleving ervaren meer pijn.
Benadering van de zorgverlener
Hoe bewerkstellig je als behandelaar een gedragsverandering bij je patiënt. Prochaska e.a. 1992 ontwikkelden een model wat laat zien hoe je via de precomtemplatie-fase, de comtemplatie-fase en de preparatie-fase in actie kan komen. Welke rol wij als behandelaar spelen in het behoud van de gedragsverandering en wat te doen bij terugval.Compliance vs. non-compliance: De rol van mondhygiënist is om de patiënt weer te motiveren. Voel je twijfel bij je patiënt, benoem dat dan ook.
Een voorbeeld van een motivatietechniek is Motivational Interviewing (MI)
Motivational interviewing:
Op gelijkmatige basis communiceren
Empathisch luisteren
De informatie structureren
Ambivalentie benoemen
Door bewustwording van de ambivalentie kan er daadwerkelijk gedragsverandering plaatsvinden
Motivatie van patiënten is een dynamisch proces dat afhankelijk is van omgevingsfactoren.
Inschatting Motivatie patiënt & risicofactoren = voorspeller therapeutisch succes
“In Nederland houden we heel erg van richtlijnen en protocollen. Blijf nadenken en blijf kijken naar de situatie op dat moment. Zorg voor een individueel plan en maak gebruik van nieuwe media.”
Miranda Belder heeft haar opleiding tot mondhygiënist gevolgd van 1986-1988 aan de Stichting Opleiding Mondhygiënisten te Utrecht. Zij was van 1988 tot 1993 werkzaam in diverse algemene praktijken in het Gooi. Vanaf 1993 tot en met 2013 is zij werkzaam geweest in de Kliniek voor Parodontologie te Amsterdam. Tevens is zij vanaf 2004 werkzaam als vrijgevestigd mondhygiënist in de Groepspraktijk voor Mondhygiëne in Alphen a/d Rijn, nu samen met drie collega-mondhygiënisten. Na haar afstuderen heeft zij diverse cursussen gevolgd o.a. Parodontale diagnostiek en behandelingsplanning, Initiële parodontale behandeling (Paro A/B/C) maar ook Psychodiagnostiek voor tandheelkundig specialismen en mondziekten. Zij geeft regelmatig lezingen en workshops over parodontale nazorg, richtlijnen peri-implantitis,factoren die compliance beïnvloeden en wat is je succesrate?
Verslag voor dental INFO door Joanne de Roos, tandarts, van de lezing van Miranda Belder tijdens het congres Paro van Bureau Kalker.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/04/Nazorg-bij-parodontitis-the-grand-finale-en-een-nieuw-begin.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-12-09 11:15:282019-12-09 14:30:20Nazorg bij parodontitis: the grand finale en een nieuw begin
De endodontische revisie behelst in verreweg de meeste gevallen het opnieuw reinigen en vullen van het wortelkanaal. Met geduld, het juiste instrumentarium en vooral creativiteit is voor ieder probleem wel een passende oplossing te vinden.
Apicale chirurgie (apexresectie)
Materiaalkeuze
In een studie van Safi et al. (2019) werden de vulmaterialen MTA en ERRM (biokeramische putty) met elkaar vergeleken. Alle elementen werden ultrasoon geprepareerd onder de microscoop. Na twee jaar bleek dat in 93,3% van de elementen de behandeling succesvol was. De keuze van het materiaal maakte significant niet uit.
Apicale preparatie
Tsesis et al. (2006) vergeleek verschillende preparatie methodes: de moderne methode en de traditionele methode. Bij de moderne methode wordt er een loodrechte apexresectie uitgevoerd en wordt er retrograad geprepareerd met ultrasone instrumentarium. Bij de traditionele methode wordt er een schuine bevel geprepareerd en wordt, in plaats van ultrasoon instrumentarium, de boor gebruikt. De resultaten lieten zien dat er sprake is van meer mislukking bij de traditionele behandeling.
Oorzaken niet-genezen na chirurgie
Het kan zijn dat er na de apexresectie geen sprake is van een duurzaam gezond resultaat. Hier kunnen verschillende oorzaken ten grondslag aan liggen (Saunders 2005):
Persisterende infectie
Re-infectie door lekkage
Extraradiculaire infectie – 6%
Onvolkomenheden in apicale afsluiting
Anatomische aspecten (isthmus)
Slechte technische uitvoering
Fracturen/cracks -9,5%
Het ontbreken parodontale aanhechting. Een blijvende verbinding tussen de sulcusbodem en de peri-apex heeft een negatieve invloed op de prognose.
De twee hoofdoorzaken van het mislukken van een apexresectie zijn:
Persisterende infectie: er zit nog steeds viezigheid.
Re-infectie door lekkage: deze viezigheid is onvoldoende geëlimineerd/ afgesloten.
Song et al. (2011) deed onderzoek naar de oorzaken van het falen van de apicale chirurgie. Van de 54 gebitselementen die faalden, was in de meeste gevallen een onjuiste retrograde preparatie (n=20) de oorzaak. Andere oorzaken waren: afwezigheid retrograde vulling (n=24), gemist kanaal (n=4), lekkend kanaal (n=3), aanwezigheid van een istmus (n=3).
Behandelopties na falen apicale chirurgie
Er zijn vier oplossingen wanneer er sprake is van een slecht behandelresultaat na apicale chirurgie (Hülsmann 2016):
Hierbij is de vraag waarop je als behandelaar je keuze baseert. Bij het maken van de keuze spelen vier factoren een rol:
Wetenschappelijk bewijs
Klinische aspecten + patiëntgebonden factoren
Wens van de patiënt
Kennis, kunde en ervaring van de behandelaar
Chirurgische herbehandeling
Peterson en Gutman (2001) keken in hun systematic review naar de kans op genezing na het opnieuw uitvoeren van een apexresectie. In een derde van de gevallen was er geen sprake van genezing en daarom werd er geconcludeerd dat het opnieuw uitvoeren van een apexresectie niet zo succesvol is. Wat echter opvallend is aan de studie, is dat alle studies erg gedateerd zijn (1970 – 1997). In die tijd werd er nog geen microscoop en/of CBCT gebruikt.
Gagliani et al. (2005) keek in zijn studie naar het verschil in slagingspercentage tussen chirurgische behandeling en de chirurgische herbehandeling (uitgevoerd onder de microscoop, ultrasoon retrograad geprepareerd, SuperEBA als vulmateriaal). De resultaten lieten zien dat de eerste chirurgische behandeling (86%) succesvoller is dan een hernieuwde apexresectie (59%). In deze studie werd er dus geconcludeerd dat de eerste kans het meest succesvol is.
Song et al. (2011) evalueerde 54 chirurgisch herbehandelde elementen (microscoop, ultrasone retrograde preparatie, MTA of SuperEBA vulling). De resultaten lieten zien dat er bij 92,9% sprake was van succes. Zijn conclusie was dan ook dat het chirurgisch herbehandelen heel succesvol kan zijn.
Ook Kim et al. (2018) analyseerde de chirurgische herbehandeling (microscoop, ultrasone retrograde preparatie, MTA of superEBA vulling). Zijn conclusie was dat de eerste chirurgische behandeling zeer succesvol is (91,6%), maar chirurgische herbehandeling daar niet of nauwelijks aan onder doet (87,6%). De herbehandeling dus zeker kansrijk.
Aan de hand van de resultaten van de hierboven genoemde studies kan dus gesteld worden dat de keuze van het uitvoeren van chirurgische herbehandeling absoluut afhankelijk is van de patiënt- en element factoren.
Niet-chirurgische herbehandeling
Afsluiting van open apex met MTA
Wanneer er een endodontische herbehandeling uitgevoerd moet worden na een apexresectie dan is er altijd sprake van een open apex. De meeste wetenschappelijke resultaten over dit onderwerp komen uit de traumatologie. Simon et al. (2007) bestudeerde 57 gebitselementen met open apex waarbij gelijk een orthograde apicale plug van MTA werd aangebracht in de eerste zitting, dus zonder eerst calciumhydroxide aan te brengen. De resultaten lieten zien dat er bij 81% sprake was van genezing. Het blijkt dat de keuze voor het soort MTA (of andere hydrofiele producten) niet uitmaakt, met alle materialen kunnen goede resultaten worden behaald.
In een retrospectieve studie van Mente et al. (2015) werden 25 elementen geanalyseerd waarbij een niet-chirurgische herbehandeling was uitgevoerd nadat apicale chirurgie niet succesvol was gebleken. Alle behandelingen waren uitgevoerd onder de microscoop en er werd bij alle elementen een orthograde apicale plug van MTA aangebracht. De resultaten lieten zien dat er in 87% sprake was van genezing.
Tulus et al. (2016) concludeerde in zijn retrospectieve studie dat een niet-chirurgische herbehandeling na het uitvoeren van een apexresectie bij 69,5% van de gebitselementen succesvol is.
Vierde kanaal
Een veelvoorkomende oorzaak van het niet slagen van een apexresectie in een bovenmolaar is het missen van het vierde kanaal. Buhrley et al. (2002) deed onderzoek naar het gebruik van vergroting bij het vinden van het vierde kanaal in een bovenmolaar. Het bleek: hoe groter de vergroting waarmee er gewerkt werd, hoe groter de kans was dat het vierde kanaal gevonden wordt. Men kan zich dus afvragen of je een bovenmolaar nog wel moet behandelen zonder gebruik te maken van vergroting en of je een patiënt met een zwarting aan de mesiale radix nog wel moet verwijzen naar de kaakchirurg zonder eerst te kijken of het vierde kanaal niet gemist is. Daarnaast geldt ook dat hoe meer ervaring de behandelaar heeft, hoe makkelijker het vierde kanaal wordt gevonden (Corcocan et al. 2007).
Verwijderen van oude retrograde vulling
Pannkuk (2011) bestudeerde gebitselementen waarbij de retrograde oude (amalgaam-) vulling met ultrasone apparatuur verwijderd werd. Uit zijn resultaten bleek dat dit het beste lukt aan de vestibulaire zijde. Wanneer dit namelijk aan de linguale zijde wordt gedaan dan is het risico groot dat het restje retrograde vulling naar buiten, in de peri-apex, geduwd wordt. Wanneer dit gebeurd dan bestaat de kans dat het stukje via een fistel naar buiten komt. Mocht het stukje in de peri-apex blijven dan moet dit meestal verwijderd worden om het geïnfecteerd is en daarom de kans groot is dat de ontsteking anders persisteert.
Conclusie
Er zijn verschillende behandelopties na het falen van apicale chirurgie.
Voor de verschillende behandelopties geldt het volgende:
Extractie – deze optie moet altijd genoemd worden.
Chirurgische herbehandeling – bij een goede indicatie kan het goed worden toegepast.
Niet-chirurgische herbehandeling – bij goede indicatie, vooral bij meerwortelige elementen, kan het goed toegepast worden.
Niet-chirurgische herbehandeling + chirurgische herbehandeling – bij een goede indicatie kan het goed worden toegepast.
De keuze moet dus altijd gemaakt worden aan de hand van de verschillende factoren: wetenschappelijk bewijs, klinische aspecten + patiëntgebonden factoren, wens van de patiënt, kennis/ kunde/ ervaring van de behandelaar.
Michiel de Cleen studeerde tandheelkunde aan de UvA. Na zijn afstuderen in 1988 was hij tot 1995 als (gast)docent verbonden aan de vakgroep Cariologie en Endodontologie van ACTA. Hij voert nu 20 jaar een full-time endodontische praktijk in Amsterdam. Naast zijn klinische werkzaamheden is hij zeer regelmatig spreker op binnen- en buitenlandse congressen en is hij cursusdocent op het gebied van de endodontologie en tandletsels. Hij publiceert regelmatig in (inter)nationale vakbladen.
Verslag voor dental INFO door Marieke Filius, tandarts, van de lezing van Michiel de Cleen tijdens het congres De endodontische herbehandeling van Bureau Kalker.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/12/Wortelkanalen-opnieuw-reinigen-en-vullen-obstakels-en-hindernissen.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-12-09 11:00:472019-12-09 11:46:58Wortelkanalen opnieuw reinigen en vullen: obstakels en hindernissen
In je mondzorgpraktijk kun je te maken krijgen met verschillende typen patiënten. Hoe je het beste kunt reageren op patiënten met een vermijdende persoonlijkheid vertelde dr. Thunnissen tijdens het congres ‘Bijzondere patiënten in de praktijk’.
Vermijdende persoonlijkheid
Iemand met een vermijdende persoonlijkheid is het type patiënt dat vaak niet komt. Hij belt vaak af, maakt behandelingen niet af en zal irritatie bij je opwekken. Als je meer over de achtergrond van zo’n iemand weet, zal je je minder snel ergeren, compassie krijgen en er mee weten om te gaan.
Persoonlijkheidsstoornis
Vermijden van conflicten kennen we allemaal. We schamen ons allemaal wel eens en kwetsbaar opstellen is niet eenvoudig. Het is pas een persoonlijkheidsstoornis als het leidt tot schadelijke en rigide patronen in denken, voelen en gedrag die negatieve gevolgen hebben voor werk en relaties. Een vermijdend persoon is een inflexibel persoon. Veel trekken van een persoonlijkheidsstoornis of -probleem herken je vaak eerder bij een van je collega’s of bij een familielid, maar minder bij jezelf. Het gedrag van een vermijdend persoon kan tot veel klachten voor de persoon zelf leiden maar is vaak minder opvallend en heftig dan het gedrag van iemand met narcisme of borderline.
Als kind
Mensen die vermijdend gedrag vertonen, kunnen een aangeboren angstig temperament hebben. Zij waren als kind al angstig, wat zich uitte in het hebben van heimwee en in het schoolreisje niet leuk vinden. Hoe de ouder hierop reageert, is van essentieel belang. De ouder kan te beschermend optreden of juist de emotie niet opvangen en dus het kind verwaarlozen. Als ouders zeggen: “Stel je niet aan!”, dan kan de angst juist groter worden. Er moet dus een middenweg in gevonden worden. Kinderen waarvan de ouder vaak weg is, hebben meer kans op een persoonlijkheidsstoornis dan bij diegenen met een sterk sociaal netwerk zoals in een dorp.
Combinatie
Mensen kunnen al heel jong besluiten dat ze continu op hun hoede moeten zijn en steeds maar de kat uit de boom kijken. Mensen met vermijdend gedrag hebben vaak trauma’s opgelopen. Zij besluiten dat conflicten vermeden moeten worden, dat ze niet aantrekkelijk zijn en minder zijn dan anderen. Je kan zien dat de combinatie tussen aangeboren temperament, matching met de ouders en ervaringen in de jeugd en daarna, mensen naar het negatieve pad kan trekken. Als een kind bijvoorbeeld niet gekozen wordt bij gym, wordt de (angstige of onzekere ) persoonlijke aanleg versterkt. “Zie je wel”, denkt men dan.
Dit gebeurt ook bij volwassenen: als iemand met een vermijdende persoonlijkheid een kamer binnenkomt en de mensen lachen, denkt deze persoon algauw dat hij uitgelachen wordt, terwijl iemand anders denkt dat er net een leuke mop is verteld.
Daarnaast speelt de factor toeval ook een rol in het ontstaan van een persoonlijkheidsstoornis: welke gebeurtenissen en mensen komen er op je levenspad? Wat maak je mee in liefde en werk?
Arrogant
Herken je een patiënt die deze patronen heeft? Wat roept dit op? Roept het zorg op of irritatie? Soms kan arrogantie een overdekking zijn van iets anders. Zo’n persoon kan juist heel kwetsbaar en onzeker zijn. Probeer dus niet vanuit je eerste emotie te reageren als je iemand arrogant vindt. Professionele distantie is belangrijk bij een dergelijke patiënt, maar ook betrokkenheid. Probeer hierin de balans vinden.
Accepterende houding
Een positieve bevestiging doet het altijd goed. Zeg bijvoorbeeld: “Fijn dat je er bent.” Vermijdende mensen zijn vaak heel precies. Die willen alles weten, tot in detail. Laat weten dat dit oké is. Zie het als een kwaliteit en laat de regie bij de patiënt. Probeer vermijdende patiënten te zien als een uitdaging en niet als mensen die jou bewust het leven moeilijk maken. Ga na wat er onder ‘moeilijk gedrag’ zit en probeer daar op in te gaan. Wees zelf de baas over je eigen communicatie. Gebruik hierbij effectieve transacties.
Transactionele analyse
De ander reageert op wat hij denkt dat jij bedoelt. Vaak denk jij dat jij wel duidelijk bent, maar dat de ander het niet snapt. Steek hand in eigen boezem, als er problemen optreden in de communicatie, want dan kan je de communicatie sturen. Wat er met effectieve transacties wordt bedoeld, wordt aan de hand van het model ‘transactionele analyse’ uitgelegd. Daarmee deel je persoonlijkheden in:
Volwassenen;
Ouder;
Kind.
(omdat het niet om daadwerkelijke volwassenen, ouders of kinderen gaat maar om concepten waarmee we de persoonlijkheid kunnen begrijpen, schrijven we ze met een hoofdletter)
‘Kind’ is op te delen in ‘het aangepaste Kind’ en ‘het natuurlijke Kind’. Het ‘aangepaste Kind’ is coöperatief en gehoorzaam en het ‘natuurlijke Kind’ is spontaan en creatief. De ‘structurende Ouder’ kan grenzen stellen. De voedende kant van de Ouder is meer zorgzaamheid. De Volwassene reageert adequaat in het hier en nu.
Zorgzaam en begrenzen
Stel je stelt de vraag: “Hoe vaak poetst u?”, dan is dat een volwassen vraag waarbij je om informatie vraagt. De patiënt kan hier echter kritiek in horen, zoals een kind. Hij ziet dan een ouder in je en kan dan in angst schieten. Als je zegt: “Ik vroeg gewoon, hoe poetst u?“, dan wordt de angst groter. Dus je moet eerst even geruststellen in je ouderrol. “Geen zorgen, het is echt puur een vraag ter informatie. Ik vraag dit aan iedereen.” De vermijdende patiënt kan ook denken: “Het is het weer niet goed!” en reageert zodoende met boosheid. Op dat moment voel jij je als behandelaar misschien bekritiseerd en raak je uit je professionele rol. Je wordt misschien timide en slikt je vraag in of je reageert geïrriteerd met: “Je hoeft niet zo boos te doen, ik vroeg gewoon…” De patiënt kan dan weglopen en voelt zich niet begrepen. Dan heb je helemaal de poppen aan het dansen. Begrens dan: “Ik stop even, want het lijkt alsof u allemaal dingen in uw hoofd haalt. Ik ga u eerst even van informatie voorzien, want ik merk dat u angstig wordt.” Zorgzaam zijn is goed, maar begrenzen is ook belangrijk. Dus je wisselt van zorgzaam naar begrenzend en naar volwassen.
Naar volwassen
Als jij volwassen doet en de ander reageert volwassen, dan zit je op hetzelfde level en kan je informatie blijven geven. Als je merkt dat de patiënt naar een andere emotie wisselt, bijvoorbeeld door er om heen te draaien en angstig wordt, dan moet je naar ‘Ouder’ wisselen. Ook als iemand boos wordt, dan is het goed om te begrenzen. “Ho wacht, dat is niet wat we gaan doen. Ik wil u vragen of het u gaat lukken om even te luisteren.” Als dat niet lukt, blijf dan afwisselend begrenzen en ondersteunen, totdat je merkt dat iemand weer aanhaakt om het gesprek vanuit de posities Volwassene-Volwassene voort te zetten.
Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, van de lezing van Moniek Thunnissen tijdens het congres ‘Bijzondere patiënten in de praktijk’ van Lemion.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/11/Moeilijke-patiënten-Zo-behoud-je-je-energie.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-12-09 10:45:422019-12-09 11:50:07Hoe kun je het beste omgaan met patiënten met een vermijdende persoonlijkheid?
Het doel van deze kwantitatieve pilotstudie met een pre-experimenteel design was het verkrijgen van kennis en inzicht in de effectiviteit van de eHealth-app Mondmaatje voor de reductie van plaque en bloeding bij gingivitispatiënten. Daarnaast werden het zelfgerapporteerde mondverzorgingsgedrag, de ervaringen van gingivitispatiënten met Mondmaatje en hun behoeften aan een informatiekanaal voor het ontvangen van informatie over de mondgezondheid en mondverzorging geëvalueerd.
Onderzoek
Vijfentwintig deelnemers zijn onderzocht aan de hand van de Plaque Control Record, de Bleeding On Marginal Probing, een mondhygiënevragenlijst en een gebruiksvriendelijkheidsvragenlijst. Er vond een voor- en nameting plaats. Uit de resultaten bleek dat de gemiddelde plaquescore en bloedingsscore bij de nameting significant lager was dan bij de voormeting. Uit de resultaten van de vragenlijsten is gebleken dat de app-gebruikers de app als effectief hebben ervaren en dat de mondverzorging tijdens de onderzoeksperiode significant is verbeterd. Verder lieten de resultaten zien dat na twee weken de meerderheid van de deelnemers voor een app als informatiekanaal kiest.
Op basis van het onderzoek kan voorzichtig geconcludeerd worden dat de Mondmaatje-app effect heeft op de bloeding en plaque. Het zelf gerapporteerde mondverzorgingsgedrag is verbeterd en de app werd als gebruiksvriendelijk ervaren.
Deze posters werden beoordeeld met een cijfer 7 of hoger en zijn een selectie uit de gemaakte posters die interessant zijn voor werkzame mondhygiënisten.
In maart van dit jaar is de KNMT-richtlijn Patiëntendossier herzien, wat onder andere betekent dat enkele nieuwe onderwerpen nu verplicht moeten worden vastgelegd. Daarentegen wordt de dossiervoering door sommige tandartsen vooral als een verplichting gezien, die veel werklast met zich meebrengt. Welke nieuwe onderwerpen zijn nu verplicht om vast te leggen? En wat zijn de voordelen van uitgebreide dossiervoering? Dit artikel geeft antwoord op deze vragen.
Waarom uitgebreide dossiervoering?
In de KNMT-richtlijn Patiëntendossier wordt gesteld dat dossiervoering van belang is in het kader van:
Kwaliteit en continuïteit van de zorgverlening en het inzichtelijk maken daarvan
Voor het kunnen leveren van een continue en kwalitatief goede tandheelkundige zorg zal een tandarts moeten kunnen beschikken over relevante gegevens omtrent eerdere onderzoeken en behandelingen van de patiënt. Deze worden vastgelegd in het patiëntendossier, dat daarmee ook een indicatie kan geven van de kwaliteit van verleende zorg.
Verantwoording en toetsbaarheid
Van de tandarts mag worden verwacht dat hij bereid is verantwoording voor zijn handelen af te leggen en zich zowel naar collegae als patiënten toetsbaar op te stellen. Een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier kan daarbij behulpzaam zijn. Voorts blijkt uit jurisprudentie dat een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier van belang is in verband met de bewijslast bij juridische procedures.
Nieuwe verplichte onderdelen in het patiëntendossier
De tandarts heeft te maken met verplichte en te overwegen (niet-verplichte) onderdelen in het patiëntendossier – wat is vastgelegd in de KNMT-richtlijn Patiëntendossier – die in zijn volledigheid zijn uitgeschreven in de tabellen onderaan dit artikel.
De nieuw verplichte onderwerpen in deze lijst zijn:
Burgerservicenummer van de patiënt
Het formuleren van zorgdoel, zorgplan en behandelplan
Zorgdoel, zorgplan, behandelplan en eventuele aanpassingen daarvan met de reden, wanneer de situatie daar aanleiding toe geeft.
Gegevens m.b.t. röntgenonderzoek
Zo moet worden vastgelegd:
Indicatie voor de opname en de indicerende tandarts moet herleidbaar zijn.
Bevindingen die op de opname zijn geconstateerd en de waarnemingen die op deze opnamen zichtbaar zijn en die buiten het deskundigheidsgebied van de zorgverlener vallen, maar waarvoor verwijzing naar een andere zorgverlener nodig of wenselijk is (Dit heeft betrekking op de bevindingen die afwijken van het normale en waarvan men redelijkerwijs kan vermoeden dat deze behandeling behoeven).
Zorgverlener die de opname heeft gemaakt.
Soort röntgenopname.
Gebruikte anesthesie en hoeveelheid
De tandarts kan ook in een protocol vastleggen welke anesthesie gebruikt wordt en welke dosering. In dat geval hoeven alleen afwijkingen van het protocol in het dossier te worden vermeld.
Aard en toedracht van een incident, tijdstip van het incident en de namen van de betrokken zorgverleners bij incidenten in de zorgverlening met (mogelijke) merkbare gevolgen voor de patiënt
Een incident is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg, en heeft geleid, had kunnen leiden of zou kunnen leiden tot schade bij de cliënt.
Spanningsveld tussen meer dossiervoering en efficiënter werken
In artikelen, cursussen, visitaties en IGJ inspecties ligt de nadruk op de verplichte onderdelen die in ieder dossier vastgelegd moeten worden in het kader van verantwoording en toetsbaarheid, waarvan het aantal dus in de herziene richtlijn verder is uitgebreid. De dossiervoering wordt door sommige tandartsen vooral als een verplichting gezien, die veel werklast met zich meebrengt. Deze extra last past daarmee niet in het zoeken naar een efficiëntere praktijkvoering, waar veel tandartsen eveneens mee bezig zijn omdat het rendement van de praktijk onder druk staat.
Er wordt dan dus een ‘spanningsveld’ ervaren tussen meer dossiervoering en efficiënter werken. Ik ben van mening dat dit spanningsveld er niet hoeft te zijn en dat een uitgebreider dossier alleen maar toegevoegde waarde oplevert voor de praktijk.
De voordelen
Uitgebreide dossiervoering levert veel voordelen op die nog meer onderkend en benut kunnen worden. En doordat de zorgverlening meer en meer een teamprestatie wordt, zullen deze voordelen alleen maar groter worden.
Zorgverlening is geen momentopname maar een proces
Zonder een goed bijgehouden dossier bestaat de zorgverlening uit losse momentopnamen na elkaar. Echter, mondzorg is een continu proces waarbij de patiënt frequent wordt gezien. Door van elk bezoek – in het bijzonder bij het periodiek mondonderzoek – ook goede verslaglegging te doen en in de tijd te beoordelen, is de tandarts veel beter in staat de verleende zorg als een proces te overzien. Om zodoende in te kunnen spelen op ontwikkeling van de mondgezondheid van de patiënt.
Kwaliteit van zorg neemt toe door de kans op fouten te reduceren
Louis van Gaal zei ooit: “Kwaliteit wordt geleverd door de kans op fouten te reduceren”.In plaats van te vertrouwen op de informatie die we in ons hoofd opslaan, maakt het delen en beschikbaar hebben van informatie de kans op fouten kleiner. Het patiëntendossier is uiteraard de centrale plek waar al deze informatie samenkomt.
Effectiviteit van geleverde zorg wordt zichtbaar
Door gegevens vast te leggen stelt een tandarts zichzelf in staat de effectiviteit van de geleverde zorg te beoordelen. Nogmaals, mondzorg is een proces van zorgverlening. De laatste fase binnen het proces is de evaluatie fase. Zonder goede vastlegging is het niet mogelijk het effect te meten. Dit wordt wel mogelijk door bijvoorbeeld de volgende zaken consequent vast te leggen én periodiek te evalueren:
DPSI-score
succes van de endodontische behandeling
reden en levensduur van een restauratie
pijnklachten als gevolg van cariës
effecten bij behandelbeleid Mondzorg Jeugdigen
Regie van zorgverlening ligt bij de tandarts
De zorg wordt tegenwoordig door steeds meer zorgverleners geleverd. Zowel binnen één praktijk als via horizontale en verticale verwijzing. De tandarts dient de regie te hebben en te houden over de zorgverlening. Alleen diegene die alle informatie centraal beschikbaar heeft in het patiëntendossier, kan de regie voeren over de zorgverlening. Belangrijk daarbij is uiteraard dat er goede afspraken zijn gemaakt omtrent het verwijzen door en terug rapporteren naar de hoofdbehandelaar.
Bespreken van een zorgdoel geeft richting aan de zorg
Binnen de KNMT-richtlijn Patiëntendossier is het nu dus verplicht een zorgdoel vast te leggen. Kenmerk van het stellen van doelen is dat dit richting geeft en focus oplevert. Het bespreken van het zorgdoel met patiënten levert een toekomstgericht gesprek. Het zorgdoel kan vervolgens als kapstok dienen bij het bespreken van behandelplannen, wat de acceptatie van behandelplannen kan vergroten.
Dossiervoering is uitermate goed te delegeren
Wat wordt vastgelegd in het patiëntendossier, is uiteraard de keuze van de tandarts. Echter, het daadwerkelijk vastleggen van de informatie in het dossier, kan prima door een niet-tandarts worden uitgevoerd. Door duidelijke afspraken te maken en assistenten goed te instrueren, kan de dossiervoering grotendeels worden gedelegeerd. Dit uiteraard altijd onder supervisie van de tandarts.
Tip: Maak uniforme afspraken
Om praktijk breed en op uniforme wijze te voldoen aan de herziene richtlijn, is het advies een protocol dossiervoering op te stellen. Door het maken van centrale afspraken rondom dossiervoering – en deze uit te schrijven in een protocol of beleid – zal een praktijk haar dossiervoering veel beter kunnen uniformeren, waardoor mede de kwaliteit van informatie-uitwisseling tussen zorgverleners in een praktijk toeneemt.
Door: Sjoerd Kuiken – eigenaar van Kuiken Praktijkmanagement en mede eigenaar van de Dental Management Toolkit . Via de Dental Management Toolkit worden praktische protocollen en formulieren aangereikt aan praktijken om zich te conformeren aan geldende wet- en regelgeving. Zo is in de Toolkit een ‘Voorbeeld beleid Dossiervoering’ opgenomen.
De mogelijk relatie tussen parodontitis en systemische ziekten krijgt steeds meer aandacht. Zo kan bijvoorbeeld de associatie tussen reumatoïde artritis en parodontitis mogelijk worden verklaard door unieke eigenschappen van de ‘klassieke’ mond-pathogeen Porphyromonas gingivalis. Het belang van goede mondgezondheid en de rol van de tandheelkundige professional neemt steeds verder toe.
Onderzoek
Nieuwe DNA technieken
Vele factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van parodontitis. Microben spelen echter een essentiële rol in het ontstaan van parodontitis, immers: zonder bacteriën, geen parodontitis. Veel onderzoek richt zich dan ook op deze bacteriën en met de nieuwe DNA-technieken is er steeds meer mogelijk. Jørn et al. (2005) gebruikte een nieuwe DNA-techniek voor bacterieonderzoek van de mondflora, namelijk de 16S rRNA sequencing. Het doel van het onderzoek was om de samenstelling van de normale bacterieflora van de mond vast te stellen . De biofilm van vijf gezonde personen werd bestudeerd aan de hand van 16S rRNA sequencing. Plaque werd verzameld op verschillende plekken in de mond: tong, wangslijmvlies, palatum, tonsillen, supragingivale plaque en subgingivale plaque. Het bleek dat bij geen enkele proefpersoon en/of plaats in de mond de samenstelling hetzelfde was. Daarnaast waren er per persoon 20-30 verschillende bacteriën aanwezig. Een belangrijke bevinding was dat er bij geen van de proefpersonen bacteriën gevonden werden die geassocieerd worden met parodontitis of cariës.
Ook werd deze nieuwe techniek toegepast bij patiënten met parodontitis. Hiervoor werd de subgingivale plaque onderzocht. Uit de resultaten bleek dat de meeste bacteriën die door middel van deze techniek werden geassocieerd met parodontitis al wel bekend waren, behalve de Filifactoralocis en TM7. Deze nieuwe DNA-technieken laten dus zien dat de bacteriën die we jaren geleden klinisch relevant achtten, nog steeds als belangrijke pathogenen kunnen worden beschouwd.
Samenvattend hebben de nieuwe DNA technieken ons laten zien dat het microbioom complex is en dat het uit vele honderden bacteriesoorten bestaat, waarvan we een deel niet kunnen kweken. Doordat niet-kweekbare bacteriën nauwelijks onderzocht kunnen worden in het laboratorium, stagneert de praktische toepassing van de nieuwe kennis. We weten bijvoorbeeld nog te weinig over de eigenschappen van de biofilm, de interacties tussen bacteriën, virulentie factoren, pathogeniteit en antibioticumgevoeligheid.
Klinische parodontale microbiologie
Men kan zich dus afvragen of alle informatie die we hebben op basis van kweektechnieken obsoleet is, aangezien we een aantal bacteriën niet kunnen kweken. Toch geven deze studies sterke tot matige bewijzen over de rol van bacteriën voor de progressie van parodontitis (Zambom 1996). Zo zijn er vele studies waarvan de conclusies nog steeds kloppen. Hier volgt een opsomming.
Socransky (1977)
In de postulaten van Socranski werd onder andere beschreven dat het onderdrukken of elimineren van bacteriën effect heeft op de parodontitis.
Griffen et al. (1998)
Porphyromonas gingivalis behoort niet tot de mondflora van gezonde mensen en speelt een rol bij het ontstaan van parodontitis.
Van der Weijden (2018)
Niet alle paro-pathogenen komen bij iedere parodontitis patiënt voor. Bij slechts een kwart is Aggregatibacteractinomycetemcomitans aanwezig.
Eick et al. (2017)
Het behandelresultaat na parodontale behandeling is afhankelijk van de mate waarin Porphyromonas gingivalis onderdrukt wordt. Aanwezigheid van deze bacterie na behandeling is een negatieve voorspeller voor de toekomst.
Fine et al. (2013)
Ook wordt sinds jaren de aanwezigheid van Aggregatibacteractinomycetemcomitans (Aa)gezien als de sterkste indicator voor het ontstaan van parodontitis. Nieuw onderzoek toont aan dat dit nog steeds zo is (Fine et al. 2013). Vijfentwintig procent van de jonge patiënten met Aa ontwikkelde lokale parodontitis.
Niet orale effecten van orale bacteriën
Parodontitis en andere ziektes
Parodontitis is geassocieerd met andere ziektes zoals hart- en vaatziekten, reumatoïde artritis, vroeggeboortes, diabetes mellitus, focale infecties, obesitas en chronische inflammatoire darmziekten/colitis ulcerosa. Daarnaast heeft parodontitis ook associaties met de fertiliteit van vrouw, kanker, prostatitis en sperma-problemen. Belangrijk om te beseffen is dat het om een associatie gaat en er dus geen causaal verband aangetoond is. Ook zijn er studies gepubliceerd die aantonen dat er mondbacteriën versleept kunnen worden naar andere plekken van het lichaam, zoals het oog of de hersenen.
Parodontitis en reumatoïde artritis
Zowel parodontitis als reumatoïde artritis zijn chronische multifactoriële destructieve ziektes die te maken hebben met bot. Daarnaast lijken de risicofactoren ook op elkaar, zoals geslacht, leeftijd, roken, genetische aanleg en dieet. Parodontitis komt vaker voor bij mensen met reumatoïde artritis en parodontale behandeling reduceert de ernst van reumatoïde artritis. Daarnaast is het bekend dat medicatie behorend bij de behandeling van reumatoïde artritis een (negatieve) invloed kan hebben op parodontale ontsteking. De Smit et al. (2012) liet in haar onderzoek zien dat het aandeel ernstige parodontitis twee keer zo groot is bij patiënten met reumatoïde artritis in vergelijking met de controlegroep.
Bij aanwezigheid van reumatoïde artritis zorgt het menselijke PAD- enzym (peptidylarginine deiminase) ervoor dat arginine omgezet wordt in citrulline. Dit citrulline-eiwit kan aanleiding geven voor een auto-immuunreactie (auto-antigenen zorgen voor ACPA antistoffen). Het is bekend dat er bij de mens maar één bacteriesoort voorkomt die ook een PAD-enzym aanmaakt, namelijk Porphyromonas gingivalis. De associatie tussen reumatoïde artritis en parodontitis kan dus mogelijk verklaard worden door de unieke eigenschappen van deze klassieke mondpathogeen. Daarnaast kan Aggreagtibacter actinomycetemcomitans als enige hypercitrullination in humane leukocyten induceren en er dus voor zorgen dat dit proces gestimuleerd wordt. Ook dit draagt mogelijk bij aan de etiologie van reumatoide artritis
Parodontitis en alzheimer
Ook is er onlangs een artikel verschenen over een mogelijke relatie tussen parodontitis en het ontstaan van Alzheimer. Wetenschappers troffen DNA van Porphyromonas gingivalis aan in de hersenen van alzheimerpatiënten. Ook zagen de onderzoekers bij overleden alzheimerpatiënten meer gingipaïne in de hersenen dan bij mensen zonder deze ziekte. Gingipaïne is een enzym dat de P. gingivalis-bacterie aanmaakt en dat ontstekingen veroorzaak.
Parodontitis en hoge bloeddruk
Het is goed om te beseffen dat het behandelen van parodontitis niet alleen om het tandvlees en de tanden gaat. Bij het uitvoeren van een parodontale behandeling wordt bijgedragen aan de algemene gezondheid van de patiënt. Vidal et al. (2013) voerde onderzoek uit bij 26 patiënten met refractaire hoge bloeddruk en ernstige chronische parodontitis. Alle patiënten werden (niet-chirurgisch) parodontaal behandeld.
De gemeten ontstekingsmarkers van het plasma (C-Reactieve Proteine, interleukine 6, fibrogeen) daalden significant na parodontale behandeling. Ook lieten de resultaten zien dat de dikte van de hartspier van de linkerhartkamer significant afnam ten gevolge van een afname van de systolische bloeddruk.
Prof. dr. Arie Jan van Winkelhoff studeerde medische biologie aan de Rijks Universiteit te Utrecht en de University of Florida, USA. Zijn promotieonderzoek (1982-1986) voerde hij uit op de VU en betrof onderzoek naar de rol van anaërobe bacteriën bij endodontale en parodontale infecties. Na zijn promotie kreeg hij een vaste aanstelling als universitair docent bij de Vakgroep Orale Microbiologie van de VU. In 1989 volgde een aanstelling als universitair hoofddocent. In 2003 werd hij aangesteld als hoogleraar en hoofd van de sectie Orale Microbiologie bij het ACTA. Op dit moment is Van Winkelhoff verbonden aan het UMCG als hoogleraar Medische en Orale Microbiologie. Zijn huidige onderzoek richt zich op de microbiologie van parodontitis en peri-implantaire infecties, antibioticum resistentie en de relatie tussen parodontitis en reumatoïde artritis. Hij publiceerde meer dan 250 wetenschappelijke artikelen.
Verslag voor dental INFO door Marieke Filius, tandarts, van de lezing van prof. dr. Arie Jan van Winkelhoff tijdens het congres Paro van Bureau Kalker.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/05/Mondmicroben-steeds-meer-aandacht-voor-link-parodontitis-en-systemische-ziekten.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-11-25 11:00:012019-11-21 09:13:38Mondmicroben: steeds meer aandacht voor link parodontitis en systemische ziekten
Verslag van de lezing van dr. Maria Jesus Provedo, restauratief tandarts, over haar manier van werken. Zij werkt samen met orthodontist dr. Domingo Martin. In haar lezing bespreekt zij twee casussen waarbij het niet nodig was om orthodontie uit te voeren.
Casus 1: Carlos
De casus wordt als volgt benaderd:
Er worden allereerst foto’s (extra-oraal en intra-oraal) gemaakt en deze worden beoordeeld. Bij Carlos is sprake van een geroteerde en geïnclineerde positie van het hoofd. Zijn lach is deficiënt en er is erg veel slijtage zichtbaar. Ook in de rustpositie is er gebrek aan zichtbaar tandmateriaal. Daarnaast is het duidelijk dat de slijtage aan de ene kant uitgebreider is dan aan de andere kant.
Er is verder gebrek aan ondersteuning van de bovenlip, waardoor Carlos er vervroegd verouderd uitziet. Door de slijtage is er veel verloren van de verticale dimensie. Er is sprake van een verlaagde beethoogte en daardoor erg dunne lippen. Bij lachen zijn er bijna geen elementen zichtbaar. Het is duidelijk dat er veel volume aan tandmateriaal verloren is.
Eerst goede verticale dimensie creëren
Op het moment dat de elementen in deze positie opgebouwd worden, zal er altijd sprake zijn van een instabiele condylus positie. Daarnaast is de positie waarin Carlos kauwt ook niet ideaal. Er is een verschil aanwezig tussen de MO en CR. Daardoor is het lastig om te bepalen waar je moet beginnen. Daarom is het van belang om eerst een goede verticale dimensie te creëren en te stabiliseren.
Vervolgens kan er gekozen worden voor het opbouwen van de slijtage middels composiet of middels kroon en brugwerk.
Op het moment dat er veel tandmateriaal verloren is gegaan, wordt composiet een steeds onzekerdere keuze. Echter is Carlos nog jong (rond de 40) en door de grote mate van slijtage is er al veel glazuur verloren gegaan. Indien er gekozen zou worden voor indirecte restauraties zou er nog meer glazuur weg gehaald moeten worden, waardoor de prognose van de restauraties minder wordt. Daarom is bij Carlos gekozen voor composiet, met in het achterhoofd dat het altijd nog mogelijk is om voor kronen te gaan.
Wax-up
Belangrijk is weer om eerst te denken aan de functie. Alle 28 aanwezige elementen zullen opgebouwd moeten worden. Stap 1 is terug te gaan naar de juiste condylus positie. De positie waarin de musculatuur zo ontspannen mogelijk is.
Uit de modellen van Carlos die middels een facebow registratie in de articulator gezet zijn, blijkt dat er bij protrusie sprake is van posterieure interferenties, net als bij het articuleren naar links en rechts. Vervolgens wordt een wax-up gemaakt om te beoordelen wat er ongeveer nodig is qua restauraties. Middels de wax-up moet de originele vorm van de elementen terug gebracht worden met daarbij de functie in het achterhoofd. Dr. Provedo maakt altijd zelf de wax up. Bij een casus zoals die van Carlos gaat het herstellen van de functie en esthetiek hand in hand. Door de opbouw zal het hele gezicht van de patiënt veranderen. Er wordt verticale dimensie toegevoegd en daardoor ook extra lipsupport. Door de veranderde vorm van de elementen, verandert de positie van de lippen. Dr. Provedo haalt aan dat veel patiënten die botox gebruiken, beter af zouden zijn als ze de elementen op de juiste plek zouden zetten.
Splint- en fysiotherapie
Bij Carlos is gestart met splint- en fysiotherapie. De splint wordt in dit geval gemaakt op de positie van de opgebouwde elementen. Dit omdat patiënten vaak klagen dat ze vinden dat de elementen te lang zijn, omdat ze gewend zijn aan de korte elementen die ze nu hebben. Tijdens het dragen van de splint wennen ze nu al aan de veranderde verhoudingen van de elementen. Door de splint verandert de positie van de onderkaak.
De modellen worden altijd middels een facebow registratie in de articulator geplaatst. Het is belangrijk om de werkelijke verticale dimensie te weten met de daarbij behorende parameters. De inclinatie van de maxilla is belangrijk. Hierop wordt de positie van de onderkaak aangepast. De registratie is altijd in CR.
Beetbepaling
Om de functie goed terug te brengen is het belangrijk dat de oorspronkelijke anatomie terug gebracht wordt. Om er zeker van te zijn dat de registratie in de articulator gelijk is als de situatie in de mond wordt er nog een extra beetbepaling gedaan om dit te controleren. Op het moment dat blijkt dat er een verschil is, zal de facebow registratie opnieuw gedaan moeten worden.
Opbouwen
Bij het opbouwen begint dr. Provedo met het front en verplaatst zo naar de posterieure elementen. Hierbij is het palatinale vlak van de bovenincisieven erg belangrijk. Deze zijn erg belangrijk voor de functie. Omdat we zo min mogelijk glazuur weg willen halen, gebruikt dr. Provedo zandstralen. De buurelementen worden bedekt met teflon en een palatinale mal wordt gebruikt . Op het moment dat de lengte hersteld is, gebruiken ze een doorzichtige mal om een exacte kopie van de wax up over te brengen. Het verwijderen van de overmaat gebeurt vervolgens middels een scalpel. Zo is het mogelijk om dit zo precies mogelijk te doen. De occlusie is erg belangrijk. De volgende dag komt de patiënt terug voor de eventuele fine tuning. Het polijsten van de composieten is een erg belangrijk onderdeel van de behandeling, omdat hiermee voorkomen wordt dat er porositeiten zijn. Daardoor wordt de levensduur van de composieten vergroot.
Bij Carlos wordt ook een status na tien jaar getoond. De composieten zijn allemaal nog intact, er is inmiddels wel een noodzaak om de gehele opbouw opnieuw te polijsten. Na behandeling gebruiken de patiënten geen splint meer. Door de juiste en stabiele positie van de condyli zijn de spieren ontspannen en is dit niet nodig. De patiënt hebben wel voor de behandeling de splint dag en nacht gedragen. Zij doen hem zelfs niet uit voor eten.
Casus 2: Pedro
De volgende casus gaat over Pedro. Bij Pedro wordt ook een opbouw gedaan alleen wordt hierbij voor een ander materiaal gekozen.
De foto’s worden wederom gemaakt en geanalyseerd. Pedro’s hoofd staat geroteerd en geïnclineerd. Zijn ene schouder staat hoger dan de andere. Pedro’s hulpvraag is het esthetisch verfraaien van zijn tanden. Hij stoort zich met name aan de diastemen die aanwezig zijn. Zijn wens is puur dentaal.
Daarnaast heeft hij al meerdere fysiotherapeuten bezocht in verband met klachten aan zijn nek en schouders, maar is het nog niet gelukt om lange termijn resultaten te behalen. Bij Pedro hebben ze een foto van zijn hoofd gespiegeld in de mediaanlijn. Dit is een mooie manier om voor de patiënt de asymmetrie duidelijk te maken.
Er blijkt uit de analyse dat zijn nek wervel geroteerd is en zijn hoofd de andere kant op geinclineerd. Ook staat zijn hoofd naar voren ten opzichte van het sternum. Zijn profiel is recht.
Er is slijtage aanwezig op de onderincisieven en het slijtage patroon is voornamelijk naar links. Het lijkt erop dat hij met functie meer naar links beweegt. Het brein is ingesteld om interferenties te vermijden. Hierdoor ontstaat waarschijnlijk dit slijtage patroon. Aan de linkerkant is de beet ook dieper dan rechts. Door de slijtage is er een gebrek aan anterieure geleiding. Daarnaast is er geen cuspdiaat geleiding door een wat vlakke anatomie van de cuspidaten. De slijtage is eigenlijk beperkt tot het bovenfront.
CBCT
Ook is op de CBCT een verschil zichtbaar tussen de vertebra C1 en C2. Hierdoor vindt vaak een compressie plaats in de ligamenten en dit kan gerelateerd zijn aan hoofdpijn. Door het veranderen van zijn postuur kan de hoofdpijn vaak verminderd worden.
Ook de C3 en C4 vertebra zijn geroteerd. Dit is de reden dat er ook osteopaten en fysiotherapeuten in het team zitten. Er is een afwijking zichtbaar in het neustussenschot, wat kan zorgen voor een mindere goede neusademhaling.
De linker condylus is naar lateraal verplaatst en er is een verschil tussen CO en CR. Om de juiste occlusie te vinden moet zijn onderkaak naar links schuiven. Hierdoor ontstaat een grotere ruimte tussen de condylus en de kom.
In Pedro’s geval is de splint wederom van groot belang. De hersenen vermijden interferenties tijdens het kauwen en veranderen hierdoor de stand wat ten kosten gaat van de juiste positie van de condylus.
Wax-up
Voor het starten van de behandeling wordt wederom een wax-up gemaakt. Deze wordt gebruikt om de patiënt uit te leggen dat het noodzakelijk is om de proporties van de elementen te veranderen en dat het ook noodzakelijk is de posterieure elementen te behandelen. Bij het maken van de mock-up zien de patiënten ook wat voor veranderingen er in het gelaat op zullen treden.
Als de patiënt kiest voor behandeling is de eerste stap wederom de splint en de fysiotherapie.
In het geval van Pedro is het nodig om de onderincisieven tijdelijk op te bouwen om contact te krijgen met de splint.
Het is lastig om exact te bepalen of de CR bereikt is. Het is mogelijk om wat composiet aan te brengen op de contact punt en dan dicht te laten bijten. Zo is het makkelijker om te bepalen of CR bereikt is. Echter ze weten het nooit zeker. Tekenen die erop wijzen dat CR bereikt is zijn: ontspannen spieren, pijn vermindering en makkelijke manipulatie van de onderkaak. Eventueel kan een extra CBCT gemaakt worden om te controleren of de condylus goed staat. Dit wordt echter alleen gedaan voor onderwijs doeleinden.
Facebow
De facebow registratie wordt uitgevoerd. De verticale dimensie wordt gemeten met de splint en de occlusie zonder splint wordt bepaald. De relatie bepaling wordt naar de tandtechnieker gestuurd en er wordt gecontroleerd of de registratie gelijk is aan de positie in de mond.
Bij het eerste contact is de verticale dimensie in dit geval 18 mm. Terwijl we naar 17 mm toe willen. Daarom worden de posterieure elementen minimaal ingeslepen.
Alle preparaties worden onder microscoop gemaakt. De tijdelijke restauraties worden gemaakt middels de waxup. De kleur wordt bepaald en dan gaat alles naar het lab. In dit geval was het ook nodig om palatinaal op te bouwen omdat de patiënt palatinaal massa miste. Alle kronen zijn lihtiumdisilicaat en worden gecementeerd onder rubberdam. Bij het cementeren onder rubberdam wordt een model van de tegenoverliggende kaak gebruikt om voldoende kracht uit te oefenen.
Belangrijk is dan ongeacht het materiaal het protocol altijd hetzelfde is. De posterieure elementen krijgen net zoveel aandacht als de anterieure elementen. Want functie en esthetiek gaan altijd hand in hand.
Dr. Maria Jesus Prevedo is restauratief tandarts.
Verslag voor dental INFO door tandarts Paulien Buijs van de lezing van dr. Maria Jesus Prevedo tijdens het NVVRT-congres Resto meets ortho.
Mondhygiënist Marit Verschuuren-Kuijer studeerde in 2015 af op het onderwerp ‘Implementatie van NOCTP’, ook wel bekend als het Nexø-model en onder de naam ‘Gewoon Gaaf’. Hierbij wordt uitgegaan van preventie in plaats van curatie Inmiddels heeft ze dit model ook geïmplementeerd in een mondzorgpraktijk. Op het NVM-congres vertelde ze hierover.
Verschillende namen
Toen Marit zich in Non Operative Caries Treatment and Prevention (NOCTP) verdiepte, kwam ze hierbij allerlei namen tegen, zoals Giga Gaaf, Johnny Joker, Gezonde Peutermonden, Glansje, Trammelant in de Tandenland, OralB-app en Philips-app.
Deze namen kun je onderverdelen in methodes en materialen. Nexø , NOCTP en Gewoon Gaaf zijn verschillende namen die dezelfde methode betekenen. Giga Gaaf en Gezonde Peutermonden zijn eigenlijk ook volgens het Gewoon Gaaf principe, maar dan op het consultatiebureau. De andere zijn materialen of tools die je kunt inzetten. Dit zullen je patiënten leuk vinden en het zal ze inspireren en motiveren. Het kan een leidraad zijn voor je behandelingen. Bij Johnny Joker kunnen er data worden verzameld voor onderzoek van het ACTA, waarbij de effectiviteit wordt gemeten.
Mondrapport
Marit werkt met een mondrapport dat ze bij een eerder NVM-congres (De Jeugd Niet Vergeten) heeft gezien en heeft aangepast. Dit wordt altijd meegegeven aan de kinderen. Hierop staat het plakpercentage. Er wordt gestreefd naar een plakpercentage van onder de 10%. In dat geval scoren de kinderen een 0 en bij meer een 1. Bij wisselen of andere zaken die goed poetsen belemmeren scoren zij een 1. Bij actieve cariës wordt er ook een 1 gescoord. Hieruit komt voort hoe vaak zij terug zouden moeten komen naar de praktijk. Deze risicocriteria zijn conform de NOCTP-methode vastgesteld.
Alle kinderen kunnen hiermee gemotiveerd? worden, ook die uit de lage sociaaleconomische klasse. Ook de ouders kunnen worden bereikt.
Attitudes ouders
Uit onderzoek van Vermaire blijkt dat ouders vijf verschillende attitudes kunnen hebben. Zo zijn de volgende typen ouders te onderscheiden:
bewuste en verantwoordelijke ouders;
bagatelliserende ouders;
uiterlijk georiënteerde ouders;
bewuste, maar drukke ouders;
bewuste, maar bezorgde ouders.
80% van de ouders is bereid om te investeren in Gewoon Gaaf. 20% van de ouders gaat niet mee in de NOCTP-methode. Elk type ouder heeft zijn eigen benaderingswijze nodig. Met de positieve aanpak kwamen zelfs uiteindelijk alle vijf typen ouders aan boord.
Wat is de gezondheidswinst?
Bij het cariëspreventieprogramma in Nexø was er een lage Sociaal Economische Status (SES) en een hele hoge cariës-incidentie. In plaats van alle cariës te gaan behandelen, hebben ze daar gekozen voor preventie met een individuele aanpak. Hierbij werd ook het cariësrisico inzichtelijk gemaakt. Van de 18-jarigen met een lage SES was 55% cariësvrij tegen 24-39% over alle ES-groepen in Denemarken. In Rusland is er ook een studie geweest over 3 jaar met verschillende leeftijden. Daarbij bleek dat er over alle groepen significant minder cariës was. Na 18 jaar was er nog steeds minder cariës in de interventiegroepen.
Ook Vermaire vond in Den Bosch in de groep 6-9 jarigen een cariësreductie tot 70%. Het voorkomen van 1 caviteit kost slechts 108 euro, een behandeling met fluoride en sealants 977 euro. Krijg je een caviteit in de kinderjaren, dan kost dit in een leven 2000 euro.
Waar begin je?
Marit heeft de afgelopen drie jaar NOCTP geïmplementeerd in een grote praktijk met tandartsen, mondhygiënisten en preventieassistenten en acht behandelstoelen.
Ze overtuigde eerst haar collega-mondhygiënisten en kreeg hen al snel mee. Daarna volgden de tandartsen… De tandartsen vonden het in eerste instantie erg spannend om de fluoride en de sealants los te laten. Bovendien ga je de financiële prikkel als praktijk hiervan missen. Ook van de receptie vraagt het een goede planning.
Om het zo goed mogelijk allemaal uit te kunnen rollen, kan je het stappenplan van het Ivoren Kruis erbij pakken. Om het team op de werkvloer echt alles goed te laten uitvoeren, maak je het behapbaar en simpel.
Om patiënten mee te krijgen is goed gekeken naar wat patiënten motiveert. Er is een bord opgehangen in de wachtkamer, waarop de namen staan van de patiënten die een 0-score hebben. Ze worden dus helemaal de hemel in geprezen.
Administratie
Er komt veel administratie bij kijken om alles goed te kunnen monitoren. Bij elke behandeling wordt er een sjabloon ingevuld. Daarbij wordt ook genoteerd welke hobby en andere interesses en voorkeuren de patiënten hebben. Er kan nog een grote slag gemaakt worden door de makers van software.
Naar de verzekeraars werd vooraf een brief gestuurd met de melding dat de declaraties anders zouden worden. Het is gelukkig nooit een probleem geweest. CZ heeft gekozen om Gewoon Gaaf-praktijken 10% meer vergoeding te geven.
Vier je successen
Afgelopen week bleek dat in 2013, voorafgaand aan Gewoon Gaaf, 26 caviteiten werden behandeld op de 100 kinderen. In 2017 waren dat er nog maar 22. Deze cijfers werden met het team gedeeld en dat motiveerde het team enorm.
Teamwork
Denk goed na wat verschillende mensen binnen het team kunnen doen. De mondhygiënist is de aangewezen persoon om motivational interviewing te doen. Kinderen met een hoog cariësrisico moeten in de praktijk waar Marit werkt hier echt naar toe. Maar als het allemaal minder ingewikkeld is, kan de preventieassistent dit prima doen. Daarbij beslis je wel wat zij precies moet doen en hoe. Zo kan iedereen gezien worden. Als mondhygiënist kan je dit niet allemaal op je schouders nemen. Je hebt de steun van de tandarts en de preventieassistent nodig, wil je Gewoon Gaaf echt tot een succes maken.
Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, van de lezing van Marit Verschuuren-Kuijer, tijdens het NVM-najaarscongres ‘Innovatief denken en doen’.
In oktober 2019 heeft sociaal psycholoog en mondhygiënist Yvonne Buunk-Werkhoven een week lang gastcolleges gegeven aan derdejaarsstudenten en aan de staf van de faculteit tandheelkunde aan de Universitas Brawijaya in Indonesië. Voor dental INFO schreef ze haar ervaringen tijdens deze week op
Visiting professor
Van 21 tot 25 oktober participeerde ik als Visiting Professor aan de Fakultas Kedokteran Gigi (faculteit tandheelkunde) van de Universitas Brawijaya in Malang op Oost-Java in Indonesië in een ‘3 in one’ programma. Dit ‘3 in one’ programma bestond uit gastcolleges ‘Management of Dental Practice’ voor derdejaarsstudenten en discussie-bijeenkomsten voor docenten over onderzoeksactiviteiten op het gebied van sociale tandheelkunde-geneeskunde.
Onderwerpen die aan de orde kwamen waren onder andere:
mondgezondheidspsychologie;
research roadmap in de sociale tandheelkunde-geneeskunde;
aanpakken van problemen; probleemdefinitie
tips voor het verkrijgen van internationale beurzen en scholarships;
hoe een wetenschappelijk artikel te schrijven en hoe in internationale tijdschriften te publiceren;
communicatie met tandheelkundige patiënten;
leidinggeven aan het tandheelkundig team;
creatieve interventie in tandheelkunde en mondgezondheid;
ethiek en uitdagingen in de toekomstige tandheelkunde.
Intensieve week
Het was een hele intense voorbereiding om een programma van 40 uur te ontwikkelen. Daarnaast was het ook een volle en zware week, waarin ik iedere dag van 8.00 uur ’s ochtends tot 16.00 uur ’s middags interactieve presentaties verzorgde. En iedere vrijdagochtend is er om 6.30 uur gym voor de studenten en staf, waar ik dus ook aan mee heb gedaan.
De grootse ontvangst met diverse banners, zowel op de gevel van het faculteitsgebouw als in de diverse collegezalen, en de zeer gemotiveerde en enthousiaste studenten (90% is vrouw) en stafleden maakten echter dat ik zeer bevlogen kon (blijven) functioneren. Ik kan niet anders constateren dan dat het ‘the best week in my career’ was. Alles kwam bijeen: mijn expertises, mijn klinische ervaringen en mijn onderwijs- en onderzoekservaringen. Ook kon ik mijn persoonlijke en culturele ervaringen als Nederlands-Molukse goed inzetten: de studenten voelden zich volledig begrepen in hun gedienstig-, bescheiden- en verlegenheid.
Mondzorg in Indonesië
De tandheelkundige situatie in Indonesië is door de heersende armoede en overmatige suikerconsumptie niet vergelijkbaar met de mondzorgsituatie in Nederland. Naast financiële beperkingen onder de bevolking spelen verschillen in omgeving en cultuur een grote rol. Nog geen 4% van de totale populatie bezoekt de tandarts met enige regelmaat. Pas als men pijn heeft, gaat men naar de ‘dental technician’ ‘of dental artisan’. Deze zijn goedkoper, maar zijn géén gekwalificeerde professionals.
Onderzoek- en schrijfproces begeleiden
De onderzoeken die door de docenten-onderzoekers in samenwerking met de studenten zijn uitgevoerd, zijn zeer creatief bedacht en van gedegen kwaliteit. Het opzetten van nieuwe onderzoeken, het nader uitwerken en het uiteindelijke schrijfproces van de Engelstalige manuscripten om te publiceren in internationale wetenschappelijke tijdschriften zal ik blijven ondersteunen en begeleiden. Ik heb al de toezegging gekregen dat ik volgend jaar weer word uitgenodigd.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/11/Gastcolleges-geven-in-Indonesië-The-best-week-in-my-career.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-11-25 10:30:082023-11-15 13:23:00Gastcolleges geven in Indonesië: “The best week in my career”
Het KIMO heeft een nieuwe klinische praktijkrichtlijn (KPR) uitgebracht voor professionals in de mondzorg: de KPR Mondzorg voor Jeugdigen – module Diagnostiek. Deze KPR is tot stand gekomen onder voorzitterschap van prof. dr. C. van Loveren, bijzonder hoogleraar preventieve tandheelkunde. dental INFO stelde hem enkele vragen over deze nieuwe richtlijn.
Waarom was deze nieuwe richtlijn nodig?
“Alle richtlijnen dienen periodiek gecontroleerd te worden en indien nodig geüpdatet. De huidige (lees vorige) richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen stamde uit 2012. Bovendien was de vorige richtlijn niet ontwikkeld onder verantwoordelijkheid van het KIMO en niet uitgevoerd volgens de nu vereiste EBRO-methode. De RAC (Richtlijn Advies Commissie) signaleerde bovendien dat er in de mondzorgpraktijk nog veel variatie en onduidelijkheid is ten aanzien van het moment van de eerste bitewing röntgenopname, ten aanzien van de periode tot een vervolgopname en ten aanzien van het gebruik van de PAN (panoramische röntgenopname).”
Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?
“Deze richtlijn is onder verantwoordelijkheid van het KIMO ontwikkeld door een Richtlijn Ontwikkel Commissie (ROC), waarvan ik voorzitter was. De klinische praktijkrichtlijn (KPR) voldoet aan de eisen van evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO). Dit betekent dat het onderzoek is uitgevoerd volgens de hoogst mogelijke wetenschappelijke standaarden. In de ROC waren alle relevante beroepsverenigingen en wetenschappelijk verenigingen vertegenwoordigd. De conceptrichtlijn is ter commentaar voorgelegd aan deze verenigingen en aan verenigingen en organisaties die geacht worden een oordeel vanuit patiëntperspectief te geven.”
Kunt u iets vertellen over de inhoud van de richtlijn?
“Voor deze richtlijn zijn drie uitgangsvragen opgesteld. Samengevat luiden deze vragen en de daaruit volgende aanbevelingen:
Wat is na visuele inspectie de meerwaarde van het gebruik van specialistische detectieapparatuur voor diagnostiek bij kinderen van 4-6 jaar?
Aanbevelingen:
Visuele inspectie bij een periodiek mondonderzoek (PMO) is de eerste stap in de cariësdiagnostiek. De bevindingen bepalen mede de noodzaak van eventuele aanvullende diagnostische methoden.
Bitewings zijn zinvol bij het vermoeden van een verhoogd risico op cariëslaesies en als de approximale vlakken niet toegankelijk zijn voor visuele inspectie.
Er is te weinig bewijs voor de toegevoegde waarde van specialistische detectieapparatuur zoals FOTI, DIFOTI en (laser)fluorescentie. Bovendien is er geen tarief vastgesteld en beschikken weinig praktijken over deze apparatuur. Toepassing hiervan wordt niet geadviseerd.
Als tijdens het PMO adequate cariësdiagnostiek niet mogelijk blijkt, dient een volgende controleafspraak op korte termijn te worden gemaakt.
Wat is per combinatie van leeftijd en cariësrisicogroep de optimale frequentie van bitewings voor cariësdiagnostiek?
Aanbevelingen:
De optimale termijn tot een vervolgopname hangt af van de gebitssituatie, de prognose van de laesies en het geschatte cariësrisico.
Als deze bevindingen een ongunstig beeld geven, kan een interval van een jaar gerechtvaardigd zijn. Bij een gunstig beeld is een termijn van drie jaar of langer gerechtvaardigd.
Bij elk PMO wordt opnieuw bekeken of een andere termijn tot de volgende controleafspraak gewenst is. Als de gekozen termijn wordt aangepast, dan dient de reden in het patiëntendossier te worden vastgelegd.
3a. Draagt een panoramische röntgenfoto (PAN) bij aan een effectieve behandeling van door visuele inspectie vastgestelde afwijkingen in de doorbraak van blijvende elementen?
Aanbevelingen:
In het algemeen geldt dat terughoudendheid op zijn plaats is bij het maken van een PAN, onder meer vanwege de stralingsbelasting. Bestudeer eerst afwijkingen in de doorbraak van de blijvende elementen op de beschikbare bitewings en solo-opnamen in het patiëntendossier. Als dit onvoldoende informatie geeft, overweeg dan eerst één of meer intra-orale opnames. Als er meer dan drie opnames nodig zijn, overweeg dan een kleinveld-PAN.
Als extractietherapie van de eerste blijvende molaar nodig is, in meer dan één kwadrant, dan kan een kleinveld-PAN bijdragen aan een effectieve behandeling.
De PAN wordt gemaakt door de mondzorgverlener die ook de behandeling uitvoert.
3b. Bij welke risicogroepen is het vervaardigen van een PAN relatief het meest gerechtvaardigd?
Aanbevelingen:
Een PAN is gerechtvaardigd:
bij sommige orthodontische en kaakchirurgische behandelingen die niet in deze KPR zijn opgenomen en waarvoor andere richtlijnen gelden;
bij patiënten met een lichamelijke, verstandelijke of gedragsmatige beperking, een extreme angst of een ernstige kokhalsreflex;
bij een dento-faciaal trauma;
als reguliere post-canien 3 röntgenfoto’s ontoereikend zijn door de grootte van het te diagnosticeren gebied;
als er sprake is van multiple agenesieën, schisis of syndromen waarbij craniofaciale/orale afwijkingen te verwachten zijn.”
Wat is er anders ten opzichte van de oude richtlijn?
“Sinds de vorige richtlijn is er niet veel wetenschappelijke literatuur verschenen dat de inzichten heeft veranderd. Duidelijker is geworden dat er nog onvoldoende bewijs is om de röntgenopname te vervangen door andere detectietechnieken.
Deze richtlijn is modulair opgebouwd, waardoor aandachtsgebieden als ‘diagnostiek door middel van röntgenfoto’s en panoramische opnamen’ in de mondzorg voor de jeugd in compacte vorm aan de orde komen. De richtlijnen waarin preventie en behandeling aan bod komen, worden nu door een andere ROC van het KIMO ontwikkeld.”
Waar moeten tandartsen en mondhygiënisten vooral op letten?
“Voor een goede beslissing om de eerste röntgenfoto of een vervolgfoto te maken is het van belang het cariësrisico van de patiënt te schatten. Hiervoor is geen eenduidige algoritme te geven. De klinische schatting en integriteit van de behandelaar is hiervoor belangrijk. De risicoschatting dient gemaakt te worden op basis van: de bestaande gebitssituatie en cariëshistorie, de aanwezigheid van tandplaque op de risicovlakken, het voedingspatroon, de morfologie van het glazuur, de bloedingsneiging van het tandvlees, het gebruik van fluoride, de ondersteuning van ouders/begeleiders en de sociale omgeving en de cariëshistorie van broertjes en zusjes.”
Wanneer volgen de andere modules van Mondzorg voor jeugdigen en waar gaan die over?
“De volgende modules gaan over door de RAC geconstateerde onduidelijkheden in behandeling en preventie. De richtlijn zal waarschijnlijk in het derde kwartaal van volgend jaar gepubliceerd worden.”
Interview door Yvette in ’t Velt voor dental INFO met prof. dr. C. van Loveren, bijzonder hoogleraar preventieve tandheelkunde en voorzitter van de ROC voor de KPR Mondzorg voor Jeugdigen – module Diagnostiek.
Waarom kosten bepaalde patiënten mij meer energie dan anderen? En waarom kost bepaald gedrag van patiënten je collega geen en jou veel energie? Fenno Moes geeft een antwoord op deze vragen.
De Amerikaanse psycholoog Albert Ellis zei in het verlengde van de Griek Epictetus: “ Het is niet de gebeurtenis die onze emoties bepaalt maar de wijze waarop wij over de gebeurtenis denken bepaalt de emotie”.
Vertaald naar jezelf:
Het zijn niet de gebeurtenissen die bepalen hoe ik mij voel, maar de manier waarop ik tegen die gebeurtenissen aankijk.
Verschillende mensen maken een vreselijke situatie bijvoorbeeld een ongeluk mee, sommige doet het niets, anderen zijn getraumatiseerd. Kan je dan zeggen dat dat ongeluk de emoties oproept? Nee.
Maar ook in het klein, hoe komt dat dat ik me mateloos irriteer aan het gedrag van patiënt Piet, terwijl jij er niet warm of koud van wordt.
Rationele Emotieve therapie met het ABC model
Ellis ontwikkelede de Rationele Emotieve therapie met het ABC model.
A staat voor Activating event (de Gebeurtenis)
B staat voor Believe (de Gedachte)
C staat voor de Consequences ( Gevoel, Gedrag)
In het spraakgebruik en in het dagelijks leven gaan we ervan uit dat A C oproept. Er gebeurde dit en daar werd ik erg Boos, Blij, Bedroefd of Bang van.
Ellis zegt: Er gebeurde dit, daar dacht ik dat over, en vervolgens, voelde ik dat.
Zelfde situatie, ander gevoel
Een voorbeeld.
A. Ik heb met mijn vrouw afgesproken om 20.00 uur bij de bioscoop. Het is 20.15. Ze is nog niet gearriveerd.
B. Waarom kan ze nou nooit eens op tijd zijn. Ze is altijd te laat.
C. Irritatie(gevoel) en ga sjacherijnig reageren (gedrag)
Of
A. Ik heb met mijn vrouw afgesproken om 20.00 uur bij de bioscoop. Het is 20.15. Ze is nog niet gearriveerd.
B. Misschien heeft ze wel een ongeluk gehad.
C. Angst, bezorgd(gevoel), sluit haar in mijn armen (gedrag)
Of
A. Ik heb met mijn vrouw afgesproken om 20.00 uur bij de bioscoop. Het is 20.15. Ze is nog niet gearriveerd.
B. Zou ze een ander hebben. Ze gaat vreemd.
C. Angst, twijfel(gevoel), stel allerlei vragen waar ze was vandaag(gedrag).
Je ziet dat er aan de situatie niets is veranderd. De emoties die het oproept komen door mijn gedachte.
Helpende en niet helpende emoties
Je kan bij emoties een onderscheid maken tussen helpende en niet-helpende emoties.
EMOTIE
boos
bang
blij
bedroefd
Helpende variant
geïrriteerd
bezorgd
tevreden
teleurgsteld
Niet-helpende variant
Ziedend
in paniek
euforisch
gedeprimeerd
De emoties zijn niet-helpend omdat ze je niet in staat stellen adequaat op een situatie of persoon te reageren en dus veel energie kosten.Deze niet helpende emoties worden veroorzaakt door, zoals Ellis noemt Irrationele gedachten.
Veel voorkomende irrationele gedachten
In het boek “Beren op de weg, spinsels in je hoofd’ (IJzermans, Dirkx) worden vijf veel voorkomende irrationele gedachten onderscheidden.
Fanatiek perfectionisme
De overtuiging dat je geen fouten mag maken. Fouten maken betekend falen. Je MOET alles perfect doen. Perfectionisten creëren spanning omdat het nooit goed zal zijn.
Het rampdenken
De overtuiging dat je geen fouten mag maken. Fouten maken betekend falen. Je MOET alles perfect doen. Perfectionisten creëren spanning omdat het nooit goed zal zijn. De rampdenker ziet allerlei verschrikkelijke dingen die er zouden kunnen gebeuren. “Zie nu gaat alles helemaal verkeerd. (als er een fout gemaakt wordt). Hij overdrijft alles.
Lage Frustratietolerantie (LFT)
Mensen met een LFT zien op tegen dingen en denken dat deze te moeilijk en te zwaar zijn. Reageren snel emotioneel als iets tegenzit. ; “O, dat kan ik niet tegen”. Ik snap niet hoe dat nieuwe programma werkt, ik haat computers”. Net als ik met de trein ga, heeft ie vertraging. Dat is toch onverdraaglijk
De Liefdesjunk
De liefdesjunk denkt dat het noodzakelijk is dat mensen je aardig vinden en je gedrag goedkeuren. Oftewel mensen Moeten mij aardig vinden, anders is het verschrikkelijk. Het is ook verschrikkelijk om afgewezen te worden.
Eisen aan anderen en de wereld
Een veel voorkomende irrationele eis is dat andere mensen zich anders moeten gedragen dan ze doen, wen dat de wereld ander in elkaar zou moeten zitten. “Heb ik alles voor hem gedaan, laat ie me zitten. Dat kan toch niet?, Ze neemt weer een vrije dag, dat doe je toch niet, dat doen wij toch ook niet. Ik doe altijd mijn best en wat krijg ik?., Stank voor dank dat is toch niet eerlijk.
Maak nu je eigen ABCtje.
A; Wat is de situatie/ waarover maak ik mij druk? Over welk gedrag van de patiënt maak ik mij druk?
C: Welke gevoelens heb ik daarbij? (zowel emoties als fysieke reacties aangeven) Hoe gedraag ik me?
B: Wat gaat er in mijn hoofd om? Wat denk ik allemaal? Wat moet er per se wel of niet gebeuren? Hoe veroordeel ik mijzelf/de ander?
Als je dit in beeld gebracht en opgeschreven hebt, wat dan? Van die niet- helpende emotie maak je weer een helpende door je niet- helpende gedachten uit te dagen. Je gaat de discussie aan met jezelf, of wat je bij B hebt opgeschreven wel echt klopt. Onderzoek of de dingen die je in je hoofd hebt waar zijn. Deze discussie ga je aan met de volgende vragen:
Waarom MOET het per se? Waarom mag het per se niet?
Hoezo gebeuren er rampen als wat ik niet wil toch plaatsvindt?
Waaruit blijkt dat ik er niet tegen kan als…
Hoezo ben ik/is hij een …(veroordeling invullen)?
Nadat je je irreële gedachte hebt uitgedaagd ga je deze gedachte vervangen door een nieuwe gedachte. Wat kun je beter denken in de plaats van je oude gedachte?.
Welke gedachten helpen mij om de situatie beter aan te kunnen?
Kom je in een vergelijkbare situatie en je merkt dat je je “oude” gedachte denkt, vervang deze dan met je nieuwe en je zult merken dat je emotie afneemt en daarmee de energie die het je kost.
Door:
Fenno Moes, oprichter van de Agressieacademie, gespecialiseerd in trainingen, workshops, presentaties en advies op het gebied van agressiepreventie en hantering.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/10/Moeilijke-patiënten.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-11-11 10:45:042019-11-11 12:23:28Moeilijke patiënten? Zo behoud je je energie
Afgelopen September werd het jaarlijkse internationale congres van de Europese Association of Dental Public Health (EADPH) gehouden in Gent. Het congres werd bezocht door collega’s binnen Europa en werkzaam aan universiteiten, (mondzorg)opleidingen, verenigingen en TNO. Mondhygiënist Jolanda Gortzak verzorgde op dit congres een posterpresentatie over haar onderzoek naar het gebruik van tandenstokers binnen een fitness centre. dental INFO vroeg naar haar achtergrond en ervaringen op dit congres.
Wat houdt het EADPH-congres in?
“Het EADPH-congres werd dit jaar voor de 24e keer georganiseerd. Het vindt elk jaar op een andere plek binnen Europa plaats. Vorig jaar was het in Palma de Mallorca, dit jaar in Gent. Het thema was dit jaar ‘Patiëntgerichte zorg door multi-sectorale samenwerking om de mondgezondheid te verbeteren’. Tijdens het driedaagse congres zijn er lezingen en posterpresentaties met als doel bevordering van de tandheelkundige volksgezondheid. Dit wordt gedefinieerd als de wetenschap en kunst van het voorkomen van mondziekten, het bevorderen van mondgezondheid en het verbeteren van kwaliteit van leven door de georganiseerde inspanning van de samenleving.”
Wanneer ben je afgestudeerd als mondhygiënist, wat is je achtergrond en wat doe je op dit moment?
“Ik ben in 1988 afgestudeerd als mondhygiënist aan de ACTA. Ik heb daarna lange tijd gewerkt in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam (AMC) op de afdelingen Mondziekten en Kaakchirurgie en Ziekenhuis-tandheelkunde, alwaar ik met verschillende medische specialisten heb samengewerkt. Ik heb ook lessen mogen verzorgen aan studenten Geneeskunde en verpleegkundigen op het gebied van mondslijmvliesafwijkingen en het effect van medicijngebruik in de mond en ik ben actief geweest binnen de NVM. Sinds vijf jaar heb ik mijn eigen mondhygiënekliniek Oral-Vision in een groot Fitness Sport Centre in Amsterdam. Daar werk ik samen met fysiotherapeuten, manueeltherapeuten, personal trainers en voedingsdeskundigen.
In 2016 heb ik binnen het Fitness Sport Centre onderzoek gedaan naar hoe mensen denken over hun eigen (mond)gezondheid en het gebruik van tandenstokers . met als titel: ’Toothpicks in Dutch cathering areas and fitness centre really work’. De resultaten van dit onderzoek zijn via een posterpresentatie op dit congres gepresenteerd.
Vertel eens wat meer over dat onderzoek
“Mijn onderzoek is uitgevoerd binnen een Fitness Sport Centrum en is onderdeel van een groter onderzoek door Yvonne Buunk-Werkhoven onder de naam: ’Pick-A-T’, a public campaign.’ Ik heb onderzocht hoe mensen met een gezonde levensstijl denken over een hun eigen (mond)gezondheid en of zij het belangrijk vinden om in plaats van cocktailprikkers echte tandenstokers aangeboden te krijgen in een Healthy Brasserie binnen de sportschool.”
“Voor die posterpresentatie moest ik eerst een abstract (samenvatting) indienen van mijn onderzoek. Dit bleek toch iets anders te zijn dan het schrijven van een artikeltje voor een tijdschrift. Ik heb het een paar keer moeten herschrijven om precies de goede hoeveelheid woorden over te houden zonder de inhoud van mijn onderzoek te verliezen. Daarna hoorde ik dat ik ook nog een ‘rapid-fire presentatie’ mocht houden. Dit houdt in dat ik via een korte powerpointpresentatie mijn onderzoek mocht toelichten. Tegelijk vond ik het heel leuk en spannend om deze nieuwe stap te zetten binnen de Wetenschap. Ik moest gelijk denken aan een gezegde van Jorgen Raymann: “Je wordt gelukkig door van je passie je werk te maken, maar je kan ook gelukkig worden door van je werk je passie te maken.” Dit is precies wat ik doe.
Ik moest natuurlijk ook de poster zelf maken. Het leuke daarvan is dat je je creativiteit er in kwijt kunt en dat je bezig bent met het visualiseren van je onderzoek. Je beloning is als je jouw ontwerp daadwerkelijk in handen krijgt; ik heb mijn poster op vlaggendoek laten afdrukken.”
Hoe kijk je terug op het congres en je posterpresentatie?
“Naast de inhoudelijke lezingen met de thema’s; patiëntgerichte zorg, multi-sectorale aanpak en het verbeteren van de mondzorg binnen Europa, vond ik het interessant om met collega’s uit verschillende landen van gedachten te mogen wisselen over hoe zij invulling geven aan hun vakgebied. Waar lopen zij tegenaan en welke creatieve oplossingen hebben zij hiervoor gevonden? Er waren ook workshops over innovatieve interprofessionele activiteiten gericht op de ontwikkeling van de volksgezondheid. Daarnaast waren zo’n 70 abstracts en posters ingediend. De ruimte waar je deze poster kon ophangen was ingedeeld op je abstract-nummer en onderwerp van onderzoek. De rapid-fire presentaties werden in zeven verschillende zalen gehouden. Ze waren ingedeeld op onderwerp. Die van mij viel onder het thema ‘Oral Health’. De verschillende abstracts zullen binnenkort gepresenteerd worden in het tijdschrift ’Community Dental Health’.”
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/10/gebruik-tandenstokers-op-EADPH-congres.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-11-11 10:30:142019-11-12 09:45:09Posterpresentatie over gebruik tandenstokers op EADPH-congres
Henry Schein Dental en Ivoclar Vivadent lanceren samen de #OptraGateSelfie Augmented Reality campagne. Met dit pilootproject willen zij het belang van mondgezondheid onder de aandacht brengen van het grote publiek en bijdragen aan een goede mondzorg voor iedereen.
Elke week toont nieuw onderzoek aan dat een gezonde mond essentieel is voor de algemene levenskwaliteit. Een verzorgd gebit en gezond tandvlees dragen bij tot een betere algehele gezondheid. Goede mondzorg helpt niet alleen bij de preventie van ziektes, maar draagt ook bij tot het algemene welbevinden. Toch is het met de kennis van het brede publiek in Nederland en België rond dit thema niet goed gesteld. Daarom hebben Ivoclar Vivadent en Henry Schein Dental de handen in elkaar geslagen om de bevolking op het gebied van mondgezondheid bewust te maken en om initiatieven met betrekking tot toegankelijke en preventieve mondzorg te ondersteunen.
Een gesprek met de initiators van het project, Deborah Vermeulen-Rog, Marketing Manager bij Ivoclar Vivadent en Wendy Scheppers, Marketing Manager bij Henry Schein Dental.
Wendy Scheppers: “De cijfers tonen aan dat het belang van mondgezondheid nog niet genoeg gekend is. Onze campagne wil de bevolking rond dit thema sensibiliseren, zonder te stigmatiseren en zonder belerend te zijn.”
Deborah Vermeulen-Rog: “De #OptraGateSelfie campagne is opgebouwd rond de warme oproep om een glimlach te doneren. Mensen laten glimlachen zit in de kern van het DNA van Ivoclar Vivadent. Lachen, eten, drinken, slikken en praten behoren tot onze basisbehoeften en zou daarom een fundamenteel recht moeten zijn voor iedereen. Vandaar dat wij ons ten volle blijven engageren voor preventieve en toegankelijke mondzorg voor iedereen.”
Wendy Scheppers vult aan: “Wij hebben elkaar gevonden in het gemeenschappelijke doel om iedereen toegang te geven tot een goede mondzorg. Dit is al jarenlang een belangrijk onderdeel van Henry Schein’s wereldwijde programma voor bedrijfsverantwoordelijkheid, Henry Schein Cares. Deze campagne maakt deel uit van de inspanningen die wij leveren op het gebied van voorlichting, preventie en zorg. En nu steken wij samen met Ivoclar Vivadent een tandje bij.”
Doneren van een glimlach
De centrale boodschap om een glimlach te doneren voor toegankelijke en preventieve mondzorg voor iedereen wordt op een verrassende manier uitgedragen met Augmented Reality (AR) technologie.
Deborah Vermeulen-Rog: “Augmented Reality wordt gebruikt voor de #OptraGateSelfie filter op sociale media. Je kan deze filter makkelijk delen op Facebook of via je Instagram verhaal. De actie wordt ondersteund met Augmented Reality Posters die tandartsen kunnen ophangen in de wachtruimte voor patiënten.”
Wendy Scheppers legt uit hoe dat concreet gebeurt: “Augmented Reality wordt gebruikt voor de #OptraGateSelfie filter op sociale media. Je kan deze filter makkelijk delen op Facebook of bijvoorbeeld op Instagram gebruiken in je verhaal. Wanneer je de QR-code op de begeleidende AR posters met je smartphone scant, komt het stilstaande beeld tot leven.”
Samen het verschil maken
Henry Schein Dental en Ivoclar Vivadent zullen een deel van de opbrengst van de campagne doneren aan Dokters van de Wereld, een organisatie die kwetsbare mensen aan zorg helpt in Nederland, België en elders in de wereld en aan ‘Tand-em’, een Belgisch project van het Verbond der Vlaamse Tandartsen ondersteund door Henry Schein. Ivoclar Vivadent ondersteunt materieel door één OptraGate te doneren aan de lokale tandheelkundige hulporganisatie Tand-em per geposte #optragateselfie op social media.
Per OptraGate product gekocht door mondzorgprofessionals bij Henry Schein Dental wordt 9,99 euro aan hulporganisaties gedoneerd. De OptraGate To Oral Health pilootcampagne loopt tot en met 16 december 2019.
De OptraGate is een latexvrij hulpmiddel, dat vrij zicht geeft in de mond, en helpt o.a. bij diagnostiek van de mondgezondheid en tandheelkundige behandelingen bij patiënten. Het zorgt voor een isolatie van het behandelgebied bij elke tandheelkundige behandeling.
Op 1 november is de nieuwe klinische praktijkrichtlijn ‘Mondzorg voor Jeugdigen – module Diagnostiek’ door het KIMO aangeboden aan het Zorginstituut.
De richtlijn gaat over röntgenfoto’s bij mondzorg voor jeugdigen tot 18 jaar. Bewustwording van het doelmatig gebruiken van röntgenopnamen bij de jeugd is de belangrijkste doelstelling van de richtlijn.
De Richtlijn Ontwikkel Commissie (ROC) stond onder voorzitterschap van em. prof. dr. C. van Loveren, bijzonder hoogleraar Preventieve Tandheelkunde.
Elk jaar brengt de Keuzegids HBO een overzicht van de beste hogescholen, de best verdienende banen en de hoogst aangeschreven studies. Ook in 2019 eindigt de opleiding mondzorgkunde weer hoog op de lijst met best verdienende banen. Met een gemiddeld bruto maandsalaris van €2540 verovert de studie de zevende plek in de top 10 beste startsalarissen voor hbo-grootverdieners. Dit getal is gebaseerd op de daadwerkelijk gewerkte uren, in plaats van op een full time werkweek. Binnen sommige branches komen part time contracten namelijk veel voor.
Mondzorgkunde omringt door techniek
In de top 10 van 2019 is mondzorgkunde omringt door technische opleidingen. Sterker nog, mondzorgkunde is de enige medische HBO-opleiding die het tot de top 10 beste startsalarissen wist te schoppen. Het meeste geld wordt aan het begin van hun carrière verdiend door studenten Technische bedrijfskunde. Zij vangen in de eerste jaren zo’n €2700 bruto per maand. Voertuigentechniek en elektrotechniek completeren de top 3. De complete top 10 voor HBO-grootverdieners ziet er als volgt uit:
De HBO mondzorgkunde wordt momenteel gegeven aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Hogeschool InHolland, Hogeschool Utrecht en de Hanzehogeschool Groningen. Laatstgenoemde eindigde overigens op de derde plek in de ranglijst met beste hogescholen van Nederland.
Mensen met een narcistische stoornis hebben behoefte aan aandacht en kunnen buitenproportioneel reageren. Als je een narcist als patiënt, collega of baas hebt, hoe ga je dan met hem om? Dr. Martin Appelo, psycholoog en cognitief gedragstherapeut, vertelde erover tijdens het congres ‘Bijzondere patiënten in de praktijk’.
Het verschil tussen een narcist en een psychopaat
Als we het over narcisme hebben, dan hebben we het automatisch ook over Freud. Freud vond narcisme een typisch vrouwelijke stoornis. Narcisten waren volgens hem vrouwen die mannen letterlijk en figuurlijk leegzuigen voor hun eigen belang. Het icoon van de narcistische stoornis zou dan Cleopatra zijn. Inmiddels geldt dit natuurlijk niet meer. Cleopatra was continu bezig om alle Romeinse hoofdmannen te versieren, niet omdat ze van hen hield, maar om aan de macht te komen. Dit zou de kern zijn van narcisme: een ander gebruiken voor je eigen voordeel. Nu is dit het kernsymptoom van een psychopaat. Een psychopaat manipuleert een ander om er beter van te worden. Een narcist ontploft zelf en beschadigt jou met de brokstukken. Een psychopaat laat jou ontploffen en geniet van de brokstukken. Een psychopaat doet het bewust, is geniepig en vindt het prettig om jou kwaad te maken. Die wordt daar rustig van. Een narcist wordt juist onrustig als je kwaad wordt.
Even leek narcisme uit de boeken te worden geschrapt, omdat er op een gegeven moment wel 350 symptomen onder geschaard werden. Je kon al haast niet meer géén narcist zijn. Toch bleef het erin. Een narcistische stoornis neemt een specifiek domein in de psychologie in, omdat het in een relatie zoveel destructieve gevolgen heeft. De symptomen zijn daarna geclusterd.
Griekse mythe
De Griekse mythe over Narcissus gaat als volgt. De moeder van Narcissus is een nimf en wordt verkracht in de rivier waarin ze woont. Ze raakt zwanger en baart een zoon. Ze noemt hem Narcissus. Ze vraagt zich af of het wel goed komt met haar kindje en gaat dan naar een blinde ziener. Hij stelt haar gerust, het zal goed met hem gaan als hij zichzelf maar niet onder ogen komt. Het wordt een aantrekkelijke jongen en alle jongens en meisjes willen verkering en seks met hem. Maar Narcissus wil geen contact met anderen en leidt een solistisch bestaan. Zeus de oppergod is druk bezig met vreemdgaan en raakt uitgekeken op zijn vrouw Hera. Hij gaat vooral vreemd met nimfen. De nimf Echo wordt door Zeus ingezet om met Hera te gaan praten als afleiding. Uiteindelijk komt Hera erachter dat Echo wordt ingezet, zodat Zeus zijn gang kan gaan en wordt heel boos. Ze straft Echo door haar spraakvermogen af te nemen en zij kan dan alleen de laatste zin die iemand anders uitspreekt herhalen. Echo raakt zeer verliefd op Narcissus, maar zij kan haar liefde niet uiten. Narcissus zegt bovendien niks, dus ze kan hem ook niet napraten. Dat gaat zo een tijdje door….Op een gegeven moment werpt Echo zich op Narcissus en hij duwt haar weg. Echo verteert door verdriet. Niks blijft van haar over, behalve haar stem. Aphrodite wordt gewaarschuwd door de nimfen en ze straft Narcissus met het meest verschrikkelijke waarmee je gestraft kunt worden: eigen liefde. Op een gegeven moment krijgt Narcissus dorst en vindt een beekje, dat volkomen glad is. Hij buigt zich voorover en ziet zichzelf en raakt op slag verliefd. Hij probeert zijn gezicht te omarmen. Hij stopt daarmee en blijft naar zichzelf kijken. Drinken kan niet meer, want dan raakt direct het beeld vertroebeld. Hij sterft een hongerdood. Op deze plek wordt een voorovergebogen bloem geplaatst: de narcis.
Hechtingsprobleem
Narcisme wordt altijd geassocieerd met de buitenkant: zie mij eens geweldig zijn. Bijvoorbeeld met Gordon en Gerard. Maar narcisme zit aan de binnenkant. De kern van narcisme is het onvermogen om je intiem te verhouden tot een ander. Aan de basis van narcisme ligt een hechtingsprobleem. Het gaat om mensen die in een ‘oersoep-omgeving’ opgroeien en niet van hun primaire zorg aankunnen. Als je dat combineert met een ‘fight-reactie’ bij verhoogd cortisol, dan heb je een verhoogde kans op narcisme. Het zijn mensen die in de basis van hun psychologie de ander wantrouwen. Als kinderen niet onvoorwaardelijk worden geaccepteerd, ontstaat er een hechtingsprobleem. Soms zijn de opvoeders er wel en soms niet. Het is volstrekt onvoorspelbaar en als zij er wel zijn, dan is dit vaak op een agressieve manier.
Vechtmodus
Narcisten zijn continu alert of ze wel veilig zijn. Zij gaan in de aanval omdat zij een diep wantrouwen hebben in de ander. Dat is een heftig en naar gevoel. Narcisten raken ook niet goed gehecht aan mensen die wel echt van hen houden. Ze staan continu in een vechtreactie, ook als het helemaal niet nodig is. Dit uit zich in heel hard werken, hard sporten, op een podium staan (“Kijk mij eens…”). Dit gebeurt niet met het doel om anderen te imponeren, maar om van het nare gevoel van wantrouwen in zichzelf weg te blijven.
De narcistische cirkel
Narcisten ontnemen daarmee de ruimte van anderen en die vinden dat irritant. Dus de omgeving raakt geïrriteerd over het opgeblazen gedrag en gaat kritiek leveren. Maar dan denkt de narcist “Zie je wel, ook zij doen onaardig” en “Ik moet hen afstoten”. Zij zijn dan bevestigd in het idee dat de ander niet goed op hem afstemt. Dit is de narcistische cirkel. Het is een overlevingsstrategie die veroorzaakt waardoor hij is ontstaan. De energie die normaal in de relatie wordt gestoken, gaat nu naar zichzelf. “Als jij er niet voor mij bent, dan doe ik het wel alleen en ook nog beter,” denkt de narcist.
Zelfbescherming
Egocentrisme is hierbij zelfbescherming, die voortkomt uit een vroeger opgelopen trauma. De narcist leeft noodgedwongen op een eenrichtingsweg. De ander is altijd een tegenligger of een aanduwer. Nooit gaan ze samen op. Narcisten kiezen vaak voor de aanval, omdat ze daarmee hun eigen veiligheid garanderen. In het opblazen van zichzelf zit vaak iets waarvoor anderen applaus geven. Dat betekent dat het opblazen af toe wordt beloond en af en toe niet. Doordat het wordt beloond, wordt het gedrag in stand gehouden.
Kinderlijke reactie
De reactie op een bepaalde situatie is van een narcist buiten proportie, kinderlijk. Veel wordt opgevat als kritiek, terwijl het zo niet wordt bedoeld. Daarbij wordt een situatie als kind herbeleefd en dan ontstaat er boosheid. De buitenproportionele reactie stoot de ander af. De ander wordt bang voor de narcist.
Hoe herken je een narcist?
Een narcist:
heeft behoefte aan aandacht, roem, bevestiging en bewondering;
is op het eerste gezicht charmant en vol zelfvertrouwen;
gebruikt manipulatie om de eigen wensen te realiseren;
heeft moeite met liefde geven, maar wil deze wel ontvangen;
heeft vaak een jaloers gevoel;
vertoont opschepperig gedrag;
heeft een onzeker gevoel, een laag zelfbeeld;
heeft last van depressiviteit bij tegenslag.
Daarnaast wil een narcist graag anderen helpen, vaak mensen die kwetsbaar zijn. Dit is een hulpverlenerssyndroom: je gaat een ander geven wat je zelf hebt gemist.
Van de narcisten is 75% man. Bij vrouwen gaat het vaak verhuld achter iets anders, bijvoorbeeld achter een eetstoornis. “Vrouwen auto-mutileren en mannen mutileren auto’s.” Het afstoten is bij vrouwen op zichzelf gericht. Zoals Cleopatra en de koningin uit Sneeuwwitje uiteindelijk zelfmoord plegen, zo richten vrouwen met narcisme de agressie vaak naar zichzelf. Bijvoorbeeld door een eetstoornis zoals Anorexia Nervosa
Casus
Iemand uit de zaal die heeft samengewerkt met een collega, waarvan ze het idee heeft dat hij narcist is. Hij verbood haar om een behandeling uit te voeren, terwijl dit juridisch gewoon wel zou moeten kunnen. Hij heeft alle trucs uit de kast gehaald om te zorgen dat zij deze behandeling niet kon doen. Als ze hem er op aansprak, dan werd hij heel erg kwaad. Deze collega vond dat hij altijd gelijk had en een ander kon geen gelijk hebben. De spreker reageerde dat een narcist niet tegen iemand is, maar bang is dat hij zelf gekwetst wordt. Hij adviseerde haar het volgende: “Je probeert eigenlijk het als dwerg tegen een reus op te nemen en dit ga je nooit winnen. Dus je moet een andere strategie toepassen. Zeg bijvoorbeeld dat je bang voor hem wordt of dat je geïmponeerd raakt. Zo laat je weten dat hij veilig is.” De persoon in de zaal liet weten dit ook te hebben gezegd, maar daarop kreeg ze de reactie dat hij de macht over haar had. Dit klinkt niet meer narcistisch, maar meer als een psychopaat. Een narcist zou zeggen dat het niet zijn bedoeling was. Een narcist doet het namelijk niet om de ander pijn te doen, maar om zichzelf te beschermen. Op het moment dat een narcist ziet dat er niks te vrezen valt, houdt hij op met zich op te blazen.
Omgaan met narcisten
Als een narcist in je stoel zit, vraag dan aan hem hoe hij zou willen dat jij het doet. Geef hem het idee dat hij de controle heeft. ‘Regels’ voor het omgaan met narcisten zijn:
Luister niet naar je reptielenbrein, maar gebruik je verstand.
Laat de narcist merken dat hij veilig is, ga ‘down’.
Benoem je emotie/arousal.
Geef de narcist de regie.
Dr. Martin Appelo is vrijgevestigd psycholoog, cognitief gedragstherapeut en publicist te Barneveld en Den Andel. Hij schreef o.a. de boeken Een Spiegel voor Narcisten. (2013) en Wij-Zij. Gaat de wereld aan Narcisme ten onder? (2017), Uitgeverij Boom.
Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, van de lezing van dr. Martin Appelo tijdens het congres ‘Bijzondere patiënten in de praktijk’ van Lemion.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/05/Hoe-ga-je-om-met-een-narcist.jpg230400Anita test Testhttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svgAnita test Test2019-10-28 10:40:432024-11-06 13:06:34Hoe ga je om met een narcist?
Weinig mondhygiënisten adviseren mHealth. Wel zijn zij optimistisch over de implementatie en het gebruik hiervan in de mondzorg. Dit is de conclusie van kwantitatief onderzoek naar het gebruik en de implementatie van mHealth onder mondhygiënisten in Nederland, door studenten Mondzorgkunde van Hogeschool Utrecht.
Onderzoek
Er is een kwantitatief, cross-sectioneel onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van mHealth applicaties door mondhygiënisten. De survey bevatte onder andere vragen die inzicht gaven over in hoeverre en welke mobiele apps gebruikt worden door de onderzochten mondhygiënisten en wat hun attitude is tegenover de implementatie en gebruik hiervan.
73 respondenten hebben de online enquête ingevuld. 17 respondenten adviseerden mHealth bij hun patiëntengroep en zij gaven aan dat de Oral-B/Philips poetsapp het meest geadviseerd wordt. De doelgroep die de meeste mHealth adviezen krijgt van de mondhygiënisten zijn (ouders van) kinderen tot 12 jaar en jongeren/jong volwassenen tot 25 jaar. De meeste respondenten vonden dat de implementatie van het gebruik van mHealth bemoeilijkt wordt door het gebrek aan technologische vaardigheden en door de privacywetgeving. De resultaten toonden geen samenhang aan tussen leeftijd, geslacht, opleidingsinstelling, -duur en de provincie waar de respondent werkzaam is.
Het merendeel van de respondenten vond dat het gebruik en adviseren van mHealth kan bijdragen aan het verbreden van de patiëntbetrokkenheid en de kennis van de patiënt. Uit de resultaten kan geconcludeerd worden dat weinig van de onderzochte mondhygiënisten mHealth adviseren. Wel zijn zij optimistisch over de implementatie en het gebruik hiervan in de mondzorg.
Poster ontwikkeld door:
Ouijdan Bouchaten en Cécile van Wingerden
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/10/Mobiele-apps-in-de-mondzorg.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-10-28 10:35:292019-11-11 13:25:18Mobiele apps in de mondzorg: ervaringen van de mondhygiënist
Glimlachen.be is een project om de mondgezondheid van jeugd in België te verbeteren. Dit doen ze onder meer met een gratis reizende tentoonstelling en door informatie aan te bieden op de website.
Gratis reizende tentoonstelling
De tentoonstelling is een samenwerking met het Verbond der Vlaamse Tandartsen met als doel (voornamelijk) kleuters het belang van gezonde tanden bij te brengen. Dit gebeurt met een verhaal over Cas en Kato, waardoor kleuters spelenderwijs en op kindvriendelijke wijze gesensibiliseerd worden.
Natuurlijk is iedereen is natuurlijk welkom om kennis te maken met alles rondom het onderwerp tanden. Van hoe tanden eruitzien tot goed poetsen tot voeding, er is van alles te leren en te doen.
Informatieve website met bronnen voor iedereen
Op de website is een grote hoeveelheid aan informatie voor verschillende doelgroepen te vinden. Zo kunnen scholen er terecht voor werkblaadjes en educatief materiaal voor leeftijdsgroepen vanaf de kleuters tot en met het secundaire onderwijs. Ook biedt de site verschillende soorten ondersteuning aan voor scholen, sportclubs, ouders en begeleiders; van poetsposters tot traumakaarten.
Verder zijn er zelfs allerlei filmpjes en games over het onderwerp mondhygiëne te vinden. Zo wordt het onderwerp laagdrempelig en op een leuke wijze gebracht.
https://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2019/10/Glimlachen.be-gaat-voor-een-betere-mondgezondheid-bij-jeugd-in-België.jpg230400anitatesthttps://www.dentalinfo.nl/wp-content/uploads/2024/06/Logo-Dental-info-wit-2.svganitatest2019-10-14 14:35:312019-10-17 11:12:56Glimlachen.be gaat voor een betere mondgezondheid bij jeugd in België
Voor een optimale gebruikerservaring maakt dental INFO gebruik van cookies. Als u deze site blijft gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies.
