Chirurgie met diodelaser verbetert liplaesiebehandelingen

Witte laesies op de lippen kunnen succesvol worden behandeld met behulp van een diodelaser. Dit bevordert snelle genezing en volledig lipherstel zonder bloedingen te veroorzaken of hechtingen te vereisen.

Conventionele techniek leidt tot littekens

In tegenstelling tot deze nieuwe methode leidt conventionele chirurgie tot littekens en onaantrekkelijke esthetiek van de lip. “Voor witte laesies die in de lip voorkomen, zorgt diodelaserchirurgie voor een nauwkeurige behandeling en helpt cosmetische complicaties te voorkomen, terwijl het een effectief en veilig herstel biedt,” schrijft de groep in Cureus Journal of Medical Science.

Maligniteit vereist behandeling

De meest voorkomende maligniteit van het mondslijmvlies, plaveiselcelcarcinoom, vertegenwoordigt tot 90% van alle orale kankers. Aanhoudende of terugkerende witte laesies van het mondslijmvlies wekken een vermoeden van maligniteit. Daarom vereisen ze vaak een biopsie of volledige verwijdering. Behandelingsmethodes zonder negatieve gevolgen zijn dus erg waardevol.

De casus

Onder leiding van Domenico De Falco van de faculteit der tandheelkunde aan de University of Bari Aldo Moro, Italië beschrijft de groep het geval van een 32-jarige vrouw. Ze zocht behandeling voor een aanhoudende laesie op haar onderlip die eerder al twee keer was behandeld. In de mondholte waren geen andere witte laesies waar te nemen.

Diodelaser en histologisch onderzoek

De behandeling bestond uit uitsnijding met een diodelaser gevolgd door histologisch onderzoek. Er werd een continue laser met een golflengte van 980 ± 10 nm, outputenergie van 1 W en een vezel van 320 µ gebruikt. Bloeding was gedurende de hele procedure afwezig en er waren geen hechtingen nodig.

Geen cosmetische complicaties

Uit histologisch onderzoek werd frictie-keratose, een aandoening die laesies veroorzaakt door chronisch bijten of zuigen, als diagnose gesteld. De vrouw herstelde volledig binnen 14 dagen zonder cosmetische complicaties.

Geschikte methode

Deze casus toont aan dat diodelaserchirurgie een geschikte methode is om een laesie zorgvuldig te verwijderen, zonder thermische schade aan de omliggende weefsels, bloedingen en onnodige hechtingen. Ook resulteert het in snellere genezing van de wond en een aangenaam cosmetisch resultaat.

Eenvoudigere procedures bij personen met besmettelijke ziekten

Omdat er geen bloedingen plaatsvinden kunnen op deze manier kaakchirurgieprocedures vereenvoudigd worden, vooral die welke worden uitgevoerd bij personen met zeer besmettelijke ziekten.

De auteurs schrijven dat de laser “het het risico op bloeding en mogelijk gerelateerde infectieziekten tijdens perioperatieve zorg [minimaliseert]. […] De diodelaser is een veilig en doorslaggevend hulpmiddel voor chirurgische en niet-chirurgische behandelingen in de mondholte.”

Bron:
Cureus

 

 

/door Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
Geld

Parodontitis kost Europa miljarden euro’s

Parodontitis kostte Europese landen in 2018 158,6 miljard euro. Dat blijkt uit een analyse die op 30 mei in het Journal of Parodontology is gepubliceerd.

De studie analyseerde de directe en indirecte economische lasten van parodontitis in de VS en 32 Europese landen. Er is gekeken naar de wereldwijde uitgaven voor gezondheid, tandheelkundige en parodontale aandoeningen. Het internationale team van auteurs koos voor 2018 omdat dit het meest recente jaar is met uitgebreide data beschikbaar.

“Deze resultaten tonen aan dat de economische last van parodontitis aanzienlijk is en dat de indirecte kosten aanzienlijk zijn”, schrijven de auteurs, geleid door João Botelho, een parodontologie-onderzoeker aan het Instituto Universitário Egas Moniz in Almada, Portugal.

Directe en indirecte kosten

Om de totale kosten van parodontitis te begrijpen, bestudeerden de auteurs de werkelijke ziektekosten en de geschatte kosten die verband houden met productiviteitsverliezen en orale gevolgen. Ze gebruikten gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie, het Bureau voor de Statistiek van de Europese Gemeenschappen, de Internationale Arbeidsorganisatie en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling.

Omdat het in de meeste landen niet mogelijk was om het percentage parodontale uitgaven te achterhalen, schatten de auteurs dat aantal op 3,45%, het percentage dat werd gevonden door de Duitse wettelijke ziekteverzekering.

In 2018 bedroegen alleen al de directe kosten van parodontitis de Europeanen rechtstreeks 2,5 miljard euro. De indirecte kosten bedroegen €197,1 miljard. De meeste indirecte kosten waren te wijten aan klachten gerelateerd aan parodontitis en wortelcariës, merkten de auteurs op. Duitsland, Frankrijk en het VK hadden de grootste productiviteitsverliezen als gevolg van parodontitis.

Totale zorgkosten

De kosten van parodontitis maken deel uit van de grotere zorg- en tandheelkundige uitgaven. In Europa gaven burgers in totaal 1,7 biljoen euro uit aan zorg. De totale kosten van directe tandheelkundige behandelingen alleen al waren 73 miljard euro.

“Deze resultaten bieden verontrustend bewijs over de onmiskenbare impact die parodontitis heeft op de economie”, schrijven de auteurs.

Invloed van corona

De auteurs voeren aan dat er meer nationale gegevens nodig zijn om de directe kosten van parodontitis beter te begrijpen. Dit is vooral belangrijk in de nasleep van de COVID-19-pandemie en de daaruit voortvloeiende economische laagconjunctuur. De crisis heeft geleid tot een slechtere mond- en algehele gezondheid.

“Om deze reden kunnen we vermoeden dat parodontitis nog meer kan voorkomen met vermoedelijk een grotere economische impact”, schrijven de onderzoekers. “Meer dan ooit is het van fundamenteel belang om parodontale volksgezondheidsmaatregelen te versterken en te communiceren met nationale en continentale partijen.”

Tekortkomingen

Het onderzoek had enkele tekortkomingen. Een aantal bronnen beschikte over onvoldoende informatie en nationale statistieken missen vaak de totale kosten van parodontale behandelingen. De kosten kunnen ook worden onderschat omdat sommige therapieën, zoals chirurgische therapie, niet altijd als gezondheidsstatistieken worden geregistreerd.

Bron:
Journal of Periodontology

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z

Zeldzame tumor gekoppeld aan linguale zenuw verwijderd uit de mond van een vrouw

Een vrouw die gedurende 18 maanden tongpijn en smaakveranderingen ervoer bleek een zeldzame tumor te hebben die aan haar lingale zenuw was gekoppeld. Na een verbouwereerde tandarts en misdiagnose als sialoliet werd de tumor uiteindelijk herkend en verwijderd, aldus een BMJ Case Report.

Neurale tumor in mondholte is zeldzaam

Slechts 6,5% van de neurale tumoren komen voor in de mondholte en er zijn weinig gevallen gemeld van solitaire neurofibromen op de mond, zoals in dit geval. Solitaire neurofibromen zijn meestal goedaardig, klein, en onbeweeglijk en worden aangetroffen op gebieden die worden aangestuurd door de kinzenuw. Ze kunnen afhankelijk van hun locatie en grootte ernstige neurale pijn veroorzaken.

Tandarts, specialisten kunnen geen diagnose stellen

Een groep onder leiding van Alexander Straughan van George Washington University School of Medicine and Health Sciences beschrijft het geval van een 60-jarige vrouw die naar haar tandarts ging met een prikkende sensatie in haar tong. Nadat de tandarts geen diagnose kon stellen bezocht ze verschillende andere specialisten.

Ook uit afspraken met een mondchirurg en neuroloog kwam niks. Ondertussen beschreef de patiënt haar pijn als het steken van een gloeiendhete pook door haar tong – en de pijn werd steeds erger. Daarnaast had ze moeite met proeven en een aanhoudende metaalsmaak in haar mond.

Verwijding van kanaal van Wharton

Uiteindelijk sprak ze met een otolaryngoloog waarna ze een echo van het submandibulaire gebied onderging. Hierop was een hyperechoïsche submandibulaire massa van 5 mm te zien en een verwijding van haar kanaal van Wharton. De voorlopige diagnose was het hebben van een speekselsteen die operatief verwijderd zou worden.

Pijn ondanks verdoving

Tijdens de procedure voelde de vrouw echter een scherpe neurogene pijn in haar tong, ondanks het verdoven van haar linguale zenuw. Hierna werd besloten om te stoppen met de operatie. Omdat ook een MRI-scan geen uitsluitsel kon geven, werd een computertomografiescan uitgevoerd.

Schwannoom wordt operatief verwijderd

De scan toonde geen definitieve uitkomst maar wel een asymmetrische prominente mogelijke linker gezichtsader in het submandibulaire gebied. Een nieuwe operatie werd uitgevoerd om het gebied te verkennen en de massa te verwijderen. Gelukkig meldde de patiënt dat ze onmiddellijke pijnverlichting voelde nadat het schwannoom van ongeveer 4 cm uit haar linguale zenuw was verwijderd. Twee jaar later ervoer ze geen tongpijn of prikken meer, maar wel periodieke gevoelloosheid.

Vergeet neurofibromen niet

Voor clinici verder gaan met diagnoses en behandelingen in soortgelijke gevallen zouden ze een goed begrip moeten hebben van de anatomie van hoofd en nek en moeten luisteren naar de klachten van de patiënt, volgens de auteurs. Ze zeggen dat de casus “zou moeten helpen bij het differentiëren tussen [mond-] massa, waaronder linguale neurofibromen. […] Externe en linguale zenuw-geassocieerde massa’s zoals neurofibromen moeten in differentiaal opzicht worden overwogen”.

Bron:
BMJ Case Reports

 

 

/door Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z

Patiënt met VR-bril in behandelstoel op innovatiepostzegels van PostNL

Op het nieuwe postzegelvel van PostNL en TU Delft is een patiënt met een VR-bril in een tandartsstoel afgebeeld. Het postzegelvel geeft aandacht aan het innovatieve vermogen van ons land. De illustraties op de postzegels verwijzen naar uiteenlopende innovaties, ontwikkeld door wetenschappers van de universiteit in samenwerking met de overheid en het bedrijfsleven.

Project Gaming@ The Dentist

Dien Gambon, tandarts-pedodontoloog, en Maaike Schutjes, angsttandarts, zijn in 2013 betrokken geweest bij het project Gaming@ The Dentist in samenwerking met de TU Delft wat geresulteerd heeft in een paper. Dit paper is nu bekroond met een postzegel uitgebracht door PostNL in samenwerking met de TU.

Elk van de 10 postzegels van het postzegelvel Innovatief Nederland laat een vrolijke illustratie over een bijzonder innovatieproject van de TU Delft zien. De illustraties zijn gemaakt door cartoonist en striptekenaar Erwin Suvaal.

De postzegels laten zien dat de innovaties op allerlei gebieden worden toegepast, uiteenlopend van energiebesparingsprojecten, slimme transportoplossingen en flexibele productiemogelijkheden tot effectief watermanagement en vernieuwingen in de gezondheidszorg.

Rafa Bidarra ontwikkelde ‘Gaming at the dentist’. Op de website van TU Delft vertelt hij over het idee en de ontwikkeling van deze game.

innovatie-postzegels

De 10 postzegels over innovatief Nederland van PostNL en TU Delft

 

 

/door Lees meer over: Markttrends, Thema A-Z
Augurken in de strijd tegen tandbederf

Augurken in de strijd tegen tandbederf

Een bacteriestam die wordt aangetroffen in Sichuan-augurken kan tandbederf voorkomen volgens een recent gepubliceerde dierstudie in Frontiers in Microbiology. Lactobacillus plantarum K41 remt de groei van microben die cariës veroorzaken.

Veelvoorkomende ziekte

Tandcariës is een veelvoorkomende orale ziekte die wordt veroorzaakt door een reactie tussen zuurvormende bacteriën en fermenteerbare koolhydraten. De last van cariës wordt steeds groter met de jaren wanneer het niet wordt behandeld. Tandbederf is een van de meest voorkomende ziekten in de wereld en het is dus van groot belang om methodes te vinden om het te voorkomen.

Gefermenteerde voedingsmiddelen

Augurken zijn traditionele, gefermenteerde voedingsmiddelen die veel door mensen in Zuidwest-China worden gegeten vanwege hun unieke smaak en gunstige eigenschappen. Deze eigenschappen worden verleend door onder andere L. plantarum die bijdragen aan het fermentatieproces.

Studie met Lactobacilli-stammen en ratten

De onderzoekers veronderstellen dat sommige van deze bacteriestammen het orale microbioom beïnvloeden en cariës helpen voorkomen. Ze onderzochten het remmende effect van 54 verschillende Lactobacilli-stammen geïsoleerd uit 14 soorten Sichuan-augurken op tandcariës. Twee groepen ratten werden geïnfecteerd met Streptococcus Mutans om tandbederf te versnellen waarna sommige dieren L. plantaram K41 kregen.

K41 remt groei tandcariës en heeft hoge tolerantie

De auteurs schrijven dat “L. plantarum K41, geïsoleerd uit traditionele Sichuan-augurken, effectief de vorming van S. mutans biofilm remde en dus een potentieel remmend effect bezit op tandcariës in vivo”. De groei van S. mutans werd met 98% geremd en dieren met het probioticum kregen tot 30% minder caviteiten. De stam had ook een hoge tolerantie voor zuren en zout.

Tekortkomingen

In deze studie werd de invloed van de bacteriestam op laesies in dentine en wortelcariës niet geëvalueerd. Ook bewijzen de bevindingen de relatie tussen deze specifieke stam en wortelcariës niet.

Meer onderzoek nodig

Het effect van L. Plantarum K41 moet verder worden onderzocht volgens de onderzoekers. Ze schrijven dat deze bacteriën “een mogelijke alternatieve strategie voor de bestrijding van orale biofilm/tandplak en cariës” biedt.

/door Lees meer over: Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
Curaeos wordt onderdeel van Colosseum Dental Group

Curaeos wordt onderdeel van Colosseum Dental Group

De Nederlandse dentale service organisatie Curaeos – met onder andere de praktijken van DentConnect en Samenwerkende Tandartsen – wordt onderdeel van de Colosseum Dental Group. Zodra diverse instanties hun goedkeuring hebben verleend, ontstaat door deze overname één van de grootste dentale service organisaties ter wereld.

Curaeos, met hoofdkantoor in Oosterhout, is een dentale service organisatie die actief is in Nederland, België, Duitsland, Denemarken en Italië. Het bedrijf heeft 186 tandartspraktijken en verleent jaarlijks zorg aan meer dan 1 miljoen patiënten. Curaeos is een multi-functionele service organisatie voor deze praktijken.

Colosseum Dental Group is nu reeds actief in negen Europese landen en de Verenigde Staten. In Europa heeft Colosseum Dental Group 375 praktijken, waar ruim 7500 mensen werken. In de Verenigde Staten is Colosseum actief onder de naam Northern American Dental Group en heeft daar 250 praktijken.

Dankzij deze samenwerking ontstaat er een dentale service organisatie die zorg verleent aan patiënten in twaalf landen, verdeeld over 2 continenten. En dat met ruim 800 praktijken en meer dan 13.000 medewerkers.

/door Lees meer over: Markttrends, Thema A-Z
Tandslijtage - kapot tand

Meeste overleverden van nasofarynxcarcinoom hebben ernstige gebitsslijtage

Ongeveer 93% van de mensen die nasofarynxcarcinoom (NPC) overleven ervaart ernstige gebitsslijtage als gevolg van hyposalivatie. Bestralingsbehandelingen veroorzaken vooral slijtage aan de snijtanden, volgens een recente studie gepubliceerd in het Journal of Dentistry.

Radiotherapie

De primaire behandeling voor NPC is radiotherapie omdat de locatie zeer radiosensitief en moeilijk operatief toegankelijk is. Bestraling zorgt voor goede overlevingskansen, maar kan helaas ook schade aan de speekselklieren veroorzaken. Dit kan leiden tot hyposalivatie waardoor patiënten een groter risico lopen op tandbederf en erosie.

Gebitsslijtage bij NPC-overlevenden

Onderzoekers onder leiding van Walter Y.H. Lam van de Faculteit der Tandheelkunde van de Universiteit van Hong Kong voerden een studie uit om de toestand van gebitsslijtage te onderzoeken bij patiënten die ten minste 5 jaar eerder radiotherapie hadden ondergaan. Ook onderzochten ze de speekselparameters die met gebitsslijtage in verband kunnen worden gebracht.

Onderzoek naar slijtage en speekselparameters

De slijtage van de deelnemers werd klinisch beoordeeld met behulp van de Exact Tooth Wear Index. Wanneer een tand dentineverlies had op meer dan een derde van de bucale, occlusale of linguale oppervlaktes werd deze beoordeeld als ernstig versleten. Verder werden gegevens verzameld over leeftijd, aantal tanden, buffercapaciteit en pH-waardes van speeksel.

Tanden bij 92,6% van patiënten aangetast

De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 60 jaar. Bij 63 van de 68 mensen (92,6%) troffen de onderzoekers ernstige gebitsslijtage aan. Met 42% werden de voorste tanden het meeste aangetast, en dan met name de incisale oppervlaktes van de centrale snijtanden. 15% van de achterste tanden vertoonde ernstige slijtage.

Controle bij patiënten met hyposalivatie

Gebitsslijtage is een significant gebitsprobleem bij NPC-overlevenden en er zou bij deze en andere patiënten met hyposalivatie op moeten worden gecontroleerd volgens de auteurs. “We hebben aangetoond hoe een verminderde speekselfunctie als gevolg van radiotherapie op de lange termijn invloed heeft op de gezondheid van de tanden en op zijn beurt de behoefte aan tandheelkundige zorg”, schreven ze.

Bron:
Journal of Dentistry

/door Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
Slechte mondgezondheid veroorzaakt inflammatoire darmziekte

Slechte mondgezondheid veroorzaakt inflammatoire darmziekte

Het was al bekend dat een slechte mondgezondheid voor problemen elders in het lichaam kan zorgen. Nu worden ook inflammatoire darmziekte (IBD) waaronder colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn hiermee in verband gebracht, volgens een dierstudie die in Cell is gepubliceerd.

Oorzaak onbekend

Ongeveer drie miljoen Amerikanen zijn gediagnosticeerd met inflammatoire darmaandoeningen die chronische ontstekingen in het maagdarmkanaal veroorzaken. Er is nog geen remedie en de exacte oorzaak van IBD is onbekend. De onderzoekers, onder leiding van Nobuhiko Kamada, PhD, assistent-professor interne geneeskunde van de University of Michigan, vroegen zich af of en zo ja hoe orale ziekten ook de ernst van gastro-intestinale ziekten beïnvloeden.

Muizenstudie

Ze maakten hiervoor gebruik van muizen. Door ligaturen rond de tanden van enkele dieren te plaatsen accumuleerden bacteriën zodat door bacteriën veroorzaakte ontstekingen en botverlies werden versterkt. Na twee weken werden de muizen behandeld met dextran natriumsulfaat om colitis te induceren.

Disbalans in het orale microbioom

Uit de resultaten bleek dat de muizen met colitis een hoger gewichtsverlies, hogere ziekteactiviteit en meer ontsteking in de dikke darm hadden. Er kwamen twee manieren naar voren over hoe orale bacteriën darmontsteking kunnen verergeren. Bij de eerste manier leidt parodontitis tot een disbalans in een normaal gesproken gezond oraal microbioom. De toename van het aantal ziekteverwekkers, waaronder Klebsiella– en Enterobacter-soorten, zorgt ervoor dat de ontsteking naar de darm kan verplaatsen.

“Het normale darmmicrobioom verzet zich tegen kolonisatie door exogene of vreemde bacteriën. Maar bij muizen met IBD worden de gezonde darmbacteriën verstoord waardoor hun vermogen om ziekteverwekkende bacteriën uit de mond te weerstaan wordt verzwakt,” aldus Kamada.

T-cellen

De tweede manier komt voort uit het activeren van de T-cellen in de mond door parodontitis. T-cellen spelen een grote rol in het adaptieve immuunsysteem. De geactiveerde cellen verplaatsen zich naar de darm – niet hun normale omgeving. Hier alarmeren ze de immuunrespons van de darm waardoor ze de ontsteking verergeren.

Lager risico door goede mondverzorging

Het risico op IBD kan volgens de auteurs worden verminderd door het behouden van optimale mondverzorging bij de patiënt. Wanneer er geen ziekteverwekkende orale biofilms en parodontale ontstekingen aanwezig zijn kan dit voorkomen dat de T-cellen en hun bijbehorende antigenen vermeerderen, en daardoor een ontsteking in de darm veroorzaken of verergeren.

Bron:
Cell

NutraIngredients-USA

/door Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
Te veel smartphone- en social media-gebruik leidt tot tandenknarsen

Te veel smartphone- en social media-gebruik leidt tot tandenknarsen

Zit jij veel op je telefoon en op social media? Let dan goed op je tanden. Te veel smartphone- en social media-gebruik kan namelijk leiden tot tandenknarsen en meer problemen. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoekers aan de Universiteit van Tel Aviv.

“Tegenwoordig hebben veel mensen last van ‘FOMO’, de angst om iets te missen”, zeggen Dr. Friedman-Rubin en Prof. Eli, die het onderzoek aan de Universiteit van Tel Aviv leidden. “Daarom willen ze continu op de hoogte zijn van alles wat er gebeurd. Dat maakt hen afhankelijk van telefoons, want misschien mis ik iets wat iemand op social media schrijft en dan ben ik niet meer op de hoogte.”

Om te onderzoeken wat de gevolgen van overmatig smartphone- en social media-gebruik zijn, vergeleken de onderzoekers verschillende groepen. In totaal waren er 600 deelnemers aan het onderzoek: een groep seculaire smartphone-gebruikers en een groep ultra-Orthodoxen die een telefoon zonder internetverbinding gebruiken.

De respondenten werden gevraagd om op een paar zaken te letten, waaronder stressgevoelens, spanning, slaapproblemen, afhankelijkheid van de telefoon, tandenknarsen en kaakpijn.

Uit het onderzoek blijkt dat 45% van de respondenten uit de seculaire groep met de tanden knarst. 24% overdag en 21% ’s nachts. 29% van de seculaire onderzoeksdeelnemers gaf aan last van kaakpijn te hebben.

Aan de andere kant gaf slechts 14% van de ultra-Orthodoxen aan last van deze symptomen te hebben. 13,5% procent knarst met de tanden, 14% heeft last van kaakpijn.

“De smartphonerevolutie heeft veel voordelen in termen van toegankelijkheid en beschikbaarheid van informatie. Maar de wens om op de hoogte te blijven van elk nieuw bericht dat op sociale media verschijnt of elk nieuw artikel dat op deze of gene site wordt gepubliceerd, en de noodzaak om constant beschikbaar te zijn, veroorzaakt gevoelens van stress en angst,”, aldus Dr. Friedman-Rubin.

“De huidige studie heeft een verband aangetoond tussen het overmatig gebruik van smartphones die surfen op sociale apps en een aanzienlijke toename van het wakker worden ’s nachts, wat leidt tot vermoeidheid overdag, gezichts- en kaakpijn, beklemming in de kaak gedurende de dag en tandenknarsen ’s nachts – lichamelijke symptomen die vaak het gevolg zijn van stress en angst en die zelfs tot lichamelijk letsel kunnen leiden, zoals tanderosie en gewrichtsschade”, voegt ze eraan toe.

“We zijn natuurlijk voorstander van technologische vooruitgang, maar zoals met alles in het leven, kan overmatig gebruik van smartphones leiden tot negatieve symptomen, en het is belangrijk dat het publiek zich bewust is van de gevolgen die dit heeft voor lichaam en geest”, waarschuwt ze.

Bron:
J-Wire

 

 

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
tandheelkundige-rontgenscanner-brief-lezen

Tandheelkundige röntgenscanner gebruikt om verzegelde 17e-eeuwse brief te lezen

Onderzoekers hebben een tandheelkundige röntgenscanner gebruikt om een ongeopende brief uit de Renaissance virtueel open te vouwen en te lezen. Volgens de studie die is gepubliceerd in Nature Communications is dit de eerste keer dat deze techniek hiervoor is gebruikt.

Microtomografiescanner                          

Het onderzoek is uitgevoerd bij de tandheelkundige onderzoekslaboratoria van de Queen Mary University of London en beschrijft hoe een erg gevoelige microtomografiescanner werd gebruikt om een partij ongeopende brieven uit een 17e-eeuwse postkist te scannen. De kist, gevuld met niet-bezorgde post, kwam uit de Brienne-collectie van het Beeld en Geluid Den Haag.

Letterlocking

De afzenders van de brieven hadden deze afgesloten met ‘letterlocking’ – het historische proces van het ingewikkeld vouwen en vastzetten van een plat vel papier om zijn eigen envelop te worden, zie de afbeelding. Deze techniek was een gangbare praktijk voor veilige communicatie voordat enveloppen in gebruik werden genomen. Het wordt beschouwd als de ontbrekende schakel tussen oude fysieke communicatiebeveiligingstechnieken en moderne digitale cryptografie.

Niet meer brieven openknippen

Tot nu toe moest men historische brieven openknippen om ze te kunnen lezen. Dit leidde vaak tot schade aan de inhoud van de brief. De microtomografiescanner kan echter minieme metaalsporen visualiseren van de inkt die werd gebruikt om de brieven te schrijven. Zo konden de onderzoekers de gescande afbeeldingen omzetten in letters en de brieven voor het eerst in ruim 300 jaar lezen.

Virtueel ontvouwen

Nadat de letters waren gescand, pasten de onderzoekers algoritmen toe om de verschillende lagen van de gevouwen brief te identificeren en scheiden en de brief virtueel ontvouwen. De brief bleek een bericht van 31 juli 1697 te zijn waarin Jacques Sennacques zijn neef en Franse koopman in Den Haag, Pierre Le Pers, om een gewaarmerkt afschrift vroeg van een overlijdensbericht voor Daniel Le Pers.

De brief van Jacques Sennacques uit 1697.

De brief van Jacques Sennacques uit 1697.

Historische cryptografie

De ontvouwingsmethode kan onderzoekers helpen deze historische versie van fysieke cryptografie te begrijpen. Een nadeel is dat de aanpak mogelijk niet werkt op documenten die sterk kromgetrokken of beschadigd zijn door verhitting, delaminatie, bederf of water. Verwrongen artefacten worden mogelijk niet correct in 2D weergegeven.

Enorm potentieel

Desondanks heeft “letterlocking een enorm potentieel om nieuw licht te werpen op talloze primaire historische materialen, en onze gegeneraliseerde algoritmische benadering van conservatie toont de aanpak van computationele analyse aan om dit onderzoek vooruit te helpen”, schreven de auteurs.

Bron:
Nature Communications
Alle afbeeldingen met dank aan het archief van de Unlocking History Research Group.

 

 

/door Lees meer over: Opmerkelijk, Thema A-Z
kindertandarts - kind

Onderzoek: een betere tandartservaring voor kinderen met autisme

Een bezoek aan de tandarts of mondhygiënist is voor kinderen met een vorm van autisme erg stressvol. Amerikaanse ergotherapeuten onderzochten hoe ze het tandartsbezoek prettiger kunnen maken voor deze kinderen.

Felle lichten, medische geuren, luidde boren en pijn: voor veel mensen betekent een tandartsbezoek meer stress dan plezier. Voor kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) kunnen al deze prikkels enorm overweldigend zijn. Dat maakt een onschuldige tandartsafspraak vermoeiend voor de ouders, de tandarts en natuurlijk de kinderen zelf.

Dat kan anders, dacht Dominique Como. Zij is als ergotherapeut verbonden aan het Amerikaanse National Institute of Dental and Craniofacial Research (NIDCR). Daarom zet zij zich in om tandartspraktijken beter af te stemmen op de behoeften van kinderen met autisme.

Samenwerking tussen tandartsen en specialisten

Como en haar collega’s hebben suggesties gedaan om deze uitdagingen aan te pakken in een artikel in het International Journal of Environmental Research and Public Health. De strategieën die in het artikel worden beschreven, bieden een blauwdruk voor het verminderen van barrières voor tandheelkundige behandelingen voor ASS-patiënten.

De auteurs pleiten voor samenwerkingen tussen tandartsen en specialisten, zoals ergotherapeuten, die hun expertise kunnen inbrengen en tandheelkundige zorgverleners kunnen helpen te leren de behoeften van autistische patiënten te herkennen en hierop in te spelen.

Prikkels voorkomen

De auteurs beschrijven hoe interdisciplinaire teams een sensorisch-vriendelijke ervaring kunnen creëren voor kinderen met ASS. Como pleit bijvoorbeeld voor het verwijderen van felle lichten en harde geluiden, het toevoegen van kalmerende muziek en het bedekken van kinderen met een verzwaarde deken die een stevige knuffel simuleert. Die maatregelen kunnen kalmerend werken en prikkels helpen voorkomen.

Succes volgens ouders

Terwijl Como en haar collega’s de effectiviteit van hun voorstel nog evalueren, hebben gezinnen de interventies positief beschreven. Zij zeggen dat ze de mondzorg van hun kind hebben kunnen verbeteren. Como moedigt clinici dan ook aan om de expertise van ouders te zoeken. Zij kunnen helpen bij het afstemmen van de behandeling op de unieke behoeften van hun kind.

“Interdisciplinaire samenwerking kan tal van inzichten opleveren”, aldus Como. “Zoveel factoren van onze gezondheid zijn met elkaar verbonden – onze interventies zouden dat ook moeten zijn.”

Bron:
NIDCR

 

/door Lees meer over: Kindertandheelkunde, Pijn | Angst, Thema A-Z
Kunstgebit

Kunstgebit verlaagt het risico op overlijden

Verschillende onderzoeken hebben al aangetoond dat tandverlies op oudere leeftijd het risico op overlijden verhoogt. Uit een cohortstudie met Chinese ouderen is gebleken dat het dragen van een kunstgebit dit risico kan verkleinen.

Kauwen en praten

Tanden hebben een belangrijke rol in het leven van mensen. Naast kauwen zijn ze ook essentieel bij het slikken, spreken, en de gezichtsesthetiek en beïnvloeden ze zo onze sociale interacties. Tandverlies is dan ook een groot probleem voor ouderen. Edentulisme komt vaker voor op hogere leeftijd en wordt geassocieerd met sterfte door cardiovasculaire ziekten en kanker.

Chinese cohortstudie

Een team van Amerikaanse en Chinese wetenschappers evalueerde in een prospectieve cohortstudie het verband tussen het aantal natuurlijke tanden en/of gebitsgebruik en mortaliteit. In totaal werden gegevens opgenomen van 36.283 deelnemers uit verschillende provincies van China. De deelnemers ware minstens 65 jaar oud, en 59 % van de mensen was vrouw. Mensen werden meestal voor drie jaar en maximaal voor zestien jaar gevolgd waarbij het aantal natuurlijke tanden, gebruik van kunstgebit en eventueel overlijden werden genoteerd.

Lager risico op sterven met kunstgebit

Uit de resultaten bleek dat vanaf 20 tanden en minder er een geleidelijke toename van mortaliteit is. Bij een minimum van 25 natuurlijke tanden wordt het extra risico op overlijden vermeden. Het risico nam af wanneer de patiënt een kunstgebit had, hoewel dit effect groter bij mannen was dan bij vrouwen.

Voedingstoestand

De onderzoekers gaan ervan uit dat dit effect kan worden verklaard aan de hand van de voedingstoestand van de persoon. Het kauwvermogen en daarmee de mogelijkheid om eten te vermalen en binnen te krijgen neemt af met het verlies van tanden. Dit viel in dit onderzoek samen met de BMI-waarden van de deelnemers: hoe minder tanden ze hadden, hoe lager dit getal was.

Beschermend effect

Het dragen van een kunstgebit stelt ouderen in staat om hun voedingstoestand op peil te houden en kan dus een beschermend effect hebben tegen de dood. “Het voorkomen van tandverlies en het gebruik van een kunstgebit zouden aanzienlijke voordelen voor de volksgezondheid opleveren, gezien de hoge prevalentie van tandverlies en het lage kunstgebitgebruik in deze snelgroeiende populatie,” concluderen de onderzoekers.

Bron:
BMC Oral Health

/door Lees meer over: Tandprothese | techniek, Thema A-Z
Mondzorg bij patiënten met een Licht Verstandelijke Beperking

Mondzorg bij patiënten met een Licht Verstandelijke Beperking

Om mensen met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) een goede verantwoorde mondzorg te geven zijn een juiste attitude, expertise en ervaring essentieel. In oktober 2021 wordt in Utrecht het congres Mondzorg en een licht verstandelijke beperking gehouden. Dental INFO sprak hierover met Jan Hendrik Elhorst.

Waarom wordt dit congres gehouden?

“Na een publicatie van Vermaire, Kalf en Schuller over mondgezondheid bij patiënten met LVB ontstond het idee om de doelgroep onder de aandacht te brengen bij mondzorgverleners. Het is een brede, vaak onzichtbare en kwetsbare doelgroep. Mensen met LVB zijn vaak kwetsbaar door bijvoorbeeld  een problematische hechting, maladaptieve emotieregulatie, disfunctioneel copinggedrag of ernstige trauma- en stressgerelateerde problemen. Naast een IQ tussen de 50 en 85 hebben ze een beperking in het sociaal aanpassingsvermogen en veelal een lage sociaaleconomische status. Mede hierdoor zijn er regelmatig complexe praktijksituaties. Hoe herken en erken je al deze eigenschappen in de alledaagse praktijk zonder op het verkeerde been gezet te worden?”

Kun je dit toelichten?

“Door de problematische gehechtheid kunnen mondzorgverleners bij spanningsvolle situaties te maken krijgen met een scala aan (onbegrijpelijke) reacties van patiënten. Het voert wat ver om daar nu diep op in te gaan, maar meer informatie hierover is te vinden in de Richtlijn Problematische gehechtheid en een digitaal boekje over de methode ARGOS.

Emotieregulatie gaat onder andere om het herkennen en begrijpen van je eigen emoties, maar ook om het reguleren van die emoties. Mondzorgverleners kunnen adaptieve (helpende) emotieregulatiestrategieën versterken en maladaptieve (niet-helpende) emotieregulatiestrategieën zelf aanpakken of de patiënt verwijzen. Goed leren met je emoties om te gaan is bij tandartsangst vaak al de helft van de oplossing.

Coping is de manier waarop iemand gedragsmatig, cognitief en emotioneel reageert op omstandigheden die aanpassing vereisen. LVB’ers maken vaak gebruik van passieve coping.

Patiënten met LVB hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van trauma-en stressor-gerelateerde klachten, maar deze worden vaak niet als zodanig herkend. Vaak wordt hun gedrag gezien als iets niet willen.”

Heeft een mondzorgverlener in een reguliere praktijk voldoende kennis om een patiënt met LVB te kunnen helpen?

“Voor een deel wel, voor een deel niet. De groep waarover we spreken is zeer divers: (zeer) jonge kinderen, adolescenten, volwassenen en ouderen met grote verschillen in IQ en adaptieve vaardigheden. Er moet rekening gehouden worden met veel voorkomende psychische en psychiatrische problematiek. Deze kluwen is zelfs voor gedifferentieerde mondzorgverleners en/of gedragsdeskundigen vaak al moeilijk te ontwarren. Verwijs bij een ‘vastgelopen situatie’, no-show of non-compliance snel door.”

Hoe is het met de mondgezondheid van patiënten met LVB?

“Geen eenvoudige vraag om eensluidend te beantwoorden. In Nederland is hierover weinig gepubliceerd (Vermaire et al, 2020). Men rapporteerde dat mondgezondheid en het mondgezondheidsgedrag bij 17-jarigen met LVB extra aandacht vraagt. Internationale publicaties laten zien dat dit beeld, weinig gedifferentieerd naar subgroepen, ook bij volwassenen te zien is. Verder is men algemeen van mening dat er sprake is van meer (hoge en extreme) angst voor tandheelkundige behandelingen bij LVB’ers: 15% tegen 4% bij niet LVB’ers. Hoopvol is dat tandartsangst bleek af te nemen met het stijgen van de leeftijd.

Zeer weinig tot niets is bekend over de gebitsslijtage, de subjectieve en objectieve orthodontische behandelbehoefte, de dentale-orale trauma’s en automutilatie. Nog schrijnender om te zien is dat er nauwelijks/geen gedegen onderzoek is gedaan naar de effecten van de diverse gedragsinterventies bij mondhygiëne en curatieve behandelingen. Misschien moeten we ons als maatschappij wel een beetje schamen dat dit zo is.”

Wat moet je als mondzorgprofessional bij een LVB-patiënt anders doen dan bij een reguliere patiënt?

“Het allerbelangrijkste is dat je er extra op let of de patiënt zich bij elk contact (h)erkend voelt. Oordeel niet te snel, ook bij ongepast gedrag. Besef dat ‘deze specifieke patiënt op dit specifiek tijdstip bij deze specifieke mondzorgverlener tijdens deze specifieke behandeling in deze specifieke context niet beter kan’. Voel je niet als mondzorgverlener aangevallen. Accepteer de persoon, niet per se het gedrag. Zich niet erkend voelen kan leiden tot onzekerheid en boosheid. In de tweede plaats kan zelfreflectie de mondzorgverlener helpen: heb je voldoende expertise/vaardigheden om deze patiënt wel of niet verder te behandelen? Verwijs bij twijfel snel door en licht dit toe. Derde punt is dat er gewerkt wordt met steeds weer oplossingsgerichte vragen, waardoor je de kans vergroot op de broodnodige (kleine) succeservaringen. Neem hier ruim de tijd voor. Verder is het ongelofelijk belangrijk jouw spreektempo aan te passen en voldoende stiltes in te bouwen om de patiënt ruim de gelegenheid te geven te antwoorden of te reageren op een opdracht. Ook wil ik nog de kracht van visualisaties benadrukken. Schrijf afspraken op en gebruik plaatjes en tekeningen. En tenslotte is het belangrijk bij no-show of vermijdingsgedrag de patiënt met LVB te bellen om rustig te overleggen hoe dit komt. Uitkomst zou kunnen zijn: een nieuwe afspraak of verwijzing.”

Hoe stimuleer je leefstijlverandering bij mensen bij LVB?

“Bij mensen met LVB is een gezonde leefstijl geen vanzelfsprekendheid. Het vermogen tot veranderen is bij deze mensen lager doordat ze moeite hebben met abstract denken. Ook als men wel gemotiveerd is, weet men soms niet hóe men moet veranderen. Het is vaak een lang proces van teleurstelling en overwinning. Het gaat stapje voor stapje, waarbij er een spanningsveld is en blijft tussen goede (verantwoorde) zorg en de mate van eigen regie.Het vergroten van vertrouwen en concrete strategieën zijn mogelijk veel belangrijker dan werken aan bewustwording. Wees reëel met de verwachtingen, heb geduld en houd steeds weer rekening met terugval. Neem ‘voorzichtig’ het initiatief door middel van motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht werken. Houd rekening met de mate van wilskracht, doorzettingsvermogen, energie en discipline van de patiënt.”

In 2020 is de Wet zorg en dwang (Wzd) van kracht geworden. Hoe kijk je hier naar?

“Ik laat dwang voor wat het is, maar vraag meer aandacht voor zorgvuldige afweging van toepassing van ‘onzichtbare’ drang (druk uitoefenen). Bij te veel drang bij LVB’ers met kwetsbare eigenschappen kan het wederzijds vertrouwen tussen patiënt en mondzorgverlener op het spel gezet worden en leiden tot vermijdingsgedrag en verminderde therapietrouw of non-compliance. Mondzorgverleners hebben een zekere ‘opvoedingsdrang’ en ‘bemoeizorg’ vanuit hun passie voor preventie en curatie, waardoor een autonomie-ondersteunende werkwijze bemoeilijkt wordt.”

Heb je verder nog tips voor mondzorgprofessionals in een algemene praktijk?

“Laat een gedragsdeskundige eens een dagje meelopen in de praktijk en lees het pas verschenen boek van Henk Algra ‘Van puzzel naar maatwerk. Omgaan met bijzondere patiënten in de mondzorg’. Verdiepende informatie over mensen met LVB kun je ook vinden bij het Landelijk Kenniscentrum LVB, het Centrum voor Consultatie en Expertise en het Expertisecentrum De Borg.”

Waar hoopje op korte en langere termijn op?

“Ik hoop dat er in 2022 een (digitale) bijeenkomst komt van mondzorgverleners en gedragsdeskundigen over hoe samenwerking vormgegeven kan worden.Het is mooi om te zien hoe de nieuwe generatie van gedifferentieerde tandartsen en mondhygiënisten met affiniteit deze specifieke mondzorg uitoefent.

Op langere termijn hoop ik dat bijvoorbeeld ZonMw of KNMT geld beschikbaar stelt voor onderzoek, het ontwikkelen van vragenlijsten/meetinstrumenten en het vervaardigen van op de doelgroep gerichte brochures.”

Het congres Mondzorg en een licht verstandelijke beperking vindt plaats op woensdag 13 oktober 2021 in Utrecht.

Jan Hendrik Elhorst (1948) is langdurig werkzaam geweest in een AWBZ-instelling voor mensen met een verstandelijke beperking en in een Centrum Bijzondere Tandheelkunde als Tandarts Gehandicaptenzorg.

 

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis, Opinie, Thema A-Z

Eerste geval van vijf kanalen in eerste premolaar beschreven

Voor het eerst is een geval gemeld van een vijfde kanaal in de eerste premolaar van een man die wortelkanaalbehandeling onderging. De casus benadrukt de noodzaak voor clinici om een duidelijk beeld te hebben van alle wortelkanalen en het belang van een cone beam computed tomography (CBCT)-scan wanneer röntgenfoto’s geen duidelijk beeld laten zien van de situatie.

Meestal minder dan vier vertakkingen

Vertakte wortelkanalen komen vaak voor in wortelkanaalsystemen. Meestal komen ze in de vorm van een of meer kleine zijtakken van het hoofdwortelkanaal of twee even grote wortelpunten die zijn verdeeld in twee vorken op het apicale segment. Er komen ook anatomische varianten op voor in de eerste premolaar van de onderkaak. Een geval met vijf kanalen werd echter nog nooit eerder gerapporteerd.

Symptomatische pulpitis bij gezonde 25-jarige man

In een casusrapport van een groep van de Fujian Medische Universiteit in Fuzhou China, gepubliceerd in BMC Oral Health, beschrijven de auteurs een anderzijds gezonde 25-jarige man die in april 2016 naar het ziekenhuis ging wegens afwisselende pijn in zijn rechter achterste tand gedurende drie weken. Hij werd gediagnosticeerd met symptomatische pulpitis in tand # 44 en stemde in met een wortelkanaalbehandeling.

Vijfde wortelkanaal ontdekt

Het onderzoek en een röntgenfoto toonden vier wortelkanalen aan die verwijderd zouden worden. Onder algehele verdoving verwijderden clinici de cariës en legde ze de pulpakamer bloot. De tand werd geprepareerd en de man keerde twee weken later terug om de behandeling af te ronden. Tijdens het vullen en verzegelen van de vier wortelkanalen kwam echter een vijfde kanaal aan de buccale zijde aan het licht.

CBCT-scan bevestigt bevindingen

Door middel van een CBCT-scan werd bevestigd dat het vijfde kanaal het mesiolinguale wortelkanaal was en bleek het gekromd te zijn. Er werd een driedimensionaal beeld van gereconstrueerd en een week later werd de tand gerepareerd met een vulling van composiethars. Na een week had de man geen pijn meer. Ook twee jaar later vertoonde de tand geen tekenen van secundaire cariës, fracturen of apicale radiolucentie.

Grotere kans op succes bij goed beeld van situatie

Wortelkanaalbehandelingen voor de eerste premolaar mislukken in zo’n 10 % van de gevallen. De kans op een succesvolle behandeling is groter wanneer clinici een zo goed mogelijk beeld hebben van de situatie. Een CBCT-scan kan de positie van de kanalen bevestigen. “Deze casus bevordert het begrip van de variatie in anatomische structuur van de mandibulaire eerste premolaar en biedt een referentie voor andere soortgelijke gevallen”, schrijven de auteurs.

Bron:
BMC Oral Health

/door Lees meer over: Endodontie, Thema A-Z
verwijderen verstandskiezen

TMD-pijn: uitleg van de G-codes van de prestatieomschrijving

Temporomandibulaire disfunctie (TMD) is de verzamelnaam voor stoornissen van het bewegingsapparaat van het kauwstelsel. Het betreft pijn en functieproblemen van de kauwspieren en/of gewrichten en geluiden in de gewrichten. Na tandpijn is pijn vanuit het kauwstelsel de meest voorkomende pijn in het aangezicht. Een vroege herkenning is dus gewenst. Waar vroeger vaak de benaming CMD werd gebruikt, is TMD de terminologie die tegenwoordig de voorkeur geniet.

Tijdens het congres Pijn2020 gaf dr. Peter Wetselaar uitleg over het vernieuwde G-hoofdstuk voor TMD-pijn. Samen met deze vernieuwing wordt er ook de afkorting OPD (Orofaciale Pijn en Disfunctie) gebruikt bij de prestatieomschrijvingen. Vroeger had iedereen een eigen systeem, tegenwoordig is een 2-assig systeem geïntroduceerd zodat we wereldwijd hetzelfde systeem hanteren. Waarbij AS-1, fysiek/lichamelijk is en AS-2 psychosociaal. Er is aangetoond dat er geen verband is tussen occlusie en articulatie en TMD klachten.

Welke diagnoses kunt u stellen?

Pijn diagnose:

  • Myalgie [spieren]
  • Artralgie [gewrichten]
  • Hoofdpijn geassocieerd met TMD [spieren]

Disfunctie diagnose:

  • Anterieure discusverplaatsing met reductie
    [gewrichten/geluiden]
  • Anterieure discusverplaatsing met reductie met intermitterende blokkade
    [gewrichten/geluiden]
  • Anterieure discusverplaatsing zonder reductie met beperkte mondopening
    [gewrichten]
  • Anterieure discusverplaatsing zonder reductie zonder beperkte mondopening
    [gewrichten]
  • Degeneratieve gewrichtsaandoening
    [gewrichten/geluiden]
  • Hypermobiliteit
    [gewrichten/geluiden]
  • Myogene bewegingsbeperking
    [spieren]

Screeningsvragen

In de algemene praktijk is meestal sprake van dentale pijn. Maar is er geen dentale oorzaak te vinden en heeft u een verdenking van TMD? Dan zijn er 3 screeningsvragen:

  1. Heeft u één of meerdere keren per week pijn in uw slapen, gezicht, kaak of kaakgewricht?
  2. Heeft u één of meerdere keren per week pijn wanneer u uw mond opent of kauwt?
  3. Komt het één of meerdere keren per week voor dat uw kaak op slot schiet of vast zit?

Karakteristieken van TMD-pijn

  1. Mild/matig
  2. Fluctuerend
  3. Functieafhankelijk

Prestatieomschrijving

Eenvoudig diagnostisch onderzoek wordt gedaan met code C13.
Bij een klacht suspect voor TMD wordt een G21 Onderzoek kauwstelsel (FOK) uitgevoerd. Onder functie onderzoek kauwstelsel wordt verstaan: het registeren van de klachten en het afnemen van een medische, dentale en psychosociale anamnese. Verder het uitvoeren van bewegingsonderzoek, het schriftelijk vastleggen van de bevindingen en het formuleren van de werkdiagnose als het niet complex is.
Luister goed naar de patiënt, dan heb je snel al een diagnose te pakken. Indien het complex is en G21 niet voldoende duidelijkheid geeft om de diagnose te stellen, ga je verder met G22. Zowel de NVGPT en ACTA hebben een format voor een dergelijk functieonderzoek beschikbaar.
Download functieonderzoek NVGPT.

Komen de klachten uit de kauwspieren of uit de kaakgewrichten? Met statische en dynamische testen kun je erachter komen waar de pijn vandaan komt. Als je de pijn provoceert, is dit dan de pijn waarvoor de patient hulp zoekt, met andere woorden de “bekende pijn”?

Multi-disciplinaire benadering

Kom je er na G22 toch nog niet uit, is de casus complex, dan wordt het een multidisciplinaire benadering. De casus ga je dan als team aanpakken en daarbij zoek je expertise buiten de gnathologie. Bijvoorbeeld verwijzen naar neuroloog, reumatoloog etc. Vaak is het zo: hoe chronischer de klachten, hoe meer de psycholoog een rol gaat spelen. Dr. Peter Wetselaar geeft aan dat er geen kookboek bestaat voor de aanpak van deze problematiek. Iedereen is anders, je kunt niet iedere keer hetzelfde doen. Die verantwoordelijkheid is er bij elke patiënt opnieuw. Volg het bestaande diagnose systeem: de G-codes ondersteunde ‘’state-of-the-art’’ diagnostiek en behandeling. Maar het is lastig en uitdagend.

Wanneer is het complex?

Complicerende factoren zijn:

  • Meerdere pijnen tegelijk
    Bijvoorbeeld dentale pijn, hoofdpijn, neuropathische pijn, niet-dento alveolaire pijn
  • Chroniciteit, langer dan 3 maanden
    De pijn wordt diffuser, meerdere niet succesvolle therapieën en meerdere behandelaars
  • Co-morbiditeit met relatie tot OPD
    Ondermeer: een systemische aandoening zoals reuma, fibromyalgie, groeistoornis, trauma, bestraling, medicatie
  • Activiteiten
    Zoals: nagelbijten, kauwgomkauwen, slaapbruxisme, waakbruxisme
  • Niet-realistische verwachtingen
  • AS-2 psychosociale factoren
    Stress, depressiviteit, angst, verstoorde slaap, inadequate coping

Het nieuwe systeem vergt gewenning, desalniettemin is met deze vernieuwde G-codes meer systematiek voor de grote verscheidenheid van OPD. Hierdoor kunnen patiënten meer zorg op maat ontvangen. Zorg die met de nieuwe codes ook in de algemeen praktijk op een fatsoenlijke manier te doen is.

Dr. Peter Wetselaar studeerde in 1986 als tandarts af aan de UvA. Sindsdien is hij werkzaam in een algemene praktijk (tevens verwijspraktijk) in Heemstede. Van 2004 tot 2007 volgde hij de postinitiële opleiding Orale Kinesiologie aan het ACTA. Sinds 2011 is hij Chef de clinique van de stafkliniek Orofaciale Pijn en Disfunctie van het ACTA en sinds 2016 Profieldirecteur van het uitstroomprofiel Orale Kinesiologie van het Postgraduate Masters Programme Oral Health Sciences. Vanaf 2019 is hij Opleidingsdirecteur van het Postgraduate Masters Programme in Oral Health Sciences. In 2016 promoveerde hij aan de UvA op het proefschrift: The Tooth Wear Evaluation System: development and applications. Hij is erkend als tandarts-gnatholoog door de NVGPT en als tandarts-slaapgeneeskundige door de NVTS.

Verslag voor dental INFO door Joanne de Roos, tandarts, van de lezing van dr. Peter Wetselaar tijdens het congres Pijn van Bureau Kalker.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Pijn | Angst
verdoven van kinderen

Verdoven van kinderen. Ja, nee en hoe?

Op het eerste gezicht is er niet veel verschil tussen lokale anesthesie bij volwassenen en kinderen. Toch zijn er belangrijke verschillen. Bekijk de zeven vragen en antwoorden voor het verdoven van kinderen.

  1. Kunt u aan een onverdoofd kind vragen om de hand op te steken als het toch pijn doet?

Nee, dit is niet de juiste manier. De behandelaar moet inschatten of de behandeling pijn kan gaan doen. Wanneer u inschat dat het ook maar een klein beetje pijn kan gaan doen dan zegt u: ‘het moet verdoofd worden’. Als er namelijk niet gelijk verdoofd wordt, dan kun je de neiging krijgen om de pijn te bagatelliseren of het werk af te raffelen. Hierdoor verliest het kind alle vertrouwen in de tandarts en is hij/zij bij de volgende behandeling angstig.

  1. Hoe verkrijgt u toestemming om te mogen verdoven bij een kind (informed consent)?

Tandarts: ‘Het moet verdoofd worden. Ik zie dat je ervan schrikt. Waar ben je precies bang voor?’

Kind: ‘Dat het pijn doen.’

Tandarts: ‘Daar hebben we iets voor: met een zalfje kunnen we het voorverdoven.  Zou je dat wel willen? Dan voel je het prikje bijna niet.’

* Handdruk (informed consent 1)

Tandarts: ‘Welke smaak wil je: fruit of peperpunt?’

Kind: ‘Pepermunt’

*Handdruk (informed consent 2)

Tandarts: ‘Oke, dan leg ik nu het watje met de zalf naast de kies. Wil jij het watje even vasthouden?

Kind: ‘Ja’ (informed consent 3)

  1. Infiltratie versus mandibulair blok, waar kiest u voor?

Beide methoden kunnen goede anesthesie opleveren bij kinderen. In de bovenkaak gebruikt u in principe altijd infiltratie anesthesie. Een uitzondering wordt gemaakt bij grote ontstekingen waarbij met lokale anesthesie niet goed is te verdoven. Een verwijzing naar de kaakchirurg voor een blok in de bovenkaak is dan de juiste methode.

Voor de onderkaak geldt dat in geval van een uitgebreide ontsteking en/of het uitvoeren van een extractie er beter voor een mandibulair blok gekozen kan worden. Het voordeel is namelijk dat de pulpa  verdoofd is als het mandibulaire blok werkt. Aan te raden is om pas na het inwerken van het mandibulair blok (3 minuten) de nervus buccalis te verdoven. Geef van tevoren wel aan dat het om twee prikjes gaat.

  1. Intraligamentaire anesthesie, hoe werkt dit?

Intraligamentaire anesthesie is veilig en kan heel effectief zijn. Intraligamentaire anesthesie, bijvoorbeeld met Citoject, Paroject of een computer-gestuurde Wand, is een intraossale verdoving via het beenmerg. De ultrakorte naald wordt distaal van het element ingebracht met de bevel naar het bot. Met twee derde tot een carpule wordt het bot volledig verzadigd. Vanuit het verzadigde beenmerg wordt de pulpa verdoofd en door lekkage naar buccaal en linguaal/palatinaal wordt ook de mucosa verdoofd. Deze manier van verdoven is niet altijd pijnloos behalve wanneer de Wand gebruikt wordt. Houd er altijd rekening mee dat deze vorm van anesthesie snel is uitgewerkt (na een half tot driekwart uur).

  1. Wat bereikt u met computergestuurde lokale anesthesie?

Er bestaan twee hoofdtypen computergestuurde lokale anesthesie:

  1. Infiltratie anesthesie: The Wand, Sleeperone.
  2. Intraossale verdoving: Quicksleeper.

De intraossale computer gestuurde anesthesie (Quicksleeper) heeft een aantal voordelen:

  • Er is maar 1 ‘prikje’ nodig voor gehele verdoving aan alle zijden van het element.
  • Omdat het verdovingsapparaat er anders uit ziet, wordt er vaak geen associatie gemaakt met de klassieke verdovingsspuit.
  • De tong, wang en lip worden niet mee verdoofd.
    Het nadeel is dat het een erg dure methode van verdoven is.

  1. Hoe kunt u automutilatie voorkomen na afloop van de behandeling?

Automutilatie is mogelijk wanneer onderlip en/of de tongrand verdoofd is. De kans op automutilatie na verdoving in de bovenkaak is ook mogelijk maar deze kans is minder groot. Hoe langer de verdoving zit, hoe groter de kans op automutilatie. Er zijn drie methodes om dit te ondervangen:

  1. Geef intraligamentaire of intraossale verdoving.
  2. Vertel de patiënt dat de verdoving tot thuis aanhoudt . Totdat de verdoving is uitgewerkt, mag er niet gegeten worden. Geef eventueel een ‘memo’ mee met een klok en de tijd waarop de verdoving uitgewerkt zou moeten zijn.
  3. Geef een vaatverwijdend middel na behandeling. Hierdoor is de verdoving sneller uitgewerkt.

  1. Kunt u met lokale anesthesie feilloos een schuldig element aanwijzen?

Meestal is oorzaak van de pijn makkelijk op te sporen bij een kind.  Wanneer het röntgenonderzoek en de provocatie-test niet tot duidelijkheid leiden dan kan eventueel gekozen worden voor ‘proef-anesthesie’. Het is verstandig om eerst het element te verdoven dat niet verdacht wordt als veroorzaker van de pijn.

Conclusies

  • Bij een mogelijke pijnlijke behandeling kunt u beter verdoven om het vertrouwen van het kind niet te verliezen.
  • Informed consent om te mogen verdoven is altijd vereist.
  • Soms is een mandibulair blok te prefereren boven infiltratie anesthesie.
  • Voor intraligamentaire anesthesie is ongeveer twee derde carpule nodig.
  • Gebruik van computergestuurde anesthesie kan een angstig kind helpen.
  • Wees alert op automutilatie.
  • Proefanesthesie kan helpen bij diagnostiek.

In maart 2018 is Jacques Baart overleden.  Hij was een gewaardeerd tandarts en kaakchirurg.

Jacques Baart studeerde tandheelkunde in Nijmegen en specialiseerde tot kaakchirurg in Amsterdam. Sinds 1979 was hij als specialist afwisselend chef de clinique en chef de policlinique van de afdeling MKA-VUmc te Amsterdam. Zijn belangstelling ging uit naar de kaakchirurgie bij kinderen, studenten- en AIOS-onderwijs en bij- en nascholing. Hij schreef enkele leerboeken en publiceerde meer dan 100 artikelen. 

Verslag door Marieke Filius, onderzoeker bij de afdeling MKA-chirurgie, UMCG, voor dental INFO van de lezing van Jacques Baart tijdens het congres Kindertandheelkunde van Bureau Kalker.

Dit verslag is voor het eerst in mei 2017 op dental INFO geplaatst en gezien interesse hiervoor in juni 2021 opnieuw onder de aandacht gebracht.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Kindertandheelkunde, Pijn | Angst, Thema A-Z
Zoetstoffen

Suikervervangers veroorzaken langdurige problemen bij ratten

Suikervervangers, kunnen langdurige effecten hebben op de hersenen en de darmen. Dat blijkt uit onderzoek dat recentelijk werd gepubliceerd in British Medical Journal.

Het nieuwe onderzoek wees uit dat bij ratten met in utero blootstelling aan caloriearme zoetstoffen de insulinegevoeligheid, darmbacteriën, lichaamsgewicht en zelfs dopamine-routes hadden veranderd.

De bevindingen roepen enige bezorgdheid op, aangezien suikervervangers steeds populairder worden als reactie op de obesitas-epidemie. Hoewel veel suikeralternatieven als veilig worden beschouwd tijdens de zwangerschap en borstvoeding, toont dit onderzoek aan dat caloriearme zoetstoffen negatieve gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben.

“Consumptie van caloriearme zoetstof door zwangere en zogende ratten met obesitas verandert de darmmicrobiota van nakomelingen, wat verminderde adipositas en glucosetolerantie veroorzaakte op jonge leeftijd, ondanks dat er geen directe consumptie van zoetstoffen door nakomelingen was”, schreven de auteurs, geleid door Jodi Nettleton van de afdeling kinesiologie van de Universiteit van Calgary in Alberta.

Onderzoeksresultaten

De onderzoekers testten het verband tussen suikeralternatieven en gezondheid op lange termijn met 60 drachtige ratten en hun nakomelingen. In het bijzonder hadden mannelijke nakomelingen van moeders die aspartaam ​​gebruikten na 6 weken en 12 weken een grotere gewichtstoename dan nakomelingen die alleen aan water werden blootgesteld. Ze hadden ook een hogere snellere insuline en hogere bloedsuikerspiegels één tot twee uur na de geboorte.

Ondertussen hadden vrouwelijke nakomelingen van moeders die aspartaam ​​gebruikten na 12 tot 18 weken een grotere gewichtstoename dan nakomelingen die werden blootgesteld aan water en stevia. Ze hadden ook een hoger lichaamsgewicht na 6 tot 15 weken.

Niet alleen ervoeren de ratten veranderingen in de gewichtstoename in hun eerste levensweken, maar velen ervoeren ook veranderingen in hun dopamine-beloningsroute. Alle ratten die in utero en in de vroege kinderjaren aan aspartaam ​​en stevia werden blootgesteld, vertoonden een gewijzigde genexpressie voor dopaminereceptorniveaus.

Beperkingen van het onderzoek

Het is belangrijk op te merken dat de onderzoekers geen groep moederratten omvatten die pure suiker consumeerden, noch konden ze bepalen of de effecten van suikeralternatieven belangrijker waren tijdens zwangerschap of borstvoeding. De onderzoekers hopen dat er meer studies over dit onderwerp worden uitgevoerd.

“Toekomstige studies zouden onafhankelijke effecten van zwangerschap en lactatieblootstelling aan caloriearme zoetstoffen moeten onderzoeken en een paar-gevoed ontwerp moeten gebruiken om de effecten van het obesogene dieet te isoleren”, concludeerden de auteurs. “Deze studie ondersteunt niet alleen de bevindingen dat caloriearme zoetstoffen mogelijk niet metabolisch inert zijn, maar dat indirecte blootstelling ook langdurige gevolgen kan hebben voor de nakomelingen en de ontwikkeling van centrale voedingscircuits.”

 

Bron:
BMJ

/door Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
Nieuwe behandeling zou parodontale ziekteverwekkers volledig kunnen uitroeien

E. gingivalis onderschatte bron van parodontitis

Entamoeba gingivalis, een parasiet die in de mond wordt aangetroffen, kan een onderschatte bron van ontsteking en parodontitis zijn, volgens een studie gepubliceerd in het Journal of Dental Research.

Het elimineren van de parasiet, die het tandvlees binnendringt en zich voedt met gastheercellen, kan volgens de auteurs de effectiviteit van de behandeling en de resultaten op lange termijn verbeteren bij patiënten met tandvleesaandoeningen.

“Onze resultaten vergroten de bekendheid van Entamoeba gingivalis als een potentiële en tot op heden onderschatte microbiële aanjager van destructieve vormen van parodontitis “, schreef de groep onder leiding van Arne Schäfer, PhD, hoofd van de afdeling parodontologie van het Charité Institute of Dental and Craniofacial Sciences in Berlijn.

Parodontitis

Parodontitis is een van de meest voorkomende chronische ziekten ter wereld. Het succes van de behandeling is vaak van korte duur en een gebrek aan behandeling kan tandverlies veroorzaken. Bovendien is de ziekte in verband gebracht met een groter risico op artritis, hart- en vaatziekten, en kanker.

Patiënten met parodontitis vertonen een afname in de diversiteit van het orale microbioom, wat overeenkomt met een stijging van de frequentie van E. gingivalis. De parasiet dringt het mondslijmvlies binnen en vernietigt tandvleesweefsel, waardoor een groter aantal bacteriën het weefsel kan binnendringen. Deze positive feedback loop verergert ontstekingen en weefselvernietiging, aldus de auteurs.

Nieuwe bevindingen

E. gingivalis werd gevonden op 77% van de ontstoken parodontale plaatsen en 22% van de gezonde plaatsen bij patiënten met parodontitis (51 van de 158 deelnemers), wat een verband aantoont tussen orale ontsteking en kolonisatie, aldus Schäfer en collega’s.

De parasiet werd gevonden in de mondholte van 15% van de 107 deelnemers die geen tandvleesaandoening hadden, merkten de auteurs op. Het directe contact van E. gingivalis met gingivale epitheelcellen remde de celgroei en leidde uiteindelijk tot celdood, schreven ze.

Bekend destructief genoom

Wetenschappers waren al bekend met het virale potentieel van dit genoom van amoeben. Zo veroorzaakt de gastro-intestinale parasiet E. histolytica een ziekte die bekend staat als amebiasis, een van de meest voorkomende doodsoorzaken door parasitaire ziekten wereldwijd. De huidige studie toont parallellen tussen E. gingivalis en E. histolytica; beide vertonen vergelijkbare mechanismen van weefselinvasie en wekken vergelijkbare immuunreacties op bij de gastheer.

Huidige parodontale behandelingen houden geen rekening met het potentieel van infectie door E. gingivalis. De studie, die geen beperkingen had, zou clinici moeten laten nadenken over de manier waarop ze tandvleesaandoeningen behandelen, schreven de auteurs. “Uitvoerend tandartsen moeten ervoor zorgen dat ontstoken parodontale zones en weefsel van deze protozoa worden ontdaan”, concludeerden ze.

Bron:
Journal of Dental Research

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
Antibiotica

Antibioticagebruik verhoogt kans op opioïdeproblemen

Het gebruik van antibiotica naast opioïden kan het risico op misbruik van opioïden vergroten en de werking van darm-hersenverbinding veranderen. Dit blijkt uit onderzoek bij ratten uitgevoerd door een team van University of California in San Diego.

Combinatie antibiotica en opioïden komt vaak voor

Na een operatie worden vaak opioïden en antibiotica voorgeschreven maar dat is niet zonder gevolgen. Meer dan twee miljoen Amerikanen lijden momenteel aan stoornissen die verband houden met opioïde pijnstillers, soms met dodelijke gevolgen. Er zijn veel factoren die een rol spelen bij de opioïdecrisis, en een ervan speelt misschien een grotere rol dan gedacht: het microbioom van de darm.

Geïnspireerd op levenservaring van hoofdauteur

Het onderzoek is geïnspireerd op de ervaringen van hoofdauteur Sierra Simpson, die merkte dat haar angst toenam na een voorgeschreven antibioticakuur. Ze was overtuigd dat dit veroorzaakt werd door een directe verbinding tussen het darmmicrobioom en de hersenen en testte haar hypothese in de hersenen van ratten.

Ratten met en zonder antibioticakuur

Voor de studie werden gezonde ratten met een normaal darmmicrobioom gebruikt en ratten die antibiotica hadden gekregen om 80% van hun darmmicroben uit te putten. Alle ratten waren afhankelijk van de opioïde oxycodon. De onderzoekers selecteerden enkele ratten om terug te trekken uit het opioïderegime om de ontwenningsverschijnselen te bestuderen.

Geen verschil in gedrag

Op het eerste gezicht leken beide sets ratten hetzelfde qua gedrag en uiterlijke symptomen. De ratten met een verarmd microbioom vertoonden echter diepgaande veranderingen in hoe hun hersenen reageerden op opioïden vergeleken met de andere ratten.

Verarmd microbioom verzwakt ontwenningseffecten

Tijdens de intoxicatie hadden de antibioticaratten meer geactiveerde neuronen in delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor stress en pijn, en in regio’s die verband houden met intoxicatie en ontwenning van opioïden. Tijdens ontwenning hadden ze juist minder geactiveerde neuronen. Met andere woorden, het verarmde microbioom verergerde de effecten van intoxicatie en verzwakte de effecten van ontwenning.

Darmmicrobioom beïnvloedt de hersenen

Bacteriën in de darmen beïnvloeden de hersenen en het was al bekend dat dit een rol speelt bij een hele reeks hersenstoornissen, waaronder verslaving. Deze resultaten laten zien dat het darmmicrobioom bij ratten ook een rol kan spelen bij het gebruik en de afhankelijkheid van opioïden.
Als dit ook bij personen zo blijkt te zijn, kan het artsen twee keer doen nadenken over het gelijktijdig voorschijven van antibiotica en opioïden. Verder onderzoek is nodig om de effecten van uitputting van microbiomen op verslavingsgedrag beter te begrijpen.

Bron:
eNeuro

/door Lees meer over: Pijn | Angst, Thema A-Z
Parodontitispathogeen-veroorzaakt-Alzheimerverschijnselen-in-hersenen

Parodontitispathogeen veroorzaakt Alzheimerverschijnselen in hersenen

Porphyromonas gingivalis, het belangrijkste pathogeen dat chronische parodontitis veroorzaakt, is geïdentificeerd in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer (AD) en kan symptomen van de ziekte veroorzaken. Onderzoekers denken dat deze informatie kan worden gebruikt om nieuwe behandelingen tegen de ziekte te ontwikkelen.

Gingipains aanwezig in hersenen

Parodontitis wordt veroorzaakt door onevenwichtigheden in het microbioom van de mond. Een belangrijke aanjager hiervan is P. gingivalis en gebruikt gingipains om eiwitten af te breken, dit is de primaire energiebron van de bacterie. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat deze enzymen aanwezig waren in meer dan 90% van de postmortale hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer.

Potentiële rol bij ziekte

Gingipains zijn dan ook lang onderzocht op hun potentiële rol bij de ziekte. Een recente studie die werd gepubliceerd in het Journal of Alzheimer’s Disease had als doel om het effect van de bacterie en bijbehorend enzym op neuronen te bestuderen.

Neuronen geïnfecteerd met P. gingivalis

Neuronen afkomstig van door mensen geïnduceerde pluripotente stamcellen werden in vitro geïnfecteerd met P. gingivalis en gingipains. De bacteriën kunnen namelijk infiltreren en blijven bestaan in volwassen menselijke neuronen die actieve gingipains tot expressie brengen. De resultaten werden na 24, 48 en 72 uur verzameld.

Tekenen van Alzheimer na twee dagen

Na 48 uur vertoonden de neuronen verschillende tekenen van de ziekte van Alzheimer. “Geïnfecteerde neuronen vertonen tekenen van AD-achtige neuropathologie, waaronder de accumulatie van autofagische vacuolen en multivesiculaire lichamen, verstoring van het cytoskelet, een toename van de fosfotau/tau-verhouding en synapsverlies”, schreef de groep onder leiding van Ursula Haditsch, PhD, een senior wetenschapper bij het biofarmaceutische bedrijf Cortexyme.

Onderzoek naar behandelingen

Synapsverlies veroorzaakt sensorische, motorische en cognitieve stoornissen en is volgens de groep een van de vroegst bekende indicatoren van de ziekte van Alzheimer. De resultaten van dit onderzoek benadrukken de noodzaak om P. gingivalis te bestuderen en de mogelijkheid om deze ziekteverwekker te gebruiken bij het ontwikkelen van behandelingen. De beschreven in vitro-methode geeft een nieuwe, goede optie om hier onderzoek naar te doen.

Bron:
Journal of Alzheimer’s Disease

/door Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z