Rugklachten voorkomen door goed zitten

Arbeidsgerelateerde fysieke klachten bij tandartsen, assistenten en mondhygiënisten worden met name veroorzaakt door een combinatie van een statische werkwijze en langdurig zitten. Waardoor ontstaat pijn in de rug en hoe kunt u dit voorkomen?



Een zeer hoog percentage van tandartsen (65%) en mondhygiënisten (90%) ervaart fysieke klachten bij het uitvoeren van de dagelijkse werkzaamheden. Dit hoge percentage klachten beïnvloedt het werk op een negatieve manier. Onderzoek heeft aangetoond dat dit zelfs de belangrijkste reden is voor tandartsen om eerder te stoppen met werken (Brown, 2010).

Risico op rugklachten
Arbeidsgerelateerde klachten bij tandartsen, assistenten en mondhygiënisten worden met name veroorzaakt door combinatie van een statische werkwijze en langdurig zitten. Het werk is zeer precies, op een klein oppervlak en vergt vaak veel concentratie. De plaatsing en welzijn van de patiënt is een complicerende factor.

De spieren worden vaak langdurig en eenzijdig aangespannen, al dan niet in combinatie met een ongunstige werkhouding. Hierdoor werkt de spierpomp onvoldoende en hopen stofwisselingsproducten zich op in het weefsel. Dit veroorzaakt pijn, vermoeidheid, een nog hogere spierspanning en zelfs pathologische veranderingen in spieren, pezen, kapsel, banden en gewrichten.

Voorkom belastende houdingen
Pijn in de rug komt veelvuldig voor. De pijn kan bijvoorbeeld ontstaan door:

  • Overbelasting van aanhechtingen
  • Te sterk aangespannen rugspieren (‘krampachtige’ houding)
  • Overbelasting van de tussenwervelschijven
  • Artrose

Om overbelasting van de tussenwervelschijven goed te begrijpen, kijken we naar de intradiscale drukmeting van Nachemson.



In deze figuur wordt duidelijk dat zitten een zware belasting is voor de rug. Van nature heeft de rug een holling in de onderrug, een lichte bolling in de bovenrug en een holling in de nek” (S-vorm). In deze stand wordt de rug optimaal belast en is de druk op de tussenwervelschijven gelijkmatig. In de zittende houding (ook al zit u rechtop), is het moeilijker deze S-vorm in stand te houden. De rug wordt vaak gebogen in een C-vorm, waardoor de druk op de tussenwervelschijven flink toeneemt. Met name de onderrug wordt in deze houding overbelast. In combinatie met (latero)rotatie (buigen en draaien) van de rug, neemt de belasting exponentieel toe.

Hierdoor kunnen diverse fysieke klachten ontstaan, zoals overbelasting van spieren en pezen, HNP (hernia) en een verhoogde druk op inwendige organen waardoor de bloedcirculatie achteruit gaat. Dit kan ook een verhoogde bloeddruk als gevolg hebben. 
 
Goed zitten
Begin bij een goede basishouding. Plaats de voeten stevig op de grond, op heupbreedte. De kniehoek is ongeveer 110 graden of iets meer. Zit achterop de stoel en gebruik afwisselend wel en geen lendesteun. Zit in een ontspannen, actieve houding (S-vorm). De rug mag 10-20 graden naar voren buigen, maar voorkom (latero)rotatie. Om de S-vorm goed in stand te houden en de druk op de onderste tussenwervelschijven te verminderen, dient u de buikspieren licht aan te spannen. Werk altijd dynamisch en wissel houdingen af.

   

 De juiste zithouding                                    Buikdruk vermindert druk op 
                                                                     tussenwervelschijven

Voorkom en verminder rugklachten door minimaal 1x per week de rug te trainen, thuis of in de sportschool. Doe vooral oefeningen om de grote rugspieren te versterken en ook de rompstabiliteit voor de kleine spieren (balansoefeningen, zitten op een skippybal). Vraag een instructeur, fysiotherapeut of goede personal trainer om advies.

Tips

  • Zitten is belastend, dus werk dynamisch. Haal zelf de patiënt uit de wachtkamer en sta tijdens de behandeling op om iets te pakken. Beweeg de rug tijdens een gesprek met de patiënt.
  • Zit afwisselend rechtop met rugleuning en actief zonder rugleuning.
  • Zoek altijd naar een symmetrische houding. Verplaats de patiënt zoveel als mogelijk, zodat u altijd loodrecht op het werkveld kijkt.
  • Probeer lange en korte behandelingen af te wisselen. Bespreek uw agendaplanning met uw balieassistent.
  • Rooster een lunchwandeling in.

Bronnen: Winkel en Aufdemkampe: Orthopedische geneeskunde en manuele therapie, Nachemson A: The load on lumbar discs in different positions of the body, Hokwerda en de Ruijter, innemen van een gezonde zittende houding bij patiëntbehandeling Fotocredit: Kenniscentrum RUG dentale ergonomie

Door: Amber Elings, ergonomiedeskundige en bedrijfsoefentherapeut specialist in tandheelkundige ergonomie, Aeflex. Gezond, comfortabel en klachtenvrij werken.

Lees meer over: Ergonomie, Thema A-Z
0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *