“Het wantrouwen rondom fluoridegebruik trok meteen mijn aandacht”

Korte voorgeschiedenis van HAP-tandpasta

Synthetische HAP-bevattende tandpasta’s werden aanvankelijk ontwikkeld door NASA om mineralenverlies in botten en tanden bij astronauten te voorkomen, veroorzaakt door het gebrek aan zwaartekracht (Pepla et al., 2014).
Nadat een Japans bedrijf genaamd Sangi Co. de rechten overkocht van NASA, lanceerden zij in 1980 APADENT, de eerste tandpasta ter wereld die beweerde dat het tandglazuur kon remineraliseren met behulp van nano-hydroxyapatiet (MILESTONES, z.d.). De anti-cariës werkzaamheid van HAP-tandpasta’s werd voor het eerst aangetoond in een placebogecontroleerde klinische studie bij Japanse schoolkinderen (Kani et al., 1989). Daarna werd hydroxyapatiet in 1993 goedgekeurd als een actief anti-cariës middel door het Japanse Ministerie van Volksgezondheid (Van Loveren, 2013). Sindsdien is het commercieel beschikbaar geworden in Europa in 2006 en in Canada in 2015 (Amaechi et al., 2019). In Duitsland heb je bijvoorbeeld het kindertandpastamerk “Karex”.

RCT

De resultaten van de Randomized controlled trial (RCT) uitgevoerd door Paszynska et al. (2021) toonden aan dat hydroxyapatiet (HAP) tandpasta niet inferieur is aan fluoridetandpasta in het voorkomen van cariës bij kinderen en concludeerde dat HAP-tandpasta een goed alternatief is voor fluoride. 10% microcrystalline HAP-tandpasta werd vergeleken met 500 ppm amine fluoride (AMF). De analyse van de primaire en secundaire uitkomstmaten toonden vergelijkbare en iets lagere kans op cariësprogressie in de HAP-groep dan in de fluoridegroep, met kleine risicoverschillen in het voordeel van HAP, wat wijst op een absolute cariës risicoreductie in het voordeel van HAP.

Uit de resultaten van de RCT uitgevoerd door Amaechi et al. (2019) is gebleken dat er geen statistisch significant verschil is in de remineralisatie en vermindering van cariëslaesiediepte tussen HAP- en fluoridetandpasta. 10% microcluster HAP-tandpasta was even effectief in het voorkomen van demineralisatie en het herstellen van primaire cariëslaesies als 500 ppm AMF-tandpasta.

Remineralisatie

Twee in vitro studies die geïncludeerd zijn in het verkennend literatuuronderzoek door Anil et al. (2022) rapporteerden dat 10% nano-HAP betere remineralisatie vertoonde dan 1000 ppm fluoridetandpasta. Anil et al. (2022) stelden dat verdere onderzoeken, zoals langdurige klinische studies, nodig zijn om het gebruik van hydroxyapatiet in vergelijking met fluoride vast te stellen bij melktanden. Momenteel zijn er nog te weinig klinische studies gericht op deze specifieke doelgroep. Uiteindelijk werd er in deze scoping review gesteld dat HAP in tandpasta’s over het algemeen veel verschillende voordelen heeft, zoals: betere remineralisatie van beginnende glazuurlaesies, cariësinhibitie, vermindering van demineralisatie, heldere tanden, vermindering van dentinegevoeligheid en pijn, een gladder tandoppervlak, en herstel van glazuur na verwijdering van orthodontische beugels.

Scriptie

“Mijn literatuuronderzoek richtte zich uitsluitend op melktanden, waardoor het aantal geïncludeerde studies beperkt was”, legt Yüce uit. Zowel Paszynska et al., Amaechi et al. als Anil et al. stellen verder onderzoek naar het effect van HAP bij melktanden voor, omdat het aantal beschikbare RCT’s voor deze doelgroep beperkt is. Daarentegen zijn er talloze studies die de kracht van HAP bij permanente tanden laten zien, zoals:

• De systematische review en meta-analyse van Limeback et al. (2021)
• RCT’s uitgevoerd door Grocholewicz et al. (2020), Badiee et al. (2020) en Schlagenhauf et al. (2019)
• In vitro en in situ onderzoeken door onder andere Najibfard et al. (2011), Juntavee et al. (2018), Huang et al. (2011), Carvalho et al. (2014), Kim et al. (2007), Venegas et al. (2006) en Swarup & Rao (2012).
• Recentelijk (oktober 2024) is een nieuwe systematische review en meta-analyse gepubliceerd door Pawinska et al. (2024).

“Het doel van mijn onderzoek was om te beoordelen of HAP-tandpasta’s net zo effectief zijn als fluoride bij het voorkomen en verminderen van cariës bij melktanden. Mijn conclusie was dat HAP een genezingsalternatief biedt, maar dat verder onderzoek noodzakelijk is, vooral bij melktanden, “geeft Yüce aan.

Prijs

Elk jaar zet de Arteveldehogeschool een student(e) in het zonnetje voor diens bachelorproef en geeft de Dienst Onderzoek en Ontwikkeling een prijs uit. Dit jaar werd Yüce’s bachelorproef gekozen tot de beste binnen de opleiding. “Toen ik hoorde dat ik een prijs had gewonnen voor mijn bachelorproef, voelde ik me ontzettend extatisch. Ik kon niet stoppen met lachen en springen van vreugde.” Ze omschrijft het als een geweldig gevoel van erkenning voor alle moeite en energie die ze in haar werk had gestoken.

Toekomst

Yüce weet nog niet zeker of ze in de toekomst verder gaat met dit onderwerp. Toch lijkt het haar ontzettend interessant om zelf experimenteel onderzoek uit te voeren naar de effectiviteit van hydroxyapatiet-tandpasta’s. “Het is altijd al een droom van mij geweest om onderzoeker te worden,” sluit ze af.

Zie Bronnen